1. Sọgbe hẹ 1 Tẹsalonikanu lẹ 5:11, azọ́n tẹ mẹ wẹ mímẹpo nọ do mahẹ te?

 BE AGUN towe ko gbá Plitẹnhọ Ahọluduta tọn de kavi vọ́ ẹ jlado pọ́n ya? Eyin mọ wẹ, ayihaawe ma tin dọ a flin whla tintan he a yì opli to ohọ̀ yọyọ lọ mẹ. A yọ́n pinpẹn etọn na Jehovah taun. Na nugbo tọn, numọtolanmẹ towe gán ko sinyẹn sọmọ bọ e ma na ko bọawuna we nado jì ohàn bẹjẹeji tọn. Plitẹnhọ Ahọluduta tọn mítọn lẹ he yin gbigbá ganji nọ hẹn pipà wá na Jehovah. Amọ́, mí sọ nọ hẹn pipà he klo humọ wá na Jehovah whenue mí do mahẹ to azọ́n họ̀gbigbá tọn wunmẹ devo de mẹ. Azọ́n ehe bẹ nude hẹn he họakuẹ hú azọ́n họ̀gbigbá tọn jọnun de. E nọ biọ dọ yè ni hẹn mẹhe nọ wá nọtẹn sinsẹ̀n-bibasi tọn mọnkọ lẹ lodo kavi gbá yé to linlẹn de mẹ. Tito họ̀gbigbá yẹhiadonu tọn wunmẹ ehe wẹ apọsteli Paulu tindo to ayiha mẹ whenue e kàn nuhe tin to 1 Tẹsalonikanu lẹ 5:11 mẹ lẹ, enẹ wẹ wefọ he ji hosọ mítọn sinai do.—Hia.

2. Etẹwẹ mí na gbadopọnna to hosọ ehe mẹ?

² Apọsteli Paulu yin apajlẹ dagbe de na nuhe dù lehe yè nọ hẹn yisenọ hatọ mẹtọn lẹ lodo do tọn. E do awuvẹmẹ hia yisenọ hatọ etọn lẹ. To hosọ ehe mẹ, mí na gbadopọnna lehe e gọalọna mẹmẹsunnu po mẹmẹyọnnu etọn lẹ po do (1) nado doakọnna whlepọn lẹ, (2) nado nọ nọ̀ jijọho mẹ hẹ ode awetọ, podọ (3) nado hẹn yise yetọn to Jehovah mẹ lodo. Mì gbọ mí ni pọ́n lehe mí gán hodo apajlẹ etọn to egbehe do bo gbọnmọ dali hẹn mẹmẹsunnu po mẹmẹyọnnu mítọn lẹ po lodo.—1 Kọl. 11:1.

3. Pọndohlan jlẹkaji tọn tẹwẹ Paulu tindo?

³ Paulu yiwanna mẹmẹsunnu etọn lẹ taun. Nuhahun lẹ ma yin onú yọyọ na ẹn, enẹwutu e gán do mẹtọnhopọn po awuvẹmẹ  po hia yisenọ hatọ etọn lẹ whenue yé to jujugbọn whlepọn lẹ mẹ. To ojlẹ de mẹ, akuẹ depope ma pò to Paulu si bọ e dona dín azọ́n nado penukundo ede po gbẹdohẹmẹtọ etọn lẹ po go. (Owalọ 20:34) Gòhọ-gbátọ de wẹ e yin. Whenue e wá Kọlinti, e wazọ́n dopọ hẹ gòhọ-gbátọ devo lẹ to tintan whenu, yèdọ Akuila po Pliskila po. Amọ́ to “gbọjẹzangbe lẹpo,” e nọ dọyẹwheho na Ju lẹ po Glẹkinu lẹ po. Enẹgodo whenue Sila po Timoti po wá, “Paulu jẹ alọnu etọn hẹn ján ji petepete to ohó lọ didọ mẹ.” (Owalọ 18:2-5) Paulu ma wọnji yanwle tangan gbẹ̀mẹ tọn etọn go pọ́n gbede, enẹ wẹ nado sẹ̀n Jehovah. Na Paulu yin azọ́n sinsinyẹnwatọ wutu, e tin to otẹn dagbe mẹ nado na tuli mẹmẹsunnu po mẹmẹyọnnu etọn lẹ po. E flinnu yé ma nado dike kọgbidinamẹnu gbẹ̀mẹ tọn lẹ gọna nubiọtomẹsi lọ nado wleawudaina whẹndo yetọn ni zọ́n bọ yé ni dovọ́na “nujọnu hugan lẹ”—yèdọ adà sinsẹ̀n-bibasi tọn Jehovah tọn lẹpo.—Flp. 1:10.

4. Nawẹ Paulu po Timoti po gọalọna yisenọ hatọ yetọn lẹ nado doakọnna homẹkẹn gbọn?

⁴ Ojlẹ kleun de to whenue agun he to Tẹsalonika yin didoai godo, Klistiani yọyọ enẹlẹ pehẹ nukundiọsọmẹ sinsinyẹn. Whenue gbẹtọgun he bẹ nukundiọsọmẹtọ kanylantọ delẹ hẹn ma penugo nado mọ Paulu po Sila po, yé dọ̀n ‘mẹmẹsunnu delẹ wá ogán tòdaho lọ tọn lẹ dè,’ bo to awhádo dọmọ: ‘Omẹ ehe lẹ wẹ nọ yinuwa jẹagọdo gbedide Sesali tọn lẹ.’ (Owalọ 17:6, 7) Be a gán yí nukun homẹ tọn do pọ́n lehe e na ko dobuna Klistiani yọyọ enẹlẹ do sọ whenue yé mọdọ sunnu tòdaho lọ tọn lẹ diọnukunsọ yé ya? Yé sọgan ko dekanpona zohunhun yetọn to sinsẹ̀nzọn Jehovah tọn mẹ, amọ́ Paulu ma jlo dọ onú mọnkọ ni jọ. Dile etlẹ yindọ Paulu po Sila po dona tlọ́n finẹ, yé hẹn ẹn diun dọ agun yọyọ enẹ yin nukunpedego ganji. Paulu flinnu Tẹsalonikanu lẹ dọmọ: “Mí do Timoti, mẹmẹsunnu mítọn . . . hlan mì, na ewọ nido hẹn mì lodo bo miọnhomẹna mì to yise mẹ, na nukunbibia ehelẹ nikaa hẹn mẹdepope whàngo.” (1 Tẹs. 3:2, 3) E yọnbasi taun dọ Timoti ni ko pehẹ homẹkẹn to tintan whenu to tòdaho etọn mẹ to Listla. E mọ lehe Paulu hẹn mẹmẹsunnu he to finẹ lẹ lodo do. Na Timoti mọ lehe Jehovah deanana nulẹ do wutu, e sọgan hẹn mẹmẹsunnu po mẹmẹyọnnu yọyọ etọn lẹ po deji dọ nulẹ na yì do ganji na yelọsu.—Owalọ 14:8, 19-22; Heb. 12:2.

5. Dagbe tẹwẹ alọgọ mẹho agun tọn de tọn wà na mẹmẹsunnu de he nọ yin Bryant?

⁵ Aliho devo tẹ mẹ wẹ Paulu hẹn yisenọ hatọ etọn lẹ lodo te? To whenue Paulu po Balnaba po lẹkọyi Listla, Ikonioni po Antioku po, yé “de mẹho lẹ na yé to agun dopodopo mẹ.” (Owalọ 14:21-23) Matin ayihaawe, sunnu he yin dide enẹlẹ dohia dọ emi yin asisa homẹmiọnnamẹ tọn na agun lẹ, dile mẹho lẹ nọ wà do to egbehe. Doayi nuhe mẹmẹsunnu de he nọ yin Bryant dọ go dọmọ: “Whenue n’do owhe 15, otọ́ ṣie tlọ́n whégbè bọ onọ̀ ṣie yin didesẹ sọn agun mẹ. N’do numọtolanmẹ lọ dọ n’yin gbigbẹdai bosọ gbọjọ.” Etẹwẹ gọalọna Bryant nado doakọnnanu to ojlẹ sinsinyẹn enẹ mẹ? E dọmọ: “Mẹho agun tọn de he nọ yin Tony, nọ dọho hẹ mi to opli lẹ ji, podọ to ojlẹ devo lẹ mẹ. E dọhona mi gando mẹhe pehẹ whlepọn ṣogan bo hẹn ayajẹ yetọn go lẹ go. E dọ̀n ayiha ṣie wá Salmu lẹ 27:10 ji bosọ nọ saba dọhona mi gando Hẹzekia go, mẹhe sẹ̀n Jehovah po nugbonọ-yinyin po mahopọnna dọ otọ́ etọn ma yin apajlẹ dagbe.” Nawẹ alọgọ he yọn-na-yizan enẹ yinuwado Bryant ji gbọn? Bryant dọmọ: “Tudohomẹnamẹ Tony tọn zọ́n bọ n’bẹ sinsẹ̀nzọn whenu-gigọ tọn jẹeji to godo mẹ, podọ ehe hẹn ayajẹ nujọnu tọn wá na mi.” Mẹho agun tọn lẹ emi, mì nọ  to aṣeji nado gọalọna mẹhe taidi Bryant nọ do hudo “ohó dagbe” tulinamẹ tọn lẹ tọn.—Howh. 12:25.

6. Nawẹ Paulu yí otàn gbẹzan tọn lẹ zan nado na tuli mẹmẹsunnu po mẹmẹyọnnu etọn lẹ po gbọn?

⁶ Paulu flinnu sinsẹ̀n-basitọ hatọ etọn lẹ dọ po huhlọn Jehovah tọn po, “aslọ daho kunnudetọ lẹ tọn” de penugo nado doakọnna awusinyẹnnamẹnu lẹ. (Heb. 12:1) Paulu yọ́n obá he mẹ otàn gbẹzan tọn mẹhe ko doakọnna nuhahun wunmẹ lẹpo to ojlẹ de mẹ wayi lẹ tọn sọgan na adọgbigbo mẹmẹsunnu po mẹmẹyọnnu etọn lẹ po jẹ tọn, podọ e gọalọna yé nado ze ayiha do “tòdaho Jiwheyẹwhe ogbẹ̀nọ lọ tọn” ji. (Heb. 12:22) Nudopolọ wẹ nọ jọ to egbehe. Mẹnu wẹ ma nọ mọ tuli yí eyin e hianu gando lehe Jehovah gọalọna Gideoni, Balak, Davidi, Samuẹli po mẹsusu devo lẹ po do go? (Heb. 11:32-35) Podọ, etẹwẹ dogbọn apajlẹ yise tọn egbezangbe tọn lẹ dali? To tatọ́-tẹnnọ mítọn, mí nọ saba mọ wekanhlanmẹ lẹ yí sọn mẹmẹsunnu po mẹmẹyọnnu mítọn lẹ po dè, mẹhe yise yetọn ko yin hinhẹn lodo to whenue yé hia otàn gbẹzan tọn devizọnwatọ Jehovah tọn egbezangbe tọn nugbonọ de tọn godo.

7. Etẹwẹ ayinamẹ Paulu tọn he to Lomunu lẹ 14:19-21 mẹ plọn we?

⁷ Mí nọ hẹn mẹmẹsunnu po mẹmẹyọnnu mítọn lẹ po lodo eyin mí nọ yí zohunhun do yidogọna jijọho to agun lọ mẹ. Mí ma nọ na dotẹnmẹ pọndohlan mítọn lẹ he nọ gbọnvo nado hẹn kinklan wá ṣẹnṣẹn mítọn. Podọ mí ma nọ tẹkudo jlọjẹ mítọn lẹ ji, eyin nunọwhinnusẹ́n Owe-wiwe tọn de ma yin afọtùn e ji. Lẹnnupọndo apajlẹ de ji. Agun Lomu tọn bẹ Klistiani Ju po Kosi lẹ po hẹn. To whenue Osẹ́n Mose tọn ko yin hùzẹdeji, e masọ yin dandan dọ sinsẹ̀n-basitọ Jehovah tọn lẹ ni setonuna osẹ́n he gando núdùdù wunmẹ delẹ dùdù go ba. (Malku 7:19) Bẹsọn whenẹnu sọyi, Klistiani Ju delẹ nọ mọdọ emi vò nado dù núdùdù wunmẹ lẹpo. Amọ́, Klistiani Ju devo lẹ ma mọdọ e sọgbe nado wàmọ. Whẹho lọ hẹn kinklan wá agun lọ mẹ. Paulu zinnudeji dọ nujọnu wẹ e yin nado nọ jijọho mẹ, bo dọmọ: “E pọnte ma nado dù olàn kavi nù ovẹn kavi wà nudepope he na hẹn mẹmẹsunnu towe dahli.” (Hia Lomunu lẹ 14:19-21.) Gbọnmọ dali, Paulu gọalọna yisenọ hatọ etọn lẹ nado mọ obá he mẹ nudindọn mọnkọ lẹ to awugble hẹnwa na hagbẹ agun lọ tọn lẹ dopodopo podọ na agun lọ blebu jẹ. E sọ wleawufo nado jo nudelẹ wiwà do ma nado hẹn mẹdevo lẹ dahli. (1 Kọl. 9:19-22) Mọdopolọ, mí gán hẹn mẹdevo lẹ lodo bosọ hẹn jijọho tin-to-aimẹ, eyin mí nọ dapana nudindọn gando whẹho he yin nujlomẹ mẹdetiti tọn lẹ go.

8. Nawẹ Paulu yinuwa gbọn to whenue whẹho titengbe de ze jijọho agun lọ tọn do owù mẹ?

⁸ Paulu ze apajlẹ dagbe dai na nuhe dù jijọhomẹninọ hẹ mẹhe nọ dọnnu gando whẹho titengbe delẹ go lẹ. Di apajlẹ, to agun owhe kanweko tintan whenu tọn mẹ, mẹdelẹ tẹkudeji dọ Klistiani Kosi lẹ dona gboadà, vlavo nado dapana homọdọdomẹgo mẹhe ma to agun lọ mẹ lẹ tọn. (Gal. 6:12) Paulu jẹagọdo pọndohlan enẹ sinsinyẹn, amọ́ kakati e ni tẹkudeji dọ linlẹn emitọn wẹ yè dona hodo, e gbọn whiwhẹ dali biọ ayinamẹ sọn apọsteli po mẹho he to Jelusalẹm lẹ po dè. (Owalọ 15:1, 2) Taidi kọdetọn de, nuyiwa etọn gọalọna Klistiani enẹlẹ nado hẹn jijọho po ayajẹ po go to agun mẹ.—Owalọ 15:30, 31.

9. Nawẹ mí gán hodo apajlẹ Paulu tọn gbọn?

⁹ Eyin nudindọn sinsinyẹn de fọndote, mí nọ yidogọna jijọho eyin mí dín anademẹ sọn mẹhe Jehovah ko de nado penukundo agun lọ  go lẹ dè. To paa mẹ, anademẹ sinai do Biblu ji lẹ sọgan yin mimọ to owe mítọn lẹ mẹ kavi to anademẹwe he titobasinanu lọ wleawuna lẹ mẹ. Eyin mí nọ ze ayiha do anademẹ enẹlẹ hihodo ji kakati ni yin do pọndohlan mẹdetiti tọn mítọn lẹ zizedaga ji, mí na yidogọna jijọho to agun mẹ.

10. Nudevo tẹwẹ Paulu wà nado yidogọna jijọho to agun mẹ?

¹⁰ Paulu yidogọna jijọho to whenue e zinnudo jẹhẹnu mẹmẹsunnu po mẹmẹyọnnu etọn lẹ po tọn ji, bọ e ma yin do awugbopo yetọn lẹ ji. Di apajlẹ, to vivọnu wekanhlanmẹ Paulu tọn hlan Lomunu lẹ tọn, e slẹ yinkọ mẹsusu tọn, podọ e dọho dagbe gando suhugan yetọn go kavi donù adà dagbe mẹdetiti tọn yetọn de go. Mí gán hodo apajlẹ Paulu tọn eyin mí nọ saba donù jẹhẹnu mẹmẹsunnu po mẹmẹyọnnu mítọn lẹ po tọn go. Eyin mí wàmọ, mí nọ gọalọna mẹmẹsunnu po mẹmẹyọnnu mítọn lẹ po nado dọnsẹpọ ode awetọ dogọ, podọ ehe nọ hẹn agun lọ lodo to owanyi mẹ.

11. Nawẹ mí gán hẹn jijọho tin-to-aimẹ gbọn whenue gbemanọpọ lẹ fọndote?

¹¹ To whedelẹnu, etlẹ gán jọ bọ Klistiani he whèwhín lẹ ma na kọngbedopọ kavi tlẹ nọ dọnnu hẹ ode awetọ. Enẹ jọ to Paulu po họntọn vivẹ́ etọn Balnaba po ṣẹnṣẹn. Dawe awe ehelẹ dọnnu sinsinyẹn gando Malku pinplan hẹn go to gbejizọnlin mẹdehlan tọn yetọn he na bọdego whenu. “Wiwọ́ sinsinyẹn de” wá aimẹ to ṣẹnṣẹn yetọn bọ yé klan sọn yedelẹ go. (Owalọ 15:37-39) Amọ́ Paulu, Balnaba po Malku po vọ́ haṣinṣan yetọn lẹ jlado bo gbọnmọ dali dohia dọ jijọho po pọninọ agun lọ tọn po họakuẹ na emi taun. To nukọn mẹ, Paulu dọho dagbe gando Balnaba po Malku po go. (1 Kọl. 9:6; Kol. 4:10) Mílọsu dona nọ didẹ gbemanọpọ depope he mí gán nọ do hẹ mẹdevo lẹ to agun mẹ, bosọ nọ zindonukọn nado ze ayiha do jẹhẹnu yetọn lẹ ji. Gbọnmọ dali, mí na yidogọna jijọho po pọninọ po.—Efe. 4:3.

12. Etẹwẹ yin delẹ to nuhahun he mẹmẹsunnu po mẹmẹyọnnu mítọn lẹ po nọ pehẹ lẹ mẹ?

¹² Mí nọ hẹn mẹmẹsunnu po mẹmẹyọnnu mítọn lẹ po lodo eyin mí nọ yidogọna yise yetọn to Jehovah mẹ. Hagbẹ whẹndo tọn mayisenọ, azọ́nwatọgbẹ́ kavi klasigbẹ́ mẹdelẹ tọn nọ ṣàn yé kò. Mẹdevo lẹ to pipehẹ nuhahun agbasalilo tọn sinsinyẹn lẹ kavi to ahidi nado duto numọtolanmẹ awugble tọn lẹ ji. Podọ, mẹdevo lẹ he ko lẹzun Klistiani sọn owhe susu lẹ die to nukundo dọ titonu ylankan ehe ni wá vivọnu. Ninọmẹ ehelẹ gán whlé yise Klistiani lẹ tọn pọ́n to egbehe. Klistiani owhe kanweko tintan whenu tọn lẹ lọsu pehẹ avùnnukundiọsọmẹnu mọnkọ lẹ. Etẹwẹ Paulu wà nado hẹn mẹmẹsunnu po mẹmẹyọnnu etọn lẹ po lodo?

13. Nawẹ Paulu gọalọna mẹhe nọ yin ṣinṣànkò na nuyise yetọn wutu lẹ gbọn?

¹³ Paulu yí Owe-wiwe lẹ zan nado hẹn yise mẹmẹsunnu po mẹmẹyọnnu etọn lẹ po tọn lodo. Di apajlẹ, e sọgan ko nọ vẹawuna Klistiani Ju lẹ nado na gblọndo hagbẹ whẹndo tọn yetọn mayisenọ he nọ ṣàn yé kò dọ sinsẹ̀n Ju lẹ tọn pọnte hugan Klistiani lẹ tọn lẹ. Ayihaawe ma tin dọ wekanhlanmẹ Paulu tọn hlan Heblu lẹ na huhlọn Klistiani enẹlẹ taun. (Heb. 1:5, 6; 2:2, 3; 9:24, 25) Yé sọgan yí hoyijlẹdohogo huhlọnnọ enẹlẹ zan nado bọnùdo na mẹhe to whẹsadokọna yé lẹ. To egbehe, mí gán gọalọna yisenọ hatọ he nọ pehẹ mẹṣanko lẹ nado yí owe sinai do Biblu ji mítọn lẹ zan nado basi zẹẹmẹ whẹwhinwhẹ́n he wutu yé do yise lẹ tọn. Podọ, eyin jọja mítọn lẹ to pipehẹ mẹṣanko na yé yise dọ nulẹ yin didá wẹ wutu, mí gán gọalọna yé nado yí nudọnamẹ he to alọnuwe lọ lẹ La vie a-t-elle été créée? po Cinq  questions à se poser sur l’origine de la vie po mẹ zan nado do nuhewutu yé do yise dọ ogbẹ̀ yin didá wẹ hia.

14. Etẹwẹ Paulu wà dile etlẹ yindọ alọnu etọn nọ ján to yẹwhehodidọ po mẹpinplọn po mẹ?

¹⁴ Paulu na tuli mẹmẹsunnu po mẹmẹyọnnu etọn lẹ po nado nọ do owanyi hia gbọn “azọ́n dagbe lẹ” gblamẹ. (Heb. 10:24) E gọalọna yé, e ma yin gbọn nuhe e dọ lẹ kẹdẹ dali, amọ́ gbọn nuhe e wà lẹ gblamẹ ga. Di apajlẹ, whenue huvẹ de tọ́n to Jude, Paulu gọalọ bo hẹn nuhe sin hudo yé do delẹ wá na yé. (Owalọ 11:27-30) Na nugbo tọn, dile etlẹ yindọ alọnu Paulu tọn nọ ján to yẹwhehodidọ po mẹpinplọn po mẹ, e nọ dín aliho lẹ to whelẹponu nado gọalọna mẹhe do hudo to agbasa-liho lẹ. (Gal. 2:10) Gbọnmọ dali, e hẹn jidide yisenọ hatọ etọn lẹ tọn lodo dọ Jehovah na penukundo yé go. To egbehe, eyin mí nọ desọn ojlo mẹ bo nọ yí whenu, huhlọn po nugopipe mítọn lẹ po zan nado na alọgọ kọgbọ tọn mẹdevo lẹ, mílọsu nọ hẹn yise mẹmẹsunnu po mẹmẹyọnnu mítọn lẹ po tọn lodo. Nudopolọ wẹ nọ jọ eyin mí nọ basi nunina to gbesisọ mẹ nado nọgodona azọ́n lẹdo aihọn pé tọn lọ. To aliho ehelẹ kavi devo lẹ mẹ, mí nọ gọalọ nado hẹn yisenọ hatọ mítọn lẹ deji dọ Jehovah ma na gbẹ́ yé dai gbede.

15, 16. Nawẹ mí dona nọ yinuwa hẹ mẹhe yise yetọn ko miọn lẹ gbọn?

¹⁵ Paulu ma gbẹkọ mẹhe yise yetọn ko miọn lẹ go. E do awuvẹmẹ hia yé bosọ dọhona yé to aliho dagbe he do owanyi hia de mẹ. (Heb. 6:9; 10:39) Di apajlẹ, to wekanhlanmẹ etọn hlan Heblu lẹ blebu mẹ, e nọ saba yí hogbe lọ lẹ “mí” podọ “míwlẹ” zan, bo gbọnmọ dali dohia dọ ayinamẹ he emi na lẹ sọ gando emi lọsu go. (Heb. 2:1, 3) Taidi Paulu, mílọsu ma nọ gbẹkọ mẹhe yise yetọn ko miọn lẹ go. Kakatimọ, mí nọ hẹn yé lodo eyin mí nọ do ojlo nujọnu tọn hia to yé mẹ. Gbọnmọ dali, mí nọ  hẹn yé kudeji dọ mí yiwanna yé. Eyin kọnugbè mítọn nọ do owanyi po homẹdagbe po hia, e gán zọ́n bọ nuhe mí dọ lẹ na wà dagbe na yé dogọ.

¹⁶ Paulu hẹn mẹmẹsunnu po mẹmẹyọnnu etọn lẹ po deji dọ Jehovah nọ doayi azọ́n dagbe yetọn lẹ go. (Heb. 10:32-34) Mí gán wà nudopolọ eyin mí to alọgọna yisenọ hatọ de he gbọjọ. Mí gán biọ to e si nado dọna mí lehe e mọ nugbo gbọn kavi na ẹn tuli nado flin ninọmẹ he mẹ e mọ alọ Jehovah tọn te lẹ. Mí gán yí dotẹnmẹ enẹ zan nado hẹn ẹn deji dọ Jehovah ma wọ̀n azọ́n owanyi tọn he e wà to ojlẹ de mẹ wayi lẹ, podọ dọ Ewọ ma na jo e do to sọgodo. (Heb. 6:10; 13:5, 6) Hodọdopọ ehelẹ gán whàn yisenọ hatọ vivẹ́ mítọn enẹlẹ nado zindonukọn to sinsẹ̀nzọn Etọn mẹ.

17. Nugopipe tẹlẹ wẹ mí dona zindonukọn nado nọ wleawuna?

¹⁷ Kẹdẹdile họ̀gbátọ de nọ hẹn nugopipe etọn lẹ pọnte dile ojlẹ to yìyì do, mílọsu gán hẹn azọ́nyinyọnẹn mítọn pọnte na nuhe dù ode awetọ hinhẹn lodo. Mí gán gọalọna mẹdevo lẹ nado mọ huhlọn he yé nado pehẹ whlepọn lẹ, eyin mí nọ dọhona yé gando apajlẹ mẹhe doakọnnanu to ojlẹ de mẹ wayi lẹ tọn go. Mí gán yidogọna jijọho eyin mí nọ donù jẹhẹnu mẹdevo lẹ tọn go, bosọ nọ hẹn jijọho gọwá to whenue gbemanọpọ de fọ́n. Podọ, mí gán zindonukọn nado nọ hẹn yise mẹmẹsunnu po mẹmẹyọnnu mítọn lẹ po tọn lodo eyin mí nọ má nugbo Biblu tọn titengbe lẹ hẹ yé, nọ na yé alọgọ yọ́n-na-yizan bosọ nọ nọgodona mẹhe lẹzun madogannọ to gbigbọ-liho lẹ.

18. Etẹwẹ a magbe nado wà?

¹⁸ Mẹhe nọ wazọ́n to tito họ̀gbigbá tọn yẹwhehọluduta tọn mẹ lẹ nọ do ayajẹ po pekọ po. Mí gán mọ ayajẹ po pekọ po eyin mí nọ gọalọ nado hẹn yisenọ hatọ mítọn lẹ lodo to gbigbọ-liho. To vogbingbọn mẹ na ohọ̀ he gán wá gble lẹ, kọdetọn azọ́n mítọn tọn gán nọ aimẹ kakadoi! Mì gbọ mí ni magbe nado “nọ to tulina ode awetọ bo nọ to ode awetọ hẹn lodo.”—1 Tẹs. 5:11.