1. Etẹwẹ lẹnvọjọ zẹẹmẹdo?

 TO WHENUE mí wà nuhe ma sọgbe de, dandannu wẹ e yin nado lẹnvọjọ. To Biblu mẹ, eyin mẹde lẹnvọjọ e nọ diọlinlẹn gando walọyizan wunmẹ de go, nọ doalọtena walọyizan mọnkọ bo nọ magbe ma nado vọ́ jai jẹ nuṣiwa dopolọ mẹ.—Pọ́n Zẹẹmẹ Hogbe Biblu Tọn lẹ Tọn, “Lẹnvọjọ.”

 2. Naegbọn mímẹpo dona plọnnu gando lẹnvọjọ go? (Nẹhemia 8:9-11)

² Gbẹtọvi lẹpo wẹ dona plọnnu gando lẹnvọjọ go. Etẹwutu? Na mímẹpo wẹ nọ waylando egbesọegbesọ. Taidi kúnkan Adam po Evi po tọn lẹ, dopodopo mítọn wẹ dugu ylando po okú po tọn. (Lom. 3:23; 5:12) Depope mítọn ma sọgan gán sọn yé si. Sunnu he tlẹ tindo yise ayidego tọn lẹ taidi apọsteli Paulu, hoavùn sọta ylando. (Lom. 7:21-24) Be ehe zẹẹmẹdo dọ mí dona nọ mọ míde di tapònọ to ojlẹ lẹpo mẹ na ylando mítọn lẹ wutu wẹ ya? Paali, lẹblanunọ wẹ Jehovah, podọ e jlo dọ mí ni do ayajẹ. Lẹnnupọndo apajlẹ Ju lẹ tọn ji to ojlẹ Nẹhemia tọn mẹ. (Hia Nẹhemia 8:9-11.) Jehovah ma jlo dọ yé ni gbọṣi awubla mẹ na ylando he yé ko wà wayi lẹ wutu, amọ́ e jlo dọ yé ni yí ayajẹ do sẹ̀n emi. Jehovah yọnẹn dọ lẹnvọjọ nọ hẹn ayajẹ wá. Enẹwutu wẹ e nọ plọnnu mí gandego. Eyin mí lẹnvọjọ sọn ylando mítọn lẹ mẹ, mí gán kudeji dọ Otọ́ lẹblanunọ mítọn na jona mí.

 3. Etẹwẹ mí na gbadopọnna to hosọ ehe mẹ?

³ Mì gbọ mí ni plọnnu dogọ gando lẹnvọjọ go. To hosọ ehe mẹ, mí na dọhodo adà etọn atọ̀n delẹ ji. Jẹnukọn whẹ́, mí na gbadopọnna nuhe Jehovah plọn Islaelivi lẹ gando lẹnvọjọ go.  Enẹgodo, mí na na ayidonugo lehe Jehovah gọalọna ylandonọ lẹ nado jẹ lẹnvọjọ kọ̀n do. Gbọngodo, mí na dọhodo nuhe hodotọ Jesu tọn lẹ plọn gando lẹnvọjọ go ji.

NUHE JEHOVAH PLỌN ISLAELIVI LẸ GANDO LẸNVỌJỌ GO

 4. Etẹwẹ Jehovah plọn akọta Islaeli tọn gando lẹnvọjọ go?

⁴ To whenue Jehovah basi titona Islaelivi lẹ taidi akọta de, e basi alẹnu de, yèdọ gbekọndopọ de hẹ yé. Eyin yé yìn osẹ́n etọn lẹ, e na basi hihọ́na yé bosọ dona yé. Gando osẹ́n ehelẹ go, e na yé jide dọmọ: “Todin, gbedide ehe, he yẹn to nina we to egbé ma vẹawuna we zẹjlẹgo, mọjanwẹ e ma dẹn do we do niyẹn.” (Deut. 30:11, 16) Amọ́ eyin yé ṣiatẹ sọta ewọ—di apajlẹ gbọn dide nado sẹ̀n yẹwhe devo lẹ dali—ewọ ma nasọ dona yé ba, podọ yé na jiya. Etomọṣo, etlẹ yin to whenẹnu, yé gán gbẹ́ sọ gọ̀ nukundagbe Jiwheyẹwhe tọn mọyi. Yé sọgan ‘lẹhlan Jehovah Jiwheyẹwhe yetọn bosọ dotoaina ogbè etọn.’ (Deut. 30:1-3, 17-20) To hogbe devo mẹ, yé gán lẹnvọjọ. Eyin yé wàmọ, Jehovah na dọnsẹpọ yé bosọ dona yé whladopo dogọ.

 5. Nawẹ Jehovah dohia dọ agbọ́ omẹ etọn lẹ tọn ma pé e gbọn? (2 Ahọlu lẹ 17:13, 14)

⁵ Akọta dide Jehovah tọn ṣiatẹ sọta ẹ whlasusu. Gbọnvona dọ yé doalọ to boṣiọ sinsẹ̀n mẹ, yé sọ wà nuhe ylan taun devo lẹ. Taidi kọdetọn de, yé jiya. Amọ́, agbọ́ akọta tasinyẹntọ enẹ tọn ma pé Jehovah. E do yẹwhegán lẹ hlan pludopludo nado dotuhomẹna omẹ etọn lẹ nado lẹnvọjọ bo lẹkọwa e dè.—Hia 2 Ahọlu lẹ 17:13, 14.

 6. Nawẹ Jehovah yí yẹwhegán etọn lẹ zan nado plọnnu omẹ etọn lẹ gando nujọnu-yinyin lẹnvọjọ tọn go gbọn? (Sọ pọ́n yẹdide lọ.)

⁶ Jehovah nọ saba yí yẹwhegán etọn lẹ zan nado na avase omẹ etọn lẹ bo gbẹnuna yé. Di apajlẹ, Jiwheyẹwhe dọ gbọn Jelemia gblamẹ dọmọ: “Islaeli atẹṣitọ E, lẹkọ . . . Yẹn ma na gblehomẹ do gowe ba, na nugbonọ wẹ yẹn . . . Yẹn ma na hẹnmẹdohomẹ kakadoi. Yigbe whẹhuhu towe tọn poun, na hiẹ ko ṣiatẹ sọta Jehovah.” (Jel. 3:12, 13) Jehovah dọ gbọn  Joẹli gblamẹ dọmọ: “Mì lẹkọwa dè e po ahun mìtọn lẹpo po.” (Joẹ. 2:12, 13) E dọna Isaia nado lá dọ: “Mì . . . hẹn mìde zun wiwe; mì de walọ ylankan mìtọn lẹ sẹ̀ sọn nukọn ṣie; mì doalọtena ylanwiwa.” (Isa. 1:16-19) Podọ Jehovah kanse gbọn Ezekiẹli gblamẹ dọ: “Be yẹn nọ mọ awuvivi depope to okú mẹylankan de tọn mẹ wẹ ya? . . . Be ojlo ṣie ma wẹ yindọ e ni diọ sọn aliho etọn lẹ mẹ bo nọgbẹ̀ ya? Yẹn ma nọ mọ awuvivi depope to okú mẹde tọn mẹ . . . enẹwutu, mì lẹkọ bo nọgbẹ̀.” (Ezek. 18:23, 32) Homẹ Jehovah tọn nọ hùn taun to whenue e mọdọ gbẹtọ lẹ lẹnvọjọ, na ojlo etọn wẹ yindọ yé ni nọgbẹ̀ kakadoi! Enẹwutu, Jehovah ma nọ blá alọ dogo bo nọ donukun dọ mẹylankan lẹ ni diọ whẹpo do ze afọdide lọ nado gọalọna yé. Mì gbọ mí ni pọ́n apajlẹ ehe tọn devo lẹ.

 7. Etẹwẹ Jehovah yí apajlẹ yẹwhegán Hosea po asi etọn po tọn zan nado plọn omẹ etọn lẹ?

⁷ Pọ́n nuhe Jehovah yí apajlẹ jọnun de zan nado plọn omẹ etọn lẹ, yèdọ apajlẹ Gomẹli asi yẹwhegán Hosea tọn. To whenue e ko deayọ godo, e jo Hosea do bo jo ede na sunnu devo lẹ. Be yè ma gán sọ gọalọna ẹn ba wẹ ya? Jehovah, yèdọ mẹhe nọ mọnú jẹ ahun mẹ dọna Hosea dọmọ: “Whladopo dogọ, yiwanna yọnnu he sunnu devo ko yiwanna bọ e to ayọde, kẹdẹdile Jehovah yiwanna omẹ Islaeli tọn lẹ do dile yé tlẹ lẹhlan yẹwhe devo lẹ.” (Hos. 3:1; Howh. 16:2) Doayi e go dọ asi Hosea tọn gbẹ́ to ylando sinsinyẹn wà. Etomọṣo, Jehovah dọna Hosea nado yì e dè, bo jona ẹn bosọ gbọwhẹ hẹ ẹ. a Mọdopolọ, agbọ́ omẹ tasinyẹntọ Jehovah tọn lẹ tọn ma pé e. Dile etlẹ yindọ yé jai jẹ ylando sinsinyẹn lẹ mẹ, e gbẹ́ yiwanna yé bo zindonukọn nado to alọgọna yé, na yé nido lẹnvọjọ bo diọ walọyizan yetọn lẹ. Be apajlẹ ehe dohia dọ Jehovah, yèdọ ‘mẹhe nọ gbeje ahun lẹ pọ́n,’ na gọalọna mẹde he gbẹ́ to ylando sinsinyẹn wà bosọ tẹnpọn nado hẹn ẹn jẹ lẹnvọjọ kọ̀n wẹ ya? (Howh. 17:3) Mì gbọ mí ni pọ́n.

LEHE JEHOVAH NỌ HẸN YLANDONỌ LẸ JẸ LẸNVỌJỌ KỌ̀N DO

 8. Nawẹ Jehovah gọalọna Kaini po yanwle lọ po nado hẹn ẹn jẹ lẹnvọjọ kọ̀n gbọn? (Jenẹsisi 4:3-7) (Sọ pọ́n yẹdide lọ.)

⁸ Kaini wẹ yin visunnu tintan Adam po Evi po tọn. E dugu ayilinlẹn ylando tọn sọn mẹjitọ etọn lẹ dè. Humọ, Biblu dọ gandego dọmọ: “Azọ́n etọn lẹ yin ylankan.” (1 Joh. 3:12) Vlavo enẹwutu wẹ Jehovah “ma yí nukundagbe do pọ́n Kaini po avọ́nunina etọn po to aliho depope mẹ,” whenue e basi avọ́sinsan de. Kakati nado diọ jijọ, “Kaini gọ́ na adi, bosọ ylọn nukunmẹ.” Etẹwẹ Jehovah wà bọdego? E dọhona Kaini. (Hia Jenẹsisi 4:3-7.) Doayi e go dọ Jehovah yí homẹdagbe do hẹn Kaini lẹnnupọn, bo na ẹn todido gọna avase gando owù he ylando etọn na hẹnwa go. E blawu dọ Kaini gbẹ́ nado dotoai. E ma na dotẹnmẹ Jehovah nado hẹn ẹn jẹ lẹnvọjọ kọ̀n. To nuyiwa agọ̀ ehe godo, be Jehovah doalọtena ylandonọ devo lẹ hinhẹn jẹ lẹnvọjọ kọ̀n wẹ ya? Gbede pọ́n!

 9. Nawẹ Jehovah hẹn Davidi jẹ lẹnvọjọ kọ̀n gbọn?

⁹ Jehovah yiwanna Ahọlu Davidi taun. E tlẹ ylọ ẹ dọ “sunnu de he ahun ṣie kẹalọyi.” (Owalọ 13:22) Amọ́, Davidi wá jai jẹ ylando sinsinyẹn lẹ mẹ bo tlẹ deayọ bosọ hùmẹ. Sọgbe hẹ Osẹ́n Mose tọn, okú wẹ Davidi jẹna. (Lev. 20:10; Sọh. 35:31) Ṣigba, Jehovah gbọn homẹdagbe dali dádo whẹho  lọ mẹ. b E do yẹwhegán Natani hlan ahọlu lọ dè, dile etlẹ yindọ Davidi ma ko ze afọdide lẹnvọjọ tọn depope. Natani yí apajlẹ de zan nado jẹ ahun Davidi tọn mẹ. Ehe yinuwado Davidi ji sisosiso bọ e lẹnvọjọ. (2 Sam. 12:1-14) E kàn Salmu ahundopo tọn de he do gbigbọ lẹnvọjọ tọn etọn hia. (Salm. 51, nukinkan aga tọn) Salmu enẹ ko miọnhomẹna ylandonọ madosọha lẹ bosọ whàn yé nado lẹnvọjọ. Be homẹ mítọn ma hùn dọ Jehovah gbọn owanyi dali hẹn devizọnwatọ yiwanna etọn Davidi jẹ lẹnvọjọ kọ̀n ya?

10. Numọtolanmẹ tẹwẹ a tindo gando homẹfa po jonamẹ Jehovah tọn po go dile e to nuyiwa hẹ gbẹtọvi ylandonọ lẹ?

¹⁰ Jehovah gbẹwanna ylando, podọ e ma nọ yialọ na wunmẹ etọn depope. (Salm. 5:4, 5) Amọ́ e yọnẹn dọ mímẹpo wẹ yin ylandonọ, podọ gbọn owanyi dali e basi dide nado gọalọna mí, na mí nido hoavùn sọta ylando. E nọ to tintẹnpọn to whelẹponu nado gọalọna etlẹ yin mẹhe ko peve to ylando mẹ lẹ nado lẹnvọjọ bo dọnsẹpọ ewọ. Lehe e miọnhomẹnamẹ do sọ nado yọ́n ehe! Dile mí to nulẹnpọn do homẹfa po jonamẹ Jehovah tọn po ji, mí nọ magbe nado hẹn nugbonọ-yinyin mítọn go, podọ nado yawu lẹnvọjọ eyin mí waylando. Todin, mì gbọ mí ni gbadopọnna nuhe Jesu plọn agun Klistiani tọn dogọ gando lẹnvọjọ go.

NUHE HODOTỌ JESU TỌN LẸ PLỌN GANDO LẸNVỌJỌ GO

11, 12. Etẹwẹ Jesu plọn todoaitọ etọn lẹ gando ojlo Otọ́ etọn tọn nado jonamẹ go? (Sọ pọ́n yẹdide.)

¹¹ To owhe kanweko tintan W.M., ojlẹ sọ̀ na Mẹsia lọ nado wá. Dile mí dọ do to hosọ he wayi mẹ, Jehovah yí Johanu Baptizitọ po Jesu Klisti po zan nado plọn gbẹtọ lẹ lehe e yin nujọnu sọ nado lẹnvọjọ.—Mat. 3:1, 2; 4:17.

¹² To lizọnyizọn Jesu tọn blebu whenu, e plọnnu todoaitọ etọn lẹ gando jẹhẹnu Otọ́ etọn tọn he yin jonamẹ go. Jesu wàmọ to aliho ayidego tọn de mẹ whenue e donù oló visunnu he danbú lọ tọn go. Dẹpẹ enẹ de nado  doafọna ylando na ojlẹ de. Amọ́, e “gọ̀ biọ ede mẹ” bo lẹkọwa whé. Nawẹ otọ́ lọ yinuwa gbọn? Jesu dọ dọ dile visunnu lọ “gbẹ́ pò to olá, otọ́ etọn mọ ẹn bọ lẹblanu whàn ẹn, e sọ họ̀nwezun bo gbò e fán bosọ donùnùgo na ẹn.” Visunnu lọ lẹn nado kanse eyin emi gán lẹzun devizọnwatọ de to whédo otọ́ emitọn tọn mẹ, amọ́ otọ́ lọ ylọ ẹ dọ “visunnu ṣie ehe,” podọ e gọ̀ ẹ do otẹn etọn mẹ to whédo lọ mẹ. Otọ́ lọ dọmọ: “E ko bu bo ko sọ yin mimọ.” (Luku 15:11-32) Whenue Jesu to olọn mẹ, ayihaawe ma tin dọ e na ko mọ bọ Otọ́ etọn do awuvẹmẹ mọnkọ hia ylandonọ madosọha he lẹnvọjọ lẹ. Apajlẹ he whànmẹ bosọ vọ́ jidenamẹ nankọ die Jesu yizan nado do lehe Otọ́ mítọn Jehovah yin lẹblanunọ sọ hia!

13, 14. Etẹwẹ apọsteli Pita plọn gando lẹnvọjọ go, podọ etẹwẹ e plọn mẹdevo lẹ gandego? (Sọ pọ́n yẹdide lọ.)

¹³ Apọsteli Pita plọn onú titengbe de sọn Jesu dè gando lẹnvọjọ po jonamẹ po go. Pita nọ saba do hudo jonamẹ tọn, podọ whlasusu wẹ Jesu jona ẹn. Di apajlẹ, to whenue Pita ko mọ́n whla atọ̀n dọ emi ma yọ́n Oklunọ emitọn godo, e tindo numọtolanmẹ whẹhuhu tọn sinsinyẹn. (Mat. 26:34, 35, 69-75) Amọ́ whenue Jesu yin finfọnsọnku godo, e sọawuhia Pita, vlavo to whenue e to edeṣo. (Luku 24:33, 34; 1 Kọl. 15:3-5) Ayihaawe ma tin dọ to nujijọ enẹ whenu, Jesu gbọn owanyi dali jona apọsteli etọn he lẹnvọjọ lọ bosọ vọ́ jide na ẹn.—Pọ́n Malku 16:7 gọna adà nupinplọn tọn etọn to Flansegbe mẹ do hogbe lọ “et à Pierre” ji.

¹⁴ Na Pita ko do numimọ lẹnvọjọ po jonamẹ po tọn jẹnukọn wutu, e gán plọnnu mẹdevo lẹ gandego. Ojlẹ delẹ to hùnwhẹ Pẹntikọsti tọn godo, Pita na hodidọ de gbẹtọgun he bẹ Ju mayisenọ lẹ hẹn de, bo basi zẹẹmẹ na yé dọ yé ko hù Mẹsia lọ. Amọ́, e gbọn owanyi dali na yé tuli dọmọ: “Enẹwutu, mì lẹnvọjọ bo diọ, na yè nido súnsún ylando mìtọn lẹ sẹ̀,  na ojlẹ kọfanamẹ tọn nido wá sọn Jehovah lọsu titi dè.” (Owalọ 3:14, 15, 17, 19) Gbọnmọ dali, Pita dohia dọ lẹnvọjọ nọ whàn ylandonọ de nado diọ—enẹ wẹ nado jo aliho nulẹnpọn po nuyiwa po tọn ylankan etọn do—bo doafọna gbẹzan yọyọ de he nọ hẹn homẹ Jiwheyẹwhe tọn hùn. Apọsteli lọ sọ dohia dọ Jehovah na súnsún ylando yetọn lẹ sẹ̀ kavi de yé sẹ̀. Podọ, owhe susu to enẹgodo, Pita na jide Klistiani lẹ dọmọ: “Jehovah . . . to homẹfa na mìtọn wutu, na e ma jlo dọ mẹdepope ni yin vivasudo ṣigba jlo dọ mẹlẹpo ni wá lẹnvọjọ kọ̀n.” (2 Pita 3:9) Todido jiawu nankọ die na Klistiani lẹ whenue yé jai jẹ ylando mẹ, etlẹ yin ylando sinsinyẹn lẹ!

15, 16. (a) Etẹwẹ apọsteli Paulu plọn gando jonamẹ go? (1 Timoti 1:12-15) (b) Etẹwẹ mí na gbadopọnna to hosọ he bọdego mẹ?

¹⁵ Omẹ vude poun wẹ do hudo lẹnvọjọ po jonamẹ po tọn di Saulu Talsu tọn. Homẹkẹndomẹtọ akonka hodotọ yiwanna Klisti tọn lẹ tọn de wẹ. E yọnbasi dọ suhugan Klistiani lẹ tọn na ko nọ pọ́n ẹn hlan taidi mẹhe gbẹ́-hẹn, yèdọ mẹhe todido depope ma tin dọ e na lẹnvọjọ. Amọ́, pọndohlan Jesu he yin finfọnsọnku lọ tọn yiaga taun hú pọndohlan gbẹtọvi tọn enẹ. Ewọ po Otọ́ etọn po mọ jẹhẹnu dagbe Saulu tọn lẹ. Jesu dọmọ: “Núzinzan dide de wẹ dawe ehe yin na mi.” (Owalọ 9:15) Jesu tlẹ yí azọ́njiawu de zan nado hẹn Saulu jẹ lẹnvọjọ kọ̀n. (Owalọ 7:58–8:3; 9:1-9, 17-20) Whenue Saulu, mẹhe wá yin yinyọnẹn taidi apọsteli Paulu to nukọn mẹ, ko lẹzun Klistiani godo, e nọ saba do pinpẹn nutọn hia na aliho he mẹ yè ko do homẹdagbe po lẹblanu po hia ẹ te. (Hia 1 Timoti 1:12-15.) Apọsteli lọ dọ po pinpẹn-nutọn-yinyọnẹn po dọmọ: “Jiwheyẹwhe to tintẹnpọn nado hẹn we jẹ lẹnvọjọ kọ̀n to homẹdagbe etọn mẹ.”—Lom. 2:4.

¹⁶ Whenue Paulu sè dọ nuhahun he hẹnmẹjọsi de fọ́n to agun Kọlinti tọn mẹ gando fẹnnuwiwa go, nawẹ e didẹ ẹ gbọn? E didẹ ẹ to aliho de mẹ he plọn mí onú titengbe de gando mẹplọnlọ owanyinọ Jehovah tọn po nujọnu-yinyin lẹblanu didohia tọn po go. Mí na gbadopọnna kandai enẹ to gigọ́ mẹ to hosọ he bọdego mẹ.