BE AIGBA NA YIN VIVASUDO WẸ YA?
Osin Dagbe
E ma na yọnbasi nado nọgbẹ̀ to aigba ji eyin osin ma tin, titengbe osin dagbe. Nugbo lọ wẹ yindọ, osin wẹ nọ sù hugan nudevo depope to nutogbẹ̀ lẹpo mẹ. Tándo, tọ̀sisa, ogbà po osin dòglọ tọn lẹ po nọ zọ́n bọ gbẹtọ po kanlin po nọ mọ osin he yé na nù. Onú ehelẹ sọ nọ hẹn ẹn yọnbasi na mí nado húsinna jinukun mítọn lẹ.
Nuhe Gán Zọ́n bọ Osin Na Hán
Osin wẹ sù hugan to planẹti mítọn he yin aigba ji. Etomọṣo, ogbẹ́ de na linlin dọ “osin dagbe [vude poun] wẹ to Aigba ji bo gán yin yiyizan bosọ yọ́n na nùnù.” (Organisation météorologique mondiale) Dile etlẹ yindọ osin vude poun ehe dona ko pé na gbẹninọ to aigba ji, suhugan osin ehe tọn wẹ nọ yin hinhẹnflu kavi nọ hán, na osin he nọ yin yiyizan fọ́n bo to susudeji bọ ninọmẹ aimẹ tọn lẹ sọ to didiọ. Weyọnẹntọ lẹ dọ dọ to owhe 30 gblamẹ, osin dagbe gán whèdo gbẹtọ liva atọ́n.
Aigba Yin Didá Nado Gbọṣi Aimẹ
Aliho he mẹ aigba yin didá te zọ́n bọ osin ma gán vọ̀ sọn e ji. Humọ, aigba, nuhe nọ nọ̀ tọ̀mẹ lẹ po hinhọ́n owhè tọn lọsu po nọ wazọ́n to pọmẹ nado klọ́ osin wé. Lẹnnupọndo kunnudenu delẹ ji he dohia dọ planẹti mítọn yin didá nado gbọṣi aimẹ.
-
Kunnudenu lẹ dohia dọ aigba gán klọ́ susu nuhe nọ hẹn osin flu lẹ tọn sẹ̀ ganji. Atin delẹ nọ nọ̀ ogbà mẹ, bo yin yinyọnẹn nado nọ gbọ́n nitrogène, phosphore, po nuhe nọ hù wanvú lẹ po.
-
Weyọnẹntọ lẹ ko mọ lehe nulẹ nọ yì do bọ osin do nọ yin kiklọwe to jọwamọ-liho. Osin he to sisà nọ hù aṣẹ na nuhe nọ hẹn osin flu lẹ bọ nutogbẹ̀ flinflin lẹ nọ wá lì yé.
-
Aṣápán wunmẹ delẹ gán gbọ́n nuhe gán yin owùnú lẹ sọn tọ̀mẹ to azán kleun delẹ gblamẹ, bo tlẹ gán sọ wazọ́n ehe to aliho dagbe mẹ hugan atin he nọ klọ́ osin wé lẹ.
-
Tito jọwamọ tọn he nọ yin yiylọdọ lilẹpe osin tọn nọ zọ́n bọ osin ma nọ hán to aigba ji. Lilẹpe osin tọn ehe gọna tito jọwamọ tọn devo lẹ nọ zọ́n bọ osin ma nọ hú sọn aigba ji.
Vivẹnu He Gbẹtọvi lẹ to Dido
Eyin mí nọ jla ohún mítọn do eyin e to amì kùn bo ma nọ kọ̀n onú adínọ lẹ do fidepope poun, mí to alọgọ nado hẹn asisa osin tọn lẹ do wiweji niyẹn
Weyọnẹntọ lẹ na ayinamẹ ma nado nọ hẹn osin gú. Yé sọ dọ dọ, ma nado hẹn osin flu, yè ni nọ jla ohún mẹtọn do eyin e to amì kùn, podọ ma nado nọ bẹ amasin he yè masọ jlo na zan ba lẹ do adàdo mẹ kavi kọ̀n onú adínọ lẹ do osinwhín lẹ mẹ.
Wesetọ lẹ ko wá mọ aliho yọyọ lẹ nado nọ de ojẹ̀ sẹ̀ sọn ohù-sin mẹ. Ehe na zọ́n bọ osin dagbe na sù.
Amọ́, vivẹnudido enẹ ma ko pé. E didọ afọdide ehe ma sọgbe hẹ lẹnpọn dagbe, na e nọ biọ akuẹ po huhlọn susu po. To 2021, linlin ONU tọn de bayi zẹẹmẹ do whẹho wedidona osin tọn ji. E dọmọ: “Vivẹnu he do yè te to alọnu na nukọnyiyi nido tin lẹdo aihọn pé sin donu awe wẹ dona yin dido.”
Todido He Biblu Na Mí
“Jiwheyẹwhe . . . nọ dọ̀n kùnkùn osin tọn lẹ daga; yé sọ nọ hòpli bo nọ lẹzun jikun sọn avìvì etọn mẹ; enẹgodo, aslọ nọ ja ẹ kọnyin kọmẹ; e nọ ja do gbẹtọvi lẹ ji.”—Jobu 36:26-28.
Jiwheyẹwhe wleawuna lilẹpe osin tọn to jọwamọ-liho na osin nikaa hán to aigba ji.—Yẹwhehodọtọ 1:7.
Lẹnnupọndo ehe ji: Eyin Mẹdatọ lọ ze tito jọwamọ tọn lẹ dai nado nọ klọ́ osin wé, be e ma do nugopipe po ojlo lọ po nado jla nuhe gbẹtọvi lẹ to hinhẹngble to osin he yin nuhọakuẹ de go do ya? Pọ́n hosọ lọ “Jiwheyẹwhe Dopà Dọ Aigba Ma Na Yin Vivasudo,” to weda 15 ji.
