BE E ko jọ pọ́n bọ a mọdọ hiẹ kẹdẹ wẹ dona pehẹ nuhahun towe lẹ ya? Mí to gbẹnọ to “ojlẹ awusinyẹn tọn he vẹawu nado pehẹ lẹ” mẹ, ehe gán hù awàkan mẹ na mí bo hẹn mí lẹndọ mí to ṣokẹdẹ. (2 Tim. 3:1) Amọ́, e ma biọ dọ mí ni nọ diahi hẹ nuhahun gbẹ̀mẹ tọn lẹ míde ṣo. Biblu zinnudeji dọ nujọnu wẹ e yin nado tindo họntọn nugbo lẹ “to ojlẹ ayimajai tọn lẹ” mẹ.—Howh. 17:17.

Apọsteli Paulu mọaleyi sọn haṣinṣan họntọnjiji tọn he e tindo hẹ gbẹdohẹmẹtọ tomẹyitọ etọn lẹ mẹ. (Kol. 4:7-11) To whenue Paulu to gànpamẹ to Lomu, họntọn etọn lẹ wà nudelẹ he Paulu lọsu na ede ma gán penugo bo wà. Di apajlẹ, Epafloditu hẹn dandannu he mẹmẹsunnu po mẹmẹyọnnu he to Filipi lẹ po wleawu etọn lẹ wá na Paulu. (Flp. 4:18) Tikiku hẹn wekanhlanmẹ Paulu tọn lẹ yì agun voovo lẹ mẹ. (Kol. 4:7) Po alọgọ họntọn etọn lẹ tọn po, Paulu hẹn lizọnyizọn etọn di mahopọnna dọ e yin ginglọndo whégbè kavi to ṣokẹdẹ to gànpamẹ. Nawẹ a gán yin họntọn nugbo de gbọn to egbehe?

Mí tindo apajlẹ egbezangbe tọn lẹ he dohia dọ nujọnu wẹ e yin nado yin họntọn nugbo de. Pọ́n apajlẹ mẹmẹyọnnu de tọn he do ede hia taidi họntọn de na Elisabet, yèdọ gbehosọnalitọ whepoponu tọn de to Espagne. Whenue yè mọ kansẹẹ-zọ̀n he ma do pọngbọ de na onọ̀ Elisabet tọn, mẹmẹyọnnu lọ do wekanhlanmẹ tulinamẹ tọn susu he sinai do wefọ Biblu tọn lẹ ji hlan ẹn. Elisabet dọmọ: “Wekanhlanmẹ ehelẹ na mi huhlọn nado pehẹ azán dopodopo matin numọtolanmẹ ṣokẹdẹninọ tọn.”—Howh. 18:24.

Mí gán hẹn haṣinṣan họntọnjiji tọn he mí tindo hẹ yisenọ hatọ lẹ lodo eyin mí nọ nọgodona yé to nuwiwa agun tọn lẹ mẹ. Di apajlẹ, be a gán biọ nado ze mẹmẹsunnu kavi mẹmẹyọnnu mẹhomẹ de yì opli kavi yì lizọnyizọn lọ mẹ ya? Eyin a wàmọ, ayihaawe matin dọ mì na yin asisa tulinamẹ tọn na ode awetọ. (Lom. 1:12) Amọ́, Klistiani delẹ ma gán penugo bo tọ́n sọn owhé yetọn lẹ gbè. Nawẹ mí gán yin họntọn nugbo de na yé gbọn?

Nuhahun agbasalilo tọn lẹ kavi ninọmẹ devo lẹ nọ glọnalina yisenọ hatọ delẹ nado wá opli lẹ nukun sọ nukun. Lẹnnupọndo apajlẹ David tọn ji, mẹhe yè mọ kansẹẹ-zọ̀n de he nọ yin lymphome na. Na osun ṣidopo linlán, e mọ nukunpedomẹgo sinsinyẹn he nọ yin chimiothérapie yí. To nukunpedomẹgo lọ whenu, David po asi etọn Lidia po nọ basi opli lẹ gbọn kanji.

Alọgọ tẹwẹ yé mọyi sọn họntọn yetọn he to agun lọ mẹ lẹ dè? To opli agun tọn dopodopo godo, delẹ to mẹhe to Plitẹnhọ Ahọluduta tọn lọ mẹ lẹ mẹ nọ dovivẹnu nado dọhona David po Lidia po gbọn hodọdopọ video ji tọn gblamẹ. Podọ,  to whenue David po Lidia po na gblọndo lẹ, yisenọ hatọ lẹ nọ wá do wekanhlanmẹ tulinamẹ tọn lẹ hlan yé. Etẹwẹ yin kọdetọn lọ? David po Lidia po masọ nọ mọ yede to ṣokẹdẹ sọmọ ba.

Be mí gán nọ wazọ́n dopọ hẹ mẹhe yin ginglọndo whégbè lẹ to lizọnyizọn mítọn mẹ ya? Po diọdo kleun delẹ po, mí gán dohia dọ mí ma wọn mẹhe to ninọmẹ mọnkọ mẹ lẹ. (Howh. 3:27) Naegbọn mí ma na basi tito ojlẹ de tọn hẹ yé nado dekunnu gbọn wekanhlanmẹ gblamẹ kavi gbọn alokan ji? Mẹhe yin ginglọndo whégbè lẹ gán penugo nado dotoaina opli sinsẹ̀nzọn kunnudegbe tọn gbọn hodọdopọ video ji tọn gblamẹ. David po Lidia po yọ́n pinpẹn tito ehe tọn. David dọmọ: “Nado tindo hodọdopọ kleun de bosọ hodẹ̀ to pọmẹ hẹ mẹhe to pipli kunnudegbe tọn mítọn mẹ lẹ na mí huhlọn taun.” Humọ, eyin ninọmẹ lẹ hẹn ẹn yọnbasi bọ e sọ sọgbe nado wàmọ, be a gán nọ basi tito sọn ojlẹ de mẹ jẹ devo mẹ nado plan plọnmẹ Biblu towe de yì wẹnlatọ he yin ginglọndo whégbè de dè nado deanana oplọn etọn ya?

Whenue mí to azọ́nwadopọ hẹ mẹmẹsunnu po mẹmẹyọnnu mítọn he yin ginglọndo whégbè lẹ po bo doayi jẹhẹnu dagbedagbe yetọn lẹ go, mí nọ vẹ́ hẹ yé dogọ. Di dohia, whenue a wazọ́n dopọ hẹ wẹnlatọ mọnkọ lẹ to lizọnyizọn lọ mẹ bo doayi lehe yé yí Ohó Jiwheyẹwhe tọn zan po azọ́nyinyọnẹn po nado jẹ ahun mẹde tọn mẹ do go, e yọnbasi dọ a ni tlẹ vẹ́ hẹ yé dogọ. Eyin a nọ nọgodona yisenọ hatọ lẹ to nuwiwa gbigbọmẹ tọn lẹ mẹ, a na jihọntọn susu lẹ dogọ.—2 Kọl. 6:13.

Paulu mọ homẹmimiọn yí to whenue họntọn etọn Titu wá dla ẹ pọ́n. (2 Kọl. 7:5-7) Kandai ehe flin mí dọ gbọnvona dọ mí gán nọ miọnhomẹna mẹhe to hudo mẹ lẹ gbọn awuvẹmẹ didohia yé dali, mí gán sọ nọ yí whenu zan dopọ hẹ yé bosọ nọ wà nuhe go mí pé nado nọgodona yé.—1 Joh. 3:18.

Mẹmẹsunnu po mẹmẹyọnnu mítọn he to Russie lẹ po ze apajlẹ dagbe de dai na mí, na nuhe dù godoninọna ode awetọ. Lẹnnupọndo numimọ Sergey po asi etọn Tatyana po tọn ji. To whenue ponọ lẹ ko keje owhé yetọn pọ́n godo, yé ze yé yì ponọ-pámẹ nado kanhose yé. Tatyana whẹ́whẹ́ wẹ yè tundote podọ e lẹkọyi whégbè. Sergey dọmọ: “Tlolo he [Tatyana] jẹ whégbè, mẹmẹyọnnu adọgbotọ de yì dla ẹ pọ́n. Họntọn susu devo lẹ sọ yì ga podọ yé gọalọna mí nado vọ́ nuhe to ohọ̀ mítọn mẹ lẹ tò do otẹn yetọn mẹ.”

Sergey yidogọ dọ: “N’nọ saba yiwanna Howhinwhẹn lẹ 17:17, fie e yin didọ te dọ: ‘Họntọn nugbo nọ yiwannamẹ to whelẹponu, podọ nọvisunnu he go yè sọgan dejido to ojlẹ ayimajai tọn lẹ mẹ wẹ ewọ.’ Zẹẹmẹ hogbe ehelẹ tọn sọ họnwun na mi dogọ titengbe to ojlẹ homẹkẹn tọn ehe mẹ, he n’ma gán penugo bo duto e ji dee ṣo. Jehovah ko na mi họntọn lẹ he yí adọgbigbo do nọ apá ṣie.” a

Dile mí na to pipehẹ ninọmẹ he sinyẹn taun lẹ, mí na do hudo alọgọ họntọn lẹ tọn. Mí na tlẹ sọ do hudo yetọn hugan to nukunbibia daho lọ whenu. Enẹwutu, mì gbọ mí ni wà nuhe go mí pé lẹpo nado yin họntọn nugbo de todin!—1 Pita 4:7, 8.