“Mì Yì bo Hẹn Gbẹtọ lẹ sọn Akọta Lẹpo mẹ Zun Devi”
“Mì yì bo hẹn gbẹtọ lẹ sọn akọta lẹpo mẹ zun devi lẹ, bosọ nọ baptizi yé . . . , bo nọ plọn yé nado payi nuhe yẹn ko degbe etọn na mì lẹpo go.”—MAT. 28:19, 20.
OHÀN LẸ: 141, 97
1, 2. Kanbiọ tẹlẹ wẹ gbedide Jesu tọn he tin to Matiu 24:14 mẹ fọndote?
VLAVO gbẹtọ lẹ kẹalọyi mí kavi diọnukunsọ mí sinsinyẹn, omẹ vude wẹ na jẹagọdo dọ taidi pipli de, Kunnudetọ Jehovah tọn lẹ yin yinyọnẹn ganji na azọ́n yẹwhehodidọ tọn yetọn. A sọgan ko dukosọna mẹdelẹ to lizọnyizọn towe mẹ he dọna we dọ dile emi ma tlẹ kẹalọyi nuyise mítọn lẹ, emi nọ na sisi mí na azọ́n he wà mí te wutu. Dile mí yọnẹn do, Jesu dọ dọdai dọ yẹwheho wẹndagbe Ahọluduta lọ tọn na yin didọ to aigba fininọ lẹpo ji. (Mat. 24:14) Ṣigba, nawẹ mí wagbọn do yọnẹn dọ azọ́n he wà mí te lọ yin hẹndi dọdai he Jesu dọ tọn? Be goyiyi wẹ e yin nado lẹndọ míwlẹ wẹ to azọ́n ehe wà ya?
2 Pipli sinsẹ̀n tọn susu nọ lẹndọ emi to wẹndagbe lọ lá. Etomọṣo to paa mẹ, vivẹnu yetọn lẹpo ma nọ hugan nado nọ dọyẹwheho to ṣọṣi mẹ, nado nọ tindo mahẹ to tito wẹndagbe jijlá tọn lẹ mẹ—vlavo to televiziọn kavi Intẹnẹt ji. Mẹdevo lẹ nọ dlẹnalọdo nunina he yé nọ basi na mẹhe to nuhudo mẹ lẹ kavi vivẹnu he yé nọ do nado gọalọ to whẹho nukunpedomẹgo dotowhé tọn kavi wepinplọn tọn mẹ lẹ. Be nuwiwa enẹlẹ sọgbe hẹ gbedide he Jesu na devi etọn lẹ ya?
3. Sọgbe hẹ Matiu 28:19, 20, onú ẹnẹ tẹlẹ wẹ hodotọ Jesu tọn lẹ dona wà?
Mat. 28:19, 20) Enẹwutu, onú ẹnẹ wẹ mí dona wà. Mí dona hẹn gbẹtọ lẹ zun devi, baptizi yé, bosọ plọn yé, ṣigba etẹwẹ yin onú tintan he mí dona wà? Jesu dọ dọ: “Mì yì”! Weyọnẹntọ he nọ basi zẹẹmẹ do Biblu ji de dọ gando gbedide ehe go dọmọ: “Azọngban yisenọ dopodopo tọn wẹ nado ‘yì,’ vlavo gbọn ali lẹ ji kavi gbọn ohù ji.”—Mat. 10:7; Luku 10:3.
3 Be devi Jesu tọn lẹ dona nọ blá alọ dogo bo nọte na gbẹtọ lẹ ni wá yé dè wẹ ya? Paali! To fọnsọnku etọn godo, Jesu dọna kanweko susu to devi etọn lẹ mẹ dọmọ: “Enẹwutu, mì yì bo hẹn gbẹtọ lẹ sọn akọta lẹpo mẹ zun devi lẹ, bosọ nọ baptizi yé . . . , bo nọ plọn yé nado payi nuhe yẹn ko degbe etọn na mì lẹpo go.” (4. Etẹwẹ “whèhutọ gbẹtọ lẹ tọn” lilẹzun bẹhẹn?
4 Be vivẹnu he hodotọ Jesu tọn lẹ dopodopo na do kẹdẹ wẹ Jesu to alọdlẹndo ya, kavi vivẹnu he pipli he yin tito-basina de na do nado lá wẹndagbe lọ? Omẹ dopo ma na penugo nado yì “akọta lẹpo dè,” enẹwutu azọ́n ehe na biọ vivẹnudido mẹsusu tọn, podọ yé dona yin tito-basina. Jesu zinnudo ehe ji to whenue e basi oylọna devi etọn lẹ nado lẹzun “whèhutọ gbẹtọ lẹ tọn.” (Hia Matiu 4:18-22.) Whèhuhu wunmẹ he hodọ e te ma yin dehe whèhutọ dopo nọ basi bo nọ yí mọ̀donú de do omlẹn de nù, bo nọ gbọṣi ote whii dile e to tenọpọn whèvi de nado dù mọ̀donú lọ gba. Kakatimọ, e bẹ odọ̀ whèhuhu tọn lẹ yiyizan hẹn—yèdọ azọ́n sinsinyẹn de he nọ biọ to whedelẹnu dọ mẹsusu ni dohuhlọn dopọ.—Luku 5:1-11.
5. Kanbiọ ẹnẹ tẹlẹ wẹ mí dona na gblọndo na, podọ etẹwutu?
5 Nado yọ́n mẹhe to yẹwheho wẹndagbe lọ tọn lá to kọndopọ mẹ hẹ dọdai Jesu tọn, mí dona na gblọndo na kanbiọ ẹnẹ ehelẹ:
-
Etẹwẹ dona yin owẹ̀n he ji azọ́n yẹwhehodidọ tọn lọ na sinai do?
-
Etẹwẹ dona whàn mí nado wà azọ́n ehe?
-
Aliho yẹwhehodidọ tọn tẹlẹ wẹ dona yin yiyizan?
-
Obá tẹ mẹ wẹ azọ́n yẹwhehodidọ tọn lọ wiwà dona gbloada jẹ, podọ nawẹ e na yin wiwà dẹnsọ?
Gbọnvona dọ gblọndo kanbiọ ehelẹ tọn lẹ na gọalọna mí nado yọ́n mẹhe to azọ́n gbẹwhlẹngán tọn ehe wà, yé nasọ hẹn gbemima mítọn lodo nado sinyẹnlin po nugbonọ-yinyin po to azọ́n lọ mẹ.—1 Tim. 4:16.
OWẸ̀N TẸWẸ DONA YIN LILÁ?
6. Naegbọn a sọgan kudeji dọ Kunnudetọ Jehovah tọn lẹ wẹ to owẹ̀n he sọgbe lọ lá?
6 Hia Luku 4:43. Jesu dọyẹwheho “wẹndagbe Ahọluduta” lọ tọn podọ ewọ nọ donukun dọ devi etọn lẹ ni wà nudopolọ. Pipli tẹwẹ to owẹ̀n enẹ lá to “akọta lẹpo” mẹ? Gblọndo lọ họnwun—Kunnudetọ Jehovah tọn lẹ kẹdẹ wẹ. Delẹ to mẹhe nọ diọnukunsọ mí lẹ mẹ tlẹ nọ kẹalọyi nugbo enẹ. Di apajlẹ, yẹwhenọ mẹdehlan de dọna Kunnudetọ de pọ́n dọ emi gbọn otò voovo lẹ mẹ, podọ emi kanse Kunnudetọ lẹ to otò lọ lẹ dopodopo mẹ dọ owẹ̀n tẹ lá wẹ yé te. Gblọndo tẹwẹ yé na yẹwhenọ lọ? E dọmọ: “Yé gú sọmọ bọ yemẹpo wẹ na gblọndo dopolọ dọ: ‘Wẹndagbe Ahọluduta lọ tọn.’” E họnwun dọ yé ma “gú,” na nuhe Kunnudetọ enẹlẹ dọ dohia dọ yé tin to kọndopọ mẹ, dile Klistiani nugbo lẹ dona wà do. (1 Kọl. 1:10) Podọ nuhe yé dọ sọgbe hẹ owẹ̀n he tin to Atọ̀họ̀-Nuhihọ́ lọ Tọn He to Ahọluduta Jehovah Tọn Lá mẹ. Linlinnamẹwe ehe tin-to-aimẹ to ogbè 254 mẹ, podọ to madozẹnzẹn mẹ, nudi vọkan livi 59 zinjẹgbonu dopodopo tọn wẹ nọ yin didetọn, ehe zọ́n bọ linlinnamẹwe enẹ wẹ nọ yin mimá hugan lẹdo aihọn pé.
7. Nawẹ mí wagbọn do yọnẹn dọ nukọntọ sinsẹ̀n Mẹylọhodotọklisti tọn lẹ ma to owẹ̀n he sọgbe lọ lá?
Ahọluduta Jiwheyẹwhe tọn lá. Eyin yé to hodọ gando Ahọluduta lọ go, yé nọ dohia dọ numọtolanmẹ de wẹ e yin kavi ninọmẹ de to ahun Klistiani de tọn mẹ. (Luku 17:21) Yé ma nọ gọalọna gbẹtọ lẹ nado yọnẹn dọ Ahọluduta Jiwheyẹwhe tọn yin gandudu olọn mẹ tọn de he Jesu Klisti yin Ahọlu etọn, dọ Ahọluduta enẹ wẹ yin pọngbọ na nuhahun gbẹtọvi tọn lẹpo, bo na de kanyinylan lẹpo sẹ̀ sọn aigba ehe ji to madẹnmẹ. (Osọ. 19:11-21) Kakatimọ, hùnwhẹ Noẹli po Paaki po tọn whenu wẹ yé nọ wá flin Jesu te. E taidi dọ yé ma yọ́n nuhe Jesu, yèdọ Gandutọ yọyọ aigba tọn na wadotana. To whenuena e yindọ yé dovọ́na owẹ̀n he yé dona lá lọ, be nupaṣamẹ wẹ e yin dọ yé ma tindo mẹwhinwhàn he dona sisẹ́ yé nado wà azọ́n ehe ya?
7 Nukọntọ sinsẹ̀n Mẹylọhodotọklisti tọn lẹ ma to owẹ̀nETẸWẸ DONA WHÀN MÍ NADO WÀ AZỌ́N EHE?
8. Mẹwhinwhàn tẹwẹ mẹhe to azọ́n yẹwhehodidọ tọn wà lẹ ma dona tindo?
8 Etẹwẹ dona whàn mí nado wà azọ́n ehe? E ma dona yin nado nọ ṣinyan akuẹ sọn gbẹtọ lẹ si nado gbáhọ dahodaho lẹ gba. Jesu dọna devi etọn lẹ dọmọ: “Vọnu wẹ mì mọyi, vọnu wẹ mì ni namẹ.” (Mat. 10:8) Mí ma dona yí Ohó Jiwheyẹwhe tọn do wàjọ. (2 Kọl. 2:17, nudọnamẹ odò tọn.) Mẹhe to owẹ̀n lọ lá lẹ ma dona nọ dín ale yedetiti tọn to azọ́n he wà yé te mẹ. (Hia Owalọ lẹ 20:33-35.) Mahopọnna anademẹ he họnwun enẹ, nuhe nọ jẹnukọnna suhugan ṣọṣi lẹ tọn wẹ nado nọ ṣinyan akuẹ sọn gbẹtọ lẹ si kavi nado tẹnpọn bo mọ akuẹ nado penukundo akuẹzinzan yetọn lẹ go. Yé dona nọ sú akuẹ nukọntọ sinsẹ̀n tọn lẹ po mẹsusu he yé yí do azọ́nmẹ lẹ po. To whẹho susu mẹ, nukọntọ sinsẹ̀n Mẹylọhodotọklisti tọn lẹ ko bẹ adọkun susu pli.—Osọ. 17:4, 5.
9. Nawẹ Kunnudetọ Jehovah tọn lẹ dohia dọ emi to mahẹ tindo to azọ́n yẹwhehodidọ tọn lọ mẹ po mẹwhinwhàn he sọgbe po gbọn?
9 Etẹwẹ yin yinyọnẹn gando Kunnudetọ Jehovah tọn lẹ go na nuhe dù akuẹ ṣinṣinyan? Azọ́n yetọn nọ yin godonọna gbọn nunina sọn ojlo mẹ wá lẹ dali. (2 Kọl. 9:7) Akuẹ depope ma nọ yin ṣinṣinyan to Plitẹnhọ Ahọluduta tọn lẹ mẹ kavi to plidopọ lẹ whenu. Etomọṣo, to owhe he wayi kẹdẹ mẹ, Kunnudetọ Jehovah tọn lẹ yí gànmẹ liva 1,93 zan to azọ́n yẹwhehodidọ tọn lọ mẹ bo deanana plọnmẹ Biblu livi 9 linlán vọnu to sunmẹsunmẹ. Gbọnvona dọ yé nọ wazọ́n ehe vọnu, yé sọ nọ yí ayajẹ do zan akuẹ yetọn titi nado wà azọ́n lọ—nujiawu de wẹ ehe yin! Dodinnanutọ de dọ gando azọ́n Kunnudetọ Jehovah tọn lẹ tọn go dọmọ: “Yanwle tangan [yetọn] wẹ nado dọyẹwheho bo plọnnumẹ. . . . Nukọntọ sinsẹ̀n tọn de ma tin [to yé mẹ] he nọ dù akuẹ daho.” Todin, etẹwẹ dona whàn mí nado wà azọ́n ehe? Do glido, mílọsu wẹ nọ desọn ojlo mẹ bo nọ wà azọ́n ehe, na mí yiwanna Jehovah bo yiwanna kọmẹnu mítọn lẹ wutu. Gbigbọ ojlo tọn ehe sọgbe hẹ dọdai he tin to Salmu lẹ 110:3 mẹ. (Hia.)
ALIHO YẸWHEHODIDỌ TỌN TẸLẸ WẸ DONA YIN YIYIZAN?
10. Aliho yẹwhehodidọ tọn tẹlẹ wẹ Jesu po devi etọn lẹ po yizan?
10 Aliho yẹwhehodidọ tọn tẹlẹ wẹ Jesu po devi etọn lẹ po yizan nado lá wẹndagbe lọ? Yé nọ yì gbẹtọ lẹ dè to fidepope he yé sọgan yin mimọ te—to nọtẹn gbangba tọn lẹ podọ to owhé yetọn lẹ gbè. Azọ́n yẹwhehodidọ tọn lọ bẹ mẹhe jẹ lẹ dindinmọ sọn whédegbè jẹ whédegbè hẹn. (Mat. 10:11; Luku 8:1; Owalọ 5:42; 20:20) Aliho nuyiwa kannukannu tọn enẹ do mẹnukuntamahopọn hia.
11, 12. Na nuhe dù yẹwheho wẹndagbe lọ tọn didọ, vogbingbọn tẹwẹ tin to vivẹnu he omẹ Jehovah tọn lẹ nọ do po dehe sinsẹ̀n Mẹylọhodotọklisti tọn lẹ nọ do po ṣẹnṣẹn?
11 Be sinsẹ̀n Mẹylọhodotọklisti tọn lẹ nọ
wà nudopolọ ya? To paa mẹ, hagbẹ ṣọṣi tọn lẹ nọ jo azọ́n yẹwhehodidọ tọn lọ do na sinsẹ̀ngán he yè nọ suahọ lẹ. Ṣigba kakati nado yin “whèhutọ gbẹtọ lẹ tọn,” e taidi dọ nuhe nọ duahunmẹna nukọntọ sinsẹ̀n Mẹylọhodotọklisti tọn lẹ hugan wẹ nado hẹn “whèvi” he yé ko tindo lẹ go. Nugbo wẹ dọ to whedelẹnu, sinsẹ̀ngán delẹ sọgan dovivẹnu nado fọnjlodotenamẹ gando wẹndagbe jijlá wunmẹ de go. Di apajlẹ, to bẹjẹeji owhe 2001 tọn, Papa Jean Paul II dọ to wekanhlanmẹ de mẹ dọmọ: “Na owhe susu, n’nọ saba basi oylọna gbẹtọ lẹ nado tindo mahẹ to wẹndagbe jijlá yọyọ lọ mẹ. N’sọ to mọwà todin . . . Mí dona vọ́ tindo nujikudo sinsinyẹn whladopo dogọ taidi Paulu, mẹhe dọmọ: ‘Dindọn wẹ e na yin na mi eyin yẹn ma lá Wẹndagbe lọ.’” Papa lọ yidogọ dọ azọ́ndenamẹ ehe “ma sọgan yin jijodona pipli ‘azọ́nyọnẹntọ lẹ’ tọn de, ṣigba e dona yin azọngban Omẹ Jiwheyẹwhe tọn lẹpo tọn.” Amọ́, omẹ nẹmu wẹ ko setonuna oylọ-basinamẹ ehe?12 Etẹwẹ ko yin yinyọnẹn gando Kunnudetọ Jehovah tọn lẹ go? Yewlẹ kẹdẹ wẹ nọ lá dọ Jesu ko to gandu taidi Ahọlu sọn 1914 gbọ́n. Sọgbe hẹ gbedide Jesu tọn, yé nọ ze azọ́n yẹwhehodidọ tọn lọ do otẹn tintan mẹ. (Malku 13:10) Owe de dọmọ: “Azọ́n yẹwhehodidọ tọn lọ nọ duahunmẹna Kunnudetọ Jehovah tọn lẹ hugan nudevo depope.” Mẹhe kàn owe lọ dlẹnalọdo nuhe Kunnudetọ de dọ lẹ bo yidogọ dọmọ: “Whenuena yé to huvẹ, to ṣokẹdẹ, kavi to azọ̀njẹ, yé nọ tẹnpọn nado gọalọ, . . . ṣigba yé ma nọ wọn gbede dọ azọngban yetọn tintan wẹ nado lá owẹ̀n gbigbọmẹ tọn de gando opodo aihọn tọn he ja po nuhe dona yin wiwà nado mọ whlẹngán po go.” (Pillars of Faith—American Congregations and Their Partners) Kunnudetọ Jehovah tọn lẹ zindonukọn nado to owẹ̀n enẹ lá bo nọ zan aliho yẹwhehodidọ tọn voovo he Jesu po devi etọn lẹ po yizan lẹ.
OBÁ TẸ MẸ WẸ AZỌ́N EHE DONA GBLOADA JẸ PODỌ NAWẸ E NA YIN WIWÀ DẸNSỌ?
13. Obá tẹ mẹ wẹ azọ́n yẹwhehodidọ tọn lọ dona gbloada jẹ?
13 Jesu basi zẹẹmẹ obá he mẹ azọ́n yẹwhehodidọ tọn lọ na gbloada jẹ tọn to whenue e dọ dọ wẹndagbe lọ na yin lilá “to aigba fininọ lẹpo ji.” (Mat. 24:14) “Gbẹtọ lẹ sọn akọta lẹpo mẹ” dona yin hinhẹn zun devi. (Mat. 28:19, 20) Ehe biọ dọ azọ́n lọ ni yin wiwà lẹdo aihọn pé.
14, 15. Etẹwẹ dohia dọ Kunnudetọ Jehovah tọn lẹ ko hẹn dọdai Jesu tọn he gando obá he mẹ azọ́n lọ na gbloada jẹ go di? (Pọ́n yẹdide he tin to bẹjẹeji hosọ ehe tọn lẹ.)
14 Nawẹ Kunnudetọ Jehovah tọn lẹ ko hẹn dọdai Jesu tọn he gando obá he mẹ azọ́n yẹwhehodidọ tọn lọ na gbloada jẹ go di gbọn? Nado mọnukunnujẹ ehe mẹ, mì gbọ mí ni gbadopọnna nugbo delẹ. To États-Unis, nudi sinsẹ̀ngán 600 000 wẹ tin to pipli sinsẹ̀n tọn voovo lẹ mẹ, bọ nudi Kunnudetọ Jehovah tọn 1 200 000 tin to otò lọ mẹ. Lẹdo aihọn pé, Ṣọṣi Katoliki tọn tindo yẹwhenọ 400 000 linlán. Todin, lẹnnupọndo sọha Kunnudetọ he nọ dọyẹwheho Ahọluduta lọ tọn he sinai do Biblu ji lẹ tọn ji. Lẹdo aihọn pé, nudi lizọnyizọnwatọ livi ṣinatọ̀n wẹ nọ ze yede jo nado dọyẹwheho na Salm. 34:1; 51:15.
gbẹtọ lẹ to aigba 240 ji. Azọ́n ayidego tọn nankọ die to yinyin wiwà na pipà podọ na gigo Jehovah tọn!—15 Taidi Kunnudetọ Jehovah tọn lẹ, ojlo mítọn wẹ nado jẹ gbẹtọ susu dè po wẹndagbe lọ po dile e yọnbasi do whẹpo opodo lọ nido wá. Enẹwutu, mí gbọnvo na nuhe dù azọ́n he mí nọ wà nado lilẹ́ owe sinai do Biblu ji lẹ do ogbè devo mẹ bo zín yé jẹgbonu. Livi susu owe lẹ, linlinnamẹwe lẹ, alọnuwe pẹvi lẹ, gọna oylọ-basinamẹwe plidopọ daho po Oflin tọn lẹ po tọn ko yin mimá vọnu. Mí ko zín owe voovo lẹ jẹgbonu do ogbè 700 linlán mẹ. Owe Wiwe lẹ—Lẹdogbedevomẹ Aihọn Yọyọ Tọn vọkan livi 200 linlán wẹ ko yin zinzinjẹgbonu to ogbè 130 linlán mẹ. To owhe he wayi kẹdẹ mẹ, nudi owe sinai do Biblu ji liva 4,5 wẹ mí zinjẹgbonu. To nọtẹn Intẹnẹt tọn mítọn ji, nudọnamẹ lẹ nọ yin awuwlena do ogbè 750 linlán mẹ. Pipli lizọnyizọnwatọ tọn devo tẹwẹ to azọ́n mọnkọtọn wà?
16. Nawẹ mí wagbọn do yọnẹn dọ Kunnudetọ Jehovah tọn lẹ wẹ tindo gbigbọ wiwe Jiwheyẹwhe tọn?
16 Nawẹ azọ́n yẹwhehodidọ tọn he yin didọdai lọ na yin wiwà dẹnsọ? Jesu dọ dọ azọ́n lẹdo aihọn pé tọn ehe na zindonukọn kakajẹ azán godo tọn lẹ mẹ, “podọ whenẹnu wẹ opodo lọ na wá.” Pipli sinsẹ̀n tọn devo tẹwẹ ko zindonukọn nado dọyẹwheho wẹndagbe lọ tọn to azán godo tọn he jẹna ayidego ehelẹ mẹ? Delẹ to mẹhe mí nọ dukosọna to lizọnyizọn lọ mẹ lẹ sọgan dọ dọ, “Míwlẹ wẹ tindo gbigbọ wiwe, amọ́ mìwlẹ wẹ to azọ́n lọ wà.” Ṣigba, be akọndonanu mítọn to azọ́n lọ mẹ ma yin kunnudenu dọ míwlẹ wẹ tindo gbigbọ wiwe Jiwheyẹwhe tọn ya? (Owalọ 1:8; 1 Pita 4:14) Sọn ojlẹ de mẹ jẹ devo mẹ, pipli sinsẹ̀n tọn delẹ nọ tẹnpọn nado hodo apajlẹ Kunnudetọ Jehovah tọn lẹ tọn gbọn yẹwhehodidọ dali, ṣigba vivẹnudido ehelẹ nọ saba gboawupo. Mẹdevo lẹ nọ yí ojlẹ de zan nado doalọ to azọ́n he yé nọ ylọdọ azọ́n mẹdehlan tọn lẹ mẹ, podọ to enẹgodo yé sọ nọ lẹkọyi gbẹzan hoho tọn yetọn kọ̀n. Mẹdevo lẹ tlẹ sọgan tẹnpọn nado nọ yì sọn họndekọn-jẹ-họndekọn, ṣigba owẹ̀n tẹwẹ yé nọ lá? Gblọndo kanbiọ ehe tọn dohia hezeheze dọ yé ma to azọ́n he Klisti bẹjẹeji lọ wà.
MẸNU LẸ WẸ TO WẸNDAGBE LỌ LÁ NA NUGBO TỌN TO EGBEHE?
17, 18. (a) Naegbọn mí sọgan kudeji dọ Kunnudetọ Jehovah tọn lẹ wẹ to yẹwheho wẹndagbe Ahọluduta lọ tọn dọ to egbehe? (b) Nawẹ mí sọgan zindonukọn to azọ́n ehe mẹ gbọn?
17 Enẹwutu, mẹnu lẹ wẹ to yẹwheho wẹndagbe Ahọluduta lọ tọn lá na nugbo tọn to egbehe? Po jide mlẹnmlẹn po, mí sọgan dọ dọ: “Kunnudetọ Jehovah tọn lẹ wẹ!” Naegbọn mí sọgan tindo nujikudo enẹ? Na mí to yẹwheho owẹ̀n he sọgbe lọ tọn dọ wutu, yèdọ wẹndagbe Ahọluduta lọ tọn. Mí sọ to aliho yẹwhehodidọ tọn he sọgbe lẹ yizan, na mí nọ yì gbẹtọ lẹ dè wutu. Mí to azọ́n yẹwhehodidọ tọn lọ wà po mẹwhinwhàn he sọgbe lọ po—enẹ wẹ owanyi, e ma yin nado dín akuẹ. Mí nọ wazọ́n lọ jẹ obá he gbloada hugan lọ mẹ, na mí nọ yì gbẹtọ he wá sọn akọta po ogbè lẹpo po mẹ dè. Podọ mí na zindonukọn nado to azọ́n ehe wà madoalọte, dile azán lẹ po owhe lẹ po to jujuyi, kakajẹ whenue opodo lọ na wá.
18 Na nugbo tọn, nuhe omẹ Jiwheyẹwhe tọn lẹ to wiwadotana to ojlẹ ayidego tọn he mẹ mí to gbẹnọ te ehelẹ mẹ jiawu taun. Ṣigba, mẹnu wẹ nọ hẹn onú ehe lẹpo yọnbasi? Apọsteli Paulu na gblọndo lọ to wekanhlanmẹ etọn hlan Filipinu lẹ mẹ dọmọ: “Jiwheyẹwhe wẹ yin mẹlọ he nọ dozolanmẹna mì bo nọ hẹn mì tindo ojlo bosọ nọ na mì huhlọn nado yinuwa sọgbe hẹ nuhe nọ hẹn homẹhun in.” (Flp. 2:13) Mì gbọ mímẹpo ni zindonukọn nado to huhlọn mọyi sọn Otọ́ owanyinọ mítọn dè dile mí to nuhe go mí pé lẹpo wà bosọ to lizọnyizọn mítọn hẹndi to gigọ́ mẹ.—2 Tim. 4:5.