1. Etẹwẹ dohia dọ owanyi jọwamọ tọn hán to whẹndo susu mẹ to egbehe?

BIBLU dọ dọdai dọ to azán godo tọn lẹ mẹ, gbẹtọ lẹ ma na tindo “owanyi jọwamọ tọn.” (2 Tim. 3:1, 3) Mí to hẹndi dọdai ehe tọn mọ to egbehe. Di apajlẹ, mẹjitọ livi susu lẹ wẹ ko gbẹ́ yede, bo nọ duadi do yede go, ehe zọ́n bọ ovi lẹ nọ mọdọ yè ma yiwanna emi. Whẹndo delẹ tlẹ nọ topọ, ṣogan bo nọ taidi jonọ na ode awetọ. Mẹhe nọ na ayinamẹ do whẹndo ji de dọ dọ: “Otọ́, onọ̀ po ovi lẹ po wẹ nọ dekọ sọn yede go bo nọ tẹdo ọdinatẹẹ, tablẹti, alokan kavi aihundida video ji tọn go. Dile etlẹ yindọ owhé dopolọ gbè wẹ hagbẹ whẹndo tọn ehelẹ nọ nọ̀, yé ma nọ yọ́n núkaka de gando yede go.”

2, 3. (a) Sọgbe hẹ Lomunu lẹ 12:10, mẹnu lẹ wẹ mí dona yiwanna sisosiso? (b) Etẹwẹ mí na gbadopọnna to hosọ ehe mẹ?

² Mí ma jlo dọ gbigbọ mẹhe ma nọ do owanyi hia to aihọn lọ mẹ lẹ tọn ni yinuwado mí ji. (Lom. 12:2) Kakatimọ, mí dona wleawuna owanyi sisosiso na hagbẹ whẹndo tọn mítọn lẹ, podọ na mẹhe gando mí go to yise mẹ lẹ lọsu. (Hia Lomunu lẹ 12:10.) Owanyi sisosiso, etẹwẹ nọ yinmọ? Hogbe de wẹ he nọ do haṣinṣan pẹkipẹki he nọ to hagbẹ whẹndo tọn he sẹpọ yedelẹ ṣẹnṣẹn hia. Owanyi mọnkọ wẹ mí dona tindo na whẹndo gbigbọmẹ tọn mítọn, enẹ wẹ mẹmẹsunnu po mẹmẹyọnnu mítọn lẹ po. Eyin mí nọ do owanyi sisosiso hia, be alọgọ wẹ mí te nado hẹn pọninọ he yin adà titengbe sinsẹ̀n-bibasi nugbo tọn go.—Mika 2:12.

³ Na mí nido penugo bo wleawuna owanyi sisosiso bosọ nọ do e hia, mì gbọ mí ni pọ́n nue mí gán plọn sọn apajlẹ Biblu tọn lẹ mẹ.

4. Nawẹ Jakọbu 5:11 gọalọna mí nado yọ́n obá he mẹ Jehovah yiwanna mí jẹ gbọn?

⁴ Biblu donù jẹhẹnu dagbedagbe Jehovah tọn lẹ go. Di apajlẹ, e dọ dọ, “Jiwheyẹwhe wẹ owanyi.” (1 Joh. 4:8) Enẹ kọkọdọkọ ko dọ̀n mí sẹpọ ẹ. Amọ́, Biblu sọ dọ dọ, “Jehovah tindo owanyi sisosiso.” (Hia Jakọbu 5:11.) Lehe zẹẹmẹ ehe do obá he mẹ Jehovah yiwanna mí jẹ hia sọ!

5. Nawẹ Jehovah nọ do lẹblanu hia gbọn, podọ nawẹ mí gán hodo apajlẹ etọn gbọn?

⁵ Doayi e go dọ Jakọbu 5:11 slẹ owanyi sisosiso dopọ hẹ jẹhẹnu Jehovah tọn devo, enẹ wẹ lẹblanu etọn. (Eks. 34:6) Dopo to aliho he mẹ Jehovah nọ do lẹblanu etọn hia mí te lẹ mẹ wẹ yindọ, e nọ jo nuṣiwa mítọn lẹ na mí. (Salm. 51:1) To Biblu mẹ, lẹblanu bẹ nususu hẹn hú jonamẹ. Lẹblanu yin numọtolanmẹ sinsinyẹn he mẹde nọ tindo to homẹ whenue e mọ mẹde to yaji, bosọ yin whinwhàn nado gọalọna mẹlọ. Jehovah dọ dọ ojlo sinsinyẹn he emi tindo nado gọalọna mí zẹ̀ numọtolanmẹ he onọ̀ de nọ tindo na ovi etọn go. (Isa. 49:15) Eyin mí to yaji, lẹblanu nọ whàn Jehovah nado gọalọna mí. (Salm. 37:39; 1 Kọl. 10:13) Mí gán do lẹblanu hia mẹmẹsunnu po mẹmẹyọnnu mítọn lẹ po, eyin mí nọ jona yé bo ma nọ hẹn yé do homẹ to whenue yé wà nude he vẹna mí. (Efe. 4:32) Amọ́, aliho titengbe devo nado do owanyi hia wẹ nado gọalọna yé whenue yé to pipehẹ nuhahun lẹ. Eyin owanyi whàn mí nado do lẹblanu hia mẹdevo lẹ, be apajlẹ Jehovah tọn hodo wẹ mí te, yèdọ apajlẹnọ daho hugan owanyi sisosiso tọn.—Efe. 5:1.

6. Nawẹ Jonatani po Davidi po do owanyi sisosiso hia ode awetọ gbọn?

⁶ Biblu bẹ kandai gbẹtọvi mapenọ he do owanyi sisosiso hia lẹ tọn hẹn. Lẹnnupọndo apajlẹ Jonatani po Davidi po tọn ji. Biblu dọ dọ: “Jonatani po Davidi po lẹzun họntọn vivẹ́ lẹ, bọ Jonatani jẹ wanyina ẹn ji di  edetiti.” (1 Sam. 18:1) Davidi yin dide nado jẹ otẹn Sauli tọn mẹ di ahọlu. Enẹgodo, Sauli jẹ awuwhàn Davidi ji bo tẹnpọn nado hù i. Amọ́, visunnu Sauli tọn Jonatani ma hopódona otọ́ etọn nado doalọ to hùnhọ́ Davidi tọn dùdù mẹ. Jonatani po Davidi po dopà nado to họntọn yin, podọ nado nọ gọalọna ode awetọ to whepoponu.—1 Sam. 20:42.

7. Etẹwẹ gán ko glọnalina Jonatani po Davidi po nado lẹzun họntọn?

⁷ Owanyi he to Jonatani po Davidi po ṣẹnṣẹn sọ nọ họnwun dogọ, eyin mí lẹnnupọndo nudelẹ he gán o glọnalina yé nado lẹzun họntọn ji. Di apajlẹ, nudi owhe 30 wẹ Jonatani yí to Davidi si. Jonatani gán o wá tadona kọ̀n dọ emilẹ po jọja he ma do numimọ de po ma pé do nude. Amọ́, Jonatani ma yí nukunpẹvi do pọ́n Davidi kavi yinuwa hẹ ẹ domọ.

8. Naegbọn a do lẹndọ Jonatani yin họntọn dagbe de na Davidi?

⁸ Jonatani gán ko whànwu Davidi. Taidi visunnu Ahọlu Sauli tọn, Jonatani gán o tẹkudeji dọ emilẹ ji wẹ e jlọ do nado lẹzun ahọlu he bọdego. (1 Sam. 20:31) Amọ́, Jonatani yin whiwhẹnọ bosọ yin nugbonọ na Jehovah. Enẹwutu, e yí ahun lẹpo do nọgodona nudide he Jehovah bayi nado de Davidi taidi ahọlu sọgodo tọn. E sọ yin nugbonọ na Davidi, etlẹ yin to whenue mọwiwà fọ́n ajà Sauli tọn dote.—1 Sam. 20:32-34.

9. Be Jonatani nọ pọ́n Davidi hlan di kẹntọ wẹ ya? Bayi zẹẹmẹ.

⁹ Jonatani tindo owanyi sisosiso na Davidi, enẹwutu, e ma nọ pọ́n ẹn di kẹntọ. Ogá nọ sè-pẹ́n to alọ Jonatani tọn mẹ taun, podọ awhànfuntọ adọgbotọ de wẹ e sọ yin. Mẹlẹ dọ gando ewọ po baba etọn Sauli po go dọ, “yé yawu hú akùn, bo dohuhlọn hú kinnikinni.” (2 Sam. 1:22, 23) Enẹwutu, Jonatani gán ko doawagun gando nuwadotana etọn lẹ go. Amọ́, e ma do gbigbọ agbàwhinwhlẹn tọn kavi mẹhẹndohomẹ tọn. Kakatimọ, onú Davidi tọn nọ jẹeji na Jonatani, na adọgbigbo po jidide do Jehovah go etọn po wutu. Na nugbo tọn, whenue Davidi hù Goliati godo, wẹ Jonatani jẹ wanyina ẹn ji di edetiti. Nawẹ mí gán do owanyi sisosiso mọnkọ hia mẹmẹsunnu po mẹmẹyọnnu mítọn lẹ po gbọn?

10. Etẹwẹ e zẹẹmẹdo nado “yiwanna ode awetọ [mítọn] sisosiso sọn ahun mẹ wá”?

¹⁰ Biblu dọna mí nado nọ “yiwanna ode awetọ [mítọn] sisosiso sọn ahun mẹ wá.” (1 Pita 1:22) Jehovah ze apajlẹ dagbe lọ dai na mí. Owanyi he e tindo na mí siso sọmọ bọ eyin mí yin nugbonọ na ẹn, nudepope ma gán sánkanna haṣinṣan enẹ. (Lom. 8:38, 39) Hogbe Glẹkigbe tọn lọ he yin lilẹdo “sisosiso” bẹ linlẹn vivẹnudido vẹkuvẹku nado wà nude tọn hẹn. To whedelẹnu, e gán biọ dọ mí ni dovivẹnu vẹkuvẹku nado wleawuna owanyi sisosiso na yisenọ hatọ de. Whenue mẹdevo lẹ hẹn homẹgble mí, mí dona zindonukọn nado “nọ sinyẹnlin hẹ ode awetọ to owanyi mẹ, bo nọ yí vivẹnudido vẹkuvẹku do hẹn dopo-yinyin gbigbọ tọn go to gẹdẹ pọninọ jijọho tọn mẹ.” (Efe. 4:1-3) Eyin mí dovivẹnu nado hẹn “gẹdẹ pọninọ jijọho tọn” go, mí na mọnú zẹ̀ nuṣiwa mẹmẹsunnu mítọn lẹ tọn go. Mí na wà nue go mí pé lẹpo nado nọ pọ́n mẹmẹsunnu po mẹmẹyọnnu mítọn lẹ po hlan dile Jehovah nọ wà do.—1 Sam. 16:7; Salm. 130:3.

11. Naegbọn e gán nọ vẹawu to whedelẹnu nado wleawuna owanyi sisosiso?

¹¹ E ma nọ bọawu to whelẹponu nado do owanyi sisosiso hia mẹmẹsunnu po mẹmẹyọnnu  mítọn lẹ po, titengbe eyin mí yọ́n awugbopo yetọn lẹ. E taidi dọ ehe yin avùnnukundiọsọmẹnu de na Klistiani owhe kanweko tintan whenu tọn delẹ. Di apajlẹ, e taidi dọ Euodia po Sintiki po ma do nuhahun depope dile yé to azọ́nwa “to kọndopọ mẹ hẹ [Paulu] na wẹndagbe lọ tọn wutu.” Amọ́, na whẹwhinwhẹ́n delẹ wutu, e vẹawuna yé nado nọ jijọho mẹ hẹ ode awetọ. Enẹwutu, Paulu dotuhomẹna yé “nado tindo linlẹn dopolọ to Oklunọ mẹ.”—Flp. 4:2, 3.

12. Nawẹ mí gán wleawuna owanyi sisosiso na yisenọ hatọ mítọn lẹ gbọn?

¹² Nawẹ mí sọgan wleawuna owanyi sisosiso na mẹmẹsunnu po mẹmẹyọnnu mítọn lẹ po to egbehe gbọn? Eyin mí dovivẹnu nado yọ́n yisenọ hatọ mítọn lẹ ganji, e gán bọawuna mí dogọ nado mọnukunnujẹ yé mẹ, bo wleawuna owanyi sisosiso na yé. Mí ni ma dike owhe yetọn kavi aṣa he mẹ yé wá sọn ni glọnalina mí blo. Flindọ nudi owhe 30 wẹ Jonatani yí to Davidi si, ṣogan e jihọntọn pẹkipẹki hẹ ẹ. Be a gán jihọntọn hẹ mẹde he yin mẹho na we kavi he a hú mẹho to agun lọ mẹ ya? Eyin a wàmọ, a na dohia dọ a “tindo owanyi na pipli mẹmẹsunnu lẹ tọn pete.”—1 Pita 2:17.

13. Naegbọn mí sọgan nọma vẹ́ po mẹlẹpo po to agun mẹ?

¹³ Be owanyi sisosiso tintindo na yisenọ hatọ lẹ zẹẹmẹdo dọ mí dona vẹ́ po mẹhe to agun lọ mẹ lẹpo po wẹ ya? Paali, enẹ ma na sọgbe hẹ lẹnpọn dagbe. Nude ma ylan to e mẹ nado vẹ́ po mẹde po hú mẹdevo, na mí tindo nudelẹ to kọndopọ mẹ wutu. Jesu ylọ apọsteli lẹpo dọ “họntọn,” amọ́, e do owanyi vonọtaun na Johanu. (Joh. 13:23; 15:15; 20:2) Etomọṣo, aliho he mẹ Jesu nọ yinuwa hẹ Johanu te ma gbọnvona mẹ-diẹ lẹ tọn. Di apajlẹ, whenue Johanu po nọvisunnu etọn Jakọbu po biọ otẹn nukundeji de to Ahọluduta Jiwheyẹwhe tọn mẹ, Jesu dọna yé dọ: “Nado sinai to adusilọ ṣie kavi amiyọnlọ ṣie mẹ ma yin yẹn tọn nado namẹ gba.” (Malku 10:35-40) Nado hodo apajlẹ Jesu tọn, mí ma dona nọ yinuwa hẹ họntọn mítọn lẹ to aliho  he gbọnvo mẹ. (Jak. 2:3, 4) Mọwiwà gán hẹn kinklan wá, yèdọ nude he ma do otẹn etọn to agun Klistiani tọn mẹ.—Juda 17-19.

14. Sọgbe hẹ Filipinu lẹ 2:3, etẹwẹ na gọalọna mí nado dapana gbigbọ agbàwhinwhlẹn tọn?

¹⁴ Eyin mí do owanyi sisosiso hia ode awetọ, mí nọ bayi hihọ́na agun lọ sọn gbigbọ agbàwhinwhlẹn tọn si. Flindọ, Jonatani ma tẹnpọn nado whlẹnagbà hẹ Davidi, bo pọ́n ẹn hlan di mẹhe to ofìn whlẹn hẹ ẹ. Mímẹpo wẹ gán hodo apajlẹ Jonatani tọn. Ma nọ pọ́n azọ́nwatọgbẹ́ towe lẹ hlan di agbàwhlẹnhẹmẹtọ na nugopipe yetọn lẹ wutu blo, amọ́, “nọ gbọn whiwhẹ dali pọ́n mẹdevo lẹ dọ yé yiaga hú” we. (Hia Filipinu lẹ 2:3.) Nọ hẹn do ayiha mẹ dọ, mẹdopodopo wẹ do otẹn etọn to agun lọ mẹ. Eyin mí tindo pọndohlan jlẹkaji tọn gando míde go, mí na nọ mọ jẹhẹnu dagbe mẹmẹsunnu po mẹmẹyọnnu mítọn lẹ po tọn, bo nasọ mọaleyi sọn apajlẹ dagbe nugbonọ-yinyin tọn yetọn mẹ.—1 Kọl. 12:21-25.

15. Etẹwẹ a plọn sọn numimọ Tanya po whẹndo etọn po tọn mẹ?

¹⁵ Whenue mí pehẹ whlepọn madonukun lẹ, Jehovah nọ miọnhomẹna mí gbọn owanyi sisosiso gọna alọgọ he jẹ mẹmẹsunnu po mẹmẹyọnnu mítọn lẹ po tọn dali. Pọ́n nue jọ do whẹndo de go to États-Unis, to whenue yé hodo tito-to-whinnu samedi tọn Plidopọ Akọjọpli tọn lọ “Owanyi Ma Nọ Gboawupo Gbede!” tọn godo to 2019. Tanya, yèdọ onọ̀ de he do ovi atọ̀n dọ dọ, “Mí to mọto mẹ bo lẹkọ ja hotẹli he mẹ mí te to whenue mọto devo jo ali etọn do bo wá sọ́ mọto mítọn. Mẹdepope ma gbleawu, amọ́ mí jẹte sọn mọto lọ mẹ bo nọte to ali lọ ji po obu po. Mẹde nọte to ali lọ pá bo mìalọ na mí nado wá biọ  mọto etọn mẹ nado mọ hihọ́. Mẹmẹsunnu mítọn de wẹ he ṣẹṣẹ tlọ́n plidopọ dopolọ. Podọ e ma yin ewọ ṣo wẹ nọte. Afọzedaitọ atọ́n delẹ sọn Suède nọte ga. Mẹmẹyọnnu lọ lẹ gbò yẹn po viyọnnu ṣie po fán po zohunhun po, ehe wà dagbe na mí taun! N’dọna yé dọ yé ni ma hànu blo, amọ́ yé ma jlo na jo mí do. Yé gbọṣi mí dè, etlẹ yin to whenue nukunpedomẹgotọ dotowhé tọn lẹ ko wá godo, podọ yé hẹn ẹn diun dọ mí ma jẹdò nudepope tọn. Mí mọ owanyi Jehovah tọn to whenue mí to jujugbọn ninọmẹ sinsinyẹn ehe mẹ. Numimọ ehe hẹn owanyi mítọn na mẹmẹsunnu po mẹmẹyọnnu mítọn lẹ po siso deji, bosọ yidogọna owanyi po pinpẹn-nutọn-yinyọnẹn mítọn po na Jehovah.” Be a gán gbẹ́ flin whenue a to nuhudo mẹ, bọ yisenọ hatọ de do owanyi sisosiso hia we ya?

16. Whẹwhinwhẹ́n tẹlẹ wẹ mí tindo nado nọ do owanyi sisosiso hia ode awetọ?

¹⁶ Lẹnnupọndo kọdetọn he owanyi sisosiso didohia ode awetọ nọ hẹnwa lẹ ji. Mí nọ miọnhomẹna mẹmẹsunnu po mẹmẹyọnnu mítọn lẹ po to whenue yé to hudo mẹ. Mí nọ yidogọna pọninọ to omẹ Jiwheyẹwhe tọn lẹ ṣẹnṣẹn. Mí nọ dohia dọ devi Jesu tọn lẹ wẹ mí, podọ ehe nọ dọ̀n ahunjijlọnọ lẹ wá sinsẹ̀n-bibasi nugbo lọ mẹ. Hú popolẹpo, mí nọ pagigona Jehovah, yèdọ “Otọ́ lẹblanu sisosiso lẹ tọn podọ Jiwheyẹwhe homẹmimiọn lẹpo tọn.” (2 Kọl. 1:3) Mì gbọ mímẹpo ni zindonukọn nado nọ wleawuna owanyi sisosiso bosọ nọ do e hia!