Kanbiọ lẹ sọn Wehiatọ lẹ Dè
To Owe Wiwe lẹ—Lẹdogbedevomẹ Aihọn Yọyọ Tọn Glẹnsigbe tọn he yin vivọjlado to 2013 lọ mẹ, Salmu lẹ 144:12-15 gando omẹ Jiwheyẹwhe tọn lẹ go. To lẹdogbedevomẹ he jẹnukọn lọ mẹ, wefọ ehelẹ gando jonọ ylankan he yin nùdego to wefọ 11tọ mẹ lẹ go. Naegbọn vọjlado ehe do yin bibasi?
Hogbe Heblugbe tọn he yin yiyizan lọ lẹ sọgan yin lilẹdogbedevomẹ to aliho awe lẹ mẹ. Enẹwutu, hogbe he yin yiyizan to zinjẹgbonu he yin vivọjlado lọ mẹ sinai do whẹwhinwhẹ́n he bọdego ehelẹ ji:
Hogbe he yin vivọjlado lọ lẹ sọgbe hẹ aliho he mẹ yé nọ yin yiyizan te to Heblugbe mẹ. Kanṣiṣa he tin to Salmu lẹ 144:12-15 po wefọ he jẹnukọn lẹ po ṣẹnṣẹn sinai do lehe yè mọnukunnujẹ hogbe tintan wefọ 12tọ tọn mẹ do ji, enẹ wẹ hogbe Heblugbe tọn lọ asher. Asher sọgan yin lilẹdogbedevomẹ to aliho susu mẹ. Di apajlẹ, e sọgan zẹẹmẹdo “mẹhe” kavi “mẹhe tọn.” “Mẹhe” wẹ yin zẹẹmẹ hogbe lọ tọn he yin yiyizan to lẹdogbedevomẹ he jẹnukọn lọ mẹ. Ehe zọ́n bọ onú dagbe he yin sislẹ to wefọ 12 jẹ 14 mẹ lẹ yin yiyizan gando mẹylankan he yin nùdego to wefọ he jẹnukọn lẹ mẹ lẹ go. Ṣigba, asher sọgan sọ dlẹnalọdo kọdetọn kavi ale, bo sọgan yin lilẹdo “gbọnmọ dali,” “na,” kavi “whenẹnu.” “Whenẹnu” wẹ yin hogbe he yin yiyizan to vọjlado 2013 tọn po lẹdogbedevomẹ Biblu tọn devo lẹ po mẹ.
Aliho he mẹ hogbe vọjlado lọ tọn lẹ yin yiyizan te tin to kọndopọ mẹ hẹ wefọ salmu ehe tọn he pò lẹ. Hogbe lọ “whenẹnu” he yin yiyizan to wefọ 12tọ mẹ dohia dọ dona he yin sislẹ sọn wefọ 12 jẹ 14tọ mẹ lẹ yin nukunnumọjẹemẹ taidi nuhe gando dodonọ lẹ go—yèdọ yé he biọ nado yin ‘whinwhlẹn bo yin yíyí’ sọn mẹylankan lẹ si lẹ (wefọ 11tọ). Diọdo ehe sọ yinuwado wefọ 15tọ lọsu ji, bọ ofi awe he hogbe lọ “ayajẹnọ” sọawuhia te lẹ sọgbe hẹ yede todin bo do linlẹn dagbe hia kavi nọgodona ode awetọ. Taidi kọdetọn de, to adà awe wefọ lọ tọn lẹ mẹ, ayajẹ he yin nùdego lọ gando omẹ dopolọ lẹ go—yèdọ akọta “he Jiwheyẹwhe etọn yin Jehovah!” Sọ hẹn do ayiha mẹ dọ, nukinkan Heblugbe hohowhenu tọn ma nọ do ohia weyọ́nhia tọn depope, taidi ohia hoyidọ tọn lẹ. Enẹwutu, lẹdogbedevomẹtọ lẹ dona yọ́n linlẹn he sọgbe lọ, gbọn ayidonugo nina aliho ohó milomilo kinkan tọn Heblugbe tọn, lẹdo hodidọ lọ tọn po wefọ Biblu tọn devo he gandego lẹ po dali.
Hogbe wefọ ehelẹ tọn he yin vivọjlado lẹ tin to kọndopọ mẹ hẹ wefọ Biblu tọn devo he bẹ opagbe dona lẹ tọn hẹn na omẹ nugbonọ Jiwheyẹwhe tọn lẹ. Vọjlado he yin bibasi na lẹdogbedevomẹ asher tọn ehe zọ́n bọ salmu ehe do todido dolido Davidi tọn hia todin dọ, to whenue Jiwheyẹwhe ko tún akọta Islaeli tọn dote sọn kẹntọ etọn lẹ si godo, Ewọ na yí ayajẹ po kọdetọn dagbe po do dona yé. (Lev. 26:9, 10; Deut. 7:13; Salm. 128:1-6) Di apajlẹ, Deutelonomi 28:4 dọmọ: “Donanọ wẹ ovi towe lẹ na yin, gọna sinsẹ́n aigba towe tọn, ovi kanlin-yìnyìn towe lẹ tọn, oyìnvu towe po lẹngbọvu towe lẹ po.” Na nugbo tọn, to gandudu visunnu Davidi tọn Sọlomọni tọn whenu, akọta lọ duvivi jijọho po kọdetọn dagbe vonọtaun de po tọn. Humọ, ninọmẹ he tin to gandudu Sọlomọni tọn whenu delẹ yin ohia nuhe na wá jọ to gandudu Mẹsia tọn glọ lẹ tọn.—1 Ahọ. 4:20, 21; Salm. 72:1-20.
To bladopọ mẹ, hogbe he yin vivọjlado to Salmu lẹ 144tọ mẹ lẹ ma diọ nukunnumọjẹnumẹ mítọn gando nuplọnmẹ Biblu tọn lẹ go. Ṣigba, yé zọ́n bọ salmu ehe blebu hẹn todido họakuẹ he devizọnwatọ Jehovah tọn lẹ tindo sọn ojlẹ dindẹn die lọ họnwun dogọ—yèdọ ojlẹ he mẹ Jiwheyẹwhe na và mẹylankan lẹ sudo bo hẹn jijọho po kọdetọn dagbe he dẹn-to-aimẹ po wá na dodonọ lẹ.—Salm. 37:10, 11.