Yì hosọ lẹ ji

Yì todowhinnu hosọ lẹ tọn ji

HOSỌ OPLỌN TỌN 32

Mì Dike Owanyi Mìtọn Ni Sudeji

Mì Dike Owanyi Mìtọn Ni Sudeji

“Ehe wẹ odẹ̀ he yẹn nọ hò to whepoponu, dọ owanyi mìtọn ni nọ to susudeji dogọ.”—FLP. 1:9.

OHÀN 106 Wleawuna Owanyi

BLADOPỌ *

1. Mẹnu lẹ wẹ gọalọ nado do agun de ai to Filipi?

TO WHENUE apọsteli Paulu, Sila, Luku po Timoti po wá Filipi, yèdọ lẹdo de he ji Lomu paṣẹ do, yé mọ gbẹtọ susu he tindo ojlo to owẹ̀n Ahọluduta lọ tọn mẹ. Mẹmẹsunnu zohunhunnọ ẹnẹ enẹlẹ gọalọ nado do agun de ai, podọ devi lọ lẹpo jẹ pipli dopọ ji, vlavo to owhé Lidia tọn gbè, yèdọ yisenọ johẹmẹtọ de.—Owalọ 16:40.

2. Avùnnukundiọsọmẹnu tẹwẹ agun enẹ pehẹ tlolo he e yin didoai?

2 E ma dẹn bọ agun he ṣẹṣẹ yin didoai lọ pannukọn avùnnukundiọsọmẹnu de. Satani sisẹ́ kẹntọ nugbo lọ tọn lẹ nado diọnukunsọ azọ́n yẹwhehodidọ tọn Klistiani nugbonọ ehelẹ tọn sinsinyẹn. Paulu po Sila po yin wiwle, yin hihò po opò lẹ po bosọ yin súsú do gànpamẹ. To whenue yé yin tuntundote godo, yé yì dla devi yọyọ lọ lẹ pọ́n bo na yé tuli. Enẹgodo, Paulu, Sila po Timoti po tọ́n sọn tòdaho lọ mẹ, ṣigba e taidi dọ Luku gbọṣi finẹ. Nawẹ nulẹ na yì do lo to agun he ṣẹṣẹ yin didoai lọ mẹ? Po alọgọ gbigbọ Jehovah tọn po, mẹhe ṣẹṣẹ lẹzun yisenọ lọ lẹ zindonukọn nado to Jehovah sẹ̀n. (Flp. 2:12) Owhẹ̀ Paulu tọn whẹ́n nado hùnhomẹ do yé go!

3. Dile Filipinu lẹ 1:9-11 basi zẹẹmẹ etọn do, etẹ go wẹ Paulu nọ donù to odẹ̀ etọn lẹ mẹ?

3 To nudi owhe ao godo, Paulu do wekanhlanmẹ de hlan agun Filipi tọn. Dile a to wekanhlanmẹ enẹ hia, a sọgan doayi owanyi he Paulu tindo na mẹmẹsunnu etọn lẹ go po awubibọ po. E wlan dọmọ: “Ajlù mìmẹpo tọn nọ wle mi  . . ., na owanyi sisosiso he taidi dehe Klisti Jesu tindo lọ wutu.” (Flp. 1:8) E dọna yé to wekanhlanmẹ lọ mẹ dọ emi nọ hodẹ̀ do ota yetọn mẹ. E biọ to Jehovah si nado gọalọna yé nado sudeji to owanyi mẹ, nado mọdona nuhe yin nujọnu hugan lẹ, nado tin matin mọdọ, nado dapana mẹdevo lẹ hinhẹn dahli, podọ nado zindonukọn to sinsẹ́n dodo tọn didetọn mẹ. Matin ayihaawe, a na kọngbedopọ dọ mí sọgan mọaleyi sọn hogbe ahundopo tọn Paulu tọn lẹ mẹ to egbehe. Enẹwutu, mì gbọ mí ni hia nuhe Paulu wlan hlan Filipinu lẹ. (Hia Filipinu lẹ 1:9-11.) Enẹgodo, mí na gbadopọnna nuagokun he go e donù lẹ bo na dọhodo lehe mí sọgan yí dopodopo yetọn do yizan mẹ do ji.

NỌ SUDEJI TO OWANYI MẸ

4. (a) Sọgbe hẹ 1 Johanu 4:9, 10, nawẹ Jehovah do owanyi he e tindo na mí hia gbọn? (b) Obá tẹ mẹ wẹ mí dona yiwanna Jiwheyẹwhe jẹ?

4 Jehovah do owanyi daho etọn hia mí whenue e do Visunnu etọn hlan aigba ji nado kú na ylando mítọn lẹ wutu. (Hia 1 Johanu 4:9, 10.) Owanyi matin ṣejannabi he Jiwheyẹwhe tindo nọ whàn mí nado yiwanna ewọ. (Lom. 5:8) Obá tẹ mẹ wẹ mí dona yiwanna Jiwheyẹwhe jẹ? Jesu na gblọndo kanbiọ enẹ tọn to whenue e dọna Falesi de dọmọ: “Hiẹ dona yí ahun towe lẹpo, alindọn towe lẹpo, podọ ayiha towe lẹpo do yiwanna Jehovah Jiwheyẹwhe towe.” (Mat. 22:36, 37) Mí ma nọ jlo dọ owanyi mítọn na Jiwheyẹwhe ni yin agbòte. Kakatimọ, mí nọ jlo dọ owanyi mítọn na ewọ ni to sinsinyẹn deji egbesọegbesọ. Paulu dọna Filipinu lẹ dọ owanyi yetọn dona “to susudeji dogọ.” Nawẹ mí sọgan hẹn owanyi mítọn na Jiwheyẹwhe lodo gbọn?

5. Nawẹ owanyi mítọn sọgan sinyẹn deji gbọn?

5 Mí dona yọ́n Jiwheyẹwhe nado sọgan yiwanna ewọ. Biblu dọmọ: “Mẹdepope he ma tindo owanyi ma ko wá yọ́n Jiwheyẹwhe, na Jiwheyẹwhe wẹ owanyi.” (1 Joh. 4:8) Apọsteli Paulu dohia dọ owanyi mítọn na Jiwheyẹwhe na to sinsinyẹn deji dile mí to “oyọnẹn he pegan po wuntuntun mlẹnmlẹn po” tindo gando Ewọ go. (Flp. 1:9) To whenue mí plọn Biblu to tintan whenu, mí jẹ wanyina Jehovah ji dile etlẹ yindọ mí ma yọ́n nususu sọmọ gando ewọ go. Enẹgodo, dile mí to nuplọn gando Jehovah go sọ, mọ wẹ owanyi he mí tindo na ewọ to sinsinyẹn deji do niyẹn. Abajọ mí nọ pọ́n Ohó Jiwheyẹwhe tọn pinplọn po ayihamẹlinlẹnpọn deji to gbesisọ mẹ po hlan taidi delẹ to nuhe yin nujọnu hugan to gbẹzan mítọn mẹ lẹ mẹ!—Flp. 2:16.

6. Sọgbe hẹ 1 Johanu 4:11, 20, 21, nawẹ mí sọgan sudeji to owanyi mẹ gbọn?

6 Owanyi daho he Jiwheyẹwhe tindo na mí na whàn mí nado yiwanna mẹmẹsunnu mítọn lẹ. (Hia 1 Johanu 4:11, 20, 21.) Mí sọgan lẹndọ mí na wleawuna owanyi na mẹmẹsunnu po mẹmẹyọnnu mítọn lẹ po to jọwamọ-liho. To popolẹpo mẹ, mí nọ sẹ̀n Jehovah bo nọ dovivẹnu nado hodo apajlẹ jẹhẹnu dagbe etọn lẹ tọn. Mí nọ hodo apajlẹ Jesu tọn, mẹhe owanyi etọn sinyẹn sọmọ bọ ewọ ze ogbẹ̀ etọn jo do ota mítọn mẹ. Etomọṣo, mí sọgan nọ mọ to whedelẹnu dọ e vẹawu nado setonuna gbedide lọ nado nọ yiwanna ode awetọ. Lẹnnupọndo apajlẹ de ji to agun Filipi tọn mẹ.

7. Etẹwẹ ayinamẹ he Paulu na Euodia po Sintiki po plọn mí?

7 Euodia po Sintiki po yin mẹmẹyọnnu zohunhunnọ delẹ he sẹ̀n “to kọndopọ mẹ” hẹ apọsteli Paulu. Ṣigba, e yọnbasi dọ yé na dotẹnmẹ vogbingbọn gbẹtọ-yinyin tọn nado hẹn gbemanọpọ sinsinyẹn wá ṣẹnṣẹn yetọn. To wekanhlanmẹ Paulu tọn hlan agun he mẹ mẹmẹyọnnu lọ lẹ sẹ̀n te mẹ, ewọ donù Euodia po Sintiki po go tlọlọ bo na yé ayinamẹ he họnwun lọ nado “tindo linlẹn dopolọ.” (Flp. 4:2, 3) Paulu mọdọ dandannu wẹ e yin nado na ayinamẹ agun lọ blebu dọmọ: “Mì nọ to nulẹpo wà matin hùnhlún po nudindọn lẹ po.” (Flp. 2:14) Matin ayihaawe, ayinamẹ tlọlọ Paulu tọn gọalọna mẹmẹyọnnu nugbonọ ehelẹ gọna agun lọ blebu nado hẹn owanyi he yé tindo na ode awetọ lodo dogọ.

Naegbọn e do yin nujọnu nado nọ tindo pọndohlan dagbe gando mẹmẹsunnu mítọn lẹ go? (Pọ́n hukan 8tọ) *

8. Etẹwẹ sọgan glọnalina mí sinsinyẹn nado yiwanna mẹmẹsunnu mítọn lẹ, podọ nawẹ mí sọgan dudeji gbọn?

8 Taidi Euodia po Sintiki po, nude tin he sọgan nọ glọnalina mí sinsinyẹn nado wleawuna owanyi sisosiso na mẹdevo lẹ—enẹ wẹ ayilinlẹn lọ nado nọ ze ayiha do awugbopo lẹ ji. Mímẹpo wẹ nọ ṣinuwa egbesọegbesọ. Eyin mí nọ ze ayiha do awugbopo mẹdevo lẹ tọn ji, owanyi mítọn na yé na miọn. Di apajlẹ, eyin mẹmẹsunnu de gboawupo nado gọalọna mí to azọ́n Plitẹnhọ Ahọluduta lọ tọn hinhẹn do wiweji tọn mẹ, enẹ sọgan gblehomẹna mí. To whenẹnu, eyin mí jẹ nulẹnpọn ji do nuṣiwa mẹmẹsunnu lọ tọn devo lẹ ji, homẹgble mítọn na sinyẹn deji bọ owanyi mítọn na ẹn na depò. Eyin a mọ dewe to ninọmẹ mọnkọtọn de mẹ, e na yọ́n nado lẹnnupọndo nugbo ehe ji: Jehovah nọ mọ awugbopo míwlẹ po mẹmẹsunnu mítọn po tọn lẹ. Etomọṣo, mahopọnna awugbopo enẹlẹ, ewọ gbẹ́ yiwanna míwlẹ po mẹmẹsunnu mítọn po. Enẹwutu, mí dona hodo apajlẹ owanyi he Jehovah tindo na mí tọn bo nọ hẹn pọndohlan dagbe go gando mẹmẹsunnu mítọn lẹ go. Eyin mí dovivẹnu nado yiwanna mẹmẹsunnu mítọn lẹ, mí nọ hẹn pọninọ mítọn lodo dogọ.—Flp. 2:1, 2.

“NUHE YIN NUJỌNU HUGAN LẸ”

9. Etẹwẹ yin delẹ to “nuhe yin nujọnu hugan” he go Paulu donù to owe Filipinu lẹ tọn mẹ lẹ mẹ?

9 Gbigbọ wiwe gbọdo Paulu nado na ayinamẹ Filipinu lẹ—podọ Klistiani lẹpo—nado “mọdona nuhe yin nujọnu hugan lẹ.” (Flp. 1:10) Nujọnu ehelẹ bẹ yinkọ Jehovah tọn kinklandowiwe, hẹndi lẹndai etọn lẹ tọn gọna jijọho po pọninọ agun lọ tọn po hẹn. (Mat. 6:9, 10; Joh. 13:35) Eyin mí ze gbẹzan mítọn sinai do nujọnu ehelẹ ji, mí nọ dohia dọ mí yiwanna Jehovah.

10. Etẹwẹ mí dona wà nado yin pinpọnhlan taidi mẹhe tin matin mọdọ?

10 Paulu sọ dọ dọ mí dona “tin matin mọdọ.” Ehe ma zẹẹmẹdo dọ mí dona yin mẹpipe gba. Mí ma sọgan tin matin mọdọ jẹ obá dopolọ mẹ hẹ Jehovah Jiwheyẹwhe. Ṣigba, Jehovah na nọ pọ́n mí di mẹhe tin matin mọdọ eyin mí nọ dovivẹnu vẹkuvẹku nado hẹn owanyi mítọn sinyẹn deji, podọ nado mọdona nuhe yin nujọnu hugan lẹ. Aliho dopo nado do owanyi mítọn hia wẹ nado wà nuhe go mí pé lẹpo ma nado hẹn mẹdevo lẹ dahli.

11. Naegbọn mí dona dapana mẹdevo lẹ hinhẹn dahli?

11 Anademẹ lọ ma nado hẹn mẹdevo lẹ dahli yin avase sinsinyẹn de. Nawẹ mí sọgan hẹn mẹde dahli gbọn? Mí sọgan wàmọ gbọn nudide he mí nọ basi gando ayidedai, nusisọ́ kavi etlẹ yin agbasazọ́n go lẹ dali. Nuhe mí nọ wà lẹ sọgan nọma ylan to yede mẹ. Ṣigba, eyin nudide he mí nọ basi lẹ dotukla ayihadawhẹnamẹnu mẹdevo tọn bọ ewọ yin hinhẹn dahli, be whẹho sinsinyẹn de wẹ. Jesu dọ dọ e na pọnte na mí eyin yè sin zannu pinpẹn de dokọna mí bo ze mí dlan ohù mẹ hugan dọ mí ni hẹn lẹngbọ emitọn dopo dahli!—Mat. 18:6.

12. Etẹwẹ mí plọn sọn apajlẹ he asu po asi po gbehosọnalitọ de zedai mẹ?

12 Doayi lehe asu po asi po gbehosọnalitọ de yí ayinamẹ Jesu tọn do yizan mẹ do go. Yé to agun dopolọ mẹ hẹ asu po asi po de he ṣẹṣẹ yí baptẹm bo whẹ́n to whẹndo hẹngogonọ lẹ mẹ. Asu po asi po he ṣẹṣẹ yí baptẹm ehe nọ lẹndọ Klistiani lẹ ma dona pọ́n sinima lẹ, etlẹ yin dehe ma ylan lẹ lọsu. E dotukla yé taun to whenue yé sè dọ asu po asi po gbehosọnalitọ lọ pọ́n sinima de. Enẹgodo, asu po asi po gbehosọnalitọ lọ masọ nọ yì pọ́n sinima lẹ ba kakajẹ whenue devi yọyọ lọ lẹ penugo bo plọn ayihadawhẹnamẹnu yetọn lẹ nado nọ nọ̀ jlẹkaji dogọ. (Heb. 5:14) Gbọn nuyiwa ṣejannabi matindo tọn enẹ gblamẹ, asu po asi po gbehosọnalitọ lọ dohia dọ emi yiwanna mẹmẹsunnu po mẹmẹyọnnu yọyọ ehe po, e ma yin to ohó mẹ kẹdẹ gba, ṣigba to walọ mẹ ga.—Lom. 14:19-21; 1 Joh. 3:18.

13. Nawẹ mí sọgan sisẹ́ mẹde nado waylando gbọn?

13 Aliho devo he mẹ mí sọgan hẹn mẹde dahli te wẹ nado sisẹ́ mẹlọ nado doalọ to ylando de mẹ. Nawẹ enẹ sọgan jọ gbọn? Lẹnnupọndo nujijọ ehe ji. To whenue Biblu plọntọ de ko diahi vẹkuvẹku na ojlẹ dindẹn godo, e wá penugo nado duto afanumẹ-yinyin na ahàn sinsinyẹn nùnù ji. E wá mọnukunnujẹemẹ dọ emi dona dapana ẹn mlẹnmlẹn. E yawu basi nukọnyiyi bo yí baptẹm. To nukọn mẹ, Klistiani ahundoponọ de he wleawuna jonọyiyi de dotuhomẹna mẹmẹsunnu yọyọ ehe nado nù ahàn sinsinyẹn bo dọmọ: “Klistiani de wẹ a yin todin; podọ a tindo gbigbọ Jehovah tọn. Mawazẹjlẹgo yin adà sinsẹ́n gbigbọ wiwe tọn de. Eyin a nọ do mawazẹjlẹgo hia, a dona penugo nado nù ahàn sinsinyẹn do jlẹkaji.” E bọawu nado yí nukun homẹ tọn do pọ́n nuhe na yin kọdetọn lọ lẹ eyin mẹmẹsunnu yọyọ lọ dotoaina ayinamẹ agọ̀ ehe!

14. Nawẹ opli Klistiani tọn lẹ nọ gọalọna mí nado yí ayinamẹ he tin to Filipinu lẹ 1:10 mẹ lẹ do yizan mẹ gbọn?

14 Opli Klistiani tọn mítọn lẹ nọ gọalọna mí nado yí ayinamẹ he tin to Filipinu lẹ 1:10 mẹ lẹ do yizan mẹ to aliho susu mẹ. Tintan, tito-to-whinnu lọ he nọ bẹ núdùdù gbigbọmẹ tọn he dojó lẹ hẹn nọ flin mí nuhe Jehovah nọ pọnhlan taidi nuhe yin nujọnu hugan lẹ. Awetọ, mí nọ mọ lehe mí sọgan yí nuhe mí plọn lẹ do yizan mẹ nado sọgan tin matin mọdọ do. Podọ atọ̀ntọ, mí nọ yin whinwhàn “hlan owanyi po azọ́n dagbe lẹ po kọ̀n.” (Heb. 10:24, 25) Lehe mẹmẹsunnu mítọn lẹ to tuli na mí sọ, mọ wẹ owanyi mítọn na Jiwheyẹwhe podọ na mẹmẹsunnu mítọn lẹ nọ lodo dogọ do niyẹn. Eyin owanyi wunmẹ awe ehelẹ gọ́ ahun mítọn mẹ, mí na wà nuhe go mí pé lẹpo ma nado hẹn mẹmẹsunnu mítọn lẹ dahli.

MÌ ZINDONUKỌN NADO “GỌ́ NA SINSẸ́N DODO TỌN”

15. Etẹwẹ e zẹẹmẹdo nado “gọ́ na sinsẹ́n dodo tọn”?

15 Paulu hodẹ̀ vẹkuvẹku na Filipinu lẹ nido “gọ́ na sinsẹ́n dodo tọn.” (Flp. 1:11) Matin ayihaawe, “sinsẹ́n dodo tọn” ehe bẹ owanyi yetọn na Jehovah podọ na omẹ etọn lẹ hẹn. Enẹ nasọ bẹ hodidọ na mẹdevo lẹ gando yise yetọn to Jesu mẹ, gọna todido jiawu yetọn go hẹn. Filipinu lẹ 2:15 yí apajlẹ devo zan, enẹ wẹ nado “to wunhọ́n  . . . taidi hinhọ́n lẹ to aihọn lọ mẹ.” Enẹ sọgbe, na Jesu ylọ devi etọn lẹ dọ “hinhọ́n aihọn tọn.” (Mat. 5:14-16) Ewọ sọ degbena hodotọ etọn lẹ nado ‘hẹn gbẹtọ lẹ zun devi lẹ,’ podọ e yidogọ dọ yé na “yin kunnudetọ . . . kaka yì awà he dẹn hugan aigba tọn lẹ ji.” (Mat. 28:18-20; Owalọ 1:8) Mí nọ de “sinsẹ́n dodo tọn” tọ́n to whenue mí yí zohunhun do tindo mahẹ to azọ́n titengbe hugan ehe mẹ.

Whenue Paulu yin ginglọndo owhé de gbè to Lomu, e kàn wekanhlanmẹ etọn hlan agun Filipi tọn. To ojlẹ enẹ mẹ, Paulu sọ nọ yí dotẹnmẹ yẹwhehodidọ tọn he hundote lẹ zan nado dekunnuna gàntọ-ṣọ́tọ lẹ po mẹhe wá dla ẹ pọ́n lẹ po (Pọ́n hukan 16tọ)

16. Nawẹ Filipinu lẹ 1:12-14 dohia dọ mí sọgan họ́n taidi hinhọ́n lẹ etlẹ yin to ninọmẹ he kàn dẹpẹ biọ lẹ mẹ gbọn? (Pọ́n yẹdide he to wepa ji.)

16 Depope he ninọmẹ mítọn lẹ sọgan yin, mí sọgan họ́n taidi hinhọ́n lẹ. To whedelẹnu, nuhe taidi aliglọnnamẹnu de na mí nado lá wẹndagbe lọ sọgan lẹzun dotẹnmẹ hundote de nado dọyẹwheho. Di apajlẹ, to whenue apọsteli Paulu yin ginglọndo owhé de gbè to Lomu wẹ e kàn owe Filipinu lẹ tọn. Ṣigba, gẹdẹ etọn lẹ ma glọnalina ẹn nado dọyẹwheho na gàntọ-ṣọ́tọ lẹ po mẹhe nọ wá dla ẹ pọ́n lẹ po. Paulu dọyẹwheho po zohunhun po to ninọmẹ enẹlẹ mẹ, podọ ehe na jide po adọgbigbo po mẹmẹsunnu lẹ “nado dọ ohó Jiwheyẹwhe tọn madibu.”—Hia Filipinu lẹ 1:12-14; 4:22.

Nọ dín dotẹnmẹ lẹ to whelẹponu nado tindo mahẹ gigọ́ to lizọnyizọn lọ mẹ (Pọ́n hukan 17tọ) *

17. Na apajlẹ egbezangbe tọn de he dohia dọ mí sọgan de sinsẹ́n tọ́n to ninọmẹ sinsinyẹn lẹ mẹ.

17 Mẹmẹsunnu po mẹmẹyọnnu mítọn susu po wẹ tindo dotẹnmẹ hundote lọ nado hodo apajlẹ adọgbigbo Paulu tọn. Yé nọ nọ̀ otò he mẹ yé ma sọgan dọyẹwheho to gbangba kavi sọn họndekọn jẹ họndekọn te lẹ, enẹwutu yé nọ dín aliho devo lẹ nado lá wẹndagbe lọ. (Mat. 10:16-20) To otò mọnkọ de mẹ, nugopọntọ lẹdo tọn de na ayinamẹ dọ wẹnlatọ dopodopo ni dekunnu gbọn aigba-denamẹ etọn titi ji, yèdọ na hẹnnumẹ, kọmẹnu, wehọmẹvigbẹ́ po mẹyinyọnẹn etọn lẹ po. To nudi owhe awe gblamẹ, sọha agun lẹ tọn to lẹdo enẹ mẹ jideji taun. Vlavo azọ́n yẹwhehodidọ tọn lọ ma yin aliglọnna to otò he mẹ mí tin te. Etomọṣo, mí sọgan plọn onú họakuẹ de sọn ayiha he mẹmẹsunnu po mẹmẹyọnnu mítọn lẹ po kàn enẹ mẹ: Nọ dín aliho lẹ to whepoponu nado tindo mahẹ gigọ́ to lizọnyizọn lọ mẹ, bo deji dọ Jehovah na na we huhlọn he a tindo nuhudo etọn nado duto aliglọnnamẹnu depope ji.—Flp. 2:13.

18. Etẹwẹ mí dona magbe nado wà?

18 To ojlẹ ayidego tọn ehe mẹ, mì gbọ mí ni magbe nado yí ayinamẹ gbọdo he tin to wekanhlanmẹ Paulu tọn hlan Filipinu lẹ mẹ do yizan mẹ. Mì gbọ mí nisọ nọ mọdona nuhe yin nujọnu hugan lẹ, nọ tin matin mọdọ, nọ dapana mẹdevo lẹ hinhẹn dahli bosọ nọ de sinsẹ́n dodo tọn tọ́n. To whenẹnu, mí na sudeji to owanyi mẹ, bo nasọ hẹn gbégbò wá na Otọ́ mẹtọnhopọntọ mítọn, Jehovah.

OHÀN 17 “Yẹn Jlo”

^ huk. 5 Todin hugan gbede pọ́n, mí dona hẹn owanyi mítọn na mẹmẹsunnu mítọn lẹ lodo. Owe Filipinu lẹ tọn gọalọna mí nado mọ lehe mí sọgan sudeji to owanyi mẹ do, etlẹ yin to whenue mí pannukọn nuhahun lẹ.

^ huk. 54 ZẸẸMẸ YẸDIDE LẸ TỌN: To whenue yé to Plitẹnhọ Ahọluduta tọn hẹn do wiweji, dopo to mẹmẹsunnu lẹ mẹ he nọ yin Joe doalọtena azọ́nwiwa nado dọho hẹ mẹmẹsunnu de po visunnu etọn po. Ehe vẹna mẹmẹsunnu Mike he yí zomọ de do to ayizà. E dọna ede dọ ‘Joe jo azọ́n do bo to hodọ.’ To godo mẹ, Mike wá mọ lehe Joe yí homẹdagbe do to alọgọna mẹmẹyọnnu mẹhomẹ de do. Nujijọ he whànmẹ ehe flinnu Mike nado nọ ze ayiha do jẹhẹnu dagbe mẹmẹsunnu etọn tọn lẹ ji hugan.

^ huk. 58 ZẸẸMẸ YẸDIDE LẸ TỌN: To otò he mẹ Kunnudetọ lẹ ma sọgan dekunnu to gbangba te de, mẹmẹsunnu de yí zinzin do to owẹ̀n Ahọluduta lọ tọn má hẹ mẹyinyọnẹn etọn de. To godo mẹ, to gbọjẹyíyí whenu to azọ́nmẹ, mẹmẹsunnu lọ dekunnuna azọ́nwatọgbẹ́ de.