1. Na apajlẹ gando nuhewutu mí dona nọ hodo anademẹ Jehovah tọn lẹ go.

 MÍ NI dọ dọ a buali to zungbo de mẹ. Owùnu susu wẹ lẹdo we: gbekanlin ylankan lẹ, nutogbẹ̀ he nọ doazọ̀nmẹ lẹ, amà kavi atin adínọ lẹ, gọna afọklẹnnu susu lẹ. Lehe a na yọ́n pinpẹn etọn do sọ eyin alidohiamẹtọ numimọnọ he yọ́n fie owù lẹ te de gọalọna we nado dapana yé! Mí gán yí aihọn ehe jlẹdo zungbo mọnkọ go. Nuhe gán gbleawuna mí taun to gbigbọ-liho lẹ kẹdẹ wẹ gọ́ e mẹ. Amọ́, mí do Alidohiamẹtọ dagbe hugan lọ, enẹ wẹ Jehovah. E nọ deanana mí to aliho de mẹ nado dapana owù lẹ, bosọ jẹ fie mí jei, enẹ wẹ aihọn yọyọ lọ mẹ fihe mí na nọgbẹ̀ kakadoi te.

2. Nawẹ Jehovah nọ deanana mí gbọn?

² Nawẹ Jehovah nọ deanana mí gbọn? Tintan, e nọ yí Ohó etọn Biblu zan. Amọ́, e sọ nọ yí gbẹtọvi lẹ zan taidi afọzedaitọ. Di apajlẹ, e nọ yí “afanumẹ nugbonọ podọ nuyọnẹntọ lọ” zan nado na mí núdùdù gbigbọmẹ tọn he na gọalọna mí nado basi nudide nuyọnẹn tọn lẹ. (Mat. 24:45) Jehovah sọ nọ yí sunnu he pegan devo lẹ zan nado deanana mí. Di apajlẹ, nugopọntọ lẹdo tọn po mẹho agun tọn lẹ po nọ na mí tuli po anademẹ he gán gọalọna mí nado lùn ojlẹ sinsinyẹn lẹ tọ́n po. Lehe mí yọ́n pinpẹn etọn sọ dọ mí nọ mọ anademẹ dejidego lẹ yí to azán godo tọn he vẹawu taun ehelẹ mẹ! E nọ gọalọna mí nado to nukundagbe Jehovah tọn tindo zọnmii bosọ gbọṣi aliho ogbẹ̀ tọn lọ ji.

3. Etẹwẹ mí na gbadopọnna to hosọ ehe mẹ?

³ Etomọṣo, e gán nọ vẹawuna mí taun to whedelẹnu nado hodo anademẹ Jehovah tọn, titengbe eyin yé yin nina mí gbọn gbẹtọvi mapenọ lẹ gblamẹ. Etẹwutu? Ayinamẹ lọ gán nọma yin  nuhe mí jlo na sè. Kavi mí gán mọdọ anademẹ he mí mọyi lọ ma yin nuyọnẹnnu bo wá tadona kọ̀n dọ ayinamẹ lọ ma gán ko wá sọn Jehovah dè. To ojlẹ mọnkọ lẹ mẹ, mí dona deji taun dọ Jehovah wẹ to anadena omẹ etọn lẹ, podọ dọ mí na mọ dona lẹ yí eyin mí hodo anademẹ etọn. Nado hẹn jidide mítọn lodo, hosọ ehe na gbadopọnna (1) lehe Jehovah deanana omẹ etọn lẹ to ojlẹ Biblu tọn mẹ do, (2) lehe e to anadena mí do to egbehe, podọ (3) lehe mí nọ mọaleyi do eyin mí zindonukọn nado nọ hodo anademẹ etọn lẹ.

LEHE JEHOVAH DEANANA AKỌTA ISLAELI TỌN DO

4, 5. Nawẹ Jehovah dohia gbọn dọ emi to Mose yizan nado deanana Islaeli? (Pọ́n yẹdide lọ.)

⁴ Jehovah de Mose nado deanana Islaelivi lẹ tọ́n sọn Egipti. Podọ e na Islaelivi lẹ kunnudenu yinukundomọ de he dohia dọ Ewọ wẹ to anadena yé gbọn Mose gblamẹ. Di apajlẹ, E wleawuna dòtin aslọ tọn de to okle, podọ dòtin miyọ́n tọn de to zanmẹ. (Eks. 13:21) Mose hodo dòtin lọ, podọ ehe deanana ewọ po Islaelivi lẹ po yì Ohù Vẹẹ lọ tó. Amọ́ to enẹgodo, Egiptinu lẹ jẹgodona Islaelivi lẹ bọ ahun yetọn gbàdo, na yé lẹndọ Egiptinu lẹ na hù emi wutu. Yé mọdọ onú wẹ Mose ṣiwà bo do plan yé wá Ohù Vẹẹ lọ tó. Amọ́, e ma yin nuṣiwa. Jehovah lọsu wẹ yí Mose zan nado deanana omẹ etọn lẹ yì finẹ. (Eks. 14:2) Enẹgodo, Jiwheyẹwhe whlẹn yé to aliho he jiawu taun de mẹ.—Eks. 14:26-28.

⁵ Na owhe 40 to enẹgodo, Mose gbẹ́ nọ ganjẹ dòtin aslọ tọn lọ go nado deanana omẹ Jiwheyẹwhe tọn lẹ gbọn danfafa ji. a Na ojlẹ de, Jehovah ze dòtin lọ do gòhọ Mose tọn ji, fie Islaelivi lẹpo gán nọ mọ ẹn te. (Eks. 33:7, 9, 10) Jehovah nọ na anademẹ lẹ Mose sọn dòtin lọ mẹ, bọ ewọ nọ wá dowẹn na akọta lọ. (Salm. 99:7) Islaelivi lẹ tindo kunnudenu susu he dohia dọ Jehovah to Mose yizan nado deanana yé.

6. Nawẹ Islaelivi lẹ yinuwa gbọn gando anademẹ Jehovah tọn lẹ go? (Sọha lẹ 14:2, 10, 11)

⁶ E blawu dọ suhugan Islaelivi lẹ tọn gbẹ́ kunnudenu he họnwun lọ dai dọ Jehovah to Mose yizan taidi afọzedaitọ Etọn. (Hia Sọha lẹ 14:2, 10, 11.) Whlasusu wẹ yé gbẹ́ nado kẹalọyi dọ Jehovah wẹ to Mose yizan nado deanana yé. Ehe zọ́n bọ whẹndo Islaelivi lẹ tọn enẹ ma yin dotẹnmẹ na nado yì Aigba Pagbe tọn lọ ji.—Sọh. 14:30.

7. Na apajlẹ mẹhe hodo anademẹ Jehovah tọn lẹ tọn. (Sọha lẹ 14:24) (Sọ pọ́n yẹdide lọ.)

⁷ Amọ́, Islaelivi delẹ ka hodo anademẹ Jehovah tọn. Di apajlẹ, Jehovah dọmọ: “Kalẹbi . . . zindonukọn nado to hihodo mi po ahun lẹpo po.” (Hia Sọha lẹ 14:24.) Jiwheyẹwhe suahọ Kalẹbi bo tlẹ na ẹn fihe e yiwanna hugan de to aigba Kenani tọn ji. (Jọṣ. 14:12-14) Kúnkan Islaelivi he kú to danfafa ji lẹ tọn lọsu ze apajlẹ dagbe dai na nuhe dù anademẹ Jehovah tọn lẹ hihodo. Whenue Jọṣua jẹ otẹn Mose tọn mẹ taidi nukọntọ dide Islaelivi lẹ tọn, yé “nọ na ẹn sisi sisosiso to gbẹzan etọn pete mẹ.” (Jọṣ. 4:14) Taidi kọdetọn de, Jehovah dona yé bo plan yé yì aigba he e ko dopagbe etọn lọ ji.—Jọṣ. 21:43, 44.

8. Basi zẹẹmẹ lehe Jehovah deanana omẹ etọn lẹ to ojlẹ ahọlu lẹ tọn mẹ do tọn. (Sọ pọ́n yẹdide lọ.)

⁸ To owhe susu lẹ godo, Jehovah de whẹdatọ lẹ nado deanana omẹ etọn lẹ. Enẹgodo to ojlẹ ahọlu lẹ tọn mẹ, Jehovah de yẹwhegán lẹ nado deanana omẹ etọn lẹ. Ahọlu nugbonọ lẹ hodo ayinamẹ yẹwhegán lẹ tọn. Di apajlẹ Ahọlu Davidi yí whiwhẹ do kẹalọyi mẹplọnlọ he e mọyi sọn yẹwhegán Natani dè.  (2 Sam. 12:7, 13; 1 Otàn. 17:3, 4) Ahọlu Jehoṣafati ganjẹ yẹwhegán Jahaziẹli go nado mọ anademẹ bosọ na tuli omẹ Juda tọn lẹ nado “yí yẹwhegán [Jiwheyẹwhe tọn] lẹ sè.” (2 Otàn. 20:14, 15, 20) Whenue Ahọlu Hẹzekia pehẹ nuhahun lẹ, e lẹhlan yẹwhegán Isaia na alọgọ. (Isa. 37:1-6) Whedepopenu he Ahọlu lẹ hodo anademẹ Jehovah tọn, yé nọ yin didona bọ akọta lọ nọ mọ hihọ́. (2 Otàn. 20:29, 30; 32:22) E dona ko họnwun na mẹlẹpo dọ Jehovah wẹ to yẹwhegán etọn lẹ yizan nado deanana omẹ etọn lẹ. Etomọṣo, suhugan ahọlu lẹ gọna omẹ lọ lẹ tọn wẹ gbẹ́ yẹwhegán Jehovah tọn lẹ dai.—Jel. 35:12-15.

LEHE JEHOVAH DEANANA KLISTIANI DOWHENU TỌN LẸ DO

9. Mẹnu lẹ wẹ Jehovah yizan nado deanana Klistiani owhe kanweko tintan whenu tọn lẹ? (Sọ pọ́n yẹdide lọ.)

⁹ To owhe kanweko tintan whenu, Jehovah do agun Klistiani tọn ai. Nawẹ e deanana Klistiani dowhenu tọn enẹlẹ gbọn? E de Jesu taidi ota agun lọ tọn. (Efe. 5:23) Amọ́ Jesu ma deanana devi dopodopo tlọlọ. E yí apọsteli lẹ po sunnu mẹho he to Jelusalẹm lẹ po zan nado na yé anademẹ. (Owalọ 15:1, 2) Humọ, mẹho lẹ yin dide nado deanana agun lẹ.—1 Tẹs. 5:12; Titu 1:5.

10. (a) Nawẹ suhugan Klistiani owhe kanweko tintan whenu tọn lẹ tọn yinuwa gbọn gando anademẹ he yé mọyi lẹ go? (Owalọ lẹ 15:30, 31) (b) Naegbọn mẹdelẹ gbẹ́ nado kẹalọyi afọzedaitọ Jehovah tọn lẹ to ojlẹ Biblu tọn lẹ mẹ? (Pọ́n apotin lọ “ Nuhewutu Mẹdelẹ Gbẹ́ Kunnudenu He Họnwun lẹ Dai.”)

¹⁰ Nawẹ Klistiani owhe kanweko tintan tọn lẹ yinuwa gbọn? Homẹ suhugan yetọn lẹ tọn wẹ hùn nado hodo anademẹ he yé mọyi lẹ. Na nugbo tọn, “yé jaya na tulinamẹ” he yé mọyi lẹ wutu. (Hia Owalọ lẹ 15:30, 31.) Amọ́ nawẹ Jehovah to anadena omẹ etọn lẹ to ojlẹ mítọn mẹ gbọn?

LEHE JEHOVAH NỌ DEANANA MÍ DO TO EGBEHE

11. Na apajlẹ de he do lehe Jehovah ko deanana mẹhe to anadenanu to owhe agọe tọn lẹ mẹ do hia.

¹¹ Jehovah gbẹ́ to anadena omẹ etọn lẹ to egbehe. E nọ wàmọ gbọn Ohó etọn po Visunnu etọn po gblamẹ, yèdọ mẹhe yin ota agun lọ tọn. Be kunnudenu tin dọ Jiwheyẹwhe gbẹ́ to gbẹtọvi lẹ yizan taidi afọzedaitọ ya? Gbau. Di apajlẹ, lẹnnupọndo nujijọ delẹ he wá aimẹ jei vivọnu owhe 1800 lẹ tọn ji. Charles Taze Russell  po gbẹdohẹmẹtọ etọn lẹ po jẹ ayidego ji dọ 1914 na yin owhe ayidego tọn de, ehe mẹ Ahọluduta Jiwheyẹwhe tọn na yin didoai te. (Dan. 4:25, 26) Dọdai Biblu tọn lẹ go wẹ yé ganjẹ bo do wá tadona mọnkọ kọ̀n. Be Jehovah wẹ to anadena dodinnanu Biblu tọn he yé basi lẹ ya? E họnwun dọ mọwẹ. To 1914, nujijọ aihọn tọn lẹ dohia dọ Ahọluduta Jiwheyẹwhe tọn ko jẹ gandu ji nugbonugbo. Wẹkẹ-Whàn tintan bẹjẹeji bọ azọnylankan, aigba sisọsisọ po núdùdù whèdomẹ lẹ po bọdego. (Luku 21:10, 11) Na nugbo tọn, Jehovah wẹ to sunnu ahundoponọ enẹlẹ yizan nado gọalọna omẹ etọn lẹ.

12, 13. Tito tẹlẹ wẹ yin bibasi to Wẹkẹ-Whàn awetọ lọ whenu na azọ́n yẹwhehodidọ po mẹpinplọn tọn po nido gbloada dogọ?

¹² Sọ lẹnnupọndo nuhe jọ to Wẹkẹ-Whàn awetọ whenu lẹ ji. To whenue mẹmẹsunnu azọngbannọ he to tatọ́-tẹnnọ lẹ gbadopọnna Osọhia 17:8 godo, yé doayi e go dọ awhàn lọ ma na dekọtọn do Amagẹdọni mẹ gba, amọ́ do ojlẹ jijọho jẹ obá de mẹ tọn mẹ, ehe na hùn dotẹnmẹ lẹ dote nado wà susu dogọ to azọ́n yẹwhehodidọ tọn lọ mẹ. Enẹwutu, dile etlẹ yindọ afọdide lọ gán ko taidi nuhe ma sọgbe to ojlẹ lọ mẹ, titobasinanu Jehovah tọn ze wehọmẹ Biblu pinplọn tọn Giliadi tọn dai nado plọnazọ́n mẹdehlan lẹ na yé nido dọyẹwheho bosọ plọnmẹ lẹdo aihọn pé. Mẹdehlan lẹ yin didohlan etlẹ yin to awhàn lọ whenu. Humọ, afanumẹ nugbonọ lọ sọ wleawuna Nupinplọn Lizọnyizọn Yẹwhehọluduta Tọn b nado plọnazọ́n mẹlẹpo to agun lẹ mẹ na yé nido lẹzun yẹwhehodọtọ podọ mẹplọntọ he pọnte lẹ. Gbọnmọ dali, omẹ Jiwheyẹwhe tọn lẹ to yinyin awuwlena nado wà azọ́n he to nukọn ja lẹ.

¹³ Eyin mí lẹnnupọndo nuhe ko wayi lẹ ji, mí gán mọ hezeheze dọ Jehovah wẹ deanana omẹ etọn lẹ to ojlẹ sinsinyẹn enẹ mẹ. Sọn Wẹkẹ-Whàn awetọ lọ whenu, omẹ Jehovah tọn lẹ to otò susu mẹ ko tindo jijọho po mẹdekannujẹ po jẹ obá de mẹ dile yé to azọ́n yẹwhehodidọ tọn lọ hẹndi. Na nugbo tọn, azọ́n lọ ko gbloada taun.

14. Naegbọn mí gán dejido anademẹ he titobasinanu Jehovah tọn po mẹho he yin dide lẹ po nọ na mí lẹ go? (Osọhia 2:1) (Sọ pọ́n yẹdide lọ.)

 ¹⁴ To egbehe, mẹhe to Hagbẹ Anademẹtọ lọ mẹ lẹ gbẹ́ nọ ganjẹ Klisti go nado mọ anademẹ. Yé nọ jlo dọ anademẹ he yé nọ na mẹmẹsunnu lẹ ni sọgbe hẹ pọndohlan Jiwheyẹwhe tọn gando whẹho lẹ go. Humọ, nugopọntọ lẹdo tọn lẹ po mẹho lẹ po nọ wá na anademẹ lọ lẹ agun lẹ. c Mẹho agun tọn yiamisisadode lẹ to “adusilọ” Klisti tọn mẹ. (Hia Osọhia 2:1.) Na nugbo tọn, mẹho agun tọn ehelẹ yin mapenọ bosọ nọ ṣinuwa. Mose po Jọṣua po ṣinuwa to whedelẹnu dile e yindo na apọsteli lẹ. (Sọh. 20:12; Jọṣ. 9:14, 15; Lom. 3:23) Etomọṣo, Klisti to anadena afanumẹ nugbonọ lọ gọna mẹho he yin dide lẹ po sọwhiwhe po, podọ e na zindonukọn nado to mọwà “to azán lẹpo gbè kakajẹ vivọnu titonu lọ tọn.” (Mat. 28:20) Enẹwutu, mí tindo whẹwhinwhẹ́n lẹpo nado dejido anademẹ he e to nina mí gbọn mẹhe yin dide nado deanana mí lẹ gblamẹ go.

MÍ NỌ MỌALEYI EYIN MÍ ZINDONUKỌN NADO HODO ANADEMẸ JEHOVAH TỌN

15, 16. Etẹwẹ a plọn sọn numimọ mẹhe hodo anademẹ Jehovah tọn lẹ tọn mẹ?

¹⁵ Eyin mí zindonukọn nado nọ hodo anademẹ Jehovah tọn, mí nọ duvivi dona susu lẹ tọn etlẹ yin todin. Di apajlẹ, Andy po Robyn po hodo tudohomẹnamẹ lọ nado hẹn gbẹzan yetọn bọawu. (Mat. 6:22) Taidi kọdetọn de, yé penugo bo ze yede jo nado wazọ́n to tito họgbigbá yẹwhehọluduta tọn lẹ mẹ. Robyn dọmọ: “Mí ko nọ ohọ̀ he kótó taun lẹ mẹ, ehe ma nọ saba do adòhọsa. Podọ n’to dandannu glọ nado sà azọ́nwanu susu he n’nọ yizan nado de fọto, yèdọ nude he n’yiwanna taun. E vẹawuna mi taun nado sà yé. Amọ́ taidi asi Ablaham tọn Sala, n’magbe nado de ayiha sọn nuhe n’jodo lẹ ji, ṣigba nado jaya gando nuhe n’gán wà na Jehovah todin lẹ go.” (Heb. 11:15) Ale tẹwẹ asu po asi po ehe mọyi? Robyn dọmọ: “Mí do pekọ nujọnu tọn na mí yọnẹn dọ mí to nuhe mí do lẹpo na Jehovah wutu. Eyin mí to azọnwà to azọ́ndenamẹ yẹwhehọluduta tọn lẹ mẹ, e nọ taidi dọpọ́n de gando lehe gbẹninọ na te to aihọn yọyọ lọ mẹ do go.” Andy kọngbedopọ bo dọmọ: “Mí nọ do pekọ dọ mí to míde yizan mlẹnmlẹn nado nọgodona Ahọluduta lọ.”

¹⁶ Aliho devo tẹ mẹ wẹ mí nọ mọaleyi te eyin mí zindonukọn nado nọ hodo anademẹ Jehovah tọn? Whenue Marcia ko yí gbedewema to wehọmẹ daho godo, e jlo na hodo ayinamẹ he e mọyi nado yin gbehosọnalitọ. (Mat. 6:33; Lom. 12:11) E dọmọ: “N’yin oylọ-basina nado  wá plọnwe vọnu na owhe ẹnẹ to wehọmẹ alavọ tọn de. Amọ́ n’jlo na doafọna yanwle gbigbọmẹ tọn lẹ. Enẹwutu, n’de nado plọnazọ́n de, ehe na gọalọna mi nado penukundo dee go to lizọnyizọn lọ mẹ. Dopo to nudide dagbe hugan he n’basi lẹ mẹ niyẹn. Todin, homẹ ṣie hùn nado yin gbehosọnalitọ whepoponu tọn, podọ na n’gán diọadana tito ṣie lẹ wutu, ehe ko hùn dotẹnmẹ dote na mi nado gọalọ to Bẹtẹli, bosọ duvivi lẹblanulọkẹyi vonọtaun devo lẹ tọn.”

17. Dona devo tẹlẹ wẹ mí nọ mọyi eyin mí zindonukọn nado nọ hodo anademẹ Jehovah tọn lẹ? (Isaia 48:17, 18)

¹⁷ To whedelẹnu, mí nọ mọ ayinamẹ lẹ yí he nọ basi hihọ́na mí sọta nudelẹ taidi adọkunnu lẹ bibẹpli, podọ sọta nuwiwa delẹ he gán zọ́n bọ mí na gbà osẹ́n Jiwheyẹwhe tọn. To whẹho ehelẹ mẹ ga, mí nọ mọ dona lẹ yí eyin mí hodo anademẹ Jehovah tọn lẹ. Mí nọ hẹn ayihadawhẹnamẹnu he wé de go bosọ nọ dapana flumẹjijẹ he ma yin dandan tọn lẹ. (1 Tim. 6:9, 10) Taidi kọdetọn de, mí gán to Jehovah sẹ̀n po ahun lẹpo po zọnmii, bọ ehe nọ hẹn ayajẹ nujọnu tọn, jijọho po pekọ po wá na mí.—Hia Isaia 48:17, 18.

18. Naegbọn a do magbe nado to anademẹ Jehovah tọn lẹ hodo zọnmii?

¹⁸ Ayihaawe ma tin dọ Jehovah na zindonukọn nado to gbẹtọvi lẹ yizan taidi afọzedaitọ nado na anademẹ to nukunbibia daho lọ whenu, podọ humọ to Gandudu Owhe Fọtọ́n tọn lọ whenu. (Salm. 45:16) Be mí na zindonukọn nado to anademẹ enẹ hodo etlẹ yin to whenue mọwiwà biọ dọ mí ni ze nujlomẹ mítọn lẹ do apá dopo ya? Obá he mẹ mí nọ hodo anademẹ he Jehovah to nina mí todin lẹ jẹ wẹ na do enẹ hia. Enẹwutu, mì gbọ mí ni nọ hodo anademẹ Jehovah tọn lẹ, etlẹ yin dehe nọ yin nina mí gbọn sunnu he yin dide nado họ́ mí lẹ gblamẹ. (Isa. 32:1, 2; Heb. 13:17) Podọ dile mí to mọwà, mí do whẹwhinwhẹ́n lẹpo nado dejido anademẹtọ mítọn Jehovah go, yèdọ mẹhe nọ deanana mí nado dapana owù gbigbọmẹ tọn lẹ, podọ nado jẹ fie mí jei, enẹ wẹ nado nọgbẹ̀ kakadoi to aihọn yọyọ lọ mẹ.