Yì hosọ lẹ ji

Yì todowhinnu hosọ lẹ tọn ji

To Nukọnyi Zọnmii Taidi Gbẹtọ Gbigbọnọ De!

To Nukọnyi Zọnmii Taidi Gbẹtọ Gbigbọnọ De!

“Mì to zọnlinzin gbọn gbigbọ dali zọnmii.”​—GAL. 5:16.

OHÀN LẸ: 22, 75

1, 2. Etẹwẹ mẹmẹsunnu de mọdọ e jẹdò to ninọmẹ gbigbọmẹ tọn emitọn go, podọ etẹwẹ e wà?

ROBERT yí baptẹm to whenue e gbẹ́ to aflanmẹ, ṣigba e ma ylọ nugbo lọ dọ nujọnu. E dọmọ: “N’ma nọ wà nuylankan de, ṣigba n’nọ wà nulẹ to aliho mọmọ tọn mẹ poun. N’di mẹhe lodo to gbigbọ-liho, n’nọ yì opli lẹpo bosọ nọ basi gbehosọnalitọ alọgọtọ tọn to ojlẹ delẹ mẹ to owhe dopodopo mẹ. Ṣigba, nude gbẹ́ whèdo mi.”

2 Robert lọsu ma doayi nuhe jẹdò lọ go kakajẹ whenue e wlealọ. Ewọ po asi etọn po nọ kàn kanbiọ sinai do Biblu ji lẹ sè yede to whedelẹnu nado deayidai. E ma nọ vẹawuna asi etọn he yin gbẹtọ gbigbọnọ de nado na gblọndo kanbiọ lọ lẹ tọn, ṣigba winyan nọ saba hù Robert, na e ma nọ yọ́n nuhe e na gblọn. E dọmọ: “E nọ taidi dọ n’ma yọ́n nudepope wẹ nkọ. N’lẹn to dee mẹ dọ, ‘Eyin n’na yin tatọ́ asi ṣie tọn to gbigbọ-liho, n’dona yí nude wà.’” Podọ, Robert wàmọ. E dọmọ: “N’plọn Biblu, bo vọ́ plọn ẹn dogọ, podọ ninọmẹ ṣie jẹ tepọn ji vudevude. N’tindo nukunnumọjẹnumẹ, podọ hú popolẹpo n’wleawuna haṣinṣan dagbe de hẹ Jehovah.”

3. (a) Etẹwẹ mí sọgan plọn sọn numimọ Robert tọn mẹ? (b) Nuagokun titengbe tẹlẹ ji wẹ mí na dọhodo todin?

3 Mí sọgan plọn onú titengbe delẹ sọn numimọ Robert tọn mẹ. Mí sọgan tindo nukunnumọjẹnumẹ Biblu tọn jẹ obá de mẹ bo tlẹ sọgan nọ kọnawudopọ hẹ agun Klistiani tọn to gbesisọ mẹ, ṣigba onú ehelẹ na yede ma nọ hẹn mí yin gbẹtọ gbigbọnọ dandan gba. Kavi mí sọgan ko basi nukọnyiyi, ṣigba whenue mí gbeje míde pọ́n yinukọn dogọ, mí wá mọdọ mí gbẹ́ sọgan hẹn gbigbọnọ-yinyin mítọn pọnte. (Flp. 3:16) To hosọ ehe mẹ, mí na na gblọndo kanbiọ titengbe atọ̀n delẹ tọn he na gọalọna mí nado to nukọnyi zọnmii: (1) Etẹwẹ na gọalọna mí nado gbeje gbigbọnọ-yinyin mítọn pọ́n? (2) Nawẹ mí sọgan wleawuna gbigbọnọ-yinyin bo to whinwhẹ́n zọnmii taidi gbẹtọ gbigbọnọ de gbọn? (3) Nawẹ dolilo gbigbọmẹ tọn nọ gọalọna mí to gbẹzan egbesọegbesọ tọn mítọn mẹ gbọn?

MÍDETITI GBIGBEJEPỌN

4. Mẹnu lẹ go wẹ ayinamẹ he tin to Efesunu lẹ 4:23, 24 mẹ lọ gando?

4 To whenue mí lẹzun devizọnwatọ Jiwheyẹwhe tọn, diọdo ayidego tọn de wẹ mí basi. Diọdo ehe yinuwado gbẹzan mítọn blebu ji. Podọ ehe ma fó to whenue mí yí baptẹm. Mí yin tulina nado “nọ to huhlọn mẹwhinwhàn apọ̀nmẹ tọn [mítọn] hẹn jẹ yọyọ.” (Efe. 4:23, 24) Na mí ma yin mẹpipe wutu, mímẹpo wẹ dona to diọdo lẹ basi zọnmii. Eyin mí tlẹ ko to Jehovah sẹ̀n sọn ojlẹ dindẹn die, mí gbẹ́ dona hẹn gbigbọnọ-yinyin mítọn go.—Flp. 3:12, 13.

5. Kanbiọ tẹlẹ wẹ sọgan gọalọna mí nado gbeje míde pọ́n?

5 Nado hẹn gbigbọnọ-yinyin mítọn pọnte dogọ bosọ hẹn e go, mí dona yí ahundopo do gbeje míde pọ́n. Vlavo mí yin jọja kavi mẹho, mí sọgan kàn kanbiọ ehelẹ sè míde: ‘Be n’doayi e go dọ n’to diọdo delẹ basi he dohia dọ n’to nukọnyi nado lẹzun gbẹtọ gbigbọnọ de ya? Be n’to gbẹtọ-yinyin ṣie hẹn zun Klisti tọn nkọ ya? Etẹwẹ ayilinlẹn po walọyizan ṣie to opli lẹ ji po nọ dohia gando obá he mẹ gbigbọnọ-yinyin ṣie siso jẹ go? Etẹwẹ nuhe n’nọ dọ to hodọdopọ lẹ whenu nọ dohia gando ojlo ṣie lẹ go? Etẹwẹ aṣa nupinplọn tọn ṣie lẹ, aṣọ́dido po nusisọ́ ṣie po, kavi nuyiwa ṣie gando ayinamẹ go nọ dohia gando go e? Nawẹ n’nọ yinuwa gbọn to whlepọn lẹ nukọn? Be n’ko yinukọn zẹ̀ onú dodonu tọn lẹ go jẹ whinwhẹ́n kọ̀n, bo ko lẹzun Klistiani he whẹ́n pete de ya?’ (Efe. 4:13) Nulinlẹnpọn do gblọndo mítọn na kanbiọ ehelẹ ji sọgan gọalọna mí nado gbeje nukọnyiyi gbigbọmẹ tọn mítọn pọ́n.

6. Nudevo tẹwẹ e sọgan biọ dọ mí ni wà nado gbeje gbigbọnọ-yinyin mítọn pọ́n?

6 To whedelẹnu, nado gbeje gbigbọnọ-yinyin mítọn pọ́n, mí sọgan do nuhudo alọgọ mẹdevo lẹ tọn. Apọsteli Paulu dohia dọ gbẹtọ agbasanọ ma sọgan yọ́n obá he mẹ ninọmẹ etọn ylan jẹ to nukun Jiwheyẹwhe tọn mẹ. To vogbingbọn mẹ, gbẹtọ gbigbọnọ nọ mọnukunnujẹ pọndohlan Jiwheyẹwhe tọn mẹ, bosọ yọnẹn dọ aliho ylankan ji wẹ gbẹtọ agbasanọ tin te. (1 Kọl. 2:14-16; 3:1-3) Mẹho agun tọn he tindo ayiha Klisti tọn lẹ nọ yawu doayi ohia avase tọn he nọ do pọndohlan agbasalan tọn hia lẹ go. Eyin yé dọ̀n ayidonugo mítọn wá ohia ehelẹ ji, be mí nọ kẹalọyi ayinamẹ yetọn bo nọ wazọ́n deji ya? Eyin mí wàmọ, mí na dohia dọ mí jlo dọ gbigbọnọ-yinyin mítọn ni jideji.—Yẹwh. 7:5, 9.

AWUWIWLENA GBIGBỌNỌ-YINYIN

7. Naegbọn oyọnẹn Biblu tọn tintindo ma ko pé nado lẹzun mẹhe whèwhín to gbigbọ-liho?

7 Mí dona hẹn do ayiha mẹ dọ oyọnẹn Biblu tọn tintindo ma ko pé nado whèwhín to gbigbọ-liho. Ahọlu Sọlomọni hohowhenu tọn tindo oyọnẹn susugege gando aliho Jehovah tọn lẹ go. Podọ nuhe e dọ delẹ wá lẹzun apadewhe Biblu tọn to nukọn mẹ. Ṣigba, to godo mẹ, e gboawupo nado yin nugbonọ na Jehovah taidi gbẹtọ gbigbọnọ de. (1 Ahọ. 4:29, 30; 11:4-6) Enẹwutu, etẹwẹ sọ yin dandan gbọnvona oyọnẹn Biblu tọn tintindo? Mí dona zindonukọn nado to nukọnyi to gbigbọ-liho. (Kol. 2:6, 7) Ṣigba, nawẹ mí na wàmọ gbọn?

8, 9. (a) Etẹwẹ na gọalọna mí nado lodo to gbigbọmẹ? (b) Etẹwẹ na yin yanwle mítọn to whenue mí to nuplọn bo to ayihamẹlẹnpọn? (Pọ́n yẹdide he tin to bẹjẹeji hosọ ehe tọn.)

8 Paulu dotuhomẹna Klistiani owhe kanweko tintan tọn lẹ nado “dovivẹnu bo lẹzun mẹhe whèwhín.” (Heb. 6:1) To egbehe, afọdide tẹlẹ wẹ mí sọgan ze nado yí ayinamẹ Paulu tọn do yizan mẹ? Afọdide titengbe dopo wẹ nado plọn owe lọ Mì Gbọṣi Owanyi Jiwheyẹwhe Tọn Mẹ.” Owe ehe pinplọn kakajẹ vivọnu na gọalọna we nado mọ lehe a na yí nunọwhinnusẹ́n Biblu tọn lẹ zan to gbẹzan towe mẹ do. Eyin a ko plọn owe ehe fó, be a sọgan jẹ owe nupinplọn tọn devo he sọgan gọalọna we nado hẹn yise towe lodo lẹ plọn ji ya? (Kol. 1:23) Be a nọ hodẹ̀ bo nọ lẹnayihamẹpọn do lehe a sọgan yí nuhe plọn a te lẹ do yizan mẹ to gbẹzan towe mẹ do ji ya?

9 Hẹn do ayiha mẹ dọ dile mí to nuplọn bo to ayihamẹlẹnpọn, yanwle mítọn dona yin nado wleawuna ojlo ahundopo tọn lọ nado hẹn homẹ Jehovah tọn hùn, podọ nado setonuna osẹ́n etọn lẹ. (Salm. 40:8; 119:97) To ojlẹ dopolọ mẹ, mí nọ dovivẹnu nado gbẹ́ nuhe na glọnalina nukọnyiyi gbigbọmẹ tọn mítọn lẹ dai.—Titu 2:11, 12.

10. Etẹwẹ jọja lẹ sọgan wà nado wleawuna gbigbọnọ-yinyin?

10 Eyin jọja de wẹ a yin, be a tindo yanwle gbigbọmẹ tọn he họnwun lẹ ya? To plidopọ lẹdo tọn lẹ ji, mẹmẹsunnu he to sinsẹ̀n to Bẹtẹli de nọ saba dọho hẹ mẹhe jlo na yí baptẹm lẹ jẹnukọnna bẹjẹeji tito-to-whinnu lọ tọn. Susu yetọn nọ yin jọja lẹ. Mẹmẹsunnu lọ nọ kàn yanwle gbigbọmẹ tọn he yé tindo lẹ sè yé. Gblọndo he susu yetọn nọ na nọ dohia dọ nuhe yé jlo na wà nado sẹ̀n Jehovah lẹ họnwun na yé hezeheze—vlavo nado biọ sinsẹ̀nzọn whenu-gigọ́ tọn wunmẹ de mẹ, kavi nado sẹ̀n to fie nuhudo wẹnlatọ Ahọluduta lọ tọn lẹ sù te. Ṣigba to whedelẹnu, e nọ taidi dọ jọja delẹ ma nọ yọ́n nuhe yé na gblọn. Be enẹ dohia vlavo dọ yé ma ko magbe to ahun mẹ dọ emi dona tindo yanwle gbigbọmẹ tọn he họnwun lẹ wẹ ya? Taidi jọja de, kanse dewe dọ: ‘Be n’nọ tindo mahẹ to nuwiwa gbigbọmẹ tọn lẹ mẹ na mẹjitọ ṣie lẹ nọ donukun dọ ma wàmọ wutu poun wẹ ya? Be n’to dindọnsẹpọ Jiwheyẹwhe gbọn awuwiwlena haṣinṣan mẹdetiti tọn de hẹ ewọ dali ya?’ Na nugbo tọn, ayinamẹ lọ nado tindo yanwle gbigbọmẹ tọn lẹ ma gando jọja lẹ kẹdẹ go. Yanwle mọnkọtọn lẹ tintindo na gọalọna mímẹpo taidi devizọnwatọ Jehovah tọn lẹ, nado hẹn gbigbọnọ-yinyin mítọn lodo.—Yẹwh. 12:1, 13.

11. (a) Nado yinukọn to gbigbọ-liho nugbonugbo, etẹwẹ mí dona wà? (b) Apajlẹ mẹhe go Biblu donù tọn tẹwẹ mí sọgan hodo?

11 Tlolo he mí doayi e go dọ mí dona basi vọjlado to adà delẹ mẹ, mí dona ze afọdide dagbe lẹ he na gọalọna mí nado yinukọn. Nujọnu taun wẹ e yin nado lẹzun gbẹtọ gbigbọnọ. Na nugbo tọn, whẹho okú po ogbẹ̀ po tọn wẹ. (Lom. 8:6-8) Etomọṣo, nado whèwhín to gbigbọ-liho ma zẹẹmẹdo nado yin mẹpipe gba. Gbigbọ Jehovah tọn sọgan gọalọna mí nado basi nukọnyiyi he e biọ. Ṣigba, e nọ biọ dọ mí ni dovivẹnu. John Barr he sẹ̀n taidi Hagbẹ Anademẹtọ de basi zẹẹmẹ do Luku 13:24 ji to owhe delẹ die dọmọ: “Mẹsusu nọ gboawupo, na yé ma nọ yí sọwhiwhe do dovivẹnu nujọnu tọn nado yin huhlọnnọ wutu.” Mí dona taidi Jakọbu he ma doalọtena ahididi hẹ angẹli de kakajẹ whenue e mọ dona de yí. (Jen. 32:26-28) Dile etlẹ yindọ Biblu pinplọn sọgan yin awuvivinu, mí ma dona donukun dọ nuhe mí hia to Biblu mẹ lẹ ni taidi nuhe mí na hia to owe ayidedai tọn de mẹ gba. E nọ biọ dọ mí ni dovivẹnu nado mọ nuhọakuẹ gbigbọmẹ tọn he na gọalọna mí lẹ.

12, 13. (a) Etẹwẹ na gọalọna mí nado yí Lomunu lẹ 15:5 do yizan mẹ? (b) Nawẹ apajlẹ po ayinamẹ apọsteli Pita tọn po sọgan gọalọna mí gbọn? (c) Etẹwẹ a sọgan wà nado wleawuna gbigbọnọ-yinyin? (Pọ́n apotin lọ “ Afọdide He A Sọgan Ze Nado Yinukọn to Gbigbọ-Liho Lẹ.”)

12 Dile mí to vivẹnudo nado wleawuna gbigbọnọ-yinyin, gbigbọ wiwe na na mí huhlọn nado diọ ayiha mítọn. Po alọgọ gbigbọ wiwe tọn po, mí sọgan jẹ awuwlena aliho nulẹnpọn tọn Klisti tọn ji vudevude. (Lom. 15:5) Humọ, e na gọalọna mí nado họ̀nadọna ojlo agbasalan tọn lẹ, bo wleawuna jẹhẹnu he nọ hẹn homẹ Jiwheyẹwhe tọn hùn lẹ. (Gal. 5:16, 22, 23) Eyin mí doayi e go dọ ayiha mítọn nọ yawu yì agbasanu lẹ kavi ojlo agbasalan tọn lẹ ji, mí ma dona gbọjọ. Zindonukọn nado to gbigbọ wiwe biọ, podọ Jehovah na gọalọna we nado vọ́ anadena mẹwhinwhàn apọ̀nmẹ tọn towe hlan nuhe sọgbe lẹ ji. (Luku 11:13) Flin apajlẹ apọsteli Pita tọn. Whlasusu wẹ ewọ ma yinuwa taidi gbẹtọ gbigbọnọ de to gbẹzan etọn mẹ. (Mat. 16:22, 23; Luku 22:34, 54-62; Gal. 2:11-14) Ṣigba, e ma gbọjọ. Po alọgọ Jehovah tọn po, vudevude Pita wá wleawuna pọndohlan Klisti tọn nkọ. Mílọsu sọgan wà nudopolọ.

13 Na nugbo tọn, Pita wá slẹ onú tangan delẹ he ji mí sọgan wazọ́n do. (Hia 2 Pita 1:5-8.) Eyin mí nọ “dovivẹnu vẹkuvẹku” nado wleawuna jẹhẹnu delẹ taidi mawazẹjlẹgo, akọndonanu po owanyi mẹmẹsunnu tọn po, enẹ na gọalọna mí nado to nukọnzindo taidi gbẹtọ gbigbọnọ lẹ, yèdọ mẹhe whèwhín lẹ. To azán dopodopo ji, naegbọn a ma na nọ kanse dewe dọ, ‘Etẹ ji wẹ n’sọgan wazọ́n do to egbé nado yinukọn to gbigbọ-liho?’

NUNỌWHINNUSẸ́N BIBLU TỌN LẸ YIYIZAN TO GBẸZAN EGBESỌEGBESỌ TỌN MẸ

14. Nawẹ gbigbọnọ-yinyin na yinuwado gbẹzan mítọn ji gbọn?

14 Pọndohlan Klisti tọn he mí tindo na yinuwado hodidọ mítọn po walọ mítọn po ji to azọ́nmẹ kavi to wehọmẹ, podọ do nudide he mí nọ basi egbesọegbesọ lẹ ji. Nudide enẹlẹ na dohia dọ mí to vivẹnudo nado yin hodotọ Klisti tọn. Taidi gbẹtọ gbigbọnọ lẹ, mí ma jlo dọ nudepope ni ze haṣinṣan mítọn hẹ Otọ́ olọn mẹ tọn mítọn do owù mẹ. Whenue mí pannukọn whlepọn lẹ, pọndohlan Klisti tọn he mí tindo na zọ́n bọ mí na duto yé ji. Whenue mí to nudide lẹ basi, mí na nọ yiagbọji bo lẹnayihamẹpọn do kanbiọ ehelẹ ji: ‘Nunọwhinnusẹ́n Biblu tọn tẹlẹ wẹ na gọalọna mi nado basi nudide? Etẹwẹ Klisti na ko wà to ninọmẹ ehe mẹ? Nudide tẹwẹ na hẹn homẹ Jehovah tọn hùn?’ Mì gbọ mí ni dọhodo apajlẹ delẹ ji he na gọalọna mí nado hẹn nulinlẹnpọn to aliho ehe mẹ zun aṣa. To apajlẹ dopodopo mẹ, mí na dín nunọwhinnusẹ́n Biblu tọn he na gọalọna mí nado basi nudide nuyọnẹn tọn.

15, 16. Na apajlẹ lehe pọndohlan Klisti tọn tintindo nọ gọalọna mí nado (a) de alọwlemẹ de do tọn. (b) de gbẹdohẹmẹtọ mítọn lẹ do tọn.

15 Alọwlemẹ de dide. Nunọwhinnusẹ́n Owe-wiwe tọn de tin to 2 Kọlintinu lẹ 6:14, 15 mẹ. (Hia.) Hodidọ Paulu tọn dohia hezeheze dọ gbẹtọ gbigbọnọ ma sọgan duvivi haṣinṣan nujọnu tọn de tọn hẹ gbẹtọ agbasanọ. Nawẹ ehe gando alọwlemẹ de dide go gbọn?

16 Gbẹdido lẹ. Doayi nunọwhinnusẹ́n Biblu tọn he tin to 1 Kọlintinu lẹ 15:33 mẹ go. (Hia.) Gbẹtọ jijọ-di-Jiwheyẹwhe tọn de ma na nọ kọ̀n ede dopọ hẹ mẹhe sọgan ze gbigbọnọ-yinyin etọn do owù mẹ lẹ. Kanbiọ tẹlẹ wẹ sọgan gọalọna we nado yí nunọwhinnusẹ́n ehe do yizan mẹ to aliho dagbe mẹ? Di apajlẹ, nawẹ ehe gando gbẹdido Intẹnẹt ji tọn lẹ go gbọn? Kavi etẹwẹ a dona wà eyin a yin oylọ-basina to Intẹnẹt ji nado daihun hẹ mẹhe a ma yọnẹn lẹ?

Be nudide ṣie lẹ na gọalọna mi nado whẹ́n to gbigbọ-liho ya? (Pọ́n hukan 17)

17-19. Nawẹ pọndohlan gbigbọmẹ tọn tintindo na gọalọna mí nado nọ (a) dapana afọdidona yanwle ovọ́ lẹ gbọn? (b) ze yanwle dagbe lẹ dai gbọn? (c) didẹ nudindọn lẹ gbọn?

17 Nuwiwa delẹ he nọ glọnalina whinwhẹ́n gbigbọmẹ tọn. Nuhe Paulu dọna Klistiani hatọ lẹ bẹ avase de hẹn. (Hia Heblu lẹ 6:1.) “Azọ́n kúkú” tẹlẹ wẹ mí dona nọ dapana? Enẹ wẹ yanwle he yin ovọ́, he ma doale depope kavi he sọgan hù mí sudo to gbigbọ-liho lẹ. Nunọwhinnusẹ́n ehe sọgan gọalọna mí nado mọ gblọndo na kanbiọ delẹ he mí sọgan nọ wá pannukọn: ‘Be nuwiwa ehe tindo kanṣiṣa hẹ azọ́n agbasalan tọn lẹ wẹ ya? Be n’dona kẹalọyi nuzedonukọnnamẹ ehe nado jẹ adọkun wẹ ya? Be n’dona kọnawudopọ hẹ pipli he nọ tẹnpọn nado hẹn diọdo wá aihọn lọ mẹ lẹ wẹ ya?’

Be nudide ṣie lẹ na gọalọna mi nado ze yanwle gbigbọmẹ tọn lẹ dai ya? (Pọ́n hukan 18)

18 Yanwle gbigbọmẹ tọn lẹ. Nuhe Jesu dọ to yẹwhehodidọ Osó ji tọn mẹ lẹ bẹ anademẹ he họnwun lẹ hẹn na mí gando yanwle lẹ zizedai go. (Mat. 6:33) Gbẹtọ gbigbọnọ de nọ doafọna yanwle gbigbọmẹ tọn lẹ. Nunọwhinnusẹ́n ehe hinhẹn do ayiha mẹ nọ gọalọna mí nado na gblọndo na kanbiọ delẹ taidi: ‘Be n’dona doafọna yanwle wepinplọn gaa tọn lẹ wẹ ya? Be n’dona kẹalọyi agbasazọ́n wunmẹ ehe ya?’

Be nudide ṣie lẹ na gọalọna mi nado “nọ nọ̀ jijọho mẹ” ya? (Pọ́n hukan 19)

19 Nudindọn lẹ. Nawẹ ayinamẹ Paulu tọn na agun Lomu tọn gọalọna mí nado nọ didẹ nudindọn lẹ gbọn? (Lom. 12:18) Taidi hodotọ Klisti tọn lẹ, mí nọ dovivẹnu nado “nọ nọ̀ jijọho mẹ hẹ gbẹtọ lẹpo.” Eyin nudindọn lẹ fọ́n, nawẹ mí nọ yinuwa gbọn? Be e nọ vẹawuna mí nado johodo wẹ ya, kavi mí yin yinyọnẹn taidi mẹhe “nọ dín jijọho”?—Jak. 3:18.

20. Naegbọn a jlo nado to nukọnyi zọnmii to gbigbọ-liho?

20 Apajlẹ vude ehelẹ do lehe nulinlẹnpọn do nunọwhinnusẹ́n Jiwheyẹwhe tọn lẹ ji sọgan gọalọna mí nado nọ basi nudide lẹ taidi gbẹtọ gbigbọnọ de do hia. Gbẹtọ gbigbọnọ de yinyin sọgan gọalọna mí nado tindo ayajẹ po pekọ po dogọ to gbẹzan egbesọegbesọ tọn mítọn mẹ. Robert he ji mí dọhodo to bẹjẹeji hosọ ehe tọn dọmọ: “To whenue n’wleawuna haṣinṣan nujọnu tọn de hẹ Jehovah godo, n’lẹzun asu dagbe podọ otọ́ dagbe de. N’tindo pekọ bosọ yin ayajẹnọ.” Mílọsu sọgan duvivi dona dopolọ lẹ tọn, eyin yanwle mítọn tintan wẹ nado yinukọn to gbigbọ-liho. Taidi gbẹtọ gbigbọnọ lẹ, mí na duvivi gbẹzan pekọ tọn de tọn todin, podọ “ogbẹ̀ nujọnu tọn” he to nukọn ja lọ tọn.—1 Tim. 6:19.