1. Ojlẹ kleun de whẹpo Jesu nido kú, etẹwẹ e dọna sẹ́nhẹngbatọ de he to apá etọn? (Luku 23:39-43)

 JESU po sẹ́nhẹngbatọ he to apá etọn lẹ po to awufiẹsa mẹ dile yé to kúdonu. (Luku 23:32, 33) Sẹ́nhẹngbatọ awe lọ lẹ ko ṣàn Jesu kò wayi, enẹwutu e họnwun dọ yé ma yin devi etọn lẹ. (Mat. 27:44; Malku 15:32) Amọ́, dopo to yé mẹ wá diọlinlẹn. E dọmọ: “Jesu, flin mi whenue hiẹ na biọ Ahọluduta towe mẹ.” Jesu gblọnna ẹn dọmọ: “Nugbo wẹ yẹn dọna we to egbé, hiẹ na tin hẹ mi to Paladisi mẹ.” (Hia Luku 23:39-43.) Nudepope ma dohia dọ sẹ́nhẹngbatọ ehe ko kẹalọyi owẹ̀n he Jesu lá to lizọnyizọn etọn whenu gando “Ahọluduta olọn tọn” go lọ. Podọ Jesu ma dọ pọ́n gbede dọ dawe lọ na biọ Ahọluduta olọn tọn enẹ mẹ. (Mat. 4:17) Paladisi aigba ji tọn sọgodo tọn lọ hodọ wẹ Jesu te. Naegbọn mí gán dọ mọ?

2. Etẹwẹ dohia dọ Ju de wẹ sẹ́nhẹngbatọ he lẹnvọjọ lọ yin?

² E yọnbasi dọ sẹ́nhẹngbatọ he lẹnvọjọ lọ ni yin Ju de. Sẹ́nhẹngbatọ ehe dọna awetọ etọn dọmọ: “Be hiẹ ma dibusi Jiwheyẹwhe paali wẹ, todin he hiẹ ko mọ whẹdida dopolọ yí?” (Luku 23:40) Ju lẹ nọ sẹ̀n Jiwheyẹwhe dopo, amọ́ omẹ akọta lẹ tọn tindo yise to yẹwhe susu lẹ mẹ. (Eks. 20:2, 3; 1 Kọl. 8:5, 6) Eyin sẹ́nhẹngbatọ ehelẹ ko yin omẹ akọta lẹ tọn wẹ, kanbiọ lọ gán ko yin “Be hiẹ ma dibusi yẹwhe lẹ paali wẹ” ya? Humọ, Jesu ma yin didohlan omẹ akọta lẹ tọn, amọ́ hlan “lẹngbọ owhé Islaeli tọn he bu lẹ.” (Mat. 15:24) Jiwheyẹwhe ko dehia Islaelivi lẹ dọ emi na fọ́n oṣiọ lẹ sọnku. Sẹ́nhẹngbatọ he lẹnvọjọ lọ gán ko yọ́n ehe, podọ dile hogbe etọn lẹ dohia do, e lẹndọ Jehovah na fọ́n Jesu nado dugán to Ahọluduta  Jiwheyẹwhe tọn mẹ. E taidi dọ dawe lọ do todido dọ Jiwheyẹwhe na fọ́n emilọsu sọnku.

3. Etẹwẹ gán ko wá ayiha mẹ na sẹ́nhẹngbatọ lọ whenue Jesu donù Paladisi go? Basi zẹẹmẹ. (Jenẹsisi 2:15)

³ Taidi Ju de, sẹ́nhẹngbatọ he lẹnvọjọ lọ na ko yọ́n nudelẹ gando Adam po Evi po, gọna Paladisi he mẹ Jehovah ze yé do lọ go. Enẹwutu, sẹ́nhẹngbatọ lọ gán ko yọnẹn ganji dọ Paladisi he go Jesu donù lọ na yin jipa whanpẹnọ de to aigba ji fi.—Hia Jenẹsisi 2:15.

4. Etẹwẹ nuhe Jesu dọna dopo to sẹ́nhẹngbatọ lọ lẹ mẹ dona whàn mí nado wà?

⁴ Nuhe Jesu dọna sẹ́nhẹngbatọ lọ dona whàn mí nado lẹnnupọndo lehe gbẹninọ na te do to Paladisi mẹ ji. Na nugbo tọn, mí gán plọn nude gando Paladisi go sọn gandudu jijọho tọn Ahọlu Sọlomọni tọn mẹ. Podọ, mí gán donukun dọ Jesu, yèdọ mẹde he hugan Sọlomọni na wazọ́n to pọmẹ hẹ gandutọgbẹ́ etọn lẹ nado hẹn ninọmẹ dagbedagbe lẹ tin to aigba ji. (Mat. 12:42) E họnwun dọ “lẹngbọ devo lẹ” dona tindo ojlo to nuhe yé dona wà nado pegan na ogbẹ̀ madopodo to Paladisi mẹ lọ mẹ.—Joh. 10:16.

5. Nawẹ a lẹndọ gbẹninọ na te do to Paladisi mẹ?

⁵ Etẹwẹ nọ wá ayiha towe mẹ eyin a lẹnnupọndo gbẹninọ to Paladisi mẹ ji? Vlavo a nọ yí nukun homẹ tọn do mọ jipa whanpẹnọ de he taidi jipa Edẹni tọn nkọ. (Jen. 2:7-9) A gán flin dọdai Mika tọn lọ he dọ dọ omẹ Jiwheyẹwhe tọn lẹ dopodopo na “nọ sinai to vẹntin etọn glọ podọ to ovòtin etọn glọ.” (Mika 4:3, 4) Wefọ Biblu tọn lẹ he dohia dọ núdùdù susugege na tin gán sọ wá ayiha towe mẹ. (Salm. 72:16; Isa. 65:21, 22) Enẹwutu, a gán yí nukun homẹ tọn do mọ dewe hlan to jipa whanpẹnọ de mẹ dile a to aisinsin to tafo de tó he ji núdùdù dojó lẹ gọ́. A gán mọ dewe hlan dile a to jẹhọn dagbe he gọ́ na owán gblingblin he atin po vounvoun lẹ po nọ detọ́n lẹ gbọ́n. Podọ, e yọnbasi dọ a ni sè bọ hagbẹ whẹndo tọn po họntọn towe lẹ po, ehe bẹ mẹhe yin finfọnsọnku lẹ hẹn ni to nuko dile yé to vivi gbẹdido hẹ ode awetọ tọn dù. Ehe lẹpo ma yin odlọ de poun. Matin ayihaawe, nujijọ ehelẹ nkọ na wá aimẹ to aigba ji. Amọ́, gbẹninọ to Paladisi mẹ nasọ bẹ azọ́n awuvivi tọn lẹ hẹn ga.

6. Etẹwẹ mí na wà to Paladisi mẹ? (Pọ́n yẹdide lọ.)

⁶ Jehovah dá mí nado nọ mọ awuvivi to azọ́n mítọn mẹ. (Yẹwh. 2:24) Alọnu mítọn na ján taun to Gandudu Owhe Fọtọ́n tọn Klisti tọn whenu. Mẹhe lùn nukunbibia daho lọ tọ́n lẹ to pọmẹ hẹ gbẹtọ livi susu he yin finfọnsọnku lẹ na do hudo avọ̀, núdùdù po adọtẹn po tọn. E na biọ azọ́n awuvivi tọn susu nado súdo nuhudo ehelẹ tọn. Kẹdẹdile Adam po Evi po dona pọ̀ jipa he yin owhé yetọn lọ do, mí na tindo lẹblanulọkẹyi lọ nado hẹn aigba zun Paladisi de. Sọ yí nukun homẹ tọn do pọ́n  lehe e na yin awuvivinu do sọ nado plọnnu gbẹtọ livi susu he na yin finfọnsọnku bo ma yọ́n nukaka de gando Jehovah po lẹndai etọn po go lẹ, podọ nado gọalọna nugbonọ he nọgbẹ̀ owhe susu jẹnukọnna Jesu lẹ nado plọnnu susu dogọ!

7. Nujikudo tẹwẹ mí gán tindo, podọ etẹwutu?

⁷ Mí gán kudeji dọ to Paladisi he ja lọ mẹ, jijọho na tin, mí na tindo nuhe sin hudo mí do lẹpo, bọ nulẹ nasọ yin titobasina ganji. Etẹwutu? Na Jehovah ko dohia mí to kleun mẹ lehe gbẹninọ na te do to gandudu Visunnu etọn tọn glọ. Mí gán mọ ehe to kandai he gando gandudu Ahọlu Sọlomọni tọn go mẹ.

8. Nawẹ hogbe he to Salmu lẹ 37:10, 11, 29 mẹ lẹ mọ hẹndi gbọn whenue Ahọlu Davidi ko kàn yé godo? (Pọ́n “Kanbiọ lẹ sọn Wehiatọ lẹ Dè” to zinjẹgbonu ehe mẹ.)

⁸ Ahọlu Davidi yin gbigbọdo nado kànnu gando lehe gbẹninọ na te do go to whenue ahọlu nuyọnẹntọ podọ nugbonọ de na dugán to sọgodo. (Hia Salmu lẹ 37:10, 11, 29.) Mí nọ saba hia Salmu lẹ 37:11 na mẹlẹ whenue mí to hodọ gando Paladisi he ja lọ go. Enẹ sọgbe taun, na Jesu yihodọ sọn wefọ enẹ mẹ to Yẹwhehodidọ Osó ji tọn lọ mẹ bo dohia dọ e na tindo hẹndi sọgodo tọn de. (Mat. 5:5) Amọ́, nuhe Davidi dọ lẹ sọ do lehe gbẹninọ na te do to azán Ahọlu Sọlomọni tọn lẹ gbè hia. Whenue Sọlomọni to gandu do Islaeli ji, omẹ Jiwheyẹwhe tọn lẹ duvivi jijọho susu tọn bosọ do kọdetọn dagbe to aigba de “he ji anọ́sin po owín po to sisà te.” Jiwheyẹwhe ko dọ dọ: “Eyin mìwlẹ zindonukọn nado nọ zinzọnlin sọgbe hẹ osẹ́ndoai ṣie lẹ . . . , yẹn na hẹn jijọho tin to aigba lọ ji, podọ mìwlẹ na mlọnai bọ mẹde ma nasọ hẹn mì dibu.” (Lev. 20:24; 26:3, 6) Opagbe ehelẹ mọ hẹndi to gandudu Sọlomọni tọn whenu. (1 Otàn. 22:9; 29:26-28) Podọ todido tin dọ mẹylankan lẹ “ma na tin ba.” (Salm. 37:10) Enẹwutu, hogbe he to Salmu lẹ 37:10, 11, 29 mẹ lẹ ko mọ hẹndi wayi, bo nasọ mọ hẹndi to sọgodo.

9. Etẹwẹ ahọsi Ṣeba tọn dọ gando gandudu Ahọlu Sọlomọni tọn go?

⁹ Ahọsi Ṣeba tọn sè linlin jijọho po kọdetọn  dagbe he Islaelivi lẹ duvivi etọn po tọn to gandudu Sọlomọni tọn glọ. Ahọsi ehe zingbejizọnlin gaa wá Jelusalẹm nado yí nukun etọn titi do mọ lehe nulẹ to yìyì do. (1 Ahọ. 10:1) To whenue e ko dla ahọluduta Sọlomọni tọn pọ́n godo, e dọmọ: “N’ma tlẹ ko sè odaa etọn dai. . . . Ayajẹnọ wẹ omẹ towe lẹ, podọ ayajẹnọ wẹ devizọnwatọ he nọ nọte to nukọn towe to whepoponu bo nọ to nuyọnẹn towe dotó lẹ!” (1 Ahọ. 10:6-8) Amọ́, dọpọ́n nuhe Jehovah na wà na gbẹtọvi lẹ to gandudu Visunnu Etọn Jesu tọn glọ tọn de poun wẹ ninọmẹ he wá aimẹ to gandudu Sọlomọni tọn glọ lẹ yin.

10. Aliho tẹlẹ mẹ wẹ Jesu hugan Sọlomọni te?

¹⁰ Jesu hugan Sọlomọni to aliho lẹpo mẹ. Sọlomọni yin gbẹtọvi mapenọ de he ṣì nususu wà to gandudu etọn whenu ehe hẹn nugbajẹmẹji wá omẹ Jiwheyẹwhe tọn lẹ ji to godo mẹ. To alọ devo mẹ, Jesu yin Gandutọ pipé de he ma nọ ṣinuwa. (Luku 1:32; Heb. 4:14, 15) Jesu duto whlepọn sinsinyẹn he Satani hẹnwa e ji lẹ ji. Klisti ko dohia dọ emi ma na waylando pọ́n gbede kavi wà nude he na hẹn awugble wá na mẹjidugando nugbonọ emitọn lẹ. Na nugbo tọn, gbégbò de wẹ e yin nado tindo Jesu taidi Ahọlu mítọn.

11. Mẹnu lẹ wẹ na gọalọna Jesu nado dugán?

¹¹ Jesu na tindo gandutọgbẹ́ 144000 he na wazọ́n dopọ hẹ ẹ nado penukundo gbẹtọvi lẹ go, podọ nado hẹn lẹndai Jehovah tọn na aigba lọ di. (Osọ. 14:1-3) Omẹ ehelẹ ko jugbọn whlepọn po yajiji susu lẹ po mẹ to whenue yé to aigba ji, enẹwutu yé na yin gandutọgbẹ́ mẹtọnhopọntọ lẹ. Azọngban tẹwẹ gandutọgbẹ́ ehelẹ na hẹndi taun?

12. Azọ́n tẹwẹ Jehovah na dena gbẹtọ 144000 lẹ?

¹² Azọ́n he yin didena Jesu po gandutọgbẹ́ etọn lẹ po klo taun yijlẹdo dehe yin didena Sọlomọni go. Ahọlu Islaeli tọn enẹ dona penukundo gbẹtọ livi susu lẹ go to otò dopo poun mẹ. Amọ́, mẹhe na dugán to Ahọluduta Jiwheyẹwhe tọn mẹ lẹ na gọalọ nado penukundo gbẹtọ liva susu lẹ go lẹdo aihọn pé. Lẹblanulọkẹyi jiawu nankọ die Jehovah na gbẹtọ 144000 lẹ!

13. Azọngban titengbe tẹwẹ gandutọgbẹ́ Jesu tọn lẹ na hẹndi?

¹³ Taidi Jesu, gbẹtọ 144000 lẹ na sẹ̀n taidi ahọlu lẹ po yẹwhenọ lẹ po. (Osọ. 5:10) To Osẹ́n Mose tọn glọ, yẹwhenọ lẹ wẹ tindo azọngban tintan lọ nado basi hihọ́na gbẹtọ lẹ to agbasa-liho podọ to gbigbọ-liho. Osẹ́n lọ yin “oyẹ̀ nudagbe he ja lẹ tọn,” enẹwutu, e sọgbe hẹ lẹnpọn dagbe nado wá tadona kọ̀n dọ gandutọgbẹ́ Jesu tọn lẹ na gọalọ nado hẹn azọngban titengbe de di, enẹ wẹ nado penukundo omẹ Jiwheyẹwhe tọn lẹ go to agbasa-liho podọ to gbigbọ-liho. (Heb. 10:1) Mí ma yọ́n lehe ahọlu po yẹwhenọ ehelẹ po na dọhodopọ hẹ mẹjidugando Ahọluduta lọ tọn he to aigba ji lẹ do. Mahopọnna tito he Jehovah basi lẹ, mí gán kudeji dọ to Paladisi he ja lọ mẹ, mẹhe na nọ aigba ji lẹ na mọ anademẹ he yé do hudo etọn lẹ yí.—Osọ. 21:3, 4.

14. Haṣinṣan tẹwẹ to “lẹngbọ devo lẹ” po mẹmẹsunnu Klisti tọn lẹ po ṣẹnṣẹn?

¹⁴ Jesu dlẹnalọdo mẹhe na dugán hẹ ẹ lẹ taidi “lẹngbọpa pẹvi” de. (Luku 12:32) E sọ dọho gando pipli awetọ de go he e ylọdọ “lẹngbọ devo lẹ.” Pipli awe ehelẹ yin lẹngbọpa dopo he to kọndopọ mẹ. (Joh. 10:16) Pipli awe ehelẹ ko to azọ́nwa dopọ, podọ enẹ na zindonukọn whenue aigba na lẹzun Paladisi de. Na nugbo tọn, to ojlẹ enẹ mẹ, mẹhe yin apadewhe “lẹngbọpa pẹvi” lọ tọn lẹ na ko to olọn mẹ, bọ mẹhe yin “lẹngbọ devo lẹ” na do  todido nado duvivi ogbẹ̀ tọn kakadoi to aigba ji. Amọ́, nudelẹ tin he “lẹngbọ devo lẹ” dona wà todin nado pegan na ogbẹ̀ to Paladisi mẹ.

15. (a) Nawẹ “lẹngbọ devo lẹ” nọ wazọ́n dopọ hẹ mẹmẹsunnu Klisti tọn lẹ gbọn? (b) Nawẹ a gán hodo apajlẹ mẹmẹsunnu he to nusatẹn lọ tọn gbọn? (Pọ́n yẹdide lọ.)

¹⁵ Sẹ́nhẹngbatọ he lẹnvọjọ lọ ma do dotẹnmẹ nado do pinpẹn-nutọn-yinyọnẹn hia Klisti to gigọ́ mẹ whẹpo do kú. To alọ devo mẹ, míwu mẹhe yin hagbẹ “lẹngbọ devo lẹ” tọn tindo dotẹnmẹ hundote susu todin nado do pinpẹn nutọn mítọn hia Jesu. Di apajlẹ, lehe mí nọ yinuwa hẹ mẹmẹsunnu yiamisisadode etọn lẹ do nọ do owanyi he mí tindo na ẹn hia. Jesu dọ dọ dodonu enẹ ji wẹ emi na dawhẹna lẹngbọ lẹ te. (Mat. 25:31-40) Mí gán nọgodona mẹmẹsunnu Klisti tọn lẹ eyin mí nọ yí zohunhun do gọalọna yé to azọ́n yẹwhehodidọ po mẹhẹnzun devi tọn lọ po mẹ. (Mat. 28:18-20) Nado jẹ yanwle enẹ kọ̀n, mí nọ yí owe sinai do Biblu ji lẹ taidi Duvivi Ogbẹ̀ Tọn Kakadoi! zan to aliho dagbe mẹ. Eyin a ma ko to nuplọn hẹ mẹde, naegbọn a ma na yí do basi yanwle nado ze plọnmẹ Biblu donukọnna mẹsusu dile a gán penugo do?

16. Etẹwẹ e nọ biọ nado yin mẹjidugando Ahọluduta Jiwheyẹwhe tọn lẹ?

¹⁶ Mí ma dona nọte kakajẹ whenue mí biọ Paladisi mẹ whẹpo do lẹzun omẹ alọpa he Jehovah na kẹalọyi do finẹ. Bẹsọn din, mí gán dovivẹnu nado yin nugbonọ to ohó po nuyiwa mítọn lẹ po mẹ, bosọ nọ nọ̀ jlẹkaji to walọyizan mítọn lẹ mẹ. Podọ mí gán yin nugbonọ na Jehovah, na alọwlemẹ mítọn podọ na Klistiani hatọ lẹ. Lehe mí nọ tẹdo nujinọtedo Jiwheyẹwhe tọn lẹ go to aihọn ylankan ehe mẹ sọ, mọ wẹ e na bọawuna mí dogọ do niyẹn nado nọgbẹ̀ sọgbe hẹ yé to Paladisi mẹ. Mí gán wleawuna nugopipe po jẹhẹnu dagbe lẹ po nado dohia dọ mí ko to awuwle nado nọgbẹ̀ to ojlẹ enẹ mẹ. Pọ́n hosọ lọ “Be A Ko Wleawufo Nado ‘Dugu Aigba Tọn’ Ya?” to zinjẹgbonu ehe mẹ.

17. Be mí dona nọ jẹflumẹ na ylando he mí wà wayi lẹ wutu wẹ ya? Basi zẹẹmẹ.

¹⁷ Mí sọ dona dovivẹnu nado duto numọtolanmẹ whẹhuhu tọn he mí gán tindo na ylando  sinsinyẹn he mí ko wà wayi wutu lẹ ji. Na nugbo tọn, mí ma na pọ́n avọ́sinsan ofligọ lọ tọn hlan gbede taidi whẹjijọ de nado “hẹn ylando zun aṣa sọn ojlo mẹ wá.” (Heb. 10:26-31) Amọ́, mí gán kudeji dọ eyin mí lẹnvọjọ nugbonugbo sọn ylando de mẹ, bo dín alọgọ Jehovah tọn bosọ diọ walọyizan mítọn, ewọ na jona mí to gigọ́ mẹ. (Isa. 55:7; Owalọ 3:19) Flin nuhe Jesu dọna Falesi lẹ dọmọ: “Yẹn ma wá nado ylọ dodonọ lẹ gba, adavo ylandonọ lẹ.” (Mat. 9:13) Avọ́sinsan ofligọ lọ tọn ko pé nado ṣinyọnnudo ylando mítọn lẹpo.

18. Etẹwẹ a na jlo na dọna sẹ́nhẹngbatọ he kú to apá na Jesu lọ?

¹⁸ Be a gán mọ dewe hlan to Paladisi mẹ dile a to hodọ hẹ sẹ́nhẹngbatọ he dọhona Jesu lọ ya? Ayihaawe ma tin dọ mì omẹ awe lẹ na do pinpẹn nutọn hia na avọ́sinsan Jesu tọn. E yọnbasi dọ a ni biọ to e si nado dọ nususu na we dogọ gando nuhe jọ to gànhiho godo tọn he Jesu yizan to aigba ji lẹ mẹ go, podọ lehe e ṣí na ẹn whenue Jesu kẹalọyi obiọ etọn. To alọ devo mẹ, e gán kanse we nuhe gbẹninọ to azán godo tọn titonu Satani tọn lẹ tọn mẹ bẹhẹn. Gbégbò nankọ die nado plọn Ohó Jiwheyẹwhe tọn hẹ gbẹtọ taidi dawe enẹ nkọ lẹ!—Efe. 4:22-24.

19. Naegbọn gbẹninọ to Paladisi mẹ ma na yin apọṣimẹnu? (Pọ́n yẹdide he to wepa ji.)

¹⁹ Gbẹninọ to Paladisi mẹ ma na ṣiapọmẹ gbede. Mí na nọ dukosọna omẹ voovo lẹ to whelẹponu bo nasọ tindo azọ́n awuvivi tọn susu lẹ nado wà. Hú popolẹpo, to azán dopodopo ji, mí na penugo bo yọ́n Otọ́ olọn mẹ tọn mítọn dogọ bo duvivi nuhe e wleawu etọn na mí lẹ tọn. Mí ma na ba nuyọyọ he mí na plọn gando ewọ po nudida etọn lẹ po go pò pọ́n gbede. Dile mí na togbẹ̀ dẹnsọ, mọ wẹ owanyi mítọn na Jiwheyẹwhe na siso dogọ do niyẹn. Lehe mí yọ́n pinpẹn etọn do sọ dọ Jehovah po Jesu po dopà na mí dọ mí gán nọgbẹ̀ kakadoi to Paladisi mẹ!