HOSỌ OPLỌN TỌN 32
Nọ Hodo Apajlẹ Jehovah Tọn—Nọ Yin Lẹnpọn Dagbenọ
“Mì gbọ lẹnpọn dagbenọ-yinyin mìtọn ni yin yinyọnẹn na gbẹtọ lẹpo.”—FLP. 4:5.
OHÀN 89 Dotoai, Setonu, bo Mọ Dona Yí
BLADOPỌ a
1. Aliho tẹ mẹ wẹ Klistiani lẹ dona taidi atin de te? (Sọ pọ́n yẹdide lọ.)
“JẸHỌN ma nọ wẹ́n atin he gán nọ dẹ́ de.” Ohó milomilo ehe zinnudo jẹhẹnu titengbe de ji he nọ gọalọna atin delẹ nado vùn: enẹ wẹ nugopipe lọ nado nọ dẹ́. Nado vùn to gbigbọ-liho, Klistiani lẹ dona nọ diọada bo nọ wleawufo nado dẹ́. Gbọnna? Mí dona yin lẹnpọn dagbenọ bo nọ diọada whenue ninọmẹ mítọn lẹ diọ, bosọ nọ na sisi pọndohlan po nudide mẹdevo lẹ tọn po.
2. Jẹhẹnu tẹlẹ wẹ na gọalọna mí nado diọada whenue ninọmẹ lẹ diọ, podọ etẹwẹ mí na gbadopọnna to hosọ ehe mẹ?
2 Taidi devizọnwatọ Jehovah tọn lẹ, mí nọ jlo na yin lẹnpọn dagbenọ. Mí sọ nọ jlo na yin whiwhẹnọ podọ awuvẹmẹtọ. To hosọ ehe mẹ, mí na mọ lehe jẹhẹnu ehelẹ gọalọna Klistiani delẹ nado pehẹ ninọmẹ yetọn he diọ lẹ do. Mí nasọ mọ lehe jẹhẹnu ehelẹ gán gọalọna mílọsu lẹ do. Amọ́ jẹnukọn whẹ́, mì gbọ mí ni plọnnu sọn Jehovah po Jesu po dè, yèdọ mẹhe yin apajlẹ pipé lẹnpọn dagbenọ-yinyin tọn lẹ.
JEHOVAH PO JESU PO YIN LẸNPỌN DAGBENỌ
3. Kunnudenu tẹwẹ mí do he dohia dọ Jehovah yin lẹnpọn dagbenọ?
3 Jehovah yin yiylọdọ “Osé lọ,” na e nọ nọte gligli masẹafọ wutu. (Deut. 32:4) Etomọṣo, e sọ yin lẹnpọn dagbenọ. Dile ojlẹ to yìyì, Jiwheyẹwhe mítọn zindonukọn nado nọ diọada nado hẹn lẹndai etọn di. Jehovah dá gbẹtọvi lẹ to apajlẹ etọn mẹ po nugopipe lọ po nado nọ diọada whenue ninọmẹ lẹ diọ. E wleawuna nunọwhinnusẹ́n he họnwun lẹ do Biblu mẹ he nọ gọalọna mí nado basi nudide nuyọnẹn tọn lẹ mahopọnna nuhahun depope he mí gán pannukọn. Apajlẹ Jehovah lọsu tọn gọna nunọwhinnusẹ́n he e na mí lẹ yin kunnudenu he họnwun dọ dile etlẹ yindọ Jehovah yin “Osé lọ,” ewọ sọ yin lẹnpọn dagbenọ.
4. Na apajlẹ de he dohia dọ Jehovah yin lẹnpọn dagbenọ. (Levitiku 5:7, 11)
4 Aliho Jehovah tọn lẹ yin pipé bosọ nọ do lẹnpọn dagbe hia. E ma nọ yin hẹngogonọ whenue e to nuyiwa hẹ gbẹtọvi lẹ. Di apajlẹ, lẹnnupọndo lehe Jehovah do lẹnpọn dagbe hia Islaelivi lẹ do ji. E ma biọ avọ́sinsan dopolọ lẹ sọn yemẹpo si, vlavo yé yin hẹntọnọ kavi adọkunnọ. To ninọmẹ delẹ mẹ, e na dotẹnmẹ mẹdopodopo nado basi avọ́sinsan lẹ sọgbe hẹ ninọmẹ etọn.—Hia Levitiku 5:7, 11.
5. Na apajlẹ de he do whiwhẹ po awuvẹmẹ Jehovah tọn po hia.
5 Whiwhẹ po awuvẹmẹ Jehovah tọn po nọ whàn ẹn nado yin lẹnpọn dagbenọ. Di apajlẹ, whiwhẹ Jehovah tọn họnwun whenue e wleawufo nado và mẹylankan he to Sodọmi lẹ sudo. Jehovah yí angẹli de zan nado dọna Lọti dodonọ lọ nado họnyi lẹdo osó tọn lẹ mẹ. Lọti dibu nado yì finẹ. Enẹwutu, e vẹvẹ dọ ewọ po whẹndo etọn po ni yin dotẹnmẹ na nado yì bẹta do Zoali, yèdọ tòpẹvi de he Jehovah ko basi tito nado vasudo. Jehovah gán ko tẹkudeji dọ Lọti ni hodo anademẹ emitọn lẹ tẹnwin-lẹnwin. Kakatimọ, e kẹalọyi obiọ Lọti tọn, dile etlẹ yindọ ehe zẹẹmẹdo dọ Zoali ma nasọ yin vivasudo ba. (Jen. 19:18-22) To owhe kanweko susu lẹ godo, Jehovah do awuvẹmẹ hia tòmẹnu Nineve tọn lẹ. E do yẹwhegán Jona hlan nado lá dọ vasudo tòdaho lọ po mẹylankan he nọ nọ̀ e mẹ lẹ po tọn to unklẹn. Amọ́ whenue Ninevenu lẹ lẹnvọjọ, Jehovah diọlinlẹn gando yé go bo whlẹn tòdaho lọ.—Jona 3:1, 10; 4:10, 11.
6. Basi zẹẹmẹ lehe Jesu hodo apajlẹ lẹnpọn dagbenọ-yinyin tọn Jehovah tọn do tọn.
6 Jesu hodo apajlẹ lẹnpọn dagbenọ-yinyin tọn Jehovah tọn. E yin didohlan aigba ji nado dọyẹwheho na “lẹngbọ owhé Islaeli tọn he bu lẹ.” Amọ́, e do lẹnpọn dagbe hia whenue e to azọ́ndenamẹ ehe hẹndi. To gbèdopo, yọnnu he ma yin Islaelivi de vẹ̀ ẹ nado gbọazọ̀nna viyọnnu etọn he ‘gbigbọ aovi tọn to yasana sinsinyẹn.’ Jesu gbọn awuvẹmẹ dali wà nuhe nawe lọ biọ, bo hẹnazọ̀ngbọna viyọnnu etọn. (Mat. 15:21-28) Pọ́n apajlẹ devo. Jesu ko dọ jẹnukọn to lizọnyizọn etọn mẹ dọmọ: ‘Mẹdepope he mọ́n mi, yẹn na mọ́n ẹn ga.’ (Mat. 10:33) Amọ́ be e gbẹ́ Pita dai, whenue e mọ́n ẹn whla atọ̀n wẹ ya? Lala. Jesu mọdọ Pita ko lẹnvọjọ podọ e tindo yise. To fọnsọnku etọn godo, Jesu sọawuhia Pita podọ e yọnbasi taun dọ e ni ko hẹn ẹn deji dọ emi ko jona ẹn bo gbẹ́ sọ yiwanna ẹn.—Luku 24:33, 34.
7. Sọgbe hẹ Filipinu lẹ 4:5, nukun tẹwẹ mí jlo dọ mẹdevo lẹ ni nọ yí do pọ́n mí?
7 Mí ko mọdọ Jehovah Jiwheyẹwhe po Jesu Klisti po yin lẹnpọn dagbenọ. Bọ mílẹ lo? Jehovah nọ donukun dọ mí ni yin lẹnpọn dagbenọ. (Hia Filipinu lẹ 4:5.) Lẹdogbedevomẹ de lilẹ́ wefọ ehe dole: “Dike mẹlẹ ni yọ́n we taidi lẹnpọn dagbenọ.” Mí gán kanse míde dọ: ‘Be mẹlẹ yọ́n mi taidi lẹnpọn dagbenọ, mẹhe ma nọ hẹn nulẹ sinsinyẹn, bo nọ johodo ya? Kavi yé nọ mọ mi di hẹngogonọ, hùnylantọ, kavi tasinyẹntọ de? Be n’nọ tẹkudeji dọ mẹdevo lẹ dona nọ wà nulẹ pẹpẹ dile n’lẹndọ yé dona yin wiwà do wẹ ya? Kavi be n’nọ dotoaina mẹdevo lẹ bo nọ kọngbedopọ hẹ linlẹn yetọn lẹ eyin e sọgbe domọ?’ Lehe mí nọ yin lẹnpọn dagbenọ sọ, nọ do obá he mẹ mí to apajlẹ Jehovah po Jesu po tọn hodo jẹ hia. Mì gbọ mí ni dọhodo ninọmẹ awe delẹ ji he nọ biọ dọ yè ni yin lẹnpọn dagbenọ, enẹ wẹ whenue ninọmẹ mítọn lẹ diọ podọ whenue pọndohlan po nudide mẹdevo lẹ tọn po gbọnvona mítọn.
NỌ YIN LẸNPỌN DAGBENỌ WHENUE NINỌMẸ LẸ DIỌ
8. Etẹwẹ gán gọalọna mí nado yin lẹnpọn dagbenọ eyin ninọmẹ lẹ diọ? (Sọ pọ́n nudọnamẹ odò tọn.)
8 Lẹnpọn dagbenọ-yinyin nọ biọ dọ mí ni diọada whenue ninọmẹ mítọn lẹ diọ. Diọdo mọnkọ lẹ gán hẹn nuhahun madonukun lẹ wá na mí. Mí gán pannukọn nukunpedomẹgo dotowhé tọn niyaniya tọn de. Kavi ninọmẹ akuẹzinzan tọn kavi tonudidọ tọn otò he mẹ mí te tọn gán diọ to ajiji mẹ bo yinuwado gbẹzan mítọn ji sinsinyẹn. (Yẹwh. 9:11; 1 Kọl. 7:31) Diọdo he gando azọ́ndenamẹ yẹwhehọluduta tọn go de tlẹ gán sọ whlé mí pọ́n. Mahopọnna nuhahun lọ, mí gán diọada sọgbe hẹ ninọmẹ yọyọ lẹ po kọdetọn dagbe po eyin mí ze afọdide ẹnẹ he bọdego ehelẹ: (1) nọ kẹalọyi dọ nulẹ ko diọ, (2) nọ pọ́n sọgodo hlan, (3) nọ ze ayiha do nudagbe lẹ ji, podọ (4) nọ gọalọna mẹdevo lẹ. b Mì gbọ mí ni gbadopọnna otàn gbẹzan tọn jọnun delẹ he do lehe afọdide ehelẹ zize gán gọalọ do hia.
9. Nawẹ asu po asi po he yin mẹdehlan de pehẹ whlepọn madonukun lẹ gbọn?
9 Nọ kẹalọyi dọ nulẹ ko diọ. Emanuele po Francesca po yin azọ́ndena taidi mẹdehlan lẹ do otò devo mẹ. Tlolo he yé jẹ ogbè lẹdo lọ tọn plọn ji bo jẹ akọ̀ jẹ hẹ agun yọyọ yetọn ji, azọ̀n bẹplamẹ COVID-19 tọn gbajẹgbonu, bọ yé dona nọla na mẹdevo lẹ. Enẹgodo, onọ̀ Francesca tọn kú to ajiji mẹ. Francesca jlo vẹkuvẹku nado nọpọ́ hẹ whẹndo etọn, amọ́ e ma pà ẹ, na azọ̀n bẹplamẹ lọ glọnalina ẹn nado yì yé dè wutu. Nawẹ e penugo bo pehẹ nujijọ mẹhẹngbọjọ tọn ehelẹ gbọn? Tintan, Emanuele po Francesca po hodẹ̀ dopọ taidi asu po asi po bo biọ nuyọnẹn nado nọ dọ azán dopodopo tọn. Jehovah yí awuwledainanu gbigbọmẹ tọn he wá do gànmẹ lẹ zan nado na yé gblọndo. Di apajlẹ, nuhe mẹmẹsunnu de dọ to hokansemẹ video ji tọn de mẹ na yé tuli, e dọmọ: “Lehe mí yawu kẹalọyi ninọmẹ yọyọ mítọn lẹ sọ, mọwẹ mí nọ yawu gọ̀ ayajẹ mítọn mọyi do, gọna dotẹnmẹ hundote lẹ nado yí ninọmẹ yọyọ mítọn zan ganji.” c Awetọ, yé yin whinwhàn nado hẹn azọ́nyinyọnẹn yetọn pọnte na nuhe dù kunnudide alokan ji tọn podọ yé tlẹ bẹ plọnmẹ Biblu de jẹeji. Atọ̀ntọ, yé nọ yí pinpẹn-nutọn-yinyọnẹn do kẹalọyi tuli po godonọnamẹ owanyinọ mẹmẹsunnu lẹdo lọ tọn lẹ tọn po. Mẹmẹyọnnu mẹtọnhopọntọ de nọ do wekanhlanmẹ kleun he bẹ wefọ Biblu tọn de hẹn hlan yé egbesọegbesọ na owhe dopo. Mọdopolọ, eyin mí nọ kẹalọyi ninọmẹ yọyọ mítọn lẹ, mí na do pekọ to nuhe mí penugo nado wà lẹ mẹ.
10. Nawẹ mẹmẹyọnnu de diọada gando diọdo gbẹ̀mẹ tọn daho etọn de go gbọn?
10 Nọ pọ́n sọgodo hlan, bo nọ ze ayiha do nudagbe lẹ ji. Christina, yèdọ mẹmẹyọnnu Roumanie-nu de he to Japon, jẹflumẹ whenue agun Glẹnsigbe tọn he mẹ e te yin súsú. Amọ́, e ma nọ to nuhe ko wayi lẹ flin mapote. Kakatimọ, e basi dide nado wà nuhe go e pé lẹpo to agun Japon-gbè tọn lẹdo lọ tọn mẹ, bo nọ do mahẹ gigọ́ to lizọnyizọn lọ mẹ to Japon-gbè mẹ. E biọ to azọ́nwatọgbẹ́ etọn hoho de si dọ ni gọalọna emi nado nọ do Japon-gbè ganji. Nawe lọ yigbe dọ emi na yí Biblu po alọnuwe Duvivi Ogbẹ̀ Tọn Kakadoi! po zan nado plọn Japon-gbè Christina. Gbọnvona dọ Christina hẹn nugopipe etọn nado do Japon-gbè pọnte dogọ, nawe lọ jẹ ojlo dohia ji to nugbo lọ mẹ. Eyin mí nọ pọ́n nukọn hlan bo nọ ze ayiha do nudagbe lẹ ji, diọdo madonukun lẹ gán hẹn dona madonukun lẹ wá.
11. Nawẹ asu po asi po de pehẹ nuhahun akuẹzinzan tọn lẹ gbọn?
11 Nọ gọalọna mẹdevo lẹ. Asu po asi po de he nọ nọ̀ otò he mẹ azọ́n mítọn yin alọhẹndotena te de jẹ nuhahun akuẹ tọn do ji whenue akuẹ otò lọ tọn jai. Nawẹ yé diọada gbọn? Tintan, yé ze afọdide lẹ nado hẹn gbẹzan yetọn bọawu. Enẹgodo, kakati nado ze ayiha do nuhahun yetọn lẹ ji, yé de nado na ayidonugo alọgigọna mẹdevo lẹ gbọn alọnu yetọn hinhẹn ján to azọ́n yẹwhehodidọ tọn mẹ dali. (Owalọ 20:35) Asu lọ dọmọ: “Alọnu mítọn hinhẹn ján to lizọnyizọn lọ mẹ zọ́n bọ mí ma do whenu sọmọ nado lẹnnupọndo nuhe ma sọgbe lẹ ji, podọ mí nọ mọ whenu dogọ nado na ayidonugo ojlo Jiwheyẹwhe tọn wiwà.” Whenue ninọmẹ mítọn lẹ diọ, mí dona nọ flin obá he mẹ e yin nujọnu jẹ nado zindonukọn bo to alọgọna mẹdevo lẹ, titengbe gbọn lizọnyizọn Klistiani tọn mítọn gblamẹ.
12. Nawẹ apajlẹ apọsteli Paulu tọn gán gọalọna mí nado nọ diọada sọgbe hẹ ninọmẹ voovo lẹ to lizọnyizọn mítọn mẹ gbọn?
12 To lizọnyizọn mítọn mẹ, mí dona nọ diọada. Mí nọ dukosọna mẹhe nuyise po pọndohlan yetọn lẹ po gbọnvo, bosọ wá sọn ninọmẹ voovo lẹ mẹ lẹ. Apọsteli Paulu nọ diọada, podọ mí gán plọnnu sọn apajlẹ etọn mẹ. Jesu de Paulu taidi “apọsteli de na akọta lẹ.” (Lom. 11:13) Enẹwutu, Paulu dọyẹwheho na Ju lẹ, Glẹkinu lẹ, wesétọ lẹ, glesi lẹ, omẹ gboogbo lẹ po ahọlu lẹ po. Nado jẹ ahun omẹ voovo ehelẹ tọn mẹ, Paulu lẹzun “nulẹpo na gbẹtọ wunmẹ lẹpo.” (1 Kọl. 9:19-23) E na ayidonugo aṣa, ninọmẹ, po nuyise todoaitọ etọn lẹ po tọn bo diọadana nuzedonukọnnamẹ etọn sọgbe hẹ yé. Mílọsu gán do kọdetọn dagbe dogọ to lizọnyizọn mítọn mẹ, eyin mí nọ yí zinzin zan bosọ nọ diọadana nuzedonukọnnamẹ mítọn sọgbe hẹ nuhudo todoaitọ mítọn lẹ tọn.
NỌ NA SISI PỌNDOHLAN MẸDEVO LẸ TỌN
13. Owù he yin zẹẹmẹ basina to 1 Kọlintinu lẹ 8:9 mẹ tẹwẹ mí gán dapana eyin mí nọ na sisi pọndohlan mẹdevo lẹ tọn?
13 Lẹnpọn dagbenọ-yinyin sọ nọ gọalọna mí nado nọ na sisi pọndohlan mẹdevo lẹ tọn. Di apajlẹ, mẹmẹyọnnu mítọn delẹ nọ yiwanna nado nọ sánu do nukunmẹ, to whenue mẹdevo lẹ nọ de ma nado wàmọ. Klistiani delẹ nọ yiwanna nado nùahàn sinsinyẹn do jlẹkaji, amọ́ mẹdevo lẹ nọ de ma nado nù paali. Klistiani lẹpo wẹ nọ jlo na to ganji to agbasamẹ, amọ́ bo nọ de aliho nukunpedomẹgo tọn voovo lẹ. Eyin mí nọ tẹdo nudide mẹdetiti tọn mítọn lẹ go majomajo, sọmọ bo nọ tẹnpọn nado ze yé daga to agun mẹ, mí gán hẹn mẹdevo lẹ dahli bosọ hẹn kinklan wá. E họnwun dọ mí ma na jlo nado wàmọ! (Hia 1 Kọlintinu lẹ 8:9; 10:23, 24) Mì gbọ mí ni dọhodo apajlẹ awe he do lehe nunọwhinnusẹ́n Owe-wiwe tọn lẹ yíyí do yizan mẹ gán gọalọna mí nado nọ nọ̀ jlẹkaji bo hẹn jijọho tin-to-aimẹ do ji.
14. Nunọwhinnusẹ́n Biblu tọn tẹlẹ wẹ dona deanana mí to whẹho nusisọ́ po aṣọ́dido po tọn mẹ?
14 Nusisọ́ po aṣọ́dido po. Kakati Jehovah ni dọ lehe mí dona nọ sọ́nu do na mí, ewọ na mí nunọwhinnusẹ́n he mí na nọ hodo lẹ. Mí dona nọ sọ́nu to aliho he sọgbe na lizọnyizọnwatọ Jiwheyẹwhe tọn lẹ mẹ, bo nọ do lẹnpọn dagbe, mẹdehihọ́ po “wunza” po hia. (1 Tim. 2:9, 10; 1 Pita 3:3) Enẹwutu, mí ma nọ dọ̀n ayidonugo he ma jẹ wá míde ji gbọn aliho he mẹ mí nọ sọ́nu te gblamẹ. Nunọwhinnusẹ́n Biblu tọn lẹ nasọ gọalọna mẹho lẹ nado dapana osẹ́n hẹngogo tọn lẹ zizedai gando nusisọ́ po dapipa kavi dabiblá po go. Di apajlẹ, mẹho lẹ to agun de mẹ jlo na gọalọna mẹmẹsunnu jọja delẹ he nọ hodo aṣa dapipa tọn he gbayipe de, enẹ wẹ nado nọ padà lọ yìdo amọ́ bo nọ jo e do hanyanhanyan. Nawẹ mẹho lẹ gán gọalọna yé matin osẹ́n lẹ zizedai gbọn? Nugopọntọ lẹdo tọn de na ayinamẹ mẹho lẹ nado dọna mẹmẹsunnu lọ lẹ dọ, “Eyin mì to oplò ji bọ mẹplidopọ lẹ nọ na ayidonugo awusọhia mìtọn hugan nuhe dọ mì te, enẹ dohia dọ nude jẹdò to nusisọ́ po aṣọ́dido mìtọn po go.” Zẹẹmẹ kleun ehe didẹ nuhahun lọ bọ e ma biọ dọ yè ni ze osẹ́n dai. d
15. Osẹ́n po nunọwhinnusẹ́n Biblu tọn tẹlẹ po wẹ nọ deanana mí na nuhe dù nukunpipedo agbasalilo mítọn go? (Lomunu lẹ 14:5)
15 Nukunpipedo agbasalilo mítọn go. Klistiani dopodopo wẹ dona de lehe e na penukundo agbasalilo edetiti tọn go do. (Gal. 6:5) Osẹ́n Biblu tọn tangan delẹ poun wẹ dọho gando nudide he Klistiani de na basi na nuhe dù nukunpedomẹgo dotowhé tọn lẹ go, taidi laninọ na ohùn po afinyọnnuwiwa po. (Owalọ 15:20; Gal. 5:19, 20) Gbọnvona enẹlẹ, dopodopo mítọn wẹ na basi nudide mẹdetiti tọn to adà he pò lẹ mẹ. Mẹdelẹ nọ lẹhlan nukunpedomẹgo dotowhé tọn kẹdẹ nado mọ pọngbọ, to whenuena mẹdevo lẹ nọ yiwanna aliho nukunpedomẹgo tọn wunmẹ devo lẹ. Mahopọnna nudepope he mí gán lẹn gando aliho nukunpedomẹgo tọn de go, mí dona nọ na sisi jlọjẹ he mẹmẹsunnu po mẹmẹyọnnu mítọn lẹ po tindo nado de aliho nukunpedomẹgo tọn he jlo yé. To adà ehe mẹ, mí dona hẹn nuagokun he bọdego ehelẹ do ayiha mẹ, (1) Ahọluduta Jiwheyẹwhe tọn kẹdẹ wẹ sọgan hẹn azọ̀nhẹngbọ tẹgbẹ tọn wá. (Isa. 33:24) (2) Klistiani dopodopo dona tindo “nujikudo mlẹnmlẹn” do nuhe yọ́n na ẹn hugan ji. (Hia Lomunu lẹ 14:5.) (3) Mí ma nọ dawhẹna mẹdevo lẹ kavi ze zannu ahlida tọn lẹ donukọnna yé. (Lom. 14:13) (4) Klistiani lẹ nọ do owanyi hia bo ma nọ dike na mẹdekannujẹ nudide bibasi tọn yetọn ni duahunmẹna yé hugan pọninọ agun lọ tọn. (Lom. 14:15, 19, 20) Eyin mí nọ hẹn nuagokun ehelẹ do ayiha mẹ, mí na hẹn haṣinṣan dagbe de go hẹ mẹmẹsunnu po mẹmẹyọnnu mítọn lẹ po bosọ yidogọna jijọho agun lọ tọn.
16. Nawẹ mẹho agun tọn de gán do lẹnpọn dagbenọ-yinyin hia gbọn whenue e to nuyiwa hẹ mẹho hatọ etọn lẹ? (Sọ pọ́n yẹdide lọ lẹ.)
16 Mẹho lẹ dona nọ ze apajlẹ dagbe dai na nuhe dù lẹnpọn dagbenọ-yinyin. (1 Tim. 3:2, 3) Di apajlẹ, mẹho agun tọn de ma dona nọ donukun dọ yè ni kẹalọyi linlẹn emitọn lẹ to whelẹponu, na e do owhe hú mẹho he pò lẹ poun wutu. E nọ mọnukunnujẹemẹ dọ gbigbọ Jehovah tọn gán whàn mẹdepope to pipli lọ mẹ nado dọ nude he na gọalọ nado basi nudide nuyọnẹn tọn. Podọ, eyin nunọwhinnusẹ́n Biblu tọn de ma yin afọtùn e ji, mẹho agun tọn lẹnpọn dagbenọ de nọ desọn ojlo mẹ bo nọ nọgodona gbèta he kọ̀n suhugan mẹhe to pipli lọ mẹ lẹ tọn wá, eyin nudide lọ tlẹ gbọnvona etọn.
ALE HE LẸNPỌN DAGBENỌ-YINYIN NỌ HẸNWA LẸ
17. Dona tẹlẹ wẹ Klistiani he yin lẹnpọn dagbenọ lẹ nọ duvivi etọn?
17 Klistiani lẹ nọ mọ dona susu yí eyin yé yin lẹnpọn dagbenọ. Mí nọ duvivi haṣinṣan dagbe tọn hẹ mẹmẹsunnu po mẹmẹyọnnu lẹ po, podọ jijọho nọ tin to agun lọ mẹ. Mí sọ yiwanna gbẹtọ-yinyin po aṣa voovo omẹ Jehovah tọn lẹ tọn po, yèdọ mẹhe to sinsẹ̀n basi hlan ẹn to pọmẹ lẹ. Hú popolẹpo, mí nọ do pekọ to yinyọnẹn mẹ dọ mí to apajlẹ Jehovah Jiwheyẹwhe, yèdọ mẹhe yin lẹnpọn dagbenọ lọ tọn hodo.
OHÀN 90 Mì Nọ Na Tuli Ode Awetọ
a Jehovah po Jesu po yin lẹnpọn dagbenọ, podọ yé jlo dọ mílọsu ni wleawuna jẹhẹnu enẹ. Eyin mí yin lẹnpọn dagbenọ, e na nọ bọawuna mí dogọ nado basi diọdo lẹ to ninọmẹ mítọn mẹ, taidi diọdo he gando agbasalilo kavi ninọmẹ akuẹzinzan tọn mítọn go de. Mí nasọ yidogọna jijọho po pọninọ po to agun mẹ.
b Pọ́n hosọ lọ “Comment faire face aux changements” to Fọ́n! Flansegbe sọha 4tọ 2016 tọn mẹ.
c Pọ́n video lọ Hokinkanse Mẹmẹsunnu Dmitriy Mikhaylov, he zọnpọ hẹ hosọ lọ “Jehovah Diọ Homẹkẹn Zun Kunnudide” to Nuplọnwe Opli Gbẹzan po Lizọnyizọn po Tọn mars-avril 2021 tọn mẹ.
d Na nudọnamẹ dogọ do nusisọ́ po aṣọ́dido po ji, pọ́n nupinplọn 52tọ to owe lọ Duvivi Ogbẹ̀ Tọn Kakadoi! mẹ.