NUHAHUN LỌ
Nuhe Nọ Zọ́n bọ Hihọ́ Ma Nọ Tin Lẹ
“To egbehe, diblayin dọ mí tindo nulẹpo he nọ hẹn gbẹninọ bọawu . . . Etomọṣo, ojlẹ mítọn mẹ wẹ nuhahun [tonudidọ, akuẹzinzan po lẹdo hinhẹngble po tọn lẹ] sù te hugan to aihọn lọ mẹ.”—Sọgbe hẹ linlin The Global Risks Report 2018, World Economic Forum tọn.
NAEGBỌN WEYỌNẸNTỌ SUSU NỌ HANÚ GANDO SỌGODO MÍTỌN PO AIGBA PO TỌN GO? MÌ GBỌ MÍ NI PỌ́N NUHAHUN DELẸ HE MÍ TO PIPEHẸ.
-
DANUWIWA TO INTẸNẸT JI: Linlinwe de dọ dọ, “Intẹnẹt ji yìyì to lilẹzun owùnu dogọ. E ko lẹzun fie mẹhe nọ zanhẹ ovivu lẹ, nukunvandomẹtọ lẹ, mẹylankan lẹ po mẹhodutọ lẹ po nọ whlá do.” (The Australian) E yidogọ dọ, “Yinkọ mẹdevo tọn yiyizan nado wadanu to gbigbayipe taun to egbehe. . . . Intẹnẹt sọ nọ hùn dotẹnmẹ dote na mẹlẹ nado wà nuylankan devo lẹ, yèdọ nado yin danuwatọ po kanylantọ po.”
-
ZẸ́NMASỌ TO AKUẸZINZAN-LIHO: Sọgbe hẹ linlin agọe tọn he Oxfam International na, nuhe omẹ ṣinatọ̀n he yin adọkunnọ hugan to aihọn mẹ lẹ tindo sọ̀ nuhe mado awe mẹhe yin wamọnọ hugan to aihọn mẹ lẹ tindo tọn. Linlin lọ yidogọ dọ, “Ninọmẹ he mẹ akuẹzinzan aihọn ehe tọn te zọ́n bọ omẹ vude he yin adọkunnọ lẹ fọ́n bo to adọkun jẹ dogọ bọ wamọnọ lẹ, he suhugan yetọn yin yọnnu lẹ, fọ́n bo to hẹ́njẹ dogọ.” Mẹdelẹ nọ hanú dọ zẹ́nmasọ ehe he fọ́n bo to jijideji gán zọ́n bọ mẹlẹ na wá fọngu.
-
AWHÀN PO HOMẸKẸN PO: Linlin 2018 tọn he Plidopọ Akọta lẹ tọn (ONU) na gando fibẹtado-dintọ lẹ go dohia dọ: “To egbehe, mẹlẹ to hinhọ̀n jẹgbé hugan gbede pọ́n.” Gbẹtọ livi 68 linlán wẹ ko họ̀n jo owhé yetọn do, titengbe na awhàn po homẹkẹn po wutu. Linlin lọ yidogọ dọ, “To nukunwhiwhe dopo gblamẹ, nudi gbẹtọ 30 wẹ nọ họ̀njẹgbé.”
-
LẸDO HINHẸNGBLE: Linlin de dohia dọ “Jọwamọnu [kanlin po ogbé po] susu wẹ to bubusẹ to egbehe,” podọ “jẹhọn po ohù po hinhẹnflu ko lẹzun owùnu daho na agbasalilo gbẹtọ tọn.” (The Global Risks Report 2018) Humọ, wánvú delẹ to bubusẹ po awuyiya po to otò delẹ mẹ. Na wánvú lẹ wẹ nọ zọ́n bọ ogbé lẹ nọ gbàkún wutu, weyọnẹntọ lẹ to avase na dọ lẹdo mítọn lẹ na wá yin hinhẹngble pete. Aṣápán hùmẹ tọn lẹ to bubusẹ ga. Weyọnẹntọ lẹ na linlin dọ nudi mado awe aṣápán lẹ tọn wẹ kú to owhe 30 he wayi lẹ gblamẹ.
Be gbẹtọvi lẹ gán basi diọdo he e na biọ lẹ na hihọ́ nido tin dogọ to aihọn mẹ ya? Mẹdelẹ nọ lẹndọ oyọnẹn tintindo wẹ gán gọalọ. Eyin mọ wẹ, oyọnẹn wunmẹ tẹwẹ? Hosọ he bọdego lẹ na dọhodo kanbiọ enẹlẹ ji.
