1, 2. (a) Nugopipe titengbe tẹwẹ mí dona wleawuna podọ etẹwutu? (b) Etẹ ji wẹ mí na dọhodo to hosọ ehe mẹ?

TAIDI Klistiani nugbo lẹ, mí dona wleawuna nugopipe lọ nado nọ gbeje nudọnamẹ lẹ pọ́n bo wá tadona he sọgbe lẹ kọ̀n. (Howh. 3:21-23; 8:4, 5) Eyin mí ma wleawuna nugopipe ehe, vivẹnu he do Satani po aihọn etọn po te nado hẹn nulẹnpọn mítọn flu lẹ na pà yé po awubibọ po dogọ. (Efe. 5:6; Kol. 2:8) Na nugbo tọn, mí sọgan wá tadona he sọgbe lẹ kọ̀n kiki eyin mí tindo nudọnamẹ gigọ́ lẹ. Dile Howhinwhẹn lẹ 18:13 dọ do, “eyin mẹdepope gblọnho gando whẹho de go whẹpo do sè e, be nulunu po winyannu de po wẹ e wà.”

² To hosọ ehe mẹ, mí na dọhodo avùnnukundiọsọmẹnu voovo he nudọnamẹ gigọ́ lẹ dindin po tadona he sọgbe lẹ kọ̀n wiwá po bẹhẹn lẹ ji. Humọ, mí na gbadopọnna nunọwhinnusẹ́n yọ́n-na-yizan Biblu tọn lẹ gọna apajlẹ delẹ he sọgan gọalọna mí nado hẹn nugopipe mítọn nado nọ gbeje nudọnamẹ lẹ pọ́n to aliho he sọgbe mẹ pọnte.

3. Naegbọn mí dona nọ yí nunọwhinnusẹ́n Biblu tọn he tin to Howhinwhẹn lẹ 14:15 mẹ do yizan mẹ? (Pọ́n yẹdide he tin to bẹjẹeji hosọ ehe tọn.)

³ To egbehe, nudọnamẹ lẹ tin gbọn kámẹ-gòmẹ. Nọtẹn Intẹnẹt tọn lẹ, televiziọn, po linlinnamẹnu devo lẹ po nọ to nudọnamẹ lẹ zedonukọnna gbẹtọvi lẹ mapote. Mẹsusu lẹ wẹ sọ nọ to wekanhlanmẹ Intẹnẹt ji tọn, alokan ji tọn, po linlin lẹ po mọyi mapote  sọn họntọn gọna mẹyinyọnẹn yetọn ahundoponọ lẹ dè. Na linlin agọ̀ lẹ mimá pé sọn ojlo mẹ wá po kọsislona nudọnamẹ lẹ po ko gbayipe wutu, mí tindo whẹwhinwhẹ́n dagbe nado nọ aṣeji bosọ nọ yí sọwhiwhe do gbeje nuhe mí nọ sè lẹ pọ́n. Nunọwhinnusẹ́n Biblu tọn tẹwẹ sọgan gọalọna mí? Howhinwhẹn lẹ 14:15 dọmọ: “Wunvinọ nọ yí ohó lẹpo sè, ṣigba, zinzintọ nọ lẹnnupọndo afọdide dopodopo ji.”

4. Nawẹ Filipinu lẹ 4:8, 9 gọalọna mí nado nọ ṣinyankẹ́nna nuhe mí nọ hia lẹ gbọn, podọ naegbọn e do yin nujọnu nado nọ tindo nudọnamẹ he sọgbe lẹ? (Sọ pọ́n apotin lọ “ Awuwledainanu Delẹ Nado Mọ Nudọnamẹ Gigọ́ Lẹ.”)

⁴ Mí do hudo kunnudenu dolido lẹ tọn nado basi nudide dagbe lẹ. Enẹwutu, mí dona nọ nọ̀ aṣeji taun bosọ nọ yí sọwhiwhe do de nudọnamẹ he mí nọ hia lẹ. (Hia Filipinu lẹ 4:8, 9.) Mí ma dona nọ gú whenu mítọn gbọn ayidonugo nina nọtẹn Intẹnẹt tọn he nọ na linlin he nọ fọ́n ayihaawe dote lẹ, kavi nudọnamẹ he ma tindo dodonu bo nọ yin mimá pé gbọn wekanhlanmẹ Intẹnẹt ji tọn gblamẹ lẹ hihia dali. Nujọnu taun wẹ e yin nado nọ dapana nọtẹn Intẹnẹt tọn he atẹṣitọ lẹ nọ nọgodona lẹ. Yanwle dopo gee he yé tindo wẹ nado hẹn omẹ Jiwheyẹwhe tọn lẹ gbọjọ bo slokọna nugbo lọ. Nudọnamẹ he ma do jide lẹ nọ planmẹ jẹ nudide agọ̀ lẹ bibasi kọ̀n. Ma nọ yí nukunpẹvi do pọ́n nuyiwadomẹji sinsinyẹn he nudọnamẹ mẹhẹn buali tọn lẹ sọgan tindo do ayiha po ahun towe po ji gbede blo.—1 Tim. 6:20, 21.

5. Linlin lalo tẹwẹ Islaelivi lẹ sè, podọ nawẹ enẹ yinuwado yé ji do?

⁵ Nado yí linlin lalo de sè sọgan hẹn nugbajẹmẹji wá. Di apajlẹ, lẹnnupọndo nuhe jọ to ojlẹ Mose tọn mẹ ji to whenue 10 to amẹ́ 12 he yin didohlan nado yì bẹ̀ Aigba Pagbe tọn lọ pọ́n lẹ mẹ hẹn linlin ylankan de wá. (Sọh. 13:25-33) Linlin he zẹ̀pá bosọ dobu he yé na lọ hẹn omẹ Jehovah tọn lẹ gbọjọ petepete. (Sọh. 14:1-4) Naegbọn omẹ lọ lẹ do yinuwa to aliho ehe mẹ? Vlavo yé lẹndọ nuhe amẹ́ lọ lẹ dọ dona ko sọgbe, na suhugan yetọn wẹ hẹn linlin ylankan wá wutu. Omẹ lọ lẹ gbẹ́ nado dotoaina linlin dagbe he sunnu dejidego lọ lẹ Jọṣua po Kalẹbi po na. (Sọh. 14:6-10) Kakati nado dín nudọnamẹ gigọ́ lẹ bo dejido Jehovah go, yé de nado yí linlin ylankan lọ sè. Nulunu nankọ die!

6. Naegbọn e ma dona paṣa mí to whenue mí sè linlin mẹhẹnjọsi tọn lẹ gando omẹ Jehovah tọn lẹ go?

⁶ Mí dona nọ aṣeji taun to whenue mí sè linlin delẹ gando omẹ Jehovah tọn lẹ go. Ma wọn gbede blo dọ whẹsadokọnamẹtọ devizọnwatọ nugbonọ Jiwheyẹwhe tọn lẹ tọn wẹ Satani yin. (Osọ. 12:10) Enẹwutu, Jesu na avase dọ nukundiọsọmẹtọ lẹ na “gbọn lalo dali dọ nuylankan wunmẹwunmẹ lẹ” do mí go. (Mat. 5:11) Eyin mí ylọ avase enẹ dọ nujọnu, e ma na paṣa mí to whenue mí sè ohó mẹhẹnjọsi tọn lẹ gando omẹ Jehovah tọn lẹ go.

7. Whẹpo mí nado do wekanhlanmẹ de hlan, etẹwẹ mí dona wà?

⁷ Be a nọ mọ awuvivi to wekanhlanmẹ lẹ didohlan họntọn po mẹyinyọnẹn towe lẹ po gbọn Intẹnẹt ji kavi alokan ji mẹ wẹ ya? Eyin mọ wẹ, to whenue a mọ otàn de he ṣẹṣẹ tọ́n to linlinnamẹnu de mẹ kavi sè numimọ de, a sọgan nọ jlo na yin omẹ tintan he na do e hlan mẹdevo lẹ. Etomọṣo, whẹpo a nado do wekanhlanmẹ alokan kavi Intẹnẹt ji tọn enẹ hlan, kanse dewe dọ: ‘Be n’kudeji dọ nuhe n’jlo na dohlan lọ yin nugbo ya? Be n’mọdona whẹho lọ nugbonugbo ya?’ Eyin a ma kudeji, to mayọnẹn mẹ, a sọgan má nudọnamẹ lalo lẹ pé gbọn pipli mẹmẹsunnu lẹ tọn ṣẹnṣẹn. Enẹwutu, eyin a tindo ayihaawe, súnsún nudọnamẹ lọ bo ma do e hlan blo.

8. Etẹwẹ nukundiọsọmẹtọ lẹ wà to otò delẹ mẹ, podọ nawẹ mí sọgan nọgodona yé to mayọnẹn mẹ gbọn?

⁸ Wekanhlanmẹ Intẹnẹt kavi alokan ji tọn didohlan matin nulẹnpọn yinukọn sọ bẹ owù devo hẹn. To otò delẹ mẹ, azọ́n mítọn yin aliglọnna jẹ obá de mẹ kavi yin alọhẹndotena  mlẹnmlẹn. To otò enẹlẹ mẹ, nukundiọsọmẹtọ mítọn lẹ sọgan fúnfún linlin lẹ pé po yanwle lọ po nado dobu homẹ na mí kavi hẹn mí ma nado nọ dejido ode awetọ go. Lẹnnupọndo nuhe jọ to Union Soviétique dai tọn ji. Ponọ nuglọ tọn he nọ yin yiylọdọ KGB lẹ hẹn linlin lọ gbayipe dọ mẹmẹsunnu nukundeji susu wẹ ko dùpa to omẹ Jehovah tọn lẹ ji. * Mẹsusu yí linlin lalo mọnkọtọn lẹ sè, ehe zọ́n bọ yé klan sọn titobasinanu Jehovah tọn go. Lehe enẹ blawu do sọ! Mí dopẹ́ dọ mẹsusu wá lẹkọ to nukọn mẹ, ṣigba mẹdelẹ ma lẹkọ gbede ba. Yise yetọn siọ taidi tọjihun de. (1 Tim. 1:19) Nawẹ mí sọgan dapana kọdetọn ylankan mọnkọtọn gbọn? Gbẹ́ ma nado nọ hẹn linlin agọ̀ kavi he ma tindo dodonu lẹ gbayipe. Ma yin wunvinọ kavi mẹhe nọ yawu yí ohó popo sè blo. Nọ hẹn ẹn diun dọ a tindo nudọnamẹ gigọ́ lẹ.

9. Nudevo tẹwẹ sọgan hẹn ẹn vẹawuna mí nado mọ nudọnamẹ he sọgbe lẹ?

⁹ Linlin he bẹ nugbo daa kavi nudọnamẹ agbòte hẹn lẹ sọ yin nudevo he nọ hẹn ẹn vẹawu namẹ nado wá tadona he sọgbe lẹ kọ̀n. Otàn he bẹ nugbo vude poun hẹn sọgan hẹnmẹ buali petepete. Etẹwẹ mí sọgan wà ma nado yin hinhẹn buali po otàn oklọ tọn he sọgan bẹ nugbo vude poun hẹn lẹ po?—Efe. 4:14.

10. Nawẹ Islaelivi lẹ ko dibla funawhàn sọta nọvisunnu yetọn lẹ gbọn, podọ naegbọn yé masọ funawhàn lọ ba?

¹⁰ Lẹnnupọndo nuhe jọ do Islaelivi he nọ nọ̀ whèyihọ-waji Tọ̀sisa Jọdani tọn to ojlẹ Jọṣua tọn mẹ lẹ go ji. (Jọṣ. 22:9-34) Yé sè linlin dọ Islaelivi he tin to whèzẹtẹn-waji Jọdani tọn lẹ (hẹnnu Leubẹni po Gadi po tọn, gọna mado-awe hẹnnu Manasse tọn) do agbà daho blibata de ai sẹpọ Jọdani. Adà linlin lọ tọn enẹ sọgbe. To dodonu nudọnamẹ agbòte enẹ tọn ji, mẹhe tin to whèyihọ-waji lọ lẹ wá tadona kọ̀n dọ nọvisunnu yetọn lẹ ko ṣiatẹ sọta Jehovah, enẹwutu, Islaelivi he to whèyihọ-waji lọ lẹ bẹ yede pli nado funawhàn sọta mẹhe tin to whèzẹtẹn-waji lẹ. (Hia Jọṣua 22:9-12.) Pẹdido wẹ dọ whẹpo yé nado yì funawhàn lọ, yé do sunnu afọzedaitọ dejidego delẹ hlan nado yì dín nudọnamẹ gigọ́ lẹpo gando whẹho lọ go. Etẹwẹ sunnu lọ lẹ sè to dọ́n? Islaelivi he wá sọn hẹnnu Leubẹni po  Gadi po tọn, gọna mado-awe hẹnnu Manasse tọn mẹ lọ lẹ do agbà lọ ai taidi oflin de, e ma yin nado nọ basi avọ́sinsan lẹ gba. Agbà lọ yin didoai na mẹlẹpo nido yọnẹn to nukọn mẹ dọ yelọsu yin devizọnwatọ nugbonọ Jehovah tọn lẹ. Lehe homẹ Islaelivi enẹlẹ tọn dona ko hùn do sọ dọ yé ma ganjẹ nudọnamẹ agbòte enẹlẹ go bo yì hù nọvisunnu yetọn lẹ, ṣigba yì agbọ́ji bo dindona whẹho lọ to gigọ́ mẹ!

11. (a) Nawẹ Mẹfiboṣẹti wá jiya mawadodo tọn gbọn? (b) Nawẹ Davidi sọgan ko dapana nuyiwa mawadodo tọn ehe gbọn?

¹¹ Dopodopo mítọn lẹ wẹ sọgan sọ jiya mawadodo tọn, eyin yè fúnfún nugbo daa kavi nudọnamẹ agbòte lẹ pé gando mí go. Lẹnnupọndo apajlẹ Ahọlu Davidi po Mẹfiboṣẹti po tọn ji. Davidi do alọtútlú po homẹdagbe po hia Mẹfiboṣẹti, bo gọ̀ aigba baba-daho etọn Sauli tọn lẹpo jo na ẹn. (2 Sam. 9:6, 7) Ṣigba to nukọn mẹ, Davidi sè linlin agọ̀ lẹ gando Mẹfiboṣẹti go. Davidi ma dindona whẹho lọ bo ka basi dide nado yí aigba lọ lẹpo sọn Mẹfiboṣẹti si. (2 Sam. 16:1-4) To godo mẹ, whenue Davidi wá dọho hẹ ẹ, ewọ kẹalọyi nuṣiwa etọn bo gọ̀ aigba delẹ jo na Mẹfiboṣẹti. (2 Sam. 19:24-29) Ṣigba, Davidi sọgan ko dapana nuyiwa mawadodo tọn ehe, eyin ewọ ko yì agbọ́ji bo dindona whẹho lọ kakati nado ganjẹ nudọnamẹ agbòte lẹ go bo yinuwa aplà.

12, 13. (a) Nawẹ Jesu yinuwa gando linlin lalo lẹ go gbọn? (b) Etẹwẹ mí sọgan wà eyin mẹde fúnfún linlin lalo de pé gando mí go?

¹² Ṣigba, etẹwẹ lo eyin mẹde sawhẹ agọ̀ dokọna we? Jesu po Johanu Baptizitọ lọ po pehẹ nuhahun mọnkọtọn de. (Hia Matiu 11:18, 19.) Nawẹ Jesu nọ yinuwa gando whẹsadokọnamẹ lẹ go gbọn? E ma nọ yí whenu po huhlọn etọn lẹpo po zan nado yiavùnlọna ede gba. Kakatimọ, e na tuli gbẹtọ lẹ nado na ayidonugo kunnudenu lẹ, enẹ wẹ nuhe e nọ wà po nuhe e nọ plọnmẹ lẹ po. Dile Jesu dọ do, “nuyọnẹn nọ yin whẹsuna gbọn azọ́n etọn lẹ dali.”—Mat. 11:19; Odò.

¹³ Nuplọnmẹ titengbe de tofi he mí na wà dagbe nado hẹn do ayiha mẹ. To whedelẹnu, mẹlẹ sọgan dọ nuhe ma sọgbe kavi mọhodọdo mí go. Mí sọgan nọ tindo ojlo vẹkuvẹku na whẹdida dodo bo nọ lẹndọ mí sọgan yí nude wà nado súnsún masin he yin kinkọndo mí go sẹ̀. Etomọṣo, nude tin he mí sọgan wà. Eyin mẹde fúnfún lalo de pé gando mí go, aliho gbẹninọ tọn mítọn sọgan zọ́n bọ mẹdepope ma na yí lalo enẹ sè. Na nugbo tọn, dile apajlẹ Jesu tọn dohia do, yinkọ dagbe he mí wleawuna gbọn walọyizan dagbe Klistiani tọn mítọn dali sọgan dohia dọ nugbo daa po whẹsadokọnamẹ enẹlẹ po yin lalo.

14, 15. Nawẹ nukunnumọjẹnumẹ mítọn titi go ginganjẹ sọgan lẹzun omọ̀ de gbọn?

¹⁴ Nado wá tadona he sọgbe lẹ kọ̀n, dopo to nuhahun he mí nọ pehẹ lẹ mẹ wẹ nado mọ nudọnamẹ dejidego lẹ. Avùnnukundiọsọmẹnu daho devo wẹ mapenọ-yinyin mítọn. Etẹwẹ lo eyin mí ko to Jehovah sẹ̀n po nugbonọ-yinyin po sọn owhe susu lẹ die? Mí sọgan ko wleawuna nugopipe nulẹnpọn tọn dagbe de gọna wuntuntun. Mẹlẹ sọgan nọ na mí sisi taun na nugopipe nulẹnpọn tọn dagbe he mí tindo. Etomọṣo, be ehe lọsu sọgan yin omọ̀ de ya?

¹⁵ Na nugbo tọn, ginganjẹ nukunnumọjẹnumẹ mítọn titi go zẹjlẹgo sọgan yin omọ̀ de. Numọtolanmẹ po linlẹn mẹdetiti tọn mítọn lẹ po sọgan jẹ anadena nulẹnpọn mítọn ji. Mí sọgan jẹ mimọ ji dọ mí sọgan nọ lẹnnupọndo ninọmẹ de ji bo mọnukunnujẹemẹ eyin mí ma tlẹ tindo nudọnamẹ lẹpo. Lehe ehe yin owùnu do sọ! Biblu na mí avase to aliho he họnwun mẹ ma nado nọ ganjẹ nukunnumọjẹnumẹ mítọn titi go.—Howh. 3:5, 6; 28:26.

16. To apajlẹ lọ mẹ, etẹwẹ jọ to núdùdù-satẹn de, podọ tadona tẹlẹ kọ̀n wẹ Dani yawu wá?

¹⁶ Lẹnnupọndo apajlẹ ehe ji. Mí ni dọ dọ to núdùdù-satẹn de to whèjai dopo, Dani, yèdọ mẹho agun tọn numimọnọ de jọsi to whenue e mọ mẹho hatọ de he nọ yin Dosu, bọ e sinai  to tafo devo tó hẹ yọnnu de he ma yin asi etọn. Dani mọdọ yé omẹ awe lẹ to nuko bọ e vivi na yé nado topọ, podọ yé wá gbò yede fán. Ehe sọ dotukla Dani dogọ. Be ehe na dekọtọn do gbẹdai mẹ wẹ ya? Etẹwẹ na wá jọ do asi Dosu tọn go? Ovi etọn lẹ lo? Dani ko mọ ninọmẹ awubla tọn mọnkọ lẹ pọ́n. Etẹwẹ na ko yin numọtolanmẹ towe eyin hiẹ wẹ mọ nujijọ enẹ?

17. To apajlẹ he yin nina lọ mẹ, etẹwẹ Dani wá sè to godo mẹ, podọ etẹwẹ ehe plọn mí?

¹⁷ Amọ́ mí ni yì agbọ́ji bo lẹnnupọn. Dile etlẹ yindọ Dani yawu wá tadona kọ̀n dọ Dosu ma yin nugbonọ na asi etọn, be e tindo nudọnamẹ lẹpo nugbonugbo ya? To whèjai enẹ, Dani wá tẹkan hlan Dosu. Yí nukun homẹ tọn do pọ́n lehe agbọ́ Dani tọn na ko jẹdò do sọ to whenue e sè dọ nọviyọnnu jọnun Dosu tọn wẹ yọnnu lọ yin bo wá sọn tòdaho devo mẹ nado dla yé pọ́n. E ko dẹn taun he yé omẹ awe lẹ mọ yede. Na gànhiho kleun delẹ poun wẹ nọviyọnnu etọn jlo na yizan to tòdaho lọ mẹ wutu, Dosu gbọ bo plan ẹn na yé nido yì dùnú to núdùdù-satẹn de. Asi etọn ma penugo nado hodo yé. Pẹdido wẹ dọ Dani ma jla tadona agọ̀ he kọ̀n e wá lẹ pé. Etẹwẹ mí sọgan plọn sọn enẹ mẹ? Mahopọnna obá he mẹ mí sọgan tindo numimọ to gbẹzan Klistiani tọn mẹ jẹ, e gbẹ́ yin dandan nado nọ dín nudọnamẹ gigọ́ lẹ.

18. Nawẹ vogbingbọn gbẹtọ-yinyin tọn lẹ sọgan hẹn pọndohlan mítọn flu gbọn?

¹⁸ E sọgan sọ yin avùnnukundiọsọmẹnu nado nọ gbeje whẹho lẹ pọ́n to aliho he sọgbe mẹ, eyin mí tindo gbemanọpọ hẹ mẹmẹsunnu de to agun mẹ na vogbingbọn gbẹtọ-yinyin tọn wutu. Eyin mí nọ ze ayiha mítọn lẹpo do vogbingbọn enẹlẹ ji, mí sọgan jẹ nuvẹdo mẹmẹsunnu mítọn ji. Gbọnmọ dali, eyin mí sè linlin agọ̀ de gando mẹmẹsunnu ehe go, mí sọgan yawu yí ohó lọ sè. Etẹwẹ enẹ plọn mí? Eyin mí nọ hẹn mẹmẹsunnu mítọn lẹ do homẹ, enẹ sọgan zọ́n bọ mí na nọ wá tadona agọ̀ he ma sinai do nudọnamẹ gigọ́ lẹ ji kọ̀n gando yé go. (1 Tim. 6:4, 5) Pọndohlan mítọn ma na yin hinhẹnflu, eyin mí ma nọ na dotẹnmẹ nuvẹun po awuwhàn po nado doadọ̀do to ahun mítọn lẹ mẹ. Kakati nado joawuna numọtolanmẹ ylankan mọnkọtọn lẹ, mì gbọ mí ni kẹalọyi azọngban mítọn nado yiwanna mẹmẹsunnu mítọn lẹ bo nọ desọn ojlo mẹ nado jona yé sọn ahun mẹ wá.—Hia Kolosinu lẹ 3:12-14.

19, 20. (a) Nunọwhinnusẹ́n Biblu tọn tẹlẹ wẹ na gọalọna mí nado nọ gbeje nudọnamẹ lẹ pọ́n to aliho he sọgbe mẹ? (b) Etẹwẹ mí na gbadopọnna to hosọ he bọdego mẹ?

¹⁹ To egbehe, na nudọnamẹ he yin hinhẹnflu lẹ gbayipe, bọ linlin lẹ nọ gọ́ na nugbo daa lẹ, bọ mí sọ yin mapenọ wutu, avùnnukundiọsọmẹnu de wẹ e yin nado dín nudọnamẹ lẹ mọ bo gbeje yé pọ́n to aliho he sọgbe mẹ. Etẹwẹ na gọalọna mí nado duto avùnnukundiọsọmẹnu ehe ji? Mí dona yọ́n nunọwhinnusẹ́n Biblu tọn lẹ bo nọ yí yé do yizan mẹ. Dopo to nunọwhinnusẹ́n enẹlẹ mẹ wẹ yindọ nulunu po winyannu po wẹ e yin nado gblọnho gando whẹho de go whẹpo do sè e. (Howh. 18:13) Nunọwhinnusẹ́n Biblu tọn devo flinnu mí ma nado nọ kẹalọyi ohó lẹpo matin nulẹnpọn. (Howh. 14:15) Podọ humọ, mahopọnna obá he mẹ mí sọgan tindo numimọ to gbẹzan Klistiani tọn mẹ jẹ, mí dona tin to aṣeji ma nado nọ ganjẹ nukunnumọjẹnumẹ mídetiti tọn go. (Howh. 3:5, 6) Nunọwhinnusẹ́n Biblu tọn lẹ nọ basi hihọ́na mí, na yé nọ gọalọna mí nado gbeje nudọnamẹ lẹ pọ́n to aliho he sọgbe mẹ, nado wá tadona dagbe lẹ kọ̀n, podọ nado basi nudide nuyọnẹn tọn lẹ.

²⁰ Ṣigba avùnnukundiọsọmẹnu de gbẹ́ pò. Enẹ wẹ ayilinlẹn lọ nado nọ dawhẹ sọgbe hẹ awusọhia gbonu tọn. To hosọ he bọdego mẹ, mí na gbadopọnna owù paa delẹ he gando ayilinlẹn enẹ go bo na mọ nuhe sọgan gọalọna mí nado dapana yé lẹ.