1. Dile e yin zẹẹmẹ basina to Efesunu lẹ 6:10-13 mẹ do, etẹwẹ yin dopo to aliho dagbe hugan he mẹ Jehovah nọ do mẹtọnhopọn hia mí te lẹ mẹ? Basi zẹẹmẹ.

DOPO to aliho dagbe hugan he mẹ Jehovah nọ do mẹtọnhopọn hia míwu devizọnwatọ etọn lẹ te wẹ gbọn alọgigọna mí nado nọavùnte sọta kẹntọ mítọn lẹ dali. Kẹntọ daho hugan mítọn lẹ wẹ Satani po aovi lẹ po. Jehovah na mí avase sọta kẹntọ enẹlẹ bosọ na mí nuhe sin hudo mí tindo nado glo yé lẹ. (Hia Efesunu lẹ 6:10-13.) Eyin mí kẹalọyi alọgọ Jehovah tọn bo ganjẹ ewọ go mlẹnmlẹn, mí sọgan diọnukunsọ Lẹgba po kọdetọn dagbe po. Mí sọgan tindo nujikudo apọsteli Paulu tọn nkọ. E wlan dọmọ: “Eyin Jiwheyẹwhe tin hẹ mí, mẹnu wẹ na jẹagọdo mí?”—Lom. 8:31.

2. Etẹwẹ mí na gbadopọnna to hosọ ehe mẹ?

² Taidi Klistiani nugbo lẹ, mí ma nọ tindo ojlo depope to Satani po aovi lẹ po mẹ. Nuhe nọ duahunmẹna mí hugan wẹ nado plọnnu gando Jehovah go bo basi sinsẹ̀n hlan ewọ. (Salm. 25:5) Ṣigba, mí dona yọ́n aliho titengbe he mẹ Satani nọ yinuwa te lẹ. Etẹwutu? Na mí nido sọgan glọnalina ẹn ma nado domọwle mí. (2 Kọl. 2:11; Odò.) To hosọ ehe mẹ, mí na gbadopọnna aliho titengbe de he mẹ Satani po aovi lẹ po nọ tẹnpọn nado hẹn gbẹtọ lẹ buali te. Mí nasọ mọ lehe mí sọgan nọavùnte sọta yé po kọdetọn dagbe po do.

3, 4. (a) Etẹwẹ afinyọnnuwiwa yin? (b) Obá tẹ mẹ wẹ yise tintindo to afinyọnnuwiwa mẹ gbayipe jẹ?

³ Afinyọnnuwiwa yin aliho titengbe de he Satani po aovi lẹ po nọ yizan nado hẹn gbẹtọ lẹ buali. Mẹhe nọ doalọ to  afinyọnnuwiwa mẹ lẹ nọ sọalọakọ́n dọ emi yọ́n nuhe gbẹtọ ma gán yọnẹn to paa mẹ lẹ kavi dọ emi nọ deanana onú mọnkọ lẹ. Di apajlẹ, mẹdelẹ dọ dọ emi nọ penugo nado yọ́n sọgodo gbọn dọṣẹdidọ kavi sunwhlẹvu-pinpọn dali. Mẹdevo lẹ sọgan nọ yinuwa taidi dọ yé to hodọ hẹ mẹkúkú lẹ. Mẹdelẹ nọ yí azé kavi majiki zan, podọ yé sọgan nọ tẹnpọn nado dobóna mẹdevo lẹ. *

⁴ Obá tẹ mẹ wẹ yise tintindo to huhlọn afinyọnnuwiwa tọn mẹ gbayipe jẹ? Dodinnanu de he yin bibasi gbọn otò Amerique Latine po Caraïbes po tọn 18 mẹ dohia dọ nudi mado-atọ̀n mẹhe dodinnanu lọ bẹhẹn lẹ tọn yise to majiki po azé po mẹ, podọ diblayin omẹ sọha dopolọ wẹ yise dọ yè sọgan dọhodopọ hẹ gbigbọ lẹ. Dodinnanu devo yin bibasi to otò Aflika tọn 18 mẹ. To finẹ, hugan mado-awe mẹhe dodinnanu lọ bẹhẹn lẹ tọn wẹ dọ dọ emi yise to azé mẹ. Na nugbo tọn, mahopọnna fidepope he mí nọ nọ̀ mí dona nọ aṣeji gando afinyọnnuwiwa go. To popolẹpo mẹ, Satani to tintẹnpọn nado klọ gbẹtọ lẹ to “aigba fininọ lẹpo” ji.—Osọ. 12:9.

5. Numọtolanmẹ tẹwẹ Jehovah nọ tindo gando afinyọnnuwiwa go?

⁵ Jehovah yin “Jiwheyẹwhe nugbo tọn.” (Salm. 31:5) Enẹwutu, numọtolanmẹ tẹwẹ e nọ tindo gando afinyọnnuwiwa go? Ewọ gbẹwanna ẹn! Jehovah dọna Islaelivi lẹ dọmọ: “Mẹdepope ma dona yin mimọ to mì mẹ he nọ hẹn visunnu etọn kavi viyọnnu etọn jugbọn miyọ́n mẹ, kavi mẹdepope he yin dọṣẹdọtọ, mẹdepope he yin bojlẹtọ, mẹdepope he yin fákantọ, owọ́ntọ de, mẹdepope he yin aṣẹtúndomẹtọ, mẹdepope he nọ kannubiọ sọn afinyọnnọ de kavi mẹhe nọ mọnú namẹ de dè, kavi mẹdepope he nọ kannubiọ sọn oṣiọ lẹ dè. Na osùnú de wẹ mẹdepope he nọ wà onú ehelẹ yin na Jehovah.” (Deut. 18:10-12) Klistiani lẹ masọ tin to Osẹ́n he Jehovah na Islaelivi lẹ glọ ba. Etomọṣo, mí yọnẹn dọ numọtolanmẹ Jehovah tọn gando afinyọnnuwiwa go ma ko diọ.—Mal. 3:6.

6. (a) Nawẹ Satani nọ yí afinyọnnuwiwa zan nado gbleawuna gbẹtọ lẹ gbọn? (b) Sọgbe hẹ Yẹwhehodọtọ 9:5, etẹwẹ yin nugbo lọ gando ninọmẹ oṣiọ lẹ tọn go?

⁶ Jehovah na mí avase gando afinyọnnuwiwa go na e yọnẹn dọ Satani sọgan yí i zan nado gbleawuna gbẹtọ. Satani nọ yí afinyọnnuwiwa zan nado hẹn lalo lẹ gbayipe, taidi lalo lọ dọ oṣiọ lẹ togbẹ̀ to agblò gbigbọmẹ tọn de mẹ. (Hia Yẹwhehodọtọ 9:5.) Satani sọ nọ yí afinyọnnuwiwa zan nado hẹn gbẹtọ lẹ tin to obu ji podọ nado hẹn yé jẹla sọn Jehovah dè. Yanwle etọn wẹ yindọ mẹhe nọ wà afinyọn lẹ ni dejido gbigbọ ylankan lẹ go kakati ni yin do Jehovah go.

7. Etẹwẹ Jehovah dọna mí?

⁷ Dile mí dọ do wayi, Jehovah dọ nuhe mí dona yọnẹn lẹ na mí, na Satani po aovi lẹ po nikaa doyẹklọ mí. Lẹnnupọndo afọdide yọ́n-na-yizan he mí dona ze delẹ ji dile mí to avùnho sọta Satani po aovi lẹ po.

8. (a) Etẹwẹ yin aliho titengbe lọ he mẹ mí nọ nọavùnte sọta gbigbọ ylankan lẹ te? (b) Nawẹ Salmu lẹ 146:4 de lalo he Satani do gando okú go gbà gbọn?

⁸ Nọ hia Ohó Jiwheyẹwhe tọn bo nọ lẹnayihamẹpọn deji. Ehe wẹ aliho titengbe lọ nado  gbẹ́ lalo he gbigbọ ylankan lẹ nọ hẹn gbayipe lẹ dai. Ohó Jiwheyẹwhe tọn taidi ohí didá de he sọgan de lalo he Satani nọ hẹn gbayipe lẹ gbà. (Efe. 6:17) Di apajlẹ, Ohó Jiwheyẹwhe tọn hùngona lalo he dọ dọ oṣiọ lẹ sọgan dọhodopọ hẹ mẹhe togbẹ̀ lẹ. (Hia Salmu lẹ 146:4.) E sọ nọ flinnu mí dọ Jehovah kẹdẹ wẹ sọgan dọ nuhe na jọ to sọgodo bọ e ma na gblá. (Isa. 45:21; 46:10) Eyin mí nọ hia Ohó Jiwheyẹwhe tọn bo nọ lẹnayihamẹpọn deji to gbesisọ mẹ, mí na penugo dogọ nado nọ gbẹwanna lalo he gbigbọ ylankan lẹ jlo dọ mí ni yise lẹ bosọ gbẹ́ yé dai.

9. Nuwiwa he do kanṣiṣa hẹ afinyọnnuwiwa tẹlẹ wẹ mí nọ dapana?

⁹ Nọ gbẹ́ nado wà nudepope he do kanṣiṣa hẹ afinyọnnuwiwa. Taidi Klistiani nugbo lẹ, mí ma nọ doalọ to afinyọnnuwiwa wunmẹ depope mẹ gbede. Di apajlẹ, mí ma nọ yì afinyọnnọ lẹ dè kavi tẹnpọn nado dọho hẹ mẹkúkú lẹ to aliho devo depope mẹ. Dile mí dọ do to hosọ he wayi mẹ, mí nọ dapana aṣa ṣiọdidi tọn lẹ he sinai do nuyise lọ ji dọ oṣiọ lẹ gbẹ́ nọ nọgbẹ̀ to fide. Podọ, mí ma nọ yí sunwhlẹvu-pinpọn kavi dọṣẹdidọ zan nado dindona sọgodo. (Isa. 8:19) Mí yọnẹn dọ aṣa mọnkọtọn lẹpo wẹ do owù taun, podọ dọ yé sọgan hẹn mí biọ kanṣiṣa mẹ tlọlọ hẹ Satani po aovi lẹ po.

10, 11. (a) To owhe kanweko tintan whenu, etẹwẹ mẹdelẹ wà to whenue yé wá yọ́n nugbo lọ? (b) Sọgbe hẹ 1 Kọlintinu lẹ 10:21, naegbọn mí dona nọ hodo apajlẹ Klistiani dowhenu tọn lẹ tọn, podọ nawẹ mí sọgan wàmọ gbọn?

¹⁰ Bẹ nuhe do kanṣiṣa hẹ afinyọnnuwiwa lẹ dlan. Delẹ to mẹhe nọ nọ̀ Efesu to owhe kanweko tintan whenu lẹ mẹ nọ doalọ to afinyọnnuwiwa mẹ. Whenue yé wá yọ́n nugbo lọ, yé ze afọdide sinsinyẹn de. “Susu mẹhe yin nujlẹtọ lẹ tọn bẹ owe yetọn lẹ pli bo mẹ̀ yé to mẹlẹpo nukọn.” (Owalọ 19:19) Omẹ ehelẹ yinuwa po nujikudo po nado nọavùnte sọta gbigbọ ylankan lẹ. Owe nujijlẹ tọn yetọn lẹ vẹakuẹ taun. Ṣigba, yé fiọ owe ehelẹ, kakati  nado na owe lọ lẹ mẹdevo lẹ kavi sà yé. Nuhe duahunmẹna yé hugan wẹ nado hẹn homẹ Jehovah tọn hùn, e ma yin akuẹ planplan he yé yí do họ̀ owe enẹlẹ gba.

¹¹ Nawẹ mí sọgan hodo apajlẹ Klistiani owhe kanweko tintan tọn enẹlẹ tọn gbọn? Nuyọnẹnnu wẹ e na yin nado bẹ nudepope he to mí si bo do kanṣiṣa hẹ afinyọnnuwiwa lẹ dlan, taidi dèfinfẹ̀n, obó kavi nudevo lẹ he gbẹtọ lẹ nọ hẹn do yede ji nado basi hihọ́na yede sọta gbigbọ ylankan lẹ.—Hia 1 Kọlintinu lẹ 10:21.

12. Kanbiọ tẹlẹ wẹ mí dona kanse míde gando ayidedai mítọn lẹ go?

¹² Nọ gbeje ayidedai towe lẹ pọ́n po sọwhiwhe po. Nọ kanse dewe dọ: ‘Be n’nọ hia owe, linlinwe kavi hosọ Intẹnẹt ji tọn he dọhodo afinyọnnuwiwa ji lẹ wẹ ya? Etẹwẹ dogbọn nuhiho he n’nọ dotó lẹ, sinima gọna tito televiziọn tọn he n’nọ pọ́n lẹ, kavi aihundida video ji tọn ṣie lẹ dali? Be afinyọnnuwiwa nọ sọawuhia to depope to ayidedai ṣie lẹ mẹ wẹ ya? Be yé nọ bẹ nudelẹ hẹn taidi obló, kuvitọ kavi nuwiwa gbigbọ ylankan lẹ tọn wẹ ya? Be yé nọ do nujijlẹ, bodónamẹ, kavi aṣẹtúndomẹ hia taidi aihun he ma bẹ owù hẹn lẹ wẹ ya?’ Na nugbo tọn, e ma yin ayidedai he nọ bẹ fànfún po otàn nukiko-donamẹ tọn po hẹn lẹpo wẹ nọ tindo kanṣiṣa hẹ afinyọnnuwiwa dandan. Whenue a to ayidedai towe lẹ gbeje pọ́n, magbe nado de dehe na gọalọna we nado dapana nudepope he Jehovah gbẹwanna lẹ. Mí jlo na wà nuhe go mí pé lẹpo nado “hẹn ayihadawhẹnamẹnu wiwe de go” to Jiwheyẹwhe mítọn nukọn.—Owalọ 24:16. *

13. Etẹwẹ mí nọ jlo na dapana?

 ¹³ Nọ dapana otàn he gando aovi lẹ go pìnpìn. To whẹho ehe mẹ, mí dona hodo apajlẹ he Jesu zedai. (1 Pita 2:21) Jesu ko nọgbẹ̀ to olọn mẹ whẹpo do wá aigba ji, podọ e yọ́n nususu gando Satani po aovi lẹ po go. Ṣigba, ewọ ma nọ pìntàn nuhe gbigbọ ylankan enẹlẹ ko wà lẹ tọn. Jesu jlo na yin kunnudetọ Jehovah tọn, e ma yin ajọjlatọ Satani tọn. Mí sọgan hodo apajlẹ Jesu tọn bo ma na nọ to otàn pìn gando aovi lẹ go. Kakatimọ, mí ni nọ dohia to hodidọ mítọn lẹ mẹ dọ “ahun [mítọn] yin whinwhàn gbọn nudagbe de dali,” enẹ wẹ nugbo lọ.—Salm. 45:1.

14, 15. (a) Naegbọn mí ma dona nọ dibuna gbigbọ ylankan lẹ zẹjlẹgo? (b) Kunnudenu tẹwẹ mí tindo dọ Jehovah nọ basi-hihọ́na omẹ etọn lẹ to egbehe?

¹⁴ Ma nọ dibuna gbigbọ ylankan lẹ zẹjlẹgo blo. To aihọn mape tọn ehe mẹ, nuylankan lẹ sọgan jọ do mí go. Asidan, manọna, kavi etlẹ yin okú sọgan wá to whenue mí ma donukun. Ṣigba, mí ma dona nọ lẹndọ gbigbọ mayinukundomọ lẹ wẹ to godona onú ehelẹ. Biblu basi zẹẹmẹ dọ, “ojlẹ po kosọ po” sọgan wá depope mítọn ji. (Yẹwh. 9:11) Na nuhe dù aovi lẹ, Jehovah ko dohia dọ emi dohuhlọn hú yé tlala. Di apajlẹ, Ewọ ma na dotẹnmẹ Satani nado hù Jobu. (Jobu 2:6) To ojlẹ Mose tọn mẹ, Jehovah dohia dọ emi dohuhlọn hú yẹwhenọ nujlẹtọ Egipti tọn lẹ. (Eks. 8:18; 9:11) Jesu he yin gigopana lọ yí huhlọn he Jehovah na ẹn zan sọta Satani po aovi lẹ po to whenue e yàn yé sọn olọn mẹ wá aigba ji. Podọ, to madẹnmẹ, yé na yin dindlan do odò mapote lọ mẹ, fie yé masọ sọgan gbleawuna mẹdepope te ba.—Osọ. 12:9; 20:2, 3.

¹⁵ Mí tindo kunnudenu susu dọ Jehovah nọ basi hihọ́na omẹ etọn lẹ to egbehe. Lẹnnupọndo ehe ji: Mí nọ dọyẹwheho bo nọ plọnmẹ nugbo lọ lẹdo aihọn pé. (Mat. 28:19, 20) Taidi kọdetọn de, mí nọ dedòna azọ́n ylankan Lẹgba tọn lẹ. E họnwun dọ eyin Satani penugo dai wẹ, e na ko doalọtena azọ́n mítọn pete, amọ́ e ma gán. Enẹwutu, mí ma dona nọ to sijọsijọ ji na gbigbọ ylankan lẹ wutu. Mí yọnẹn dọ “nukun Jehovah tọn nọ to yìyì pé gbọn aigba lẹpo ji nado do huhlọn etọn hia do mẹhe nọ yí ahun pipé de do sẹ̀n ẹn lẹ tamẹ.” (2 Otàn. 16:9) Eyin mí yin nugbonọ na Jehovah, aovi lẹ ma sọgan hẹn awugble tẹgbẹ tọn wá mí ji.

16, 17. Na apajlẹ de he dohia dọ e nọ biọ adọgbigbo nado nọavùnte sọta gbigbọ ylankan lẹ.

¹⁶ E nọ biọ adọgbigbo nado nọavùnte sọta gbigbọ ylankan lẹ, titengbe to whenue họntọn kavi hẹnnumẹ ahundoponọ lẹ diọnukunsọ mí. Ṣigba, Jehovah nọ dona mẹhe do adọgbigbo mọnkọ hia lẹ. Lẹnnupọndo apajlẹ mẹmẹyọnnu de he nọ yin Erica bo nọ nọ̀ Ghana tọn ji. Owhe 21 wẹ Erica tindo bo do jẹ Biblu plọn ji. Na otọ́ etọn yin amanuwatọ de wutu, e yin bibiọ to e si nado doalọ to nuwiwa he do kanṣiṣa hẹ gbigbọ ylankan lẹ mẹ, ehe bẹ olàn he yin yíyí do sanvọ́ na vodun otọ́ etọn tọn lẹ dùdù hẹn. Whenue Erica gbẹ́, whẹndo etọn mọdọ nuyiwa etọn ma do sisi hia yẹwhe lẹ. Hagbẹ whẹndo lọ tọn lẹ hanú dọ yẹwhe lẹ na doazọ̀n yé to apọ̀nmẹ podọ to agbasa mẹ.

¹⁷ Whẹndo Erica tọn tẹnpọn nado hẹn ẹn po huhlọn po na ewọ nido hodo aṣa lọ, ṣigba e ma jogbe, dile etlẹ yindọ enẹ na biọ dọ ewọ ni tọ́n sọn owhé lọ gbè. Kunnudetọ delẹ yí i do owhé yetọn gbè. Gbọnmọ dali, Jehovah dona Erica bọ ewọ mọ whẹndo yọyọ de, yèdọ yisenọ hatọ lẹ he wá lẹzun nọvisunnu po nọviyọnnu lẹ po na ẹn. (Malku 10:29, 30) Mahopọnna dọ hẹnnumẹ etọn lẹ gbẹ́ ẹ dai bo tlẹ fiọ nutindo etọn lẹ, Erica hẹn nugbonọ-yinyin etọn na Jehovah go, bo yí baptẹm, podọ todin ewọ yin gbehosọnalitọ whepoponu tọn de. E ma nọ dibuna aovi lẹ. Erica dọ gando whẹndo etọn go dọmọ: “Egbesọegbesọ wẹ n’nọ hodẹ̀ dọ hagbẹ whẹndo tọn ṣie lẹ ni wá duvivi dona he Jehovah yinyọnẹn po mẹdekannujẹ he sinsẹ̀n-bibasi hlan Jiwheyẹwhe owanyinọ mítọn po nọ hẹnwa tọn.”

18. Dona tẹlẹ wẹ mí nọ mọyi eyin mí dejido Jehovah go?

¹⁸ E ma yin mímẹpo wẹ na pehẹ whlepọn yise tọn sinsinyẹn mọnkọtọn lẹ. Etomọṣo, mímẹpo wẹ dona nọavùnte sọta gbigbọ ylankan lẹ bo dejido Jehovah go. Eyin mí wàmọ, mí na mọ dona susu yí, podọ lalo Satani tọn lẹ ma na doyẹklọ mí. Humọ, mí ma na dike budidi na aovi lẹ ni hẹn mí gbọjọ. Hú popolẹpo, mí na hẹn haṣinṣan mítọn hẹ Jehovah lodo dogọ. Devi Jakọbu wlan dọmọ: “Mì litaina Jiwheyẹwhe; ṣigba mì diọnukunsọ Lẹgba, ewọ nasọ họ̀n sọn mì dè. Mì dọnsẹpọ Jiwheyẹwhe, ewọ nasọ dọnsẹpọ mì.”—Jak. 4:7, 8.