HOSỌ OPLỌN TỌN 18
Nọ Ze Yanwle Gbigbọmẹ Tọn lẹ Dai Bosọ Nọ Jẹ Yé Kọ̀n
“Nọ lẹnnupọndo onú ehelẹ ji; jo dewe na yé, na nukọnyiyi towe nido họnwun hezeheze na gbẹtọ lẹpo.”—1 TIM. 4:15.
OHÀN 84 Mí Ni Ze Míde Jo
BLADOPỌ *
1. Yanwle gbigbọmẹ tọn tẹlẹ wẹ mí gán zedai?
TAIDI Klistiani nugbo lẹ, mí yiwanna Jehovah sisosiso. Mí nọ jlo dọ sinsẹ̀nzọn he mí nọ wà na ẹn ni yin dagbe hugan lọ. Amọ́, nado wà nuhe go mí pé lẹpo na Jehovah, mí dona ze yanwle gbigbọmẹ tọn lẹ dai, taidi awuwiwlena jẹhẹnu Klistiani tọn lẹ po azọ́nyinyọnẹn dagbe lẹ po, gọna aliho voovo lẹ dindin nado yilizọn na mẹdevo lẹ. *
2. Naegbọn mí dona nọ ze yanwle gbigbọmẹ tọn lẹ dai bosọ nọ dovivẹnu sinsinyẹn nado jẹ yé kọ̀n?
2 Naegbọn mí dona nọ tindo ojlo nado yinukọn to gbigbọ-liho? Jẹnukọn whẹ́, na mí jlo na hẹn homẹ Otọ́ owanyinọ olọn mẹ tọn mítọn tọn hùn wutu wẹ. Homẹ Jehovah tọn nọ hùn eyin e mọdọ mí to nunina po nugopipe mítọn lẹ po yizan to gigọ́ mẹ to sinsẹ̀nzọn etọn mẹ. Humọ, mí nọ jlo na yinukọn to gbigbọ-liho, na mí nido sọgan gọalọna mẹmẹsunnu po mẹmẹyọnnu mítọn lẹ po dogọ. (1 Tẹs. 4:9, 10) Mímẹpo wẹ gán yinukọn to gbigbọ-liho, mahopọnna lehe e ko dẹnsọ bọ mí to nugbo lọ mẹ. Mì gbọ mí ni pọ́n lehe mí gán wàmọ do.
3. Dile 1 Timoti 4:12-16 dọ do, etẹwẹ apọsteli Paulu dotuhomẹna Timoti nado wà?
3 Whenue apọsteli Paulu kàn wekanhlanmẹ etọn tintan hlan Timoti, jọja apajlẹ dagbenọ enẹ ko yin mẹho agun tọn numimọnọ de to ojlẹ lọ mẹ. Ṣogan Paulu dotuhomẹna ẹn nado zindonukọn bo to nukọnyi to gbigbọ-liho. (Hia 1 Timoti 4:12-16.) Dile a to nulẹnpọn do hogbe Paulu tọn lẹ ji, a na doayi e go dọ ojlo etọn wẹ yindọ Timoti ni yinukọn to adà voovo awe delẹ mẹ: enẹ wẹ nado wleawuna jẹhẹnu Klistiani tọn delẹ taidi owanyi, yise, po walọ wiwe po, podọ nado hẹn azọ́nyinyọnẹn etọn pọnte dogọ to adà delẹ mẹ taidi wehihia to gbangba, tudohomẹnamẹ po mẹpinplọn po. Po apajlẹ Timoti tọn po to ayiha mẹ, mì gbọ mí ni pọ́n lehe yanwle he sọgbe hẹ lẹnpọn dagbe lẹ zizedai sọgan gọalọna mí nado yinukọn to gbigbọ-liho do. Mí nasọ dọhodo aliho delẹ he mẹ mí gán gbloada na lizọnyizọn mítọn te ji.
NỌ WLEAWUNA JẸHẸNU KLISTIANI TỌN LẸ
4. Sọgbe hẹ Filipinu lẹ 2:19-22, etẹwẹ gọalọna Timoti nado lẹzun devizọnwatọ Jehovah tọn he yọ́n-na-yizan de?
4 Naegbọn Timoti do yin devizọnwatọ Jehovah tọn he yọ́n-na-yizan de? Jẹhẹnu Klistiani tọn ayidego tọn etọn lẹ wẹ zọ́n. (Hia Filipinu lẹ 2:19-22.) Nuhe Paulu dọ gando Timoti go lẹ dohia dọ ewọ yin gbẹtọ whiwhẹnọ, nugbonọ, azọ́n sinsinyẹnwatọ podọ mẹde he go yè gán dejido. E yin mẹde he yiwanna gbẹtọ, bosọ nọ hò mẹmẹsunnu lẹ tọn pọ́n sisosiso. Enẹ zọ́n bọ Paulu yiwanna Timoti bo masọ whleawu nado ze azọngban pinpẹn lẹ do alọmẹ na ẹn. (1 Kọl. 4:17) Mọdopolọ, Jehovah na yiwanna mí, bọ mí nasọ jẹ alọji na hagbẹ agun lọ tọn lẹ dogọ eyin mí nọ wleawuna jẹhẹnu he ewọ yiwanna lẹ.—Salm. 25:9; 138:6.
De jẹhẹnu Klistiani tọn he a na jlo nado wleawuna dogọ de (Pọ́n hukan 5, 6tọ)
5. (a) Nawẹ a gán yọ́n jẹhẹnu Klistiani tọn he a na wleawuna de gbọn? (b) Dile yẹdide lọ dohia do, vivẹnu tẹwẹ mẹmẹyọnnu jọja lọ do nado jẹ yanwle etọn nado nọ do awuvẹmẹ hia dogọ kọ̀n?
5 Nọ de yanwle tangan de. Hodẹ̀ bo lẹnnupọndo adà gbẹtọ-yinyin towe tọn he biọ vọjlado lẹ ji. De jẹhẹnu tangan de he a na jlo nado na ayidonugo. Di apajlẹ, be a gán wleawuna awuvẹmẹ kavi ojlo lọ nado nọ gọalọna sinsẹ̀n-basitọ hatọ towe lẹ dogọ ya? Be e biọ dọ a ni yin jijọho-díntọ bosọ nọ jonamẹ dogọ ya? E gán wà dagbe na we eyin a kàn ayinamẹ sè họntọn vivẹ́ de gando lehe a gán yinukọn dogọ do go.—Howh. 27:6.
6. Nawẹ a gán dovivẹnu nado wleawuna jẹhẹnu de gbọn?
6 Nọ dovivẹnu nado jẹ yanwle towe kọ̀n. Nawẹ a gán wàmọ gbọn? Aliho dopo wẹ nado yí sọwhiwhe do plọnnu gando jẹhẹnu he ji a jlo na wàzọn do lọ ji go. Mí ni dọ dọ a basi dide nado wàzọn do jonamẹ ji. To bẹjẹeji a gán hia apajlẹ mẹhe go Biblu donù bọ yé jonamẹ sọn ojlo mẹ wá po mẹhe ma wàmo lẹ po tọn bosọ lẹnayihamẹpọn do yé ji. Lẹnnupọndo apajlẹ Jesu tọn ji. E jona mẹdevo lẹ sọn ojlo mẹ wá. (Luku 7:47, 48) E sọ mọnú zẹ̀ nuṣiwa yetọn lẹ go bo doayi jẹhẹnu yetọn lẹ go. Amọ́, Falesi he nọgbẹ̀ to azán Jesu tọn gbè lẹ “nọ pọ́n mẹdevo lẹ hlan di nuvọ́nọ.” (Luku 18:9) To whenue a ko lẹnayihamẹpọn do apajlẹ ehelẹ ji godo, kanse dewe dọ: ‘Eyin n’pọ́n mẹdevo lẹ, etẹwẹ n’nọ mọ? Jẹhẹnu yetọn tẹlẹ ji wẹ n’nọ de nado ze ayiha do?’ Eyin e to awuvẹna we nado jona mẹde, tẹnpọn bo kàn jẹhẹnu mẹlọ tọn susu dai dile a penugo do. Enẹgodo kanse dewe dọ: ‘Nukun tẹwẹ Jesu nọ yí do pọ́n mẹlọ? Be e na jona ẹn ya?’ Dogbapọn mọnkọ gán gọalọ nado vọ́ aliho nulẹnpọn tọn mítọn jlado. To tintan whenu, e gán vẹawuna mí taun nado jona mẹde he ṣinuwa do mí. Amọ́, eyin mí zindonukọn nado to vivẹnudo, to nukọn mẹ mí na penugo dogọ nado nọ jonamẹ.
NỌ WLEAWUNA AZỌ́NYINYỌNẸN DAGBE LẸ
Ze dewe jo nado plọn lehe yè nọ hẹn Plitẹnhọ mìtọn do ninọmẹ dagbe mẹ do (Pọ́n hukan 7tọ) *
7. Sọgbe hẹ Howhinwhẹn lẹ 22:29, aliho tẹlẹ mẹ wẹ Jehovah to azọ́nwatọ nugopetọ lẹ yizan te to egbehe?
7 Yanwle devo he a gán zedai wẹ nado wleawuna azọ́nyinyọnẹn dagbe de. Lẹnnupọndo azọ́nwatọ planplan he e nọ biọ nado gbá azọ́nwatẹn Bẹtẹli tọn lẹ, Plitẹnhọ Plidopọ tọn lẹ po Plitẹnhọ Ahọluduta tọn lẹ po ji. Susu azọ́nwatọ enẹlẹ tọn wẹ wleawuna azọ́nyinyọnẹn dile yé to azọ́nwa dopọ hẹ mẹmẹsunnu po mẹmẹyọnnu he ko yin azọ́n lọ wà tọ lẹ po. Dile yẹdide lọ dohia do, mẹmẹsunnu po mẹmẹyọnnu lẹ po wẹ nọ plọn azọ́nyinyọnẹn he e biọ nado hẹn Plitẹnhọ Plidopọ tọn po Plitẹnhọ Ahọluduta tọn lẹ po do ninọmẹ dagbe mẹ. To aliho ehelẹ po devo lẹ po mẹ, Jehovah Jiwheyẹwhe, yèdọ “Ahọlu madopodo,” gọna Klisti Jesu, “Ahọlu . . . ahọlu lẹ tọn,” to azọ́nwatọ nugopetọ lẹ yizan nado wà nujiawu lẹ dotana. (1 Tim. 1:17; 6:15; hia Howhinwhẹn lẹ 22:29.) Ojlo mítọn wẹ nado dovivẹnu bosọ yí azọ́nyinyọnẹn mítọn lẹ do pagigona Jehovah, e ma yin na míde.—Joh. 8:54.
8. Nawẹ a gán yọ́n azọ́nyinyọnẹn he a na wleawuna de gbọn?
8 Nọ de yanwle tangan de. Azọ́nyinyọnẹn tẹwẹ a gán na ayidonugo? Kanhose mẹho agun tọn towe lẹ, podọ vlavo nugopọntọ lẹdo tọn mìtọn nado yọ́n azọ́nyinyọnẹn he yé lẹndọ a gán wleawuna. Di apajlẹ, eyin yé dọ dọ a gán hẹn nugopipe hodidọ po mẹpinplọn tọn towe po pọnte, biọ to yé si nado gọalọna we nado yọ́n jẹhẹnu hodidọ tọn tangan he ji a dona wazọ́n do. Enẹgodo, dovivẹnu nado yinukọn to adà ehe mẹ. Nawẹ a gán wàmọ gbọn?
9. Nawẹ a gán dovivẹnu nado jẹ yanwle lọ nado wleawuna azọ́nyinyọnẹn de kọ̀n gbọn?
9 Dovivẹnu nado jẹ yanwle towe kọ̀n. Mí ni dọ dọ a jlo na hẹn nugopipe mẹpinplọn tọn towe pọnte. A gán yí sọwhiwhe do plọn alọnuwe lọ Jo Dewe Na Wehihia po Mẹpinplọn Po. Eyin azọ́n de yin didena we to opli osẹ ṣẹnṣẹn tọn ji, a gán biọ to mẹmẹsunnu he pegan de si nado dotoaina we jẹnukọn dile a to zepọn basi, podọ nado na we ayinamẹ lẹ na a nido yinukọn. Nọ wleawuna azọ́ndenamẹ towe lẹ domẹwhenu, enẹ na zọ́n bọ mẹlẹ na mọdọ a nọ dovivẹnu sinsinyẹn bosọ yin mẹde he go yè gán dejido.—Howh. 21:5; 2 Kọl. 8:22.
10. Na apajlẹ de he do lehe mí gán yinukọn to awuwiwlena azọ́nyinyọnẹn de mẹ do hia.
10 Etẹwẹ a na wà eyin adà he mẹ a jlo na wleawuna azọ́nyinyọnẹn te lọ nọ vẹawuna we to jọwamọ-liho? Ma gbọjọ blo! E nọ vẹawuna mẹmẹsunnu de he nọ yin Garry nado hiawe ganji. E flin lehe winyan nọ hù i do dile e to tintẹnpọn nado hiawe daga to opli agun tọn lẹ ji. Amọ́, e ma hònúpla. Todin, e dọ dọ azọ́nplọnmẹ he emi mọyi gọalọna emi nado nọ na hodidọ to opli po plidopọ lẹ po ji!
11. Taidi Timoti, etẹwẹ na gọalọna mí nado didá azọngban devo lẹ?
11 Be Timoti wá lẹzun hodọtọ kavi mẹplọntọ ayidego tọn de wẹ ya? Biblu ma dọ. Amọ́ matin ayihaawe, na Timoti hodo ayinamẹ Paulu tọn lẹ wutu, vudevude, ewọ tindo kọdetọn dagbe dogọ to azọ́ndenamẹ etọn lẹ mẹ. (2 Tim. 3:10) Mọdopolọ, eyin mí nọ hẹn azọ́nyinyọnẹn mítọn lẹ pọnte, mí na pegan dogọ nado didá azọngban devo lẹ.
NỌ DÍN ALIHO LẸ NADO YILIZỌN NA MẸDEVO LẸ
12. Nawẹ a ko mọaleyi sọn nuhe mẹdevo lẹ nọ wà lẹ mẹ gbọn?
12 Mímẹpo wẹ nọ mọaleyi sọn nuhe mẹdevo lẹ nọ wà na mí lẹ mẹ. Whenue mí to dotowhé, homẹ mítọn nọ hùn eyin mẹho agun tọn he to Wedegbẹ́ Whẹgbọtọ Dotowhé tọn mẹ lẹ kavi mẹmẹsunnu he to Pipli He Nọ Dla Awutunọ lẹ Pọ́n lẹ mẹ wá dla mí pọ́n. Whenue mí to pipehẹ ninọmẹ sinsinyẹn de to gbẹzan mítọn mẹ, mí nọ yọ́n pinpẹn etọn eyin mẹho agun tọn mẹtọnhopọntọ de yí whenu bo dotoaina mí bosọ miọnhomẹna mí. Eyin mí do hudo alọgọ tọn nado deanana plọnmẹ Biblu de, homẹ mítọn nọ hùn eyin gbehosọnalitọ numimọnọ de yigbe nado nọ oplọn lọ tẹnmẹ hẹ mí bosọ na mí ayinamẹ lẹ. Homẹ mẹmẹsunnu po mẹmẹyọnnu ehe lẹpo po tọn wẹ nọ hùn nado gọalọna mí. Mílọsu gán tindo ayajẹ mọnkọ eyin mí nọ ze míde jo nado yilizọn na mẹmẹsunnu mítọn lẹ. Jesu dọmọ: “Ayajẹ sù to nunamẹ mẹ hú to mimọyi mẹ.” (Owalọ 20:35) Eyin a jlo na gbloada na lizọnyizọn towe to adà ehelẹ kavi mọnkọ devo lẹ mẹ, etẹwẹ na gọalọna we nado jẹ yanwle towe lẹ kọ̀n?
13. Whenue mí to yanwle mẹdetiti tọn de zedai, etẹwẹ mí dona hẹn do ayiha mẹ?
13 Ma nọ ze yanwle he to paa lẹ donukọnna dewe blo. Di apajlẹ, a gán dọ dọ, ‘E na jlo mi nado wà nususu dogọ to agun mẹ.’ Amọ́, e gán vẹawu nado yọ́n lehe a na jẹ yanwle enẹ kọ̀n do, podọ a gán mọdọ e ma yọnbasi nado yọ́n whenue a na jẹ yanwle enẹ kọ̀n. Enẹwutu, nọ de yanwle he họnwun de, yèdọ yanwle tangan de. A tlẹ sọgan basi kandai yanwle lọ tọn po lehe a to linlẹn nado jẹ e kọ̀n do po tọn.
14. Naegbọn mí dona wleawufo nado nọ diọalọ whenue mí to yanwle lẹ zedai?
14 Mí sọ dona to gbesisọ mẹ nado diọalọ whenue mí to yanwle lẹ zedai. Etẹwutu? Na mí ma gán nọ deanana ninọmẹ mítọn lẹ to gigọ́ mẹ wutu. Di dohia: Apọsteli Paulu gọalọ nado do agun yọyọ de ai to tòdaho Tẹsalonika tọn mẹ. Podọ ayihaawe matin dọ e do yanwle lọ nado gbọṣi finẹ bo gọalọna Klistiani yọyọ enẹlẹ. Amọ́, nukundiọsọmẹtọ lẹ zọ́n bọ Paulu to dandannu glọ nado tọ́n sọn tòdaho lọ mẹ. (Owalọ 17:1-5, 10) Eyin Paulu ko gbọṣi finẹ wẹ, e sọgan ko ze mẹmẹsunnu etọn lẹ do owù mẹ. Amọ́, Paulu ma hònúpla. Kakatimọ, e diọalọ sọgbe hẹ ninọmẹ yọyọ lẹ. To nukọn mẹ, e do Timoti hlan nado yì penukundo nuhudo gbigbọmẹ tọn yisenọ yọyọ enẹlẹ tọn go to Tẹsalonika. (1 Tẹs. 3:1-3) Lehe homẹ Tẹsalonikanu lẹ tọn dona ko hùn do sọ dọ Timoti ze ede jo nado yilizọn to fidepope he yè do hudo etọn te!
15. Nawẹ ninọmẹ he zẹ̀ huhlọn mítọn go delẹ gán yinuwado yanwle mítọn lẹ ji gbọn? Na apajlẹ.
15 Mí gán plọnnu sọn numimọ he Paulu do to Tẹsalonika mẹ. Mí gán to vivẹnudo nado mọ lẹblanulọkẹyi sinsẹ̀nzọn tọn de yí, amọ́ ninọmẹ he zẹ̀ huhlọn mítọn go delẹ to aliglọnna mí nado jẹ e kọ̀n. (Yẹwh. 9:11) Eyin ninọmẹ towe niyẹn, bo wleawufo nado de yanwle devo de he kọ̀n a gán jẹ. Nuhe asu po asi po de he nọ yin Ted po Hiedi po wà niyẹn. Na nuhahun agbasamalo tọn wutu, yé to dandannu glọ nado tọ́n sọn Bẹtẹli. Amọ́, owanyi yetọn na Jehovah whàn yé nado dín aliho devo lẹ nado gbloada na lizọnyizọn yetọn. Jẹnukọn whẹ́, yé lẹzun gbehosọnalitọ whepoponu tọn. To nukọn mẹ, yé yin pipà taidi gbehosọnalitọ titengbe, bọ Ted mọ azọ́nplọnmẹ yí nado nọ pọ́n tẹnmẹ na nugopọntọ lẹdo tọn. Enẹgodo, dogbó owhe tọn de yin zizedai na nugopọntọ lẹdo tọn lẹ. Ted po Hiedi po mọdọ yé ma gán sọ pegan na lẹblanulọkẹyi sinsẹ̀nzọn tọn enẹ ba. Dile etlẹ yindọ yé jẹflumẹ, yé mọnukunnujẹemẹ dọ emi gán sẹ̀n Jehovah to aliho devo lẹ mẹ. Ted dọmọ: “Mí ko plọn ma nado nọ ze ayiha do sinsẹ̀nzọn wunmẹ tangan de ji.”
16. Etẹwẹ mí gán plọn sọn Galatianu lẹ 6:4 mẹ?
16 Mí ma gán deanana nuhe nọ jọ to gbẹzan mítọn mẹ lẹpo. Enẹwutu, nujọnu wẹ e yin ma nado nọ lẹndọ lẹblanulọkẹyi sinsẹ̀nzọn tọn mítọn lẹ wẹ nọ magbe obá he mẹ mí họakuẹ na Jehovah jẹ tọn, kavi nado nọ yí lẹblanulọkẹyi mítọn lẹ jlẹdo mẹdevo lẹ tọn go. Hiedi dọmọ, “Eyin a nọ yí gbẹzan towe jlẹdo nuhe to jijọ to gbẹzan mẹdevo lẹ tọn mẹ go, a na hẹn ayajẹ towe bu.” (Hia Galatianu lẹ 6:4.) Nujọnu wẹ e yin nado nọ dín aliho he mẹ mí gán yọ́n-na-yizan te lẹ. *
17. Etẹwẹ a gán wà nado pegan na lẹblanulọkẹyi sinsẹ̀nzọn tọn lẹ?
17 Eyin a nọ zan gbẹzan he bọawu bosọ nọ dapana ahọ́ he ma yin dandan tọn lẹ, e yọnbasi nado wà susu dogọ to sinsẹ̀nzọn Jehovah tọn mẹ. Nọ ze yanwle pẹvipẹvi lẹ dai, ehe sọgan gọalọna we nado jẹ yanwle dahodaho lẹ kọ̀n. Di apajlẹ, eyin yanwle whenu dindẹn tọn towe wẹ nado lẹzun gbehosọnalitọ whepoponu tọn, be a gán sẹ̀n taidi gbehosọnalitọ alọgọtọ tọn ojlẹ dindẹn tọn todin whẹ́ ya? Eyin yanwle towe wẹ nado lẹzun devizọnwatọ lizọnyizọnwiwa tọn de, be a gán nọ yí whenu zan dogọ to lizọnyizọn lọ mẹ bosọ nọ dla awutunọ po mẹhomẹ he to agun towe mẹ lẹ po pọ́n ya? Numimọ he a na tindo todin gán hùn dotẹnmẹ dote na we nado mọ lẹblanulọkẹyi sinsẹ̀nzọn tọn devo lẹ yí to nukọn mẹ. Magbe nado nọ wà nuhe go a pé lẹpo to azọ́ndenamẹ depope he a mọyi mẹ.—Lom. 12:11.
De yanwle tangan he kọ̀n a gán jẹ de (Pọ́n hukan 18tọ) *
18. Dile yẹdide lọ dohia do, etẹwẹ a plọn sọn apajlẹ mẹmẹyọnnu Beverley tọn mẹ?
18 Whenu ma nọ fẹ́ gbede nado ze yanwle gbigbọmẹ tọn lẹ dai bosọ jẹ yé kọ̀n. Lẹnnupọndo apajlẹ mẹmẹyọnnu Beverley tọn ji he do owhe 75. E do nuhahun agbasamalo tọn sinsinyẹn de he nọ hẹn ẹn vẹawuna ẹn nado zinzọnlin. Amọ́, e jlo vẹkuvẹku nado do mahẹ gigọ́ to nujijla Oflin tọn mẹ. Enẹwutu, e ze yanwle tangan delẹ dai. Whenue Beverley jẹ yanwle he e zedai gando nujijla lọ go lẹ kọ̀n, homẹ etọn hùn taun. Vivẹnudido etọn lẹ whàn mẹdevo lẹ nado wazọ́n sinsinyẹn dogọ to lizọnyizọn lọ mẹ. Jehovah nọ yọ́n pinpẹn azọ́n he mẹmẹsunnu po mẹmẹyọnnu mẹhomẹ mítọn lẹ po nọ wà tọn, eyin ninọmẹ lẹ tlẹ nọ zọ́n bọ nuhe yé gán wà lẹ do dogbó.—Salm. 71:17, 18.
19. Etẹwẹ yin yanwle gbigbọmẹ tọn delẹ he mí gán zedai?
19 Nọ ze yanwle he kọ̀n a gán jẹ lẹ dai. Nọ wleawuna jẹhẹnu he na dọ̀n we sẹpọ Jehovah dogọ lẹ. Wleawuna azọ́nyinyọnẹn he na zọ́n bọ a na yọ́n-na-yizan na Jiwheyẹwhe po titobasinanu etọn po dogọ lẹ. Nọ dín aliho lẹ nado yilizọn na mẹmẹsunnu po mẹmẹyọnnu towe lẹ po to gigọ́ mẹ. * Taidi Timoti, dona Jehovah tọn na zọ́n bọ “nukọnyiyi towe [na] họnwun hezeheze na gbẹtọ lẹpo.”—1 Tim. 4:15.
OHÀN 38 E Na Hẹn We Lodo
^ Timoti yin lizọnyizọnwatọ wẹndagbe lọ tọn he pegan taun de. Ṣogan, apọsteli Paulu dotuhomẹna ẹn nado to nukọnyi zọnmii to gbigbọ-liho. Eyin Timoti hodo ayinamẹ Paulu tọn, ewọ na yọ́n-na-yizan na Jehovah gọna mẹmẹsunnu po mẹmẹyọnnu etọn lẹ po dogọ. Taidi Timoti, be e na jlo we nado yilizọn na Jehovah podọ na yisenọ hatọ towe lẹ dogọ ya? Ayihaawe ma tin dọ mọwẹ. Yanwle tẹlẹ wẹ na gọalọna we nado wàmọ? Podọ, etẹlẹ wẹ e nọ biọ nado ze yanwle enẹlẹ dai bosọ jẹ yé kọ̀n?
^ ZẸẸMẸ HOGBE LẸ TỌN: Yanwle gbigbọmẹ tọn lẹ nọ bẹ nudepope he mí nọ dovivẹnu sinsinyẹn nado wadotana lẹ hẹn, po linlẹn lọ po nado sọgan sẹ̀n Jehovah to gigọ́ mẹ bosọ hẹn homẹ etọn hùn.
^ Pọ́n hóvila lọ “Sinsẹ̀n to Fie Nuhudo Sù Te” to owe lọ Mí Yin Tito-Basina Nado Wà Ojlo Jehovah Tọn mẹ, weta 10, huk. 6-9.
^ Pọ́n Nupinplọn 60tọ to owe lọ Duvivi Ogbẹ̀ Tọn Kakadoi! mẹ, ehe hosọ etọn yin “To Haṣinṣan Towe hẹ Jehovah Hẹn Lodo Zọnmii.”
^ ZẸẸMẸ YẸDIDE LẸ TỌN: Mẹmẹsunnu de to azọ́nplọn mẹmẹyọnnu awe gando lehe yè nọ hẹn plitẹnhọ de do ninọmẹ dagbe mẹ do go, podọ mẹmẹyọnnu lọ lẹ to nuhe yé ṣẹṣẹ plọn lọ yí do yizan mẹ.
^ ZẸẸMẸ YẸDIDE LẸ TỌN: Mẹmẹyọnnu de he yin ginglọn do whégbè nọ tindo kọdetọn dagbe to kunnudide alokan ji tọn mẹ, bo nọ basi oylọna mẹlẹ wá hùnwhẹ Oflin tọn.
