Hẹn Gbigbọnọ-Yinyin Towe Go Dile A to Sinsẹ̀n to Jonọ-Gbéji
“N’nọ yí nuhe a dọ lẹ whlá do ahun ṣie mẹ.”—SALM. 119:11.
OHÀN LẸ: 142, 92
1-3. (a) Mahopọnna ninọmẹ mítọn, etẹwẹ dona tin to otẹn tintan mẹ na mí? (b) Avùnnukundiọsọmẹnu tangan tẹlẹ wẹ mẹhe to ogbè yọyọ de plọn lẹ nọ pehẹ, podọ kanbiọ tẹlẹ wẹ ehe fọndote? (Pọ́n yẹdide he tin to bẹjẹeji hosọ ehe tọn.)
TO EGBEHE, Kunnudetọ Jehovah tọn fọtọ́n susu lẹ wẹ to adà titengbe de yiwà to hẹndi numimọ he dohia dọ wẹndagbe lọ na yin lilá na “akọta lẹpo, hẹnnu lẹpo, ogbè lẹpo podọ gbẹtọ lẹpo” tọn mẹ. (Osọ. 14:6) Be hiẹ lọsu to mẹhe to jonọgbè de plọn lẹ mẹ wẹ ya? Be vlavo a to sinsẹ̀n taidi mẹdehlan de kavi to fie nuhudo sù te to jonọ-gbéji kavi a ko jẹ awukọndopọ hẹ agun jonọgbè tọn de ji to lẹdo towe mẹ wẹ ya?
2 Taidi devizọnwatọ Jiwheyẹwhe tọn lẹ, mímẹpo wẹ dona ze gbigbọnọ-yinyin mítọn po whẹndo mítọn tọn po do otẹn tintan mẹ. (Mat. 5:3) Etomọṣo, e sọgan nọ vẹawuna mí to whedelẹnu nado basi oplọn mẹdetiti tọn he siso, na alọnu mítọn ján wutu. Ṣigba, mẹhe to sinsẹ̀n to jonọ-gbéji lẹ sọ nọ pehẹ avùnnukundiọsọmẹnu devo lẹ.
3 Gbọnvona dọ mẹhe to sinsẹ̀n to jonọ-gbéji lẹ dona plọn ogbè yọyọ de, yé sọ dona hẹn diun dọ yé nọ dù núdùdù sinsinyẹn to gbigbọ-liho to gbesisọ mẹ. (1 Kọl. 2:10) Nawẹ yé sọgan wàmọ gbọn eyin yé ma sè ogbè he nọ yin dido to agun lọ mẹ ganji? Podọ naegbọn mẹjitọ Klistiani lẹ dona hẹn ẹn diun dọ Ohó Jiwheyẹwhe tọn nọ jẹ ahun ovi yetọn lẹ tọn mẹ?
OWÙ DE NA GBIGBỌNỌ-YINYIN
4. Etẹwẹ sọgan ze gbigbọnọ-yinyin mítọn do owù mẹ? Na apajlẹ de.
4 Eyin mí ma nọ penugo nado mọnukunnujẹ Ohó Jiwheyẹwhe tọn mẹ to jonọgbè de mẹ, ehe sọgan ze gbigbọnọ-yinyin mítọn do owù sinsinyẹn mẹ. To owhe kanweko atọ̀ntọ J.W.M., to whenue Nẹhemia sè dọ ovi delẹ tin to Juvi he ko lẹkọ sọn Babilọni lẹ mẹ bo ma sè Heblugbe, ehe duahunmẹna ẹn taun. (Hia Nẹhemia 13:23, 24.) Na nugbo tọn, ovi ehelẹ to teninọ yetọn taidi devizọnwatọ Jiwheyẹwhe tọn lẹ hẹnbu, na yé ma penugo nado mọnukunnujẹ Ohó Jiwheyẹwhe tọn mẹ ganji wutu.—Nẹh. 8:2, 8.
5, 6. Etẹ go wẹ mẹjitọ delẹ he to sinsẹ̀n to jonọ-gbéji ko doayi, podọ etẹwutu?
5 Mẹjitọ Klistiani delẹ he to sinsẹ̀n to jonọ-gbéji ko doayi e go dọ ojlo ovi yetọn lẹ tọn to nugbo lọ mẹ ko depò. Na ovi lọ lẹ ma nọ mọnukunnujẹ nuhe nọ yin didọ to opli lẹ ji mẹ ganji wutu, nuplọnmẹ gbigbọmẹ tọn he nọ yin zizedonukọnnamẹ to Plitẹnhọ Ahọluduta tọn mẹ lẹ ma nọ mọ ahun yetọn ganji. Pedro [1] he sẹtẹnna whẹndo etọn sọn Afrique du Sud yì Australie dọmọ: “To whenue yè to hodọdo gbigbọnu lẹ ji, ahun po numọtolanmẹ lẹ po dona yí adà titengbe de wà.”—Luku 24:32.
6 Eyin mí to jonọgbè de hia, e sọgan nọma mọ ahun mítọn kẹdẹdile ogbè mítọn titi na ko wà do. Humọ, nugomape lọ nado do ogbè devo ganji sọgan biọ vivẹnudido susu to mẹsi to apọ̀nmẹ podọ to gbigbọ-liho. Enẹwutu, dile mí to afọdona ojlo mítọn nado sẹ̀n Jehovah to jonọ-gbéji, mí na wà dagbe nado nọ basi hihọ́na gbigbọnọ-yinyin mítọn.—Mat. 4:4.
YÉ BASI HIHỌ́NA GBIGBỌNỌ-YINYIN YETỌN
7. Nawẹ Babilọninu lẹ tẹnpọn nado do aṣa po sinsẹ̀n yetọn po do ahun mẹ na Daniẹli gbọn?
7 To whenue Daniẹli po gbẹdohẹmẹtọ etọn lẹ po yin hinhẹn yì kanlinmọgbenu, Babilọninu lẹ tẹnpọn nado do aṣa yetọn do ahun yetọn mẹ gbọn “ogbè Kaldeanu lẹ tọn” pinplọn yé dali. Humọ, ahọluzọnwatọ-gán họ̀nmẹ tọn lọ he to nukunpedo azọ́nplọnmẹ yetọn go do yinkọ Babilọninu tọn lẹ na yé. (Dan. 1:3-7) Yinkọ he yin nina Daniẹli dlẹnalọdo Bel, yèdọ yẹwhe tangan Babilọninu lẹ tọn. Vlavo Ahọlu Nẹbukadnẹzali jlo na zín do ahun mẹ na Daniẹli dọ Jiwheyẹwhe etọn Jehovah ko jai to yẹwhe Babilọni tọn nukọn.—Dan. 4:8.
8. Etẹwẹ gọalọna Daniẹli nado basi hihọ́na gbigbọnọ-yinyin etọn to jonọ-gbéji?
8 Dile etlẹ yindọ núdùdù dojó ahọlu tọn lẹ yin zizedonukọnna Daniẹli, e “magbe to ahun etọn mẹ” ma nado “hẹn ede flu.” (Dan. 1:8) Na e zindonukọn nado to “owe wiwe lẹ” plọn to ogbè etọn titi mẹ wutu, e basi hihọ́na gbigbọnọ-yinyin etọn dile e tlẹ to jonọ-gbéji. (Dan. 9:2, Odò.) Gbọnmọ dali, to whenue e tlẹ ko basi nudi owhe 70 to Babilọni godo, e gbẹ́ yin yinyọnẹn po yinkọ Heblugbe tọn etọn po.—Dan. 5:13.
9. Dile e yin didohia do to Salmu 119tọ mẹ, nawẹ Ohó Jiwheyẹwhe tọn yinuwado Salmu-kantọ lọ ji gbọn?
9 Mẹhe kàn Salmu 119tọ mọ huhlọn yí sọn Ohó Jiwheyẹwhe tọn mẹ nado gbọnvo. E dona pehẹ nuyiwa mẹdepò tọn sọn delẹ to ahọluzọnwatọ họ̀nmẹ tọn lẹ tọn dè. (Salm. 119:23, 61) Etomọṣo, e na dotẹnmẹ ohó Jiwheyẹwhe tọn lẹ nado yinuwado ahun etọn ji sisosiso.—Hia Salmu lẹ 119:11, 46.
MA WỌNJI GBIGBỌNỌ-YINYIN TOWE GO BLO
10, 11. (a) Dile mí to Ohó Jiwheyẹwhe tọn plọn, etẹwẹ dona yin yanwle mítọn? (b) Nawẹ mí sọgan jẹ yanwle enẹ kọ̀n gbọn? Na apajlẹ de.
10 Dile etlẹ yindọ azọngban yẹwhehọluduta tọn lẹ po nuwiwa devo lẹ po sọgan hẹn alọnu mítọn ján taun, mímẹpo wẹ dona nọ dín whenu na oplọn mẹdetiti tọn po sinsẹ̀n-bibasi whẹndo tọn po. (Efe. 5:15, 16) Ṣigba, yanwle mítọn ma dona nọ yin nado plọn nususu kavi wleawuna gblọndo lẹ nado tindo mahẹ to opli lẹ mẹ poun gba. Mí jlo na hẹn ẹn diun dọ mí nọ na dotẹnmẹ Ohó Jiwheyẹwhe tọn nado jẹ ahun mítọn mẹ bo hẹn yise mítọn lodo.
11 Nado jẹ yanwle enẹ kọ̀n, to whenue mí to nuplọn, jlẹkajininọ dona tin to nuhudo mẹdevo lẹ tọn hinhẹn do ayiha mẹ po nuhudo gbigbọmẹ tọn mítọn titi lẹ hinhẹn do ayiha mẹ po ṣẹnṣẹn. (Flp. 1:9, 10) Mí dona yọnẹn dọ to whenue mí to awuwlena lizọnyizọn lọ, na opli lẹ, kavi na hodidọ de, mí sọgan nọma lẹnnupọndo lehe nudọnamẹ lọ lẹ gando mílọsu go do ji. Di dohia: Dile etlẹ yindọ nudàtọ-gán de na dọ́ nuhe yin didà lẹ pọ́n whẹpo do ze yé donukọnna gbẹtọ lẹ, núdùdù enẹlẹ didọ́pọn kẹdẹ ma ko pé na e nido nọgbẹ̀. Eyin e na nọ ganji to agbasa-liho, ewọ lọsu dona nọ dà núdùdù hunsindagbe tọn lẹ na ede. Mọdopolọ, mí dona nọ dovivẹnu nado dù núdùdù gbigbọmẹ tọn sinsinyẹn lẹ nado hẹn pekọ wá na nuhudo mídetiti tọn lẹ.
12, 13. Naegbọn susu to mẹhe to sinsẹ̀n to jonọ-gbéji lẹ mẹ nọ mọdọ alenu wẹ e yin nado plọnnu to gbesisọ mẹ to ogbè yetọn titi mẹ?
12 Susu to mẹhe to sinsẹ̀n to jonọ-gbéji lẹ mẹ nọ mọdọ alenu wẹ e yin nado nọ plọn Biblu to ‘ogbè he mẹ yè ji yé do’ mẹ to gbesisọ mẹ. (Owalọ 2:8, Odò.) Mẹdehlan lẹ lọsu tlẹ yọnẹn dọ nado lodo to gbigbọ-liho to jonọ-gbéji, yé ma sọgan ganjẹ nukunnumọjẹnumẹ gbigbọmẹ tọn dodonu tọn he yé nọ mọyi to opli lẹ ji kẹdẹ go.
13 Alain he ko to Pẹlsia-gbè plọn sọn nudi owhe ṣinatọ̀n die yigbe dọmọ: “Whenue n’to awuwlena opli lẹ to Pẹlsia-gbè mẹ, n’nọ saba na ayidonugo ogbè lọ kẹdẹ. To whenuena e yindọ nuwiwa apọ̀nmẹ tọn de wẹ enẹ yin, nugbo gbigbọmẹ tọn he hia n’te lẹ ma nọ jẹ ahun ṣie mẹ dandan gba. Enẹ wẹ zọ́n bọ n’nọ de whenu dovo to gbesisọ mẹ nado plọn Biblu po owe devo lẹ po to ogbè ṣie titi mẹ.”
NỌ JẸ AHUN OVI TOWE LẸ TỌN MẸ
14. Etẹwẹ mẹjitọ lẹ dona na ayidonugo, podọ etẹwutu?
14 Mẹjitọ Klistiani lẹ na wà dagbe nado hẹn ẹn diun dọ vudevude, Ohó Jiwheyẹwhe tọn to ayiha po ahun ovi yetọn lẹ po tọn mọ. To whenue Serge po asi etọn Muriel po ko sẹ̀n to jonọ-gbéji na owhe atọ̀n linlán godo, yé doayi e go dọ visunnu yetọn owhe 17 mẹvi lọ ma nọ mọ ayajẹ to nuwiwa gbigbọmẹ tọn lẹ mẹ ba. Muriel dọmọ: “Kunnudide to ogbè devo mẹ nọ hẹn apọṣi i dile etlẹ yindọ e yiwanna mọwiwà to Flansegbe he yin ogbè etọn titi mẹ dai.” Serge basi zẹẹmẹ dọmọ: “To whenue mí doayi e go dọ ninọmẹ ehe ko glọnalina visunnu mítọn nado yinukọn to gbigbọ-liho, mí de nado lẹkọ do agun mítọn hoho lọ mẹ.”
Nọ hẹn ẹn diun dọ nugbo lọ nọ jẹ ahun ovi towe lẹ tọn mẹ (Pọ́n hukan 14 po 15tọ po)
15. (a) Etẹlẹ wẹ sọgan whàn mẹjitọ lẹ nado lẹkọ do agun he nọ do ogbè he ovi yetọn lẹ mọnukunnujẹemẹ hugan de mẹ? (b) Tudohomẹnamẹ tẹwẹ Deutelonomi 6:5-7 na mẹjitọ lẹ?
15 Etẹlẹ wẹ sọgan whàn mẹjitọ lẹ nado lẹkọ do agun he nọ do ogbè he ovi yetọn lẹ mọnukunnujẹemẹ hugan de mẹ? Tintan, yé dona pọ́n eyin yé tindo whenu po onú voovo he e na biọ lẹ po nugbonugbo nado do owanyi na Jehovah do ahun ovi yetọn lẹ tọn mẹ dile yé to jonọgbè plọn yé to ojlẹ dopolọ mẹ. Awetọ, yé sọgan doayi e go dọ ovi yetọn lẹ masọ tindo ojlo sọmọ to nuwiwa gbigbọmẹ tọn lẹ kavi to aigba-denamẹ jonọgbè tọn he ji yé to sinsẹ̀n te lọ mẹ ba. To ninọmẹ mọnkọtọn lẹ mẹ, mẹjitọ Klistiani lẹ sọgan lẹnnupọndo yọnbasi lọ ji nado lẹkọyi agun he nọ do ogbè he ovi yetọn lẹ mọnukunnujẹemẹ hugan de mẹ kakajẹ whenue ovi lọ lẹ na hẹn nugbo lọ zun yetọn.—Hia Deutelonomi 6:5-7.
16, 17. Ayiha tẹlẹ wẹ mẹjitọ delẹ ko kàn nado plọn ovi yetọn lẹ to gbigbọ-liho dile yé tlẹ to jonọ-gbéji?
16 To alọ devo mẹ, mẹjitọ delẹ ko kàn ayiha voovo lẹ nado plọn ovi yetọn lẹ whẹ́n to ogbè yetọn titi mẹ dile yé to awukọndopọ hẹ agun kavi kándo he nọ do jonọgbè de. Charles, otọ́ viyọnnu atọ̀n delẹ he tin to gblagbla owhe 9 jẹ 13 mẹ tọn, nọ kọnawudopọ hẹ kándo Lingala-gbè tọn de. E basi zẹẹmẹ dọmọ: “Mí basi dide nado nọ plọnnu bo nọ basi sinsẹ̀n-bibasi whẹndo tọn hẹ ovi lẹ to ogbè mítọn titi mẹ. Ṣigba, mí sọ nọ basi zepọn delẹ bo nọ daihun do Lingala-gbè mẹ, na yé nido plọn ogbè ehe dile yé to aihunda.”
Dovivẹnu nado plọn jonọgbè lọ bo nọ tindo mahẹ to opli lẹ mẹ (Pọ́n hukan 16 po 17tọ po)
17 Kevin, yèdọ otọ́ viyọnnu awe he tindo owhe atọ́n po owhe ṣinatọ̀n po tọn de, ko ze afọdide delẹ nado súdo nuhe yé ma nọ mọnukunnujẹemẹ ganji to opli jonọgbè tọn lẹ ji tọn. E basi zẹẹmẹ dọmọ: “Yẹn po asi ṣie po nọ plọnnu hẹ viyọnnu mítọn awe lẹ to Flansegbe he yin ogbè yetọn titi mẹ. Mí sọ ze yanwle lọ dai nado nọ yì opli Flansegbe tọn whladopo to sunmẹsunmẹ, podọ mí nọ yí dotẹnmẹ gbọjẹ whenu mítọn lẹ tọn zan nado yì plidopọ daho he nọ yin bibasi to ogbè mítọn titi mẹ lẹ.”
18. (a) Nunọwhinnusẹ́n tẹwẹ tin to Lomunu lẹ 15:1, 2 mẹ he sọgan gọalọna we nado yọ́n nuhe na hẹn ale wá na ovi towe lẹ hugan? (b) Ayinamẹ tẹlẹ wẹ mẹjitọ devo lẹ na? (Pọ́n ayidonugo.)
18 Na nugbo tọn, whẹndo dopodopo wẹ na basi nudide nuhe na hẹn ale wá na ovi yetọn lẹ hugan to gbigbọ-liho tọn. [2] (Gal. 6:5; Lom. 15:1, 2) Muriel, he yin nùdego wayi, yigbe dọ ewọ po asu etọn po dona yí nujlomẹ yetọn delẹ do sanvọ́ na dagbemẹninọ gbigbọmẹ tọn visunnu yetọn tọn. (Hia Lomunu lẹ 15:1, 2.) Eyin Serge flin nudide he yé basi lọ, e nọ mọdọ nuhe sọgbe lọ wẹ yé wà. E dọmọ: “Sọn whenue mí lẹkọ do agun Flansegbe tọn mẹ, visunnu mítọn yinukọn to gbigbọ-liho po awuyiya po bo yí baptẹm. E to sinsẹ̀n todin taidi gbehosọnalitọ whepoponu tọn. E tlẹ to nulẹnpọn do kọlilẹ yì kándo jonọgbè tọn de mẹ ji!”
DIKE OHÓ JIWHEYẸWHE TỌN NI NỌ JẸ AHUN TOWE MẸ
19, 20. Nawẹ mí sọgan do owanyi mítọn na Ohó Jiwheyẹwhe tọn hia gbọn?
19 Jehovah ko gbọn owanyi dali hẹn Ohó etọn Biblu tin-to-aimẹ to ogbè kanweko susu lẹ mẹ na “gbẹtọ wunmẹ lẹpo [nido] yin whinwhlẹngán bo wá oyọnẹn he pegan nugbo tọn kọ̀n.” (1 Tim. 2:4) Ewọ yọnẹn dọ gbẹtọvi lẹ na penugo dogọ nado hẹn pekọ wá na nuhudo gbigbọmẹ tọn yetọn eyin yé hia linlẹn etọn lẹ to ogbè ahun yetọn tọn mẹ.
20 Ṣigba, depope he ninọmẹ mítọn sọgan yin, mí dona magbe nado nọ yí núdùdù sinsinyẹn gbigbọmẹ tọn do gọ́ ahun mítọn mẹ. Gbọn Owe-wiwe lẹ pinplọn to gbesisọ mẹ to ogbè ahun mítọn tọn mẹ dali, mí na hẹn gbigbọnọ-yinyin mítọn po whẹndo mítọn po tọn go, podọ mí na dohia dọ mí nọ whlá ohó Jiwheyẹwhe tọn lẹ do ahun mítọn mẹ nugbo.—Salm. 119:11.
