1, 2. (a) Naegbọn jọja Klistiani lẹ do nọ duto awhàn gbigbọmẹ tọn sọta huhlọn gbigbọ ylankan olọn tọn lẹ ji? (Pọ́n yẹdide he tin to bẹjẹeji hosọ ehe tọn.) (b) Etẹwẹ mí na gbadopọnna?

APỌSTELI PAULU yí gbẹzan Klistiani tọn mítọn jlẹdo awhànfuntọ he to ahidi hẹ kẹntọ etọn tlọlọ de tọn go. Nugbo wẹ dọ awhàn gbigbọmẹ tọn de fùn wẹ mí te, e ma yin agbasa tọn. Etomọṣo, omẹ jọnun wẹ kẹntọ mítọn lẹ yin. Satani po aovi etọn lẹ po yin awhànfuntọ he bikan bo tindo numimọ susu lẹ. Enẹwutu, e sọgan taidi dọ awhàn lọ ma gán pà mí. Jọja Klistiani lẹ na taun tọn sọgan taidi mẹhe e bọawu nado domọwle. Nawẹ yé sọgan donukun dọ emi na duto huhlọn gbigbọ ylankan olọn tọn he sinyẹn hugan gbẹtọvi enẹlẹ ji gbọn? Nugbo lọ wẹ yindọ jọja lẹ sọgan dudeji, podọ yé nọ dudeji! Naegbọn mí do dọ mọ? Na yé “nọ to huhlọn mọyi sọn Oklunọ dè” wutu. Ṣigba, yé sọ nọ wà nudevo hú huhlọn Jiwheyẹwhe tọn go ginganjẹ. Yé nọ sọawhànnu. Taidi awhànfuntọ he yin azọ́nplọn ganji lẹ, yé ko “ze gbaja Jiwheyẹwhe tọn blebu do.”—Hia Efesunu lẹ 6:10-12.

² To whenue apọsteli Paulu to apajlẹ etọn na, vlavo gbaja he awhànfuntọ Lomu tọn lẹ nọ do wẹ e na ko tindo to ayiha mẹ.  (Owalọ 28:16) Mì gbọ mí ni gbadopọnna nuhewutu apajlẹ enẹ do sọgbe. Dile mí to mọwà, doayi nuhe jọja delẹ dọ gando avùnnukundiọsọmẹnu po ale he adà gbaja gbigbọmẹ tọn lọ tọn lẹ dopodopo dido nọ bẹhẹn lẹ po go.

3, 4. Nawẹ nugbo he tin to Biblu mẹ sọgan yin yiyijlẹdo gbànnú awhànfuntọ Lomu tọn de tọn go gbọn?

³ Hia Efesunu lẹ 6:14. Gbànnú awhànfuntọ Lomu tọn de tọn nọ tindo ogàn delẹ he nọ basi hihọ́na alinkàn awhànfuntọ lọ tọn. Gbànnú lọ nọ zọ́n bọ gànwù awhànfuntọ lọ tọn ma nọ pẹ̀n do alìn etọn ji. Gbànnú lọ sọ nọ tindo apò titli delẹ ehe mẹ ohí po apàmẹhí po nọ yin zizedo. Awhànfuntọ he sìn gbànnú etọn gbanun-gbanun sọgan gboadọ bo nọte gligli to awhàngbenu.

⁴ Mọdopolọ, nugbo he mí nọ plọn sọn Ohó Jiwheyẹwhe tọn mẹ lẹ nọ basi hihọ́na mí sọn awugble gbigbọmẹ tọn he nuplọnmẹ lalo lẹ sọgan hẹnwa si. (Joh. 8:31, 32; 1 Joh. 4:1) Podọ, lehe mí yiwanna nugbo Jiwheyẹwhe tọn lẹ sọ, mọ wẹ e nọ bọawuna mí dogọ do nado ze “tùnudo” mítọn do, enẹ wẹ nado nọgbẹ̀ sọgbe hẹ nujinọtedo dodo Jiwheyẹwhe tọn lẹ. (Salm. 111:7, 8; 1 Joh. 5:3) Humọ, to whenue mí tindo nukunnumọjẹnumẹ he họnwun gando nugbo he to Ohó Jiwheyẹwhe tọn mẹ lẹ go, mí sọgan yí adọgbigbo do yiavùnlọna yé to kẹntọ mítọn lẹ nukọn.—1 Pita 3:15.

5. Naegbọn mí dona nọ dọ nugbo?

⁵ Eyin mí yí nugbo Biblu tọn do blagbajana míde gbanun-gbanun, mí na yin whinwhàn nado nọgbẹ̀ sọgbe hẹ ẹ, podọ nado nọ dọ nugbo to whepoponu. Naegbọn mí na dapana lalodido? Na lalo yin dopo to awhànfunnu he Satani nọ yizan po kọdetọn dagbe po hugan lẹ mẹ. Lalo nọ hẹn awugble wá na mẹhe dolalo lọ po mẹhe yí lalo lọ sè po. (Joh. 8:44) Enẹwutu, mahopọnna mapenọ-yinyin mítọn, mí dona wà nuhe go mí pé lẹpo nado dapana lalodido. (Efe. 4:25) Ṣigba, e sọgan bẹ avùnnukundiọsọmẹnu lẹ hẹn. Abigail he tindo owhe 18 dọmọ: “E sọgan taidi dọ nugbodidọ ma nọ doale to whedelẹnu, titengbe to whenue lalodido sọgan demẹ sọn ninọmẹ sinsinyẹn de mẹ.” To whelọnu lo, naegbọn e nọ dovivẹnu to whepoponu nado dọ nugbo? E dọmọ: “Eyin n’dọ nugbo, n’nọ tindo ayihadawhẹnamẹnu wiwe de to Jehovah nukọn. Podọ, mẹjitọ ṣie lẹ po họntọn ṣie lẹ po yọnẹn dọ yé sọgan dejido go e.” Victoria he tindo owhe 23 dọmọ: “Eyin a nọ dọ nugbo bo nọ tẹdo nuyise towe lẹ go, yè sọgan nọ vannukundo we. Amọ́, ale mayọnjlẹ lẹ wẹ e na nọ hẹnwa na we to whepoponu: A na wleawuna jidide, dọnsẹpọ Jehovah dogọ, podọ a na mọ sisi mẹhe yiwanna we lẹ tọn yí.” Na nugbo tọn, alenu wẹ e yin nado nọ “yí gbànnú nugbo tọn do blagbajana alinkàn mìtọn” to whelẹponu.

6, 7. Naegbọn dodowiwa do yin yiyijlẹdo tùnudo de go?

⁶ Dopo to tùnudo wunmẹ he awhànfuntọ Lomu tọn de nọ do to owhe kanweko tintan whenu lẹ mẹ nọ yin awuwlena po ogàn plẹ́bẹ́ he nọ yin jinján dopọ lẹ po. Ogàn ehelẹ nọ yin hihá sọgbe hẹ akọ́nnu po hòtò awhànfuntọ de tọn po, podọ yé nọ yin hinhẹn dote po oplá lẹ po gọna agbó ogànnọ lẹ, bo nọ yin sìnsìn po ayú-kàn lẹ po. Abọ́ awhànfuntọ lọ tọn lẹ nọ yin hihọ́-basina po ogàn susu po he nọ yin hinhẹndote do ayú go. Gànwù ehe nọ hẹn vẹawuna awhànfuntọ lọ jẹ obá de mẹ nado whàngo, podọ e dona nọ gbeje ogàn he e bẹhẹn lọ lẹ pọ́n whẹwhẹ nado hẹn ẹn diun dọ ode ma sún sọn dego. Ṣigba, gbaja etọn nọ glọnalina ohí kavi ogá de ma nado biọ ahun kavi awutugonu etọn titengbe devo lẹ mẹ.

⁷ Apajlẹ he sọgbe nankọ die he do lehe nujinọtedo dodo tọn Jehovah tọn lẹ sọgan basi hihọ́na ahun yẹhiadonu tọn mítọn do hia! (Howh. 4:23) Kẹdẹdile awhànfuntọ de ma na yí tùnudo ogànnọ he ma yọ́n sọmọ de do tùnudo  ogànnọ dagbe de tẹnmẹ do, mọ wẹ mí ma na jlo gbede nado yí nujinọtedo mítọn titi lẹ do diọ nujinọtedo Jehovah tọn gando nuhe sọgbe lẹ go do niyẹn. Mí ma tindo nuyọnẹn jẹ obá lọ mẹ nado basi hihọ́na ahun mítọn. (Howh. 3:5, 6) Kakatimọ, mí nọ gbeje tùnudo he Jehovah na mí lọ pọ́n whẹwhẹ nado hẹn diun dọ e tẹdo ahun mítọn go gbanun-gbanun.

8. Naegbọn e yin alenu nado tẹdo nujinọtedo Jehovah tọn lẹ go?

⁸ Be a nọ lẹn to whedelẹnu dọ nujinọtedo dodo tọn Jehovah tọn lẹ nọ pẹnagbàn we kavi nọ glọnalina mẹdekannujẹ towe wẹ ya? Daniel he do owhe 21 dọmọ: “Mẹplọntọ lẹ po wehọmẹvigbẹ́ ṣie lẹ po nọ ṣàn mi kò, na n’nọ nọgbẹ̀ sọgbe hẹ nujinọtedo Biblu tọn lẹ wutu. Na ojlẹ de, n’hẹn jidide ṣie bu bo jẹflumẹ.” Etẹwẹ gọalọna ẹn? E dọmọ: “To godo mẹ, n’mọ ale he gbẹninọ sọgbe hẹ nujinọtedo Jehovah tọn lẹ nọ hẹnwa lẹ. Delẹ to hagbẹ ṣie lẹ mẹ jẹ géé nù ji, devo lẹ jo wehọmẹ do. E blawu nado mọ lehe gbẹzan yetọn wá lẹ́ jẹ. Na nugbo tọn, Jehovah nọ basi hihọ́na mí taun.” Madison he do owhe 15 dọmọ: “N’dona diahi nado tẹdo nujinọtedo Jehovah tọn lẹ go bo ma hodo nue ogbẹ́ ṣie lẹ nọ pọnhlan di nue yọ́n kavi awuvivinu.” Etẹwẹ nọ gọalọna ẹn? “N’nọ flinnu dee dọ n’tindo oyín Jehovah tọn to ota, podọ mẹtẹnpọn wẹ aliho he Satani nọ yizan nado de ogá do mi. Eyin n’duto avùnhiho de ji, homẹ ṣie nọ hùn do dee go.”

9-11. (a) Afọpa yẹhiadonu tọn tẹwẹ Klistiani lẹ nọ do? (b) Etẹwẹ sọgan gọalọna mí nado voawu dogọ to whenue mí to wẹndagbe lọ lá?

⁹ Hia Efesunu lẹ 6:15. Awhànfuntọ Lomu tọn de he ma do afọpa etọn lẹ ma ko wleawufo nado yì awhàngbenu. Afọpa okànnọ etọn lẹ nọ yin awuwlena po ayú voovo atọ̀n po he nọ yin ṣiṣá dopọ, ehe nọ zọ́n bọ yé nọ ló ganji. Aliho he mẹ yé yin awuwlena te nọ zọ́n bọ yé nọ dọ́jì bọ awhànfuntọ lọ nọ vò to yé mẹ.

¹⁰ Afọpa he awhànfuntọ Lomu tọn lẹ nọ do nọ hẹn yé yì awhàngbenu, ṣigba afọpa yẹhiadonu tọn he Klistiani lẹ nọ do nọ gọalọna yé nado yì lá owẹ̀n jijọho tọn. (Isa. 52:7; Lom. 10:15) Etomọṣo, e nọ biọ adọgbigbo nado dọho to whenue dotẹnmẹ lọ hundote. Jọja owhe 20 mẹvi de he nọ yin Bo dọmọ: “To dai, n’nọ dibu nado dekunnuna klasigbẹ́ ṣie lẹ. N’lẹndọ n’nọ kuwinyan. Eyin n’flinnu hlan godo, n’ma nọ yọ́n nuhewutu n’dona nọ kuwinyan. Todin, homẹ ṣie nọ hùn nado dekunnuna ogbẹ́ ṣie lẹ.”

¹¹ Jọja susu ko mọdọ eyin yé wleawu ganji nado lá wẹndagbe lọ, yé nọ voawu dogọ nado wàmọ. Etẹwẹ a sọgan wà nado wleawufo? Julia he tindo owhe 16 dọmọ: “N’nọ hẹn owe lẹ do saki wehọmẹ tọn ṣie mẹ, podọ n’nọ dotoaina pọndohlan po nuyise klasigbẹ́ ṣie lẹ tọn po. Enẹgodo, n’nọ penugo nado lẹnnupọndo nue na gọalọna yé ji. Whenue n’wleawu, n’sọgan dọhona yé do nue na hẹn ale wá na yé na taun tọn lẹ ji.” Makenzie he tindo owhe 23 dọmọ: “Eyin a jọmẹ bo yin todoaitọ dagbe, a sọgan doayi nue ogbẹ́ towe lẹ to pipehẹ lẹ go. N’nọ hẹn diun dọ n’hia nulẹpo he yin zinzinjẹgbonu na jọja lẹ. Gbọnmọ dali, n’gán dọ̀n ayiha yetọn wá nude ji to Biblu mẹ, kavi to jw.org ji he na gọalọna yé.” Dile zẹẹmẹ enẹlẹ dohia do, lehe a wleawu nado dọyẹwheho sọ, mọ wẹ afọpa yẹhiadonu tọn towe lẹ na tẹdo afọ towe lẹ go gbanun-gbanun do.

12, 13. Etẹwẹ yin delẹ to “ogá miyọ́nnọ” Satani tọn lẹ mẹ?

¹² Hia Efesunu lẹ 6:16. “Awọ̀yinu daho” he awhànfuntọ Lomu tọn de nọ hẹn nọ tindo adà ẹnẹ bo sọgan basi hihọ́na ẹn sọn abọ́ wá kligonu. E nọ zọ́n bọ adánwanu po ogá he yin dide lẹ po ma nọ gbleawuna ẹn.

¹³ Delẹ to “ogá miyọ́nnọ” he Satani sọgan de do we lẹ mẹ wẹ lalo lẹ gando Jehovah  go—dọ Ewọ ma nọ hò towe pọ́n, podọ e ma sọgan yiwanna we. Ida he tindo owhe 19 nọ diahi hẹ numọtolanmẹ nuvọ́nọ-yinyin tọn. E dọmọ: “N’nọ saba mọ to dai dọ Jehovah dẹn do mi, podọ ewọ ma jlo nado yin Họntọn ṣie.” Nawẹ e nọ pehẹ ninọmẹ ehe gbọn? Ida dọmọ: “Opli lẹ nọ hẹn yise ṣie lodo taun. To dai, n’nọ sinai to finẹ poun bo ma nọ na gblọndo gbede, po linlẹn lọ po dọ mẹde ma jlo na sè nue n’do bo na dọ. Ṣigba todin, n’nọ wleawuna opli lẹ bo nọ tẹnpọn nado na gblọndo whla awe kavi whla atọ̀n. E nọ vẹawu, amọ́ awú nọ yá mi dogọ eyin n’wàmọ. Podọ, mẹmẹsunnu po mẹmẹyọnnu lẹ po nọ namẹ tuli taun. N’nọ lẹkọ sọn opli lẹ to whelẹponu po numọtolanmẹ lọ po dọ Jehovah yiwanna mi.”

14. Nugbo tẹ ji wẹ numimọ Ida tọn zinnudo?

¹⁴ Numimọ Ida tọn zinnudo nugbo titengbe de ji: Gbigblo awọ̀yinu awhànfuntọ de tọn ma nọ diọ, ṣigba awọ̀yinu yise tọn mítọn sọgan depò kavi gblodeji. Mílọsu go wẹ e na sọn. (Mat. 14:31; 2 Tẹs. 1:3) Lehe e yin nujọnu do sọ dọ mí ni nọ hẹn yise mítọn lodo!

15, 16. Nawẹ todido taidi ogangbakun de gbọn?

¹⁵ Hia Efesunu lẹ 6:17. Ogangbakun he awhànfuntọ Lomu tọn de nọ ṣinyọ́n yin awuwlena nado basi hihọ́na ota, okọ̀ po nukunmẹ etọn po sọta adánwanu lẹ. Ogangbakun delẹ nọ tindo fie yè sọgan hẹn yé sọn, bọ awhànfuntọ de sọgan hẹn ẹn do alọmẹ.

¹⁶ Kẹdẹdile ogangbakun nọ basi hihọ́na apọ̀n awhànfuntọ de tọn do, mọ wẹ “todido whlẹngán” tọn mítọn nọ basi hihọ́na ayiha mítọn, enẹ wẹ nugopipe nulẹnpọn tọn mítọn  do niyẹn. (1 Tẹs. 5:8; Howh. 3:21) Todido nọ zọ́n bọ mí nọ ze ayiha do opagbe Jiwheyẹwhe tọn lẹ ji, podọ e nọ gọalọna mí nado wleawuna pọndohlan he sọgbe gando nuhahun lẹ go. (Salm. 27:1, 14; Owalọ 24:15) Amọ́, eyin mí jlo dọ “ogangbakun” mítọn ni basi hihọ́na mí, mí dona ṣinyọ́n ẹn do ota mítọn, kakati nado hẹn ẹn do alọmẹ.

17, 18. (a) Nawẹ Satani sọgan doyẹklọ mí nado de ogangbakun mítọn gbọn? (b) Nawẹ mí sọgan dohia dọ mí ma joawuna yẹdoklọmẹ Satani tọn lẹ gbọn?

¹⁷ Nawẹ Satani sọgan doyẹklọ mí nado de ogangbakun mítọn gbọn? Lẹnnupọndo lehe e yinuwa hẹ Jesu do ji. E họnwun dọ ewọ yọnẹn dọ Jesu tindo todido nado dugán do gbẹtọvi lẹ ji to nukọn mẹ. Amọ́, Jesu dona nọte kakajẹ ojlẹ dide Jehovah tọn mẹ. Podọ, jẹnukọnna enẹ, e dona jiya bo kú. Enẹwutu, e hùn dotẹnmẹ lọ dote na Jesu nado hẹn todido etọn di jẹnukọnna ojlẹ enẹ. Satani dọ dọ eyin Jesu basi sinsẹ̀n hlan emi whladopo, e sọgan tindo onú enẹ lẹpo to afọdopolọji. (Luku 4:5-7) Mọdopolọ, Satani yọnẹn dọ Jehovah na na mí dona agbasa tọn lẹ to titonu yọyọ lọ mẹ. Amọ́, mí dona nọte, podọ ehe sọgan biọ dọ mí ni pehẹ awusinyẹnnamẹnu delẹ todin whẹ́. Enẹwutu, e nọ ze dotẹnmẹ he nọ tẹ́n mẹ pọ́n lẹ donukọnna mí nado duvivi ogbẹ̀ mọnkọ tọn todin. E nọ jlo dọ mí ni dín agbasanu lẹ jẹnukọn—dọ mí ni tindo nulẹpo, podọ to afọdopolọji. Satani nọ sisẹ́ mí nado ze Ahọluduta lọ do otẹn awetọ mẹ.—Mat. 6:31-33.

¹⁸ Taidi jọja Klistiani susu, Kiana he do owhe 20 ma joawuna yẹdoklọmẹ enẹ. E dọmọ: “N’yọnẹn dọ Ahọluduta Jiwheyẹwhe tọn wẹ pọngbọ dopo gee lọ na nuhahun mítọn lẹpo.” Nawẹ todido dolido ehe nọ yinuwado linlẹn po nuyiwa etọn lẹ po ji todin gbọn? E yidogọ dọmọ: “Todido Paladisi tọn nọ gọalọna mi nado ze yanwle agbasa tọn lẹ do otẹn he yé jẹna mẹ. N’ma nọ tẹnpọn nado yí nugopipe ṣie lẹ zan nado jẹ ogántẹn daho de mẹ. Kakatimọ, n’to whenu po huhlọn ṣie po yizan nado doafọna yanwle gbigbọmẹ tọn lẹ.”

19, 20. Nawẹ mí sọgan hẹn nugopipe mítọn nado yí Ohó Jiwheyẹwhe tọn zan pọnte gbọn?

¹⁹ Ohí he awhànfuntọ Lomu tọn lẹ nọ yizan to ojlẹ he mẹ Paulu kàn wekanhlanmẹ etọn te nọ dite na nudi centimètre 50 bo nọ yin awuwlena na ahididi tlọlọ lẹ. Dopo to whẹwhinwhẹ́n he wutu awhànfuntọ Lomu tọn lẹ do nọ tindo kọdetọn dagbe sọmọ lẹ mẹ wẹ yindọ, yé nọ yí adánwanu yetọn lẹ do plọnazọ́n yede egbesọegbesọ.

²⁰ Paulu yí Ohó Jiwheyẹwhe tọn jlẹdo ohí he Jehovah na mí de go. Ṣigba, mí dona plọn nado nọ yí i zan po azọ́nyinyọnẹn po to whenue mí to avùnlọyina nuyise mítọn lẹ—kavi to whenue mí to pọndohlan mítọn titi jlado. (2 Kọl. 10:4, 5; 2 Tim. 2:15) Nawẹ a sọgan hẹn nugopipe towe lẹ pọnte gbọn? Sebastian he tindo owhe 21 dọmọ: “N’nọ kàn wefọ Biblu tọn dopo dai sọn weta lẹpo mẹ to Biblu hihia ṣie whenu. N’nọ basi todohukanji wefọ he n’yiwanna hugan lẹ tọn. Gbọnmọ dali, pọndohlan ṣie sọ nọ sọgbe hẹ Jehovah tọn dogọ.” Daniel he go mí donù to bẹjẹeji dọmọ: “To whenue n’to Biblu hia, n’nọ ṣinyan wefọ he n’mọdọ yé na gọalọna mẹhe n’nọ dukosọ hẹ to lizọnyizọn lọ mẹ lẹ dai. N’mọdọ gbẹtọ lẹ nọ dotoai po sọwhiwhe po eyin yé doayi e go dọ a yọ́n Biblu ganji, bosọ to nuhe go a pé lẹpo wà nado gọalọna yé.”

21. Naegbọn mí ma dona dibu paali na Satani po aovi etọn lẹ po?

²¹ Dile jọja he yin nùdego to hosọ ehe mẹ lẹ dohia do, mí ma dona nọ dibuna Satani po aovi etọn lẹ po. Yé tindo huhlọn taun, amọ́ yè sọgan duto yé ji. Podọ, yé ma na nọgbẹ̀ kakadoi. To madẹnmẹ, to Gandudu Owhe Fọtọ́n tọn Klisti tọn whenu, yé na yin zizedo ninọmẹ nudemayiwà tọn mẹ, podọ enẹgodo, yé na yin vivasudo. (Osọ. 20:1-3, 7-10) Mí yọ́n kẹntọ mítọn, wlẹnwin etọn lẹ po linlẹn etọn lẹ po. Po alọgọ Jehovah tọn po, mí sọgan nọte gligli sọta ewọ!