1. Etẹwẹ Klistiani lẹ dona wà nado dotana alewezun ogbẹ̀ tọn lọ?

KLISTIANI lẹ tin to alewezun ogbẹ̀ tọn de mẹ. Vlavo mí ṣẹṣẹ bẹ alewezun lọ kavi mí ko to e mẹ na owhe susu lẹ, mí dona to alewezun lọ họ̀n kakajẹ whenue mí na dasá ohù vivọnu tọn lọ. Ayinamẹ he apọsteli Paulu na Klistiani he to Filipi lẹ sọgan na mí tuli nado dotana alewezun lọ. Hagbẹ agun owhe kanweko tintan whenu tọn delẹ ko to Jehovah sẹ̀n na owhe susu lẹ whenue yé mọ wekanhlanmẹ Paulu tọn yí. Yé ko to alewezun lọ họ̀n ganji, amọ́ Paulu flinnu yé dọ nujọnu wẹ e yin nado yí akọndonanu do to mọwà zọnmii. E jlo dọ yé ni zindonukọn nado to apajlẹ emitọn hodo bo “yí vivẹnu do to afọdona yanwle lọ.”—Flp. 3:14.

2. Naegbọn ayinamẹ Paulu tọn na Filipinu lẹ do wá do gànmẹ?

² Ayinamẹ he Paulu na Filipinu lẹ wá do gànmẹ. Agun lọ to pipehẹ homẹkẹn sọn whenue e yin didoai. To nudi owhe 50 W.M., Paulu po Sila po kẹalọyi oylọ-basinamẹ Jiwheyẹwhe tọn nado “wá Makedonia.” Enẹwutu, yé yì Filipi to Makedonia nado yì lá wẹndagbe lọ. (Owalọ 16:9) To finẹ, yé mọ yọnnu de he nọ yin Lidia, mẹhe “to todoai, [bọ] Jehovah sọ hùn ahun etọn” nado sè wẹndagbe lọ. (Owalọ 16:14) E ma dẹn bọ ewọ po whédo etọn po yí baptẹm. Ṣigba, Lẹgba fọ́n hunyanhunyan dote. Sunnu tòdaho lọ tọn lẹ dọ̀n Paulu po Sila po yì ogán otò tọn lẹ dè bo sawhẹdokọna yé dọ yé to bẹwlu hẹnwa. Taidi kọdetọn de, Paulu po Sila po yin hihò, yin súsú do gànmẹ bo wá yin didọna to godo mẹ nado tọ́n sọn tòdaho lọ mẹ. (Owalọ 16:16-40) Be yé gbọjọ wẹ ya? Gbede pọ́n! Podọ, etẹwẹ lo na nuhe dù mẹmẹsunnu po mẹmẹyọnnu po he to agun he ṣẹṣẹ yin didoai lọ mẹ lẹ? E jẹna ayidego dọ  yelọsu doakọnnanu! Ayihaawe ma tin dọ apajlẹ dagbe he Paulu po Sila po zedai, na yé tuli taun.

3. Etẹ go wẹ Paulu doayi, podọ kanbiọ tẹlẹ wẹ mí na gbadopọnna?

³ Paulu magbe ma nado gbọjọ. (2 Kọl. 4:16) Ṣigba, e yọnẹn dọ nado họ̀n alewezun lọ jẹ vivọnu, dandannu wẹ e yin dọ emi ni ze ayiha do yanwle lọ ji. Etẹwẹ mí sọgan plọn sọn apajlẹ Paulu tọn mẹ? Apajlẹ yise tọn egbezangbe tọn tẹlẹ wẹ dohia dọ mí sọgan doakọnnanu mahopọnna aliglọnnamẹnu lẹ? Podọ nawẹ todido he mí tindo na sọgodo nọ hẹn gbemima mítọn ma nado gbọjọ gbede lodo gbọn?

4. Nawẹ Paulu penugo nado hẹn alọnu etọn ján mahopọnna ninọmẹ etọn lẹ gbọn?

⁴ Lẹnnupọndo lehe Paulu dona ko vánkan do ji to whenue e kanwehlan Filipinu lẹ. Ewọ yin súsú do owhé de gbè to Lomu. E ma tindo mẹdekannujẹ sọmọ nado dọyẹwheho. Ṣogan, e hẹn alọnu etọn ján to kunnudidena mẹhe nọ wá dla ẹ pọ́n lẹ po wekinkan hlan agun he to olá lẹ po mẹ. Mọdopolọ, to egbehe, Klistiani susu he yin ginglọndo whégbè lẹ nọ yí dotẹnmẹ depope he hundote na yé zan nado lá wẹndagbe lọ na mẹhe nọ wá yé dè lẹ. Yé sọ nọ do wekanhlanmẹ tulinamẹ tọn lẹ hlan whétọ he dè yé ma sọgan yì lẹ.

5. Sọgbe hẹ nuhe Paulu dọ to Filipinu lẹ 3:12-14 mẹ, etẹwẹ gọalọna ẹn nado ze nukun etọn do yanwle lọ ji?

⁵ Paulu ma dike na nuhe e ko wadotana kavi ko ṣiwà wayi lẹ ni fẹayihasẹna ẹn. Na nugbo tọn, e dọ dọ ‘jiwinwọn nuhe to godo lẹ go’ yin nujọnu nado sọgan ‘dovivẹnu na nuhe to nukọn lẹ,’ enẹ wẹ nado dotana alewezun lọ po kọdetọn dagbe po. (Hia Filipinu lẹ 3:12-14.) Etẹwẹ yin delẹ to nuhe sọgan fẹayihasẹna Paulu lẹ mẹ? Tintan, nuhe e ko wadotana to sinsẹ̀n Ju tọn mẹ lẹ jẹna ayidego taun. Ṣogan e pọ́n onú enẹlẹ hlan taidi “ogbó.” (Flp. 3:3-8) Awetọ, e ma dike numọtolanmẹ whẹhuhu tọn gando homẹkẹn he e do Klistiani lẹ wayi go ni hẹn ẹn gbọjọ. Podọ atọ̀ntọ, e ma dọna ede dọ nuhe emi ko wà na Jehovah masọ whè. Lizọnyizọn Paulu tọn tindo kọdetọn dagbe mahopọnna dọ ewọ yin súsú do gànmẹ, yin hihò, yin zannu dlan do, ohún siọ ẹ, bọ ewọ nọ onú ma dù bo masọ tindo avọ̀ to ogo. (2 Kọl. 11:23-27) Etomọṣo, mahopọnna nuhe Paulu wadotana po oyà he e ko ji lẹ po, ewọ yọnẹn dọ emi dona zindonukọn. Nudopolọ wẹ mílọsu dona wà.

6. Etẹwẹ yin delẹ to “nuhe to godo” he go mí sọgan wọnji lẹ mẹ?

⁶ Nawẹ mí sọgan hodo apajlẹ Paulu tọn gbọn na nuhe dù ‘jiwinwọn nuhe to godo lẹ go’? E sọgan biọ dọ delẹ to mí mẹ ni duto numọtolanmẹ whẹhuhu tọn ji na ylando he mí ko wà wayi lẹ wutu. Eyin mọ wẹ, naegbọn a ma na bẹ tito nupinplọn mẹdetiti tọn de jẹeji he na sinai do avọ́sinsan ofligọ Klisti tọn ji? Eyin mí nọ plọnnu, lẹnayihamẹpọn, bosọ nọ hodẹ̀ gando hosọ tulinamẹ tọn enẹ go, e sọgan gọalọna mí taun nado de ayiha sọn numọtolanmẹ whẹhuhu tọn he ma yin dandan lẹ ji. Mí tlẹ sọgan doalọtena yasisana mídetiti na ylando he Jehovah ko jona mí lẹ. Lẹnnupọndo nudevo he mí sọgan plọn sọn apajlẹ Paulu tọn mẹ ji. Mẹdelẹ sọgan ko jo agbasazọ́n he gán hẹn akuẹ susu wá de do nado doafọna yanwle Ahọluduta lọ tọn lẹ. Eyin mọ wẹ, be mí sọgan wọnji nuhe to godo lẹ go gbọn gbigbẹ́ nado pọ́n godo bo jẹ ojlo vẹkuvẹku tindo ji na dotẹnmẹ hundote agbasanu lẹ tọn he sọgan ko gbọ mí go lẹ dali ya? (Sọh. 11:4-6; Yẹwh. 7:10) “Nuhe to godo lẹ” tlẹ sọgan bẹ nuhe mí ko wadotana wayi lẹ kavi whlepọn he mí pehẹ wayi lẹ hẹn. Na nugbo tọn, finflin lehe Jehovah ko dona mí bo nọgodona mí to  owhe lẹ gblamẹ do sọgan dọ̀n mí sẹpọ Otọ́ mítọn dogọ. Ṣigba, mí ma na jlo gbede nado lẹndọ nuhe mí ko wà na Jehovah lẹ masọ whè.—1 Kọl. 15:58.

7. Sọgbe hẹ 1 Kọlintinu lẹ 9:24-27, etẹwẹ mí dona wà nado họ̀n alewezun ogbẹ̀ tọn lọ bo mọ ajọ̀ lọ yí? Na apajlẹ.

⁷ Paulu mọnukunnujẹ nuhe dọ Jesu te lẹ mẹ ganji dọ: “Mì vánkan vẹkuvẹku.” (Luku 13:23, 24) Paulu yọnẹn dọ taidi Klisti, emi dona vánkan kakajẹ vivọnu. Abajọ, e yí gbẹzan Klistiani tọn jlẹdo alewezun de go. (Hia 1 Kọlintinu lẹ 9:24-27.) Wezundotọ he to alewezun de họ̀n nọ ze ayidonugo do ohù vivọnu tọn lọ ji bo nọ dapana ayihafẹsẹnamẹnu lẹ. Di apajlẹ, wezundotọ he to wezunhọ̀n to tòhomẹ lẹ sọgan gbọn ṣọfu delẹ nukọn he mẹ ajọnu po nudevo he sọgan fẹayihasẹnamẹ lẹ po yin titẹdo. Be a lẹndọ wezundotọ de na nọte nado pọ́n ajọnu he yin titẹdo nusatẹn lẹ ya? E ma na wàmọ eyin e jlo na mọ ajọ̀ lọ yí! To alewezun ogbẹ̀ tọn lọ mẹ, mílọsu dona dapana ayihafẹsẹnamẹnu lẹ. Eyin mí ze ayiha do yanwle mítọn ji bo vánkan vẹkuvẹku dile Paulu wà do, mílọsu na mọ ale lọ yí!

8. Avùnnukundiọsọmẹnu atọ̀n tẹlẹ wẹ mí na gbadopọnna?

⁸ Todin, mì gbọ mí ni gbadopọnna avùnnukundiọsọmẹnu atọ̀n he sọgan hẹn mí gbọjọ. Enẹ wẹ nukundido he ma mọ hẹndi lẹ, huhlọn mítọn he to didepo to agbasa-liho gọna whlepọn he dẹn-to-aimẹ lẹ. Mí sọgan mọaleyi sọn lehe mẹdevo lẹ ko pehẹ ninọmẹ enẹlẹ do mẹ.—Flp. 3:17.

9. Nawẹ nukundido he ma ko mọ hẹndi lẹ sọgan yinuwado mí ji gbọn?

⁹ Nukundido he ma ko mọ hẹndi lẹ. To jọwamọ-liho, mí nọ to jejeji nado mọ nudagbe he Jehovah ko dopà etọn lẹ. Di apajlẹ, yẹwhegán Habakuku dọna Jehovah dọ emi jlo vẹkuvẹku dọ ewọ ni doalọtena ninọmẹ ylankan he tin to Juda lẹ, podọ Jehovah dọna ẹn nado ‘to nukundido mẹ zọnmii.’ (Hab. 2:3) Ṣigba, whenue hẹndi nukundido mítọn lẹ tọn jẹ gbàndọn ji, e sọgan de zohunhun mítọn pò. Mí tlẹ sọgan gbọjọ. (Howh. 13:12) Onú mọnkọ de jọ to bẹjẹeji owhe kanweko 20tọ tọn. To ojlẹ enẹ mẹ, Klistiani yiamisisadode susu donukun nado mọ ahọsumẹ olọn mẹ tọn yetọn yí  to 1914. To whenue nulẹ ma yì domọ, nawẹ omẹ nugbonọ lẹ yinuwa gbọn dile nukundido yetọn lẹ to gbàndọn nado mọ hẹndi?

10. Nawẹ asu po asi po de yinuwa gbọn to whenue nukundido yetọn lẹ ma yawu mọ hẹndi?

¹⁰ Lẹnnupọndo apajlẹ omẹ nugbonọ awe delẹ tọn ji he pehẹ avùnnukundiọsọmẹnu mọnkọ. Mẹmẹsunnu Royal Spatz yí baptẹm to 1908 to whenue e tindo owhe 20. E kudeji mlẹnmlẹn dọ emi na mọ ahọsumẹ emitọn yí to madẹnmẹ. Na nugbo tọn, whenue e biọ to mẹmẹyọnnu Pearl si to 1911 nado dà emi, e dọna ẹn dọmọ: “A yọ́n nuhe jlo na jọ to 1914. Eyin mí na wlealọ, e na yọ́n dọ mí ni wàmọ domẹwhenu!” Be asu po asi po ehe gbọjọ to alewezun lọ mẹ to whenue yé ma mọ ahọsumẹ olọn mẹ tọn yetọn yí to 1914 wẹ ya? Lala, na ahunmẹdunamẹnu yetọn tintan wẹ nado wà ojlo Jiwheyẹwhe tọn po nugbonọ-yinyin po, e ma yin nado mọ ahọsumẹ yetọn yí. Yé magbe nado yí akọndonanu do họ̀n alewezun lọ. Podọ na nugbo tọn, Royal po Pearl po hẹn zohunhun po nugbonọ-yinyin yetọn po go kakajẹ whenue yé dotana gbẹzan aigba ji tọn yetọn to owhe susu lẹ godo. Ayihaawe ma tin dọ a to jijlo vẹkuvẹku dọ Jehovah ni suwhẹna oyín po nupojipetọ-yinyin etọn po bosọ hẹn opagbe etọn lẹpo di. Deji mlẹnmlẹn dọ onú ehelẹ na jọ to ojlẹ sisọ Jehovah tọn mẹ. Kakajẹ whenẹnu, mì gbọ mí ni hẹn alọnu mítọn ján to Jiwheyẹwhe sinsẹ̀n mẹ, bo ma nọ na dotẹnmẹ nukundido he ma ko mọ hẹndi lẹ nado hẹn mí gbọjọ kavi hù awàkan na mí gbede blo.

11, 12. Naegbọn mí sọgan to nukọnzindo eyin huhlọn mítọn tlẹ ko depò to agbasa-liho? Na apajlẹ.

¹¹ Huhlọn mítọn he to didepo to agbasa-liho. To vogbingbọn mẹ na wezundotọ paa de he nọ do hudo huhlọn tọn nado zindonukọn to alewezun de mẹ, e ma biọ dọ a ni tindo huhlọn to agbasa mẹ nado to huhlọnnọ yin zọnmii to gbigbọ-liho. Na nugbo tọn, susu mẹhe huhlọn yetọn ko depò to agbasa-liho lẹ tọn gbẹ́ hẹn gbemima yetọn nado to nukọnzindo to gbigbọ-liho go gligli. (2 Kọl. 4:16) Di apajlẹ, whenue mẹmẹsunnu Arthur Secord * tindo owhe 88, ewọ ko sẹ̀n to Bẹtẹli na owhe 55. Todin ewọ yin madogánnọ bo masọ tindo agbasalilo sọmọ ba. Doto-yọnnu de dọnsẹpọ akanma etọn nado penukundego. E pọ́n ẹn bo dọna ẹn po numọtolanmẹ po dọmọ: “Mẹmẹsunnu Secord, mì ko zan agbasa mìtọn taun to sinsẹ̀nzọn Jehovah tọn mẹ.” Ṣigba, Arthur ma ze ayiha do nuhe e ko wà wayi lẹ ji. E pọ́n ẹn bo konu bosọ gblọn dọmọ: “Nugbo wẹ a dọ. Ṣigba, e ma yin nuhe mí wà wayi lẹ wẹ yin nujọnu. Nuhe mí wà sọn din sọyi wẹ yin nujọnu.”

¹² Vlavo a ko sẹ̀n Jehovah na owhe susu lẹ bọ todin a mọdọ agbasamalo nọ glọnalina emi  nado wà susu dile a ko wà do wayi. Eyin mọ wẹ, ma gbọjọ blo. Deji dọ Jehovah yọ́n pinpẹn sinsẹ̀nzọn he a ko wà po nugbonọ-yinyin po wayi tọn. (Heb. 6:10) Podọ to alọnu, flindọ e ma yin lehe nuhe mí wà to sinsẹ̀nzọn Jehovah tọn mẹ sù sọ wẹ nọ do mẹdezejo ahun lẹpo tọn mítọn hia. Kakatimọ, mí nọ do obá he mẹ mẹdezejo mítọn siso jẹ hia gbọn gbigbọ dagbe de didohia gọna nuhe go mí pé to agbasa-liho lẹpo wiwà dali. (Kol. 3:23) Jehovah yọ́n dogbó mítọn lẹ bo ma nọ biọ nususu hú nuhe go mí pé.—Malku 12:43, 44.

13. Nawẹ numimọ Anatoly po Lidiya po tọn na mí tuli nado zindonukọn mahopọnna whlepọn susu lẹ gbọn?

¹³ Whlepọn he dẹn-to-aimẹ lẹ. Delẹ to devizọnwatọ Jehovah tọn lẹ mẹ ko doakọnna whlepọn po homẹkẹn po na owhe susu. Di apajlẹ, owhe 12 poun wẹ Anatoly Melnik * tindo to whenue otọ́ etọn yin wiwle, yin súsú do gànmẹ bo wá yin didohlan Sibérie, he dẹn na kilomẹtlu 7 000 linlán do Moldavie, fie whẹndo etọn te. To owhe dopo godo, Anatoly, onọ̀ etọn gọna mẹjitọ onọ̀ etọn tọn lẹ lọsu yin wiwle yì Sibérie. To ojlẹ de godo, yé penugo nado yì opli lẹ to gbétatò devo mẹ, amọ́ yé dona nọ zinzọnlin na kilomẹtlu 30 gbọn osin-agó mẹ bosọ doakọnna ninọmẹ aimẹ tọn he fá taun de. To nukọn mẹ, Mẹmẹsunnu Melnik zan owhe atọ̀n to gànpamẹ, to fie dẹn do asi etọn Lidiya po viyọnnu yetọn owhe dopo mẹvi po. Mahopọnna dọ Anatoly po whẹndo etọn po pehẹ whlepọn na owhe susu, yé zindonukọn nado to Jehovah sẹ̀n po nugbonọ-yinyin po. Todin, Anatoly ko do owhe 82, bo to sinsẹ̀n taidi dopo to hagbẹ Wedegbẹ́ Alahọ tọn lẹ mẹ to Asie centrale. Taidi Anatoly po Lidiya po, mì gbọ mílọsu ni wà nuhe go mí pé lẹpo to sinsẹ̀nzọn Jehovah tọn mẹ, bo zindonukọn nado to akọndonanu dile mí ko wà do wayi.—Gal. 6:9.

14. Etẹwẹ Paulu mọnukunnujẹemẹ dọ emi dona wà nado jẹ yanwle emitọn kọ̀n?

¹⁴ Paulu kudeji dọ emi na dotana alewezun lọ bo jẹ yanwle emitọn kọ̀n. Taidi Klistiani yiamisisadode de, e tindo todido nado mọ “ale oylọ olọn mẹ tọn he Jiwheyẹwhe nọ namẹ” lọ yí. Ṣigba, nado jẹ yanwle enẹ kọ̀n, e yọnẹn dọ emi dona to “vivẹnu do” zọnmii. (Flp. 3:14) Paulu yí nuyijlẹdonugo ojlofọndotenamẹ tọn de zan nado gọalọna Filipinu lẹ nado ze ayiha do yanwle yetọn ji.

15. Nawẹ Paulu yí apajlẹ he gando tòvi-yinyin go zan nado na tuli Klistiani Filipi tọn lẹ nado to “vivẹnu do” zọnmii gbọn?

¹⁵ Paulu flinnu Filipinu lẹ gando tòvi-yinyin  olọn mẹ tọn yetọn go. (Flp. 3:20) Naegbọn tòvi-yinyin enẹ do yin nujọnu? To ojlẹ enẹlẹ mẹ, gbẹtọ lẹ nọ yí nukun nujọnu tọn do pọ́n tòvi-yinyin Lomu tọn. * Ṣigba, Klistiani yiamisisadode lẹ tindo tòvi-yinyin he yọ́n hugan de, ehe na hẹn ale dagbe hugan lẹ wá. Tòvi-yinyin Lomu tọn ma nọte to apá na ẹn! Enẹwutu, Paulu na tuli Filipinu lẹ nado “zindonukọn nado to nuyiwa di tòvi to aliho he jẹna wẹndagbe lọ he gando Klisti go mẹ.” (Flp. 1:27, Odò.) To egbehe, Klistiani yiamisisadode lẹ nọ ze apajlẹ dagbe de dai dile yé yí vivẹnu do to afọdona yanwle yetọn, enẹ wẹ gbẹninọ to olọn mẹ kakadoi.

16. Vlavo mí tindo todido nado nọgbẹ̀ to olọn mẹ kavi to aigba ji, etẹwẹ mí dona zindonukọn nado nọ wà sọgbe hẹ Filipinu lẹ 4:6, 7?

¹⁶ Vlavo mí tindo todido lọ nado nọgbẹ̀ kakadoi to olọn mẹ kavi to paladisi mẹ to aigba ji, mí dona zindonukọn nado yí vivẹnu do doafọna yanwle enẹ. Mahopọnna ninọmẹ mítọn lẹ, mí ma dona pọ́n nuhe to godo lẹ; mọ mí ma na dike nudepope ni glọnalina mí nado zindonukọn. (Flp. 3:16) Hẹndi nukundido mítọn lẹ tọn sọgan taidi nuhe to gbàndọn, kavi huhlọn mítọn to agbasa mẹ sọgan to didepo. Mí sọgan ko doakọnna whlepọn po homẹkẹn po na owhe susu lẹ. Depope he whẹho lọ yin, mí ni ma “yin magbọjẹnọ na nudepope blo.” Kakatimọ, mí ni nọ hẹn obiọ po ovẹ̀ mítọn lẹ po zun yinyọnẹn na Jiwheyẹwhe, podọ ewọ na na mí jijọho he zẹ̀ nuhe mí sọgan lẹn go.—Hia Filipinu lẹ 4:6, 7.

17. Etẹwẹ mí na gbadopọnna to hosọ he bọdego mẹ?

¹⁷ Kẹdẹdile wezundotọ de nọ vánkan dile e to dindọnsẹpọ ohù vivọnu tọn do, mì gbọ mí ni ze ayiha mítọn lẹpo do yanwle lọ ji, enẹ wẹ nado dotana alewezun ogbẹ̀ tọn lọ. Jẹ obá he mẹ huhlọn po ninọmẹ mítọn po na mí dotẹnmẹ jẹ, mì gbọ mí ni yí zohunhun do vánkan bosọ zindonukọn jẹ onú dagbedagbe he to nukọn lẹ kọ̀n. Etẹwẹ mí dona wà nado zindonukọn to aliho dagbe lọ ji podọ sọgbe hẹ nugopipe mítọn? Hosọ he bọdego na gọalọna mí nado ze yanwle he sọgbe lẹ do otẹn tintan mẹ podọ nado “mọdona nuhe yin nujọnu hugan lẹ.”—Flp. 1:9, 10.