1. Nawẹ gbigbọ ṣejannabi tọn aihọn lọ tọn sọgan bẹpla whiwhẹ mítọn gbọn?

NAEGBỌN e do yin avùnnukundiọsọmẹnu de nado yí nuhe mí plọn sọn Ohó Jiwheyẹwhe tọn mẹ lẹ do yizan mẹ? Whẹwhinwhẹ́n dopo wẹ yindọ, nuhe sọgbe wiwà nọ biọ whiwhẹ, podọ nugopipe mítọn nado to whiwhẹnọ yin zọnmii nọ yin whiwhlepọn gbọzangbọzan. To “azán godo tọn” ehelẹ mẹ, mẹhe lẹdo mí lẹ nọ yin “wanyina mẹdetiti tọ́, wanyina akuẹtọ, awagundotọ, saklanọ,” podọ “wazẹjlẹgonọ.” (2 Tim. 3:1-3) Eyin yè na linlin gando nuyiwa goyiyi tọn de go bo tlẹ ze e daga, devizọnwatọ Jiwheyẹwhe tọn de sọgan gbẹwanna walọyizan mọnkọtọn, ṣogan bo tindo ojlo to kọdetọn etọn lẹ mẹ. (Salm. 37:1; 73:3) Mẹde tlẹ sọgan kanse ede dọ: ‘Ale tẹwẹ to e mẹ na mi nado ze ayidonugo do ale mẹdevo lẹ tọn ji jẹnukọnna ṣie titi lẹ? Eyin n’nọ ‘ze dee whè,’ be mẹlẹ ma nasọ nọ na mi sisi ba wẹ ya?’ (Luku 9:48) Dotẹnmẹ nina gbigbọ ṣejannabi tọn aihọn lọ tọn nado yinuwado mí ji sọgan hẹn haṣinṣan owanyi tọn he mí nọ duvivi etọn to agun mẹ gble, bo nasọ kọnmasin do yinkọ mítọn go taidi Klistiani lẹ. Ṣigba, mí nọ mọaleyi eyin mí plọnnu gando apajlẹ dagbe he yin kinkandai to Biblu mẹ lẹ go bosọ nọ hodo yé.

2. Nawẹ devizọnwatọ nugbonọ Jiwheyẹwhe tọn lẹ sọgan yinuwado mí ji gbọn?

 ² Eyin mí jlo na hodo apajlẹ omẹ nugbonọ lẹ tọn, mí dona gbadopọnna nuhe yé wà nado tindo kọdetọn dagbe lẹ. Nawẹ yé wleawuna họntọnjiji hẹ Jiwheyẹwhe, duvivi nukundagbe etọn tọn bo mọ huhlọn yí nado wà ojlo etọn gbọn? Dogbapọn mọnkọtọn yin aliho titengbe de nado nọ dùnú to gbigbọ-liho.

3, 4. (a) Nawẹ mí nọ mọ anademẹ gbigbọmẹ tọn yí gbọn? (b) Naegbọn mí sọgan dọ dọ núdùdù gbigbọmẹ tọn bẹ nususu hẹn hugan oyọnẹn bibẹpli poun?

³ Mí nọ mọ ayinamẹ po azọ́nplọnmẹ dagbe susu po yí gbọn Biblu, owe mítọn lẹ, jw.org, Televiziọn JW, gọna opli po plidopọ mítọn lẹ po gblamẹ. Ṣigba, sọgbe hẹ nuhe Jesu dọ to Johanu 4:34 mẹ, núdùdù gbigbọmẹ tọn bẹ nususu hẹn hugan oyọnẹn bibẹpli poun. Etẹwẹ e sọ bẹhẹn dogọ? Jesu dọmọ: “Núdùdù ṣie wẹ nado wà ojlo ewọ he do mi hlan tọn podọ nado dotana azọ́n etọn.”

⁴ Na Jesu, núdùdù gbigbọmẹ tọn bẹ nuyiwa sọgbe hẹ anademẹ Jiwheyẹwhe tọn hẹn. Linlẹn tẹ mẹ wẹ ehe taidi núdùdù de te? Kẹdẹdile núdùdù dagbe de dùdù nọ hẹn awuvivi wá na mí bo nọ na huhlọn agbasa mítọn do, mọ wẹ ojlo Jiwheyẹwhe tọn wiwà nọ na huhlọn ahun mítọn lẹ bosọ nọ hẹn yise mítọn to ogbẹ̀ madopodo mẹ lodo do niyẹn. Be e ko jọ pọ́n bọ awú ma yá we sọmọ to whenue a yì opli sinsẹ̀nzọn kunnudegbe tọn de, ṣigba bo ka mọ kọfanamẹ po huhlọn po yí to whenue a dọyẹwheho fó to azán enẹ gbè ya?

5. Ale tẹwẹ nuyiwa po nuyọnẹn po nọ hẹnwa?

⁵ Na taun tọn, nuhe nuyọnẹn zẹẹmẹdo wẹ nado nọ yí anademẹ Jiwheyẹwhe tọn lẹ do yizan mẹ. (Salm. 107:43) Vivẹnudido nado yinuwa po nuyọnẹn po nọ hẹn ale wá. “Nuhe hiẹ tindo ojlo na depope ma gán yin yiyijlẹdo e go. . . . Atin ogbẹ̀ tọn de wẹ e yin na mẹhe nọ tẹdego lẹ, podọ ayajẹnọ wẹ mẹhe nọ hẹn e go gligli lẹ.” (Howh. 3:13-18) Jesu dọmọ: “Eyin mìwlẹ yọ́n onú ehelẹ, ayajẹnọ wẹ mì eyin mì nọ basi yé.” (Joh. 13:17) Devi lẹ na tindo ayajẹ he nọ dẹn-to-aimẹ, eyin yé zindonukọn nado nọ wà nuhe Jesu na yé anademẹ etọn lẹ. Yé yinuwa to afọdopolọji bo tẹdo nuplọnmẹ po apajlẹ etọn lẹ po go to ojlẹ enẹ mẹ. Podọ, enẹ sọ lẹzun aliho gbẹninọ tọn yetọn.

6. Naegbọn mí dona zindonukọn to nuyọnẹn didohia mẹ?

⁶ Nujọnu wẹ e sọ yin to egbehe nado zindonukọn to nuhe mí yọnẹn dọ e yin nugbo wiwà mẹ. Di apajlẹ, zomọ-jladotọ de sọgan do azọ́nwanu po núzinzan lẹ po bosọ tindo oyọnẹn. Ṣigba, e ma na mọaleyi sọn nuhe e tindo enẹlẹ mẹ adavo ewọ nọ yí yé zan. Eyin e ko wazọ́n zomọ jijlado tọn wayi, bo ko tindo numimọ họakuẹ lẹ to azọ́n lọ mẹ, ewọ dona zindonukọn nado to nuhe e ko plọn lẹ yido yizan mẹ nado to azọ́nyọnẹntọ kọdetọn dagbenọ yin zọnmii. Mọdopolọ, mí sọgan tindo kọdetọn dagbe to tintan whenu, na mí yí nuhe mí hia to Biblu mẹ lẹ do yizan mẹ wutu. Ṣigba, mí na tindo ayajẹ he nọ dẹn-to-aimẹ eyin mí nọ gbọn whiwhẹ dali nọgbẹ̀ sọgbe hẹ anademẹ Jehovah tọn lẹ egbesọegbesọ.

7. Nawẹ apajlẹ Biblu tọn lẹ sọgan gọalọna mí nado wleawuna nuyọnẹn gbọn?

⁷ Mì gbọ mí ni gbadopọnna ninọmẹ delẹ he mẹ whiwhẹ mítọn sọgan yin whiwhlepọn te, bosọ pọ́n lehe omẹ nugbonọ hohowhenu tọn lẹ ko pehẹ avùnnukundiọsọmẹnu mọnkọtọn lẹ do. Nado lodo to gbigbọ-liho, e ma ko pé nado nọ gbadopọnna nudọnamẹ lẹ poun. Enẹwutu, lẹnnupọndo lehe hiẹ lọsu na dewe sọgan yí nuagokun ehelẹ dopodopo do yizan mẹ do ji, podọ enẹgodo, wàmọ madọngbàn.

8, 9. Etẹwẹ nujijọ he yin kinkandai to Owalọ lẹ 14:8-15 mẹ dehia gando whiwhẹ apọsteli Paulu tọn go? (Pọ́n yẹdide he tin to bẹjẹeji hosọ ehe tọn.)

⁸ Ojlo Jiwheyẹwhe tọn wẹ yindọ “gbẹtọ wunmẹ lẹpo ni yin whinwhlẹngán bo wá oyọnẹn he pegan nugbo tọn kọ̀n.” (1 Tim. 2:4) Nukun tẹwẹ a nọ yí do pọ́n gbẹtọ wunmẹ voovo he na gbẹ́ wá plọn nugbo lọ lẹ? Dile etlẹ yindọ apọsteli Paulu dín mẹhe ko yọ́n nude gando Jiwheyẹwhe go lẹ to sinagọgu lẹ mẹ, e họnwun dọ ewọ ma dovivẹnu do Ju lẹ kẹdẹ tamẹ. Aliho he mẹ mẹhe nọ sẹ̀n yẹwhe devo lẹ yinuwa hẹ ẹ te wá whlé obá he mẹ ewọ tindo whiwhẹ jẹ pọ́n.

⁹ Di apajlẹ, to gbejizọnlin mẹdehlan tọn tintan Paulu tọn whenu, omẹ Likaonia tọn lẹ gbọn nuṣiwa dali yí ewọ po Balnaba po do mọ mẹhe tindo huhlọn he hú jọwamọ tọn lẹ, yèdọ gbẹtọ he ze agbasa yẹwhe lalo yetọn Zeus po Helme po tọn do lẹ. Be Paulu po Balnaba po joawuna gigo he gbẹtọ lẹ to nina yé wẹ ya? Be yé na ko mọ enẹ di dotẹnmẹ de nado gbọ fìn in sọn homẹkẹn he yé ko pehẹ to tòdaho awe he yé dlapọn wayi lẹ mẹ si wẹ ya? Be yé lẹndọ gigo he gbẹtọ lẹ to pipà na yé lọ na yidogọna nukọnyiyi wẹndagbe lọ tọn wẹ ya? Paali! Yé yinuwa to afọdopolọji bo tlẹ́n awù yetọn podọ yé lọ́n biọ gbẹtọgun lọ mẹ bo to awhádo dọmọ: “Naegbọn mì do to onú ehelẹ wà? Gbẹtọ wẹ mílọsu lẹ yin ga, bo tindo awugbopo lẹ taidi mìlọsu.”—Owalọ 14:8-15.

10. Linlẹn tẹ mẹ wẹ Paulu po Balnaba po sọgan pọ́n yede di nudopolọ hẹ omẹ Likaonia tọn lẹ te?

¹⁰ To whenue Paulu po Balnaba po kẹalọyi dọ mapenọ wẹ emi lọsu yin, yé ma to didọ dọ aliho sinsẹ̀n-bibasi tọn emitọn yin nudopolọ hẹ kosi enẹlẹ tọn gba. Be e ma yin mẹdehlan wẹ sunnu awe ehelẹ yin bo mọ azọ́ndenamẹ vonọtaun de yí ya? (Owalọ 13:2) Be yé ma ko yin yiyiamisisadode gbọn gbigbọ wiwe dali bo tindo todido gigonọ de ya? Gbau, ṣigba Paulu po Balnaba po mọnukunnujẹemẹ dọ omẹ Likaonia tọn lẹ sọgan mọ dona dopolọ lẹ yí, eyin yé kẹalọyi wẹndagbe lọ.

11. Whenue mí to yẹwhehodọ, nawẹ mí sọgan hodo apajlẹ whiwhẹ Paulu tọn gbọn?

¹¹ Nawẹ mí sọgan hodo apajlẹ whiwhẹ Paulu tọn gbọn? Tintan, mí dona nọavùnte sọta mẹtẹnpọn lọ nado nọ donukun kavi kẹalọyi gigo, na nuhe mí wadotana gbọn huhlọn Jehovah tọn dali lẹ. Dopodopo mítọn na wà dagbe nado kanse ede dọ: ‘Nukun tẹwẹ n’nọ yí do pọ́n mẹhe n’nọ dọyẹwheho na lẹ? Be vlavo to mayọnẹn mẹ, n’nọ tindo nuvẹun gando mẹhe wá sọn akọ̀ delẹ mẹ go dile mẹlẹ nọ saba wà do to akọ̀ ṣie mẹ wẹ ya?’ E jẹna ayidego dọ, Kunnudetọ Jehovah tọn lẹ lẹdo aihọn pé nọ to aigba-denamẹ yetọn lẹ gbeje pọ́n nado dín mẹhe sọgan kẹalọyi wẹndagbe lọ lẹ. To whedelẹnu, e sọgan biọ dọ yé ni plọn ogbè gọna aṣa akọ̀ he mẹlẹ nọ saba yí nukunpẹvi do pọ́n enẹlẹ tọn. Kunnudetọ he nọ dovivẹnu nado gọalọna omẹ mọnkọtọn lẹ ma nọ mọ yede di mẹhe yiaga hú yé to aliho depope mẹ. Kakatimọ, yé nọ tẹnpọn nado mọnukunnujẹ pọndohlan mẹdopodopo tọn mẹ, nado sọgan jẹ ahun yetọn mẹ po owẹ̀n Ahọluduta lọ tọn po.

12. Nawẹ Epafla do mẹtọnhopọn matin ṣejannabi hia mẹdevo lẹ gbọn?

¹² Aliho devo nado dohia dọ mí yí whiwhẹ do to anademẹ Jiwheyẹwhe tọn hodo wẹ nado nọ hodẹ̀ na mẹhe ko ‘mọ yise he họakuẹ taidi míwlẹ tọn’ nkọ yí lẹ. (2 Pita 1:1) Nuhe Epafla wà niyẹn. Whla atọ̀n gee wẹ Biblu donù ewọ go, podọ to kandai gbọdo Paulu tọn lẹ kẹdẹ mẹ. Whenue Paulu yin ginglọndo owhé de gbè to Lomu, e kanwehlan Klistiani he to Kolosi lẹ dọ ‘whepoponu wẹ Epafla nọ yí vivẹnudido do to dẹ̀ho do ota yetọn mẹ.’ (Kol. 4:12) Epafla yọ́n mẹmẹsunnu lẹ ganji, podọ onú yetọn nọ duahunmẹna ẹn sisosiso. Ninọmẹ etọn taidi “gàntọ  hatọ” Paulu tọn ma glọnalina ẹn nado doayi nuhudo gbigbọmẹ tọn mẹdevo lẹ tọn go. (File. 23) Podọ e yí nude wà nado gọalọ. Be enẹ ma dohia dọ ewọ nọ do mẹtọnhopọn matin ṣejannabi hia ya? Dẹ̀hiho na devizọnwatọ Jehovah tọn hatọ mítọn lẹ nọ tindo huhlọn nujọnu tọn, titengbe to whenue mí flin dopodopo yetọn, di apajlẹ gbọn yinkọ yetọn yiylọ dali.—2 Kọl. 1:11; Jak. 5:16.

13. Nawẹ a sọgan hodo apajlẹ Epafla tọn to odẹ̀ towe lẹ mẹ gbọn?

¹³ Nọ lẹnnupọndo mẹhe sin yinkọ go a sọgan donù to odẹ̀ mẹ lẹ ji. Taidi Epafla, mẹmẹsunnu po mẹmẹyọnnu mítọn susu lẹ po wẹ to dẹ̀ho na hagbẹ agun yetọn tọn gọna whẹndo he tindo azọngban susu lẹ kavi he dona basi nudide sinsinyẹn lẹ kavi to pipehẹ whlepọn he kàn dẹpẹ biọ lẹ. Mẹsusu nọ hodẹ̀ na mẹhe sin yinkọ yin sislẹ to jw.org ji lẹ to hosọ lọ “Témoins de Jéhovah emprisonnés en raison de leur foi” glọ. (Pọ́n SALLE DE PRESSE, enẹgodo VEILLE JURIDIQUE glọ.) Humọ, e na yọ́n dọ mí ni nọ flin mẹhe hẹn mẹyiwanna yetọn lẹ bu to okú mẹ lẹ, mẹhe ko lùn nugbajẹmẹji po awhàn po tọ́n to agọe lẹ, gọna mẹhe to ahidi hẹ nuhahun akuẹ tọn lẹ. Na nugbo tọn, mẹmẹsunnu po mẹmẹyọnnu susu lẹ po wẹ tindo nuhudo odẹ̀ mítọn lẹ tọn bo sọgan mọaleyi sọn yé mẹ. Whenue mí hodẹ̀ na omẹ mọnkọtọn lẹ, mí nọ dohia dọ mí ma ze ayidonugo do ale mẹdetiti tọn mítọn lẹ kẹdẹ ji, ṣigba do ale mẹdevo lẹ tọn ji. (Flp. 2:4) Jehovah nọ sè odẹ̀ mọnkọtọn lẹ.

14. Nawẹ Jehovah ze apajlẹ todidoai namẹ tọn dagbe hugan lọ dai gbọn?

¹⁴ Nudevo he nọ do obá he mẹ mí tindo whiwhẹ jẹ hia wẹ lehe mí nọ wleawufo nado dotoaina gbẹtọ lẹ do. Jakọbu 1:19 dọ dọ mí dona “nọ yawu nado dotoai.” Jehovah lọsu ze apajlẹ dagbe hugan lọ dai to adà ehe mẹ. (Jen. 18:32; Jọṣ. 10:14) Lẹnnupọndo nuhe mí sọgan plọn sọn hodọdopọ he yin kinkandai to Eksọdusi 32:11-14 mẹ ji. (Hia.) Dile etlẹ yindọ Jehovah ma do hudo ayinamẹ Mose tọn, ewọ na dotẹnmẹ Mose nado dọ numọtolanmẹ etọn. Gbẹtọvi tẹwẹ na yí whenu susu do dotoaina zẹẹmẹ mẹhe nọ tindo linlẹn he ma sọgbe de tọn lẹ bosọ zìn gbọn nuhe mẹlọ dọ lẹ ji to godo mẹ? Ṣogan, Jehovah nọ yí homẹfa do dotoaina mẹhe nọ dawhá ylọ ẹ to yise mẹ lẹ.

15. Nawẹ mí sọgan hodo apajlẹ Jehovah tọn to gbégbò didohia mẹdevo lẹ mẹ gbọn?

¹⁵ Dopodopo mítọn na wà dagbe nado kanse ede dọmọ: ‘Eyin Jehovah sọgan ze ede whè to nuyiwa etọn hẹ gbẹtọ lẹ mẹ bosọ dotoaina yé dile e wà na Ablaham, Laheli, Mose, Jọṣua, Manoa, Elija po Hẹzekia po do, be yẹnlọsu ma dona wà nue go n’pé lẹpo nado nọ gbògbéna mẹmẹsunnu ṣie lẹpo, nọ doyẹyigona yé, nọ dotoaina linlẹn yetọn lẹ bo tlẹ nọ yinuwa to kọndopọ mẹ hẹ linlẹn dagbe yetọn lẹ ya? Be mẹde tin to agun ṣie mẹ kavi to whẹndo ṣie mẹ he do nuhudo ayidonugo ṣie tọn to alọnu ya? Etẹwẹ n’dona wà gando enẹ go?’—Jen. 30:6; Whẹ. 13:9; 1 Ahọ. 17:22; 2 Otàn. 30:20.

16. Nawẹ Ahọlu Davidi yinuwa gbọn to whenue Ṣimei do adán nukun na ẹn?

¹⁶ Whiwhẹ sọ nọ gọalọna mí nado do mawazẹjlẹgo hia to whenue mẹde do adán nukun na mí. (Efe. 4:2) Apajlẹ ayidego tọn de sọgan yin mimọ to 2 Samuẹli 16:5-13 mẹ. (Hia.) Davidi po devizọnwatọ etọn lẹ po doakọnnanu to whenue Ṣimei he yin hẹnnumẹ Ahọlu Sauli tọn de zun yé bosọ tẹnpọn nado gbleawuna yé. Davidi doakọnnanu mahopọnna dọ e do huhlọn nado doalọtena nuyiwahẹmẹ enẹ. Nawẹ Davidi penugo nado dava ede gbọn? Dogbigbapọnna Salmu lẹ 3tọ sọgan gọalọna mí nado mọnukunnujẹ ehe mẹ.

17. Etẹwẹ gọalọna Davidi nado dava ede, podọ nawẹ mí sọgan hodo apajlẹ etọn gbọn?

 ¹⁷ Nukinkan aga tọn Salmu lẹ 3tọ tọn dohia dọ e yin kinkan to whenue Davidi “to hinhọ̀n sọn visunnu etọn Absalọmi nukọn.” Wefọ 1 po 2tọ po sọgbe pẹẹ hẹ nujijọ he yin kinkandai to Samuẹli Awetọ weta 16tọ mẹ lẹ. Enẹgodo, Salmu lẹ 3:4 zinnudo jidide Davidi tọn ji dọmọ: “Yẹn na dawhá ylọ Jehovah, ewọ nasọ siọ mi sọn osó wiwe etọn ji.” Mílọsu sọgan nọ hodẹ̀ to whenue yè to ogbé mítọn yàn. Taidi gblọndo odẹ̀ mítọn tọn, Jehovah nọ na mí gbigbọ wiwe etọn, ehe sọgan gọalọna mí nado doakọnnanu. Be a sọgan lẹnnupọndo ninọmẹ de ji he biọ dọ a ni dava dewe kavi desọn ojlo mẹ nado miọnnukundo nuyiwahẹmẹ agọ̀ matin whẹjijọ ya? Be a deji dọ Jehovah sọgan mọ awufiẹsa towe bo dona we ya?

18. Nawẹ mí na mọaleyi gbọn eyin mí zindonukọn nado to anademẹ Jiwheyẹwhe tọn lẹ yido yizan mẹ?

¹⁸ Nuhe mí yọnẹn dọ e sọgbe wiwà nọ hẹn dona susu wá. Abajọ Howhinwhẹn lẹ 4:7 dọ dọ “nuyọnẹn wẹ yin nujọnu hugan”! Dile etlẹ yindọ oyọnẹn ji wẹ nuyọnẹn sinai do, na taun tọn nudide he mí nọ basi lẹ wẹ nọ do nuyọnẹn hia kakati ni yin nuhe mí yọnẹn lẹ poun. Adidẹ́ lẹ tlẹ nọ do nuyọnẹn hia. Adidẹ́ lẹ nọ do nuyọnẹn jọwamọ tọn hia gbọn awuwiwlena núdùdù yetọn to alunlun mẹ dali. (Howh. 30:24, 25) Klisti, mẹhe yin “nuyọnẹn Jiwheyẹwhe tọn” nọ wà nuhe nọ hẹn homẹ Otọ́ etọn tọn hùn lẹ to whelẹponu. (1 Kọl. 1:24; Joh. 8:29) Jiwheyẹwhe yọ́n vogbingbọn he tin to nudide he sọgbe bibasi po nuyiwa sọgbe hẹ nudide enẹ po ṣẹnṣẹn. Podọ e nọ dona mẹhe nọ do whiwhẹ po akọndonanu po hia bosọ nọ wà nuhe yé yọnẹn dọ e yin nugbo lẹ. (Hia Matiu 7:21-23.) Enẹwutu, dovivẹnu nado basi hihọ́na ninọmẹ gbigbọmẹ tọn he mẹ whiwhẹ nujọnu tọn sọgan jideji te. Nuhe mí yọnẹn dọ e yin nugbo lẹ yíyí-do-yizan mẹ nọ biọ whenu po homẹfa po, podọ e yin ohia whiwhẹ he nọ dekọtọn do ayajẹ mẹ todin podọ kakadoi tọn.