1. Etẹwẹ Jehovah ko wà na dopodopo mítọn lẹ?

JEHOVAH ko dọ̀n dopodopo mítọn lẹ wá ede dè. (Joh. 6:44) Lẹnnupọndo nuhe enẹ zẹẹmẹdo ji. Dile Jehovah yí sọwhiwhe do to gbẹtọ liva liva lẹ gbeje pọ́n to aihọn lọ mẹ, e mọ nuhọakuẹ de to hiẹ mẹ, enẹ wẹ yindọ a yin ahunjijlọnọ bo gán wá yiwanna ewọ. (1 Otàn. 28:9) Jehovah yọ́n we, e nọ mọnukunnujẹ go we bosọ yiwanna we. Lehe enẹ vọ́ jidenamẹ do sọ!

2. Nawẹ Jesu do ojlo he Jehovah nọ do to lẹngbọ Etọn lẹ dopodopo mẹ hia gbọn?

² Jehovah nọ hò towe pọ́n sisosiso, podọ e sọ nọ hò mẹmẹsunnu gọna mẹmẹyọnnu towe lẹpo tọn pọ́n ga. Nado do enẹ hia, Jesu yí Jehovah jlẹdo lẹngbọhọtọ de go. Eyin lẹngbọ dopo to 100 ji danbú sọn lẹngbọpa lọ mẹ, etẹwẹ lẹngbọhọtọ lọ na wà? E na “jo 99 lẹ do osó lẹ ji bo yì dín dopo he to dindanbu lọ.” Eyin lẹngbọhọtọ lọ mọ lẹngbọ lọ, e ma na gblehomẹ dego na e danbú wutu gba. E na jaya wẹ. Etẹwẹ yin nuagokun lọ? Lẹngbọ dopodopo wẹ họakuẹ to nukun Jehovah tọn mẹ. Jesu dọmọ: “E ma yin ojlo Otọ́ ṣie he tin to olọn mẹ tọn dọ dopo tata to omẹ pẹvi ehelẹ mẹ ni dọ̀n gba.”—Mat. 18:12-14.

3. Etẹwẹ mí na gbadopọnna to hosọ ehe mẹ?

³ Matin ayihaawe, mí ma na jlo gbede nado hẹn depope to mẹmẹsunnu kavi mẹmẹyọnnu mítọn lẹ mẹ gbọjọ. Etẹwẹ gán gọalọna mí ma nado hẹn mẹdevo lẹ dahli? Podọ, etẹwẹ mí gán wà eyin mẹde gbleawuna mí? Mí na mọ gblọndo kanbiọ enẹlẹ tọn to hosọ ehe mẹ. Amọ́ jẹnukọn whẹ́, mì gbọ mí ni  dọho pẹẹde do “omẹ pẹvi ehelẹ” he yin nùdego to Matiu weta 18 mẹ ji.

4. Mẹnu lẹ wẹ yin “omẹ pẹvi ehelẹ”?

⁴ “Omẹ pẹvi ehelẹ” wẹ devi Jesu tọn lẹpo, yèdọ yọpọvu po mẹho po. Mahopọnna owhe yetọn, yé “taidi yọpọvu lẹ” to linlẹn lọ mẹ dọ yé nọ jlo na yin pinplọn gbọn Jesu dali. (Mat. 18:3) Dile etlẹ yindọ ninọmẹ po aṣa yetọn lẹ po nọ gbọnvo, bọ pọndohlan po gbẹtọ-yinyin yetọn lẹ po masọ yin dopolọ, yemẹpo wẹ nọ do yise hia to Klisti mẹ. Taidi kọdetọn de, Klisti yiwanna yé sisosiso.—Mat. 18:6; Joh. 1:12.

5. Nawẹ e nọ ṣí na Jehovah whenue mẹde gbleawuna dopo to omẹ Etọn lẹ mẹ kavi hẹn ẹn dahli?

⁵ “Omẹ pẹvi” ehe lẹpo wẹ họakuẹ to nukun Jehovah tọn mẹ. Nado mọnukunnujẹ ehe mẹ, lẹnnupọndo numọtolanmẹ he mí nọ do na ovi pẹvi lẹ ji. Yé nọ họakuẹ na mí taun. Mí nọ jlo na bayi hihọ́na yé, na yé ma do huhlọn, numimọ kavi nuyọnẹn mẹhe ko do mẹhowhe lẹ tọn wutu. To paa mẹ, mí ma nọ jlo dọ yè ni gbleawuna mẹde, podọ eyin e sọ wá yindọ yọpọvu de wẹ, e nọ vẹna mí bo tlẹ sọ nọ hẹn homẹgble mí taun. Mọdopolọ, Jehovah nọ jlo na bayi hihọ́na mí. E nọ vẹna ẹn bo tlẹ nọ gblehomẹna ẹn eyin mẹde gbleawuna dopo to omẹ Etọn lẹ mẹ kavi hẹn ẹn dahli!—Isa. 63:9; Malku 9:42.

6. Sọgbe hẹ 1 Kọlintinu lẹ 1:26-29, nukun tẹwẹ aihọn lọ nọ yí do pọ́n devi Jesu tọn lẹ?

⁶ Aliho devo tẹ mẹ wẹ devi Jesu tọn lẹ taidi “omẹ pẹvi” lẹ te? Na taun tọn, mẹnu lẹ wẹ aihọn lọ nọ pọnhlan taidi mẹjọmẹ lẹ? Adọkunnọ lẹ, mẹhe diyin lẹ po gbẹtọ huhlọnnọ lẹ po wẹ. To vogbingbọn mẹ, devi Jesu tọn lẹ nọ taidi mẹhe ma tọ́nta sọmọ lẹ, yèdọ “omẹ pẹvi” tlala lẹ. (Hia 1 Kọlintinu lẹ 1:26-29.) Amọ́, e ma yin nukun enẹ wẹ Jehovah nọ yí do pọ́n yé.

7. Numọtolanmẹ tẹwẹ Jehovah nọ jlo dọ mí ni do gando mẹmẹsunnu po mẹmẹyọnnu mítọn lẹ po go?

⁷ Jehovah yiwanna devizọnwatọ etọn lẹpo, vlavo yé ko to sinsẹ̀n ẹn sọn owhe susu lẹ die kavi yin omẹ yọyọ to nugbo lọ mẹ. Mẹmẹsunnu po mẹmẹyọnnu mítọn lẹpo po wẹ họakuẹ na Jehovah, enẹwutu yé dona nọ họakuẹ to nukun mítọn mẹ ga. Mí nọ jlo na “tindo owanyi na pipli mẹmẹsunnu lẹ tọn pete,” e ma yin na delẹ poun to yé mẹ. (1 Pita 2:17) Mí dona nọ wleawufo nado wà nue go mí pé lẹpo nado bayi hihọ́na yé bosọ penukundo yé go. Eyin mí mọdọ mí ko gbleawuna mẹde, kavi hẹn homẹgble e, mí ma dona yinuwa taidi dọ nude ma jọ wẹ nkọ, bo wá tadona kọ̀n dọ mẹlọ nọ yawu gblehomẹ gbau bo dona wọnji enẹ go. Naegbọn mẹdelẹ do nọ gblehomẹ? Vlavo na ninọmẹ he mẹ yé whẹ́n te wutu, mẹmẹsunnu po mẹmẹyọnnu delẹ po ma nọ yí nukun nujọnu tọn de do pọ́n yede. Mẹdevo lẹ yin omẹ yọyọ to nugbo lọ mẹ; bo ma ko yọ́n lehe yé dona nọ yinuwa gando awugbopo mẹlẹ tọn go do. Depope he whẹho lọ yin, mí dona wà nue go mí pé lẹpo na jijọho nido tin. Amọ́ gbọnvona enẹ, mẹde he nọ yawu gblehomẹ na nuyiwa mẹdevo lẹ tọn wutu dona kẹalọyi dọ ehe yin jijọ ylankan de he ji e dona wazọ́n do. E dona wàmọ nado vò sọn ayiha mẹ, podọ na dagbemẹninọ mẹdevo lẹ tọn wutu.

8. Pọndohlan he gbayipe tẹwẹ yinuwado devi Jesu tọn lẹ ji?

⁸ Etẹwẹ whàn Jesu nado dọho gando “omẹ pẹvi ehelẹ” go? Devi etọn lẹ wẹ kanbiọ ẹ dọ: “Mẹnu wẹ yin mẹhe klohugan to Ahọluduta olọn tọn mẹ taun?” (Mat. 18:1) To ojlẹ lọ mẹ, Ju susu wẹ yindidi po otẹn po nọ duahunmẹna sinsinyẹn. Weyọnẹntọ de dọ dọ: “Sunnu lẹ  nọ yí egblemaku do dín gbégbò, gigo, yindidi, nukundagbe po sisi po to gbẹzan yetọn blebu mẹ.”

9. Etẹwẹ devi Jesu tọn lẹ dona wà?

⁹ Jesu yọnẹn dọ devi emitọn lẹ dona dovivẹnu vẹkuvẹku nado họ̀nadọna gbigbọ agbàwhinwhlẹn tọn sọn ahun yetọn mẹ, yèdọ gbigbọ de he ko doadọ̀do to aṣa Ju lẹ tọn mẹ. E dọna yé dọmọ: “Mì gbọ mẹhe klohugan to mì ṣẹnṣẹn ni lẹzun pẹvi pete, podọ mẹhe yin nukọntọ ni lẹzun mẹhe to lizọnyi.” (Luku 22:26) Mí nọ yinuwa taidi omẹ “pẹvi pete” whenue mí “pọ́n mẹdevo lẹ dọ yé yiaga” hú mí. (Flp. 2:3) Lehe mí to awuwlena pọndohlan enẹ sọ, mọ wẹ e na vẹawu dogọ dọ mí ni hẹn mẹdevo lẹ dahli do niyẹn.

10. Ayinamẹ apọsteli Paulu tọn tẹwẹ mí dona hẹn do ayiha mẹ?

¹⁰ Mẹmẹsunnu gọna mẹmẹyọnnu mítọn lẹpo wẹ yiaga hú mí to aliho de kavi devo mẹ. E bọawu taun nado mọ ehe, eyin mí nọ ze ayiha do jẹhẹnu dagbe yetọn lẹ ji. Mí dona hẹn ayinamẹ he apọsteli Paulu na Kọlintinu lẹ do ayiha mẹ, e dọmọ: “Mẹnu wẹ hẹn we gbọnvona mẹdevo? Na nugbo tọn, etẹwẹ hiẹ tindo bọ e ma yindọ hiẹ mọyi wẹ? Na nugbo tọn, eyin a mọ ẹn yí wẹ, naegbọn hiẹ do to awagundo taidi dọ e ma yin hiẹ mọ ẹn yí wẹ?” (1 Kọl. 4:7) Mí dona payi gando mẹtẹnpọn depope go nado dọ̀n ayidonugo wá míde ji kavi lẹndọ mí yiaga hú mẹdevo lẹ. Eyin mẹmẹsunnu de nọ na hodidọ he nọ whànmẹ taun lẹ, kavi mẹmẹyọnnu de do nunina nado nọ bẹ plọnmẹ Biblu lẹ jẹeji, e dona nọ yawu na gigo lọ Jehovah.

11. Nuagokun tẹ ji wẹ Jesu jlo na zinnudo to apajlẹ he gando ahọlu de po afanumẹ etọn po go mẹ?

¹¹ To whenue Jesu na avase hodotọ etọn lẹ ma nado hẹn mẹdevo lẹ dahli godo, e na apajlẹ gando ahọlu de po afanumẹ etọn po go. Ahọlu lọ jo ahọ́ daho he afanumẹ lọ ma gán sú gbede de na ẹn. To nukọn mẹ, afanumẹ enẹ dopolọ ma jlo na jo ahọ́ he whè humọ tlala he afanumẹ hatọ etọn de dù do e na ẹn. To godo mẹ, ahọlu lọ sú afanumẹ he ma do lẹblanu lọ do gànpamẹ. Etẹwẹ yin nuplọnmẹ lọ? Jesu dọmọ: “Mọkẹdẹ wẹ Otọ́ ṣie olọn tọn na yinuwa hẹ mì do eyin dopodopo mìtọn ma nọ jona mẹmẹsunnu etọn sọn ahun mẹ wá.”—Mat. 18:21-35.

12. Nawe mí gán gbleawuna mẹdevo lẹ gbọn eyin mí gbẹ́ nado jonamẹ?

¹² Nue afanumẹ lọ wà hẹn awugble wá na ede po mẹdevo lẹ po. Tintan, e gbọn lẹblanu matindo dali ‘ze afanumẹ hatọ etọn dlan gànpamẹ kaka ewọ nado suahọ he e dù.’ Awetọ, e gbleawuna afanumẹ devo he mọ nuhe e wà lẹ. Whenue “afanumẹ hatọ etọn lẹ mọ nuhe jọ, e blawuna yé tlala.” Mọdopolọ, nue mí nọ wà lẹ nọ yinuwado mẹdevo lẹ ji. Eyin mẹde ṣinuwa do mí bọ mí gbẹ́ nado jona ẹn, etẹwẹ gán jọ? Tintan, mí nọ gbleawuna mẹlọ, na mí tẹ̀ ẹ jonamẹ, ayidonugo po owanyi mítọn po wutu. Awetọ, eyin mẹdevo lẹ to agun lọ mẹ doayi e go dọ kiṣà-kiṣà tin to mílẹ po mẹlọ po ṣẹnṣẹn, yé ma na voawu.

13. Etẹwẹ a plọn sọn numimọ gbehosọnalitọ de tọn mẹ?

¹³ Whenue mí jona mẹmẹsunnu po mẹmẹyọnnu mítọn lẹ po, mí nọ wà dagbe na míde po mẹdevo lẹ po. Numimọ he mẹmẹyọnnu gbehosọnalitọ de he mí na ylọdọ Crystal do niyẹn. Mẹmẹyọnnu de to agun lọ mẹ gbleawuna ẹn. Crystal flindọ: “To whedelẹnu, hogbe etọn lẹ nọ gbleawuna mi taidi ohí de. N’ma tlẹ nọ jlo na zọnhẹ ẹ to lizọnyizọn lọ mẹ. Zohunhun po ayajẹ ṣie po jẹ didepo ji.” Crystal mọdọ owhẹ̀ emitọn whẹ́n nado gblehomẹ. Amọ́, e ma joawuna mẹhẹndohomẹ kavi dike onú ede tọn ni blawuna ẹn. E gbọn whiwhẹ dali yí ayinamẹ Owe-wiwe lẹ tọn he e mọ to hosọ lọ “Mì Nọ Jonamẹ sọn Ahun Mìtọn Mẹ”  he tin to Atọ̀họ̀-Nuhihọ́ lọ Tọn 15 octobre 1999 mẹ do yizan mẹ bo jona mẹmẹyọnnu etọn. Crystal dọmọ: “N’ko wá mọ todin dọ mímẹpo wẹ to vivẹnudo nado ze gbẹtọ-yinyin yọyọ lọ dogo, podọ Jehovah wleawufo nado nọ jona mí egbesọegbesọ. E taidi dọ agbàn pinpẹn de yin zize sọn kọ̀ji na mi wẹ nkọ. N’vọ́ gọ̀ ayajẹ ṣie mọ.”

14. Sọgbe hẹ Matiu 18:21, 22, nuhahun tẹwẹ e taidi dọ apọsteli Pita pehẹ, podọ etẹwẹ a plọn sọn gblọndo Jesu tọn mẹ?

¹⁴ Mí yọnẹn dọ mí dona nọ jonamẹ; nue sọgbe nado wà lọ niyẹn. Amọ́ e gán gbẹ́ nọ vẹawuna mí nado wàmọ. Apọsteli Pita gán ko nọ do numọtolanmẹ enẹ to whedelẹnu. (Hia Matiu 18:21, 22.) Etẹwẹ gán gọalọna mí? Tintan, nọ lẹnayihamẹpọn do lehe Jehovah ko jona we do ji. (Mat. 18:32, 33) Mí ma jẹna jonamẹ etọn, amọ́ e nọ jona mí sọn ojlo mẹ wá. (Salm. 103:8-10) Mọdopolọ, “mílọsu tin to dandannu glọ nado yiwanna ode awetọ.” Enẹwutu, jonamẹ ma yin whẹho nujlomẹ tọn. Mí duahọ etọn do mẹmẹsunnu po mẹmẹyọnnu mítọn lẹ po wẹ. (1 Joh. 4:11) Awetọ, nọ lẹnayihamẹpọn do nue nọ jọ eyin mí jonamẹ ji. Mí gán gọalọna mẹhe ṣinuwa do mí lọ, yidogọna pọninọ agun lọ tọn, bayi hihọ́na haṣinṣan mítọn hẹ Jehovah bosọ de agbàn sọn kọ̀ji na míde. (2 Kọl. 2:7; Kol. 3:14) To godo mẹ, nọ hodẹ̀ hlan Mẹlọ he biọ dọ mí ni nọ jonamẹ. Ma dike Satani ni hẹn jijọho he to hiẹ po sinsẹ̀n-basitọ hatọ towe lẹ po ṣẹnṣẹn gble blo. (Efe. 4:26, 27) Mí do hudo alọgọ Jehovah tọn ma nado jai jẹ omọ̀ Satani tọn mẹ.

15. Sọgbe hẹ Kolosinu lẹ 3:13, etẹwẹ mí gán wà eyin nuyiwa mẹmẹsunnu kavi mẹmẹyọnnu de tọn lẹ gbleawuna mí?

¹⁵ Amọ́, etẹwẹ lo eyin yisenọ hatọ de wà nude he gbleawuna we taun? Etẹwẹ a dona wà? Wà nue go a pé lẹpo nado hẹn jijọho tin-to-aimẹ. Hodẹ̀ vẹkuvẹku hlan Jehovah. Biọ to e si nado dona mẹhe gbleawuna we lọ bosọ  gọalọna we nado mọ jẹhẹnu dagbe mẹlọ tọn lẹ, yèdọ jẹhẹnu etọn he Jehovah yiwanna lẹ. (Luku 6:28) Eyin a ma gán miọnnukundo nue mẹmẹsunnu towe wà, bo lẹnnupọndo lehe a dona dọnsẹpọ ẹ do ji. E nọ yọ́n hugan to whelẹponu nado nọ lẹndọ mẹmẹsunnu towe ma na desọn ojlo mẹ gbede nado gbleawuna we. (Mat. 5:23, 24; 1 Kọl. 13:7) To whenue a to hodọ hẹ ẹ, ma vẹnudo e blo. Bọ eyin e ma ka jlo na dọwhẹgbọ lo? ‘Nọ to linsinyẹn hẹ ẹ zọnmii.’ Agbọ́ mẹmẹsunnu towe tọn ni ma pé we blo. (Hia Kolosinu lẹ 3:13.) Hú popolẹpo, ma joawuna mẹhẹndohomẹ gbede blo, na enẹ sọgan hẹn haṣinṣan towe hẹ Jehovah gble wutu. A dike nude ni hẹn we dahli gbede blo. Gbọnmọ dali, a na dohia dọ emi yiwanna Jehovah hugan nudevo depope.—Salm. 119:165.

16. Azọngban tẹwẹ dopodopo mítọn tindo?

¹⁶ Mí nọ yí nukun nujọnu tọn do pọ́n lẹblanulọkẹyi lọ he mí do nado sẹ̀n Jehovah to pọmẹ taidi “lẹngbọpa dopo” to anademẹ “lẹngbọhọtọ dopo” tọn glọ! (Joh. 10:16) Owe lọ Mí Yin Tito-Basina Nado Wà Ojlo Jehovah Tọn, weda 165 dọmọ: “Todin he a ko to vivi pọninọ enẹ tọn dù, hiẹ lọsu dona gọalọ bo hẹn ẹn gbọṣi aimẹ.” Enẹwutu, mí dona “plọn nado nọ yí nukun he Jehovah nọ yí do pọ́n mẹmẹsunnu po mẹmẹyọnnu mítọn lẹ po do pọ́n yé.” To nukun Jehovah tọn mẹ, “omẹ pẹvi” he họakuẹ lẹ wẹ mímẹpo yin. Be nukun he a nọ yí do pọ́n mẹmẹsunnu po mẹmẹyọnnu towe lẹ po niyẹn ya? Jehovah nọ mọ nudepope he a nọ wà nado gọalọna yé bosọ penukundo yé go, podọ e nọ yọ́n pinpẹn etọn.—Mat. 10:42.

17. Etẹwẹ mí magbe nado wà?

¹⁷ Mí yiwanna sinsẹ̀n-basitọ hatọ mítọn lẹ. Enẹwutu, mí ko “magbe ma nado nọ ze zannu ahlida tọn kavi afọklẹnnu de donukọnna mẹmẹsunnu de.” (Lom. 14:13) Mí nọ pọ́n mẹmẹsunnu po mẹmẹyọnnu mítọn lẹ po hlan taidi mẹhe yiaga hú mí, podọ mí nọ jlo na jona yé sọn ahun mẹ wá. Mì gbọ mí ni ma dike nuyiwa mẹdevo lẹ tọn ni hẹn mí dahli blo. Kakatimọ, mì gbọ mí ni de nado “doafọna nuhe nọ hẹn jijọho wá lẹ po nuhe nọ jlọ ode awetọ dote lẹ po.”—Lom. 14:19.