1, 2. Nawẹ Davidi dohia dọ emi yin nugbonọ na Jiwheyẹwhe gbọn? (Pọ́n yẹdide he tin to bẹjẹeji hosọ ehe tọn.)

TO ZINVLU gọ́ngọ́n zángbodawe tọn mẹ, Davidi po Abiṣai po to zọnlinzin dẹẹdẹ gbọn awhànfuntọ 3 000 he to amlọndọ lẹ ṣẹnṣẹn. Sunnu awe lọ lẹ mọ Ahọlu Sauli he damlọn yìkànmẹ to ṣẹnṣẹn osla lọ tọn. E ko zingbejizọnlin wá danfafa Juda tọn ji nado dín Davidi mọ bo hù i. Abiṣai depá na Davidi dọmọ: “Gbọ yẹn ni yí owhán do hò [Sauli] liai sisọ́ dopo, yẹn ma to na sọ́ ẹ whla awetọ gba.” Gblọndo Davidi tọn paṣamẹ taun! E dọmọ: “A và ẹ blo: na mẹnu wẹ sọgan dealọ etọn jẹgbonu do mẹyiamisisadode OKLUNỌ tọn ji, bo yin matin whẹyinylan? . . . OKLUNỌ dike blo dọ yẹn nado dealọ ṣie jẹgbonu do mẹyiamisisadode OKLUNỌ tọn ji.”​—1 Sam. 26:8-12.

² Davidi yọ́n nuhe nugbonọ-yinyin na Jiwheyẹwhe zẹẹmẹdo. E ma wá ayiha mẹ na ẹn nado wadanu do Sauli go. Etẹwutu? Na Sauli wẹ ahọlu dide Jiwheyẹwhe tọn do Islaeli ji. Devizọnwatọ nugbonọ Jehovah tọn lẹ nọ na sisi mẹhe Ewọ de lẹ. Na nugbo tọn, Jehovah nọ biọ to omẹ etọn lẹpo si nado nọ ‘yiwanna nugbonọ-yinyin.’​—Hia Mika 6:8.

3. Nawẹ Abiṣai yin nugbonọ na Davidi gbọn?

 ³ Abiṣai nọ na sisi Davidi. Di apajlẹ, to whenue Davidi to tintẹnpọn nado ṣinyọnnudo ayọdide etọn hẹ Bati-ṣeba, e hẹn Joabi he yin nọvisunnu Abiṣai tọn nado basi tito na Ulia he yin asu nawe lọ tọn nido yin hùhù to awhàngbenu. (2 Sam. 11:2-4, 14, 15; 1 Otan. 2:16) Abiṣai sọgan ko yọ́n enẹ, ṣigba e gbẹ́ nọ na sisi Davidi taidi ahọlu dide Jiwheyẹwhe tọn. Humọ, Abiṣai ma tẹnpọn gbede nado yí otẹn etọn taidi nukọntọ awhànfuntọ lẹ tọn zan nado hò ofìn Islaeli tọn yí. Kakatimọ, e yiavùnlọna Davidi sọta pàdutọ po kẹntọ devo lẹ po.​—2 Sam. 10:10; 20:6; 21:15-17.

4. (a) Nawẹ Davidi ze apajlẹ dai na nuhe dù nugbonọ-yinyin na Jiwheyẹwhe gbọn? (b) Apajlẹ devo tẹlẹ wẹ mí na gbadopọnna?

⁴ Na Davidi gbẹ́ ma nado wadanu do Ahọlu Sauli go wutu, enẹ dohia dọ Davidi yin devizọnwatọ nugbonọ Jehovah tọn de. Taidi jọja de, Davidi yin whinwhàn nado pannukọn Filistinu gángánsu lọ Goliati, mẹhe gbọn glòlò jijlá dali gboadọ bo “deafu do [awhànpa] Jiwheyẹwhe ogbẹ̀nọ tọn lẹ”! (1 Sam. 17:23, 26, 48-51) Whenue Davidi lẹzun ahọlu bo wà ylando sinsinyẹn lẹ, yèdọ ayọdide po mẹhuhu po, e kẹalọyi wọhẹ yẹwhegán Natani tọn bo lẹnvọjọ. (2 Sam. 12:1-5, 13) To yọnhowhe Davidi tọn mẹ, e gbẹ́ zindonukọn nado dohia dọ emi yin nugbonọ na Jiwheyẹwhe. Di apajlẹ, e gbọn alọtútlú dali basi nunina lẹ nado nọgodona tẹmpli Jehovah tọn gbigbá. (1 Otan. 29:1-5) Nugbo wẹ dọ Davidi ṣì nususu lẹ wà, amọ́ e yin nugbonọ na Jiwheyẹwhe. (Ps. 51:4, 10; 86:2) Dile mí to dogbapọnna otàn Davidi po mẹhe nọgbẹ̀ to ojlẹ etọn mẹ devo lẹ po tọn, mì gbọ mí ni kàn kanbiọ ehelẹ sè míde: Mẹnu wẹ mí dona yin nugbonọ na jẹnukọn? Jẹhẹnu tẹlẹ wẹ nugbonọ-yinyin nọ biọ dọ mí ni wleawuna?

5. Etẹwẹ mí plọn sọn nuṣiwa Abiṣai tọn mẹ?

⁵ To ojlẹ he mẹ Abiṣai sá biọ osla Sauli tọn mẹ, e ma ko yọ́n mẹhe ewọ dona yin nugbonọ na jẹnukọn. Na Abiṣai yin nugbonọ na Davidi wutu, e to jejeji nado hù Ahọlu Sauli, ṣigba Davidi glọnalina ẹn, na ewọ mọdọ e ylan nado ze alọ daga “do mẹyiamisisadode OKLUNỌ tọn ji.” (1 Sam. 26:8-11) Mí plọn onú titengbe de sọn nujijọ enẹ mẹ: Dile etlẹ yindọ e sọgbe nado yin nugbonọ na mẹsusu, nunọwhinnusẹ́n Biblu tọn lẹ yiyizan wẹ na gọalọna mí nado de to ahun mítọn mẹ mẹhe mí dona yin nugbonọ na jẹnukọn.

6. Dile etlẹ yin dọ jọwamọnu wẹ e yin nado yin nugbonọ na hagbẹ whẹndo tọn po họntọn mítọn lẹ po, naegbọn e do biọ dọ mí ni to aṣeji?

⁶ Ahun mẹ wẹ nugbonọ-yinyin nọ wá sọn, ṣigba ahun gbẹtọ tọn yin oklenọ. (Jel. 17:9) Enẹwutu, e bọawu dọ mẹhe yin nugbonọ na Jiwheyẹwhe nisọ mọdọ emi ma sọgan nọma yin nugbonọ na họntọn vivẹ́ kavi hẹnnumẹ de, eyin omẹ enẹ tlẹ to nuylankan wà. Titengbe to whenue mẹvivẹ mítọn de gbẹ́ nugbo lọ dai wẹ mí dona nọ flindọ Jehovah wẹ e jẹ dọ mí ni yin nugbonọ na jẹnukọn.​—Hia Matiu 22:37.

7. Nawẹ mẹmẹyọnnu de hẹn nugbonọ-yinyin etọn na Jiwheyẹwhe go to ninọmẹ sinsinyẹn de mẹ gbọn?

⁷ Nugbonọ-yinyin na mẹsusu dopọ sọgan kàn dẹpẹ biọ to whenue hẹnnumẹ vivẹ́ de yin didesẹ sọn agun mẹ. Di apajlẹ, onọ̀ mẹmẹyọnnu de he mí na ylọdọ Anne ^[1] tọn ylọ ẹ to alokan ji. Onọ̀ lọ jlo na dla ẹ pọ́n, na e jẹdò whẹndo lọ tọn wutu. Nuhe onọ̀ lọ biọ hẹn Anne jẹflumẹ taun bọ e dopà dọ emi na na ẹn gblọndo gbọn wekanhlanmẹ dali. Whẹpo e nido kanwe, e vọ́ dogbapọnna nunọwhinnusẹ́n Biblu tọn lẹ. (1 Kọl. 5:11; 2 Joh. 9-11) Anne kanwehlan onọ̀ etọn bo flin in to aliho he jọmẹ mẹ dọ ewọ lọsu wẹ gbọn ylanwiwa po gbigbọ lẹnvọjọ matindo tọn etọn po dali klan ede dovo na whẹndo lọ. Anne wlan  dọmọ: “Aliho dopo gee he mẹ mì sọgan de awufiẹsa mìtọn sẹ̀ te wẹ nado lẹkọwa Jehovah dè.”​—Jak. 4:8.

8. Jẹhẹnu tẹlẹ wẹ na gọalọna mí nado yin nugbonọ na Jiwheyẹwhe?

⁸ Nugbonọ-yinyin mẹhe nọgbẹ̀ to ojlẹ dopolọ mẹ hẹ Davidi lẹ tọn zinnudo jẹhẹnu atọ̀n ji, ehe sọgan gọalọna mílọsu nado do nugbonọ-yinyin mítọn na Jiwheyẹwhe hia. Jẹhẹnu enẹlẹ wẹ whiwhẹ, homẹdagbe po adọgbigbo po. Mì gbọ mí ni gbadopọnna yé debọdo-dego.

9. Naegbọn Abneli do tẹnpọn nado hù Davidi?

⁹ Whenue Davidi hẹn ota Goliati tọn he e ko gbò lọ do alọmẹ bo to hodọ hẹ Ahọlu Sauli, e whè gbau omẹ awe devo na ko to finẹ. Dopo to yé mẹ wẹ Jonatani visunnu Sauli tọn, mẹhe nùalẹ hẹ Davidi. Omẹ awetọ wẹ awhàngán Abneli. (1 Sam. 17:57–18:3) To nukọn mẹ, Abneli nọgodona Sauli nado hù Davidi. Davidi wlan dọmọ: “Budonamẹtọ lẹ sọ to ayiha ṣie dín.” (Ps. 54:3; 1 Sam. 26:1-5) Naegbọn nuyiwa Jonatani tọn dohlan Davidi do gbọnvona Abneli tọn sọmọ? Kẹdẹdi Jonatani, Abneli yọnẹn dọ Jiwheyẹwhe ko de Davidi nado duahọlu do Islaeli ji. To okú Sauli tọn godo, kakati nado nọgodona visunnu Sauli tọn Iṣiboṣẹti, Abneli sọgan ko gbọn whiwhẹ dali do nugbonọ-yinyin etọn na Jiwheyẹwhe hia gbọn godoninọna Davidi dali. To nukọn mẹ, to whenue Abneli tindo kọndopọ zanhẹmẹ tọn hẹ asimọwhlá Ahọlu Sauli tọn, e sọgan ko yindọ gánzinpo dín wẹ ewọ lọsu te.​—2 Sam. 2:8-10; 3:6-11.

10. Naegbọn Absalọmi ma do yin nugbonọ na Jiwheyẹwhe?

¹⁰ Whiwhẹ matindo wẹ zọ́n bọ Absalọmi visunnu Davidi tọn ma do yin nugbonọ na Jiwheyẹwhe. Pọ́n bo, “Absalọmi wleawu kẹkẹ de tọn po osọ́ lẹ po, po gbẹtọ kandeao po nado họ̀nwezun to e nukọn”! (2 Sam. 15:1) E sọ fìn ahun gbẹtọ lẹ tọn nado yin nugbonọ na ẹn. Kẹdẹdi Abneli, Absalọmi tẹnpọn nado hù Davidi, mahopọnna dọ ewọ yọnẹn dọ Jehovah wẹ de Davidi taidi ahọlu Islaeli tọn.​—2 Sam. 15:13, 14; 17:1-4.

11. Nawẹ otàn Biblu tọn gando Abneli, Absalọmi po Baluki po go sọgan hẹn ale wá na mí gbọn?

¹¹ Apajlẹ Abneli po Absalọmi po tọn dohia hezeheze dọ ojlo zogbe tintindo na nude sọgan hẹn mẹde po awubibọ po ma nado yin nugbonọ na Jiwheyẹwhe. E họnwun dọ devizọnwatọ nugbonọ Jehovah tọn de ma na yinuwa to aliho ylankan podọ ṣejannabi tọn mọnkọtọn mẹ. Etomọṣo, ojlo tintindo na  adọkunnu lẹ kavi na agbasazọ́n daho de to aihọn ehe mẹ sọgan hẹn awugble wá na Klistiani de to gbigbọ-liho. To aliho he Biblu ma donù e go de mẹ, Baluki he yin wekantọ yẹwhegán Jelemia tọn yin ayihafẹsẹna na ojlẹ de. Owẹ̀n he Jehovah dohlan Baluki die: “Doayi e go, enẹ he yẹn ko do wẹ yẹn na họliai, podọ enẹ he yẹn ko do wẹ yẹn na dọ̀n sún; podọ ehe to aigba pete mẹ. Be hiẹ to onú dahodaho lẹ dín na dewe wẹ? A dín yé blo.” (Jel. 45:4, 5) Baluki kẹalọyi wọhẹ. Podọ lehe e na yin nuyọnẹnnu do sọ dọ mí ni hẹn hogbe Jiwheyẹwhe tọn ehelẹ do ayiha mẹ dile opodo aihọn ylankan ehe tọn to sisẹpọ!

12. Do nuhewutu mí ma sọgan yin nugbonọ na Jiwheyẹwhe to whenue mí yin ṣejannabinọ hia.

¹² Daniel, yèdọ mẹmẹsunnu de to Mexique dona de eyin ewọ na yin nugbonọ na Jiwheyẹwhe kavi eyin e na dín ale edetiti tọn. E jlo na dà viyọnnu de he ma yin Kunnudetọ. Daniel dọmọ: “N’gbẹ́ pò to wekanhlan ẹn, etlẹ yin to whenue n’bẹ sinsẹ̀nzọn gbehosọnalitọ tọn jẹeji. Ṣigba to godo mẹ, n’whiwhẹ dee bo dọna mẹho he whèwhín de dọ e to awuvẹ na mi nado yin nugbonọ. E gọalọna mi nado mọdọ eyin n’jlo na yin nugbonọ na Jiwheyẹwhe, n’dona doalọtena wekinkan hlan viyọnnu lọ. N’hodẹ̀ susu bo viavi taun, podọ n’wá wàmọ. E ma dẹn bọ ayajẹ ṣie to lizọnyizọn lọ mẹ jẹ jijideji ji.” Daniel wá dà mẹmẹyọnnu dagbedagbe de bo to sinsẹ̀n todin taidi nugopọntọ lẹdo tọn.

13. Nawẹ Natani hẹn nugbonọ-yinyin etọn na Jiwheyẹwhe po Davidi po go to whenue Davidi waylando gbọn?

¹³ To whedelẹnu, nugbonọ-yinyin mítọn na Jehovah sọgan yinuwado nugbonọ-yinyin mítọn na gbẹtọ ji. Yẹwhegán Natani yin nugbonọ na Davidi dile etlẹ yindọ e gbẹ́ yin nugbonọ na Jiwheyẹwhe. Natani sè dọ Davidi ko deayọ bo ko basi tito na asu yọnnu lọ tọn nido yin hùhù to awhàngbenu. Whenue Jehovah do Natani hlan nado gbẹnuna Davidi, yẹwhegán lọ setonu bo yinuwa po adọgbigbo po, mahopọnna dọ ewọ yin nugbonọ na Davidi. Natani yí nuyọnẹn po homẹdagbe po do wọhẹ ẹ. Na Davidi nido mọ obá he mẹ ylando etọn lẹ sinyẹn jẹ, Natani yí apajlẹ de zan nado do mawadodo dawe adọkunnọ de tọn he yí lẹngbọvu wamọnọ de tọn hia. Whenue Davidi biọ adi mẹ na nuhe dawe adọkunnọ lọ ko wà wutu, Natani dọna ẹn dọmọ: “Hiẹ wẹ dawe lọ.” Davidi wle nuhe dọ e te!​—2 Sam. 12:1-7, 13.

14. Nawẹ a sọgan yin nugbonọ na Jehovah podọ na họntọn kavi hẹnnumẹ de to ojlẹ dopolọ mẹ gbọn?

 ¹⁴ Homẹdagbe sọgan gọalọna we to whenue nugbonọ-yinyin na mẹsusu dopọ kàn dẹpẹ biọ. Di apajlẹ, e sọgan họnwun na we dọ yisenọ hatọ de hùwhẹ nuṣiwa sinsinyẹn tọn. A sọgan mọdọ emi dona yin nugbonọ na ẹn, titengbe eyin họntọn vivẹ́ kavi hẹnnumẹ de wẹ. Amọ́, eyin a ṣinyọnnudo nuṣiwa lọ, a ma na yin nugbonọ na Jiwheyẹwhe. Na nugbo tọn, Jehovah wẹ hiẹ dona yin nugbonọ na jẹnukọn. Enẹwutu taidi Natani, yin homẹdagbenọ, ṣogan bo yin nujikudonọ. Dotuhomẹna họntọn kavi hẹnnumẹ towe nado yì dín alọgọ mẹho lẹ tọn. Eyin ewọ ma wàmọ to ojlẹ he to jlẹkaji de gblamẹ, nugbonọ-yinyin na Jiwheyẹwhe dona whàn we nado dọ whẹho lọ na mẹho lẹ. Gbọnmọ dali, a to nugbonọ yin na Jehovah bo ka sọ jọmẹ hẹ họntọn kavi hẹnnumẹ towe, na mẹho agun tọn lẹ na tẹnpọn nado gọ̀ omẹ mọnkọtọn do otẹn etọn mẹ po walọmimiọn po.​—Hia Levitiku 5:1; Galatianu lẹ 6:1.

15, 16. Naegbọn Huṣai do tindo nuhudo adọgbigbo tọn nado yin nugbonọ na Jiwheyẹwhe?

¹⁵ Dawe de he nọ yin Huṣai do hudo adọgbigbo tọn nado yin nugbonọ na Jiwheyẹwhe. Họntọn nugbonọ Ahọlu Davidi tọn de wẹ Huṣai yin. Ṣigba, nugbonọ-yinyin etọn yin zizedo whlepọn mẹ to whenue Absalọmi he yin visunnu Davidi tọn fìn ayiha mẹsusu tọn bo tẹnpọn nado hò Jelusalẹm po ofìn lọ po yí. (2 Sam. 15:13; 16:15) Davidi họ̀n sọn tòdaho lọ mẹ, ṣigba etẹwẹ Huṣai na wà? Be ewọ na gbọ bo yin nugbonọ na Absalọmi wẹ ya, kavi e na hodo ahọlu yọnhonọ lọ he to hinhọ̀n nado whlẹn ede? Na Huṣai magbe nado yin nugbonọ na ahọlu dide Jiwheyẹwhe tọn wutu, e pé Davidi to Osó Olivie tọn ji.​—2 Sam. 15:30, 32.

¹⁶ Davidi biọ to Huṣai si nado lẹkọyi Jelusalẹm bo yinuwa taidi dọ e yin họntọn Absalọmi tọn wẹ nkọ nado hẹn ayinamẹ Ahitofẹli tọn gble. Huṣai ze ogbẹ̀ ede tọn do owù mẹ bo dohia dọ emi yin nugbonọ na Jehovah bosọ wà nuhe Davidi biọ to e si. Kẹdẹdile Davidi ko biọ to odẹ̀ mẹ do, ayinamẹ Huṣai adọgbotọ lọ tọn hẹn ayinamẹ Ahitofẹli tọn lẹ gble.​—2 Sam. 15:31; 17:14.

17. Naegbọn mí do tindo nuhudo adọgbigbo tọn nado yin nugbonọ?

¹⁷ Mí do nuhudo adọgbigbo tọn nado yin nugbonọ na Jehovah. Susu to mí mẹ wẹ ko yí adọgbigbo do duto kọgbidinamẹ hagbẹ whẹndo tọn, azọ́nwatọgbẹ́ kavi tohọluduta lẹ tọn ji nado dohia dọ mí yin nugbonọ na Jiwheyẹwhe. Di apajlẹ, to Japon, sọn ovu gbọ́n wẹ Taro ko ze nugbonọ-yinyin na mẹjitọ etọn lẹ po tonusisena yé po do otẹn tintan mẹ. E ma nọ wàmọ na mananọmawà wutu. Ojlo etọn na taun tọn wẹ nado hẹn homẹ mẹjitọ etọn lẹ tọn hùn. Enẹwutu, whenue yé jẹagọdo e na e to gbẹdo hẹ Kunnudetọ Jehovah tọn lẹ wutu, e vẹawuna ẹn taun nado dọna yé dọ emi ko magbe nado nọ yì opli lẹ. Taro dọmọ: “Yé gblehomẹ sọmọ bọ, na owhe lẹ, yé gbẹ́ dọ n’ma na wá dla yé pọ́n to whégbè. N’biọ adọgbigbo to odẹ̀ mẹ nado tẹdo nudide ṣie go. Todin, yé ko johodo pẹẹde bọ n’sọgan nọ yì dla yé pọ́n whẹwhẹ.”​—Hia Howhinwhẹn lẹ 29:25.

18. Nawẹ nupinplọn ehe ko gọalọna we gbọn?

¹⁸ Taidi Davidi, Jonatani, Natani po Huṣai po, mì gbọ mí ni dohia dọ mí yin nugbonọ na Jehovah bo mọ pekọ nujọnu tọn. To alọ devo mẹ, na nugbonọ-mayin Abneli po Absalọmi po tọn ni plọnnu mí. E họnwun dọ ojlo mítọn wẹ nado tẹdo Jehovah go di Davidi. Na mí yin mapenọ wutu, mí ma sọgan dapana nuṣiwa. Etomọṣo, mí sọgan dohia dọ Jehovah wẹ mí magbe to ahun mítọn mẹ nado yin nugbonọ na jẹnukọn.