N’yin jiji to 19 mai 1940 to tòpẹvi Amioûn tọn mẹ to Liban. To owhe delẹ godo, whẹndo mítọn sẹtẹn yì tòdaho Tripoli tọn mẹ, fie n’yin pinplọn whẹ́n te to whẹndo owanyinọ podọ ayajẹnọ he yọ́n Jehovah Jiwheyẹwhe bosọ yiwanna ẹn de mẹ. Yẹn wẹ yin pẹvi pete to ovi atọ́n he mẹjitọ mítọn lẹ ji lẹ mẹ, yèdọ yọnnu atọ̀n, sunnu awe. Onú agbasa tọn lẹ ma to otẹn tintan mẹ na mẹjitọ ṣie lẹ. Gbẹzan mítọn sinai do Biblu pinplọn, opli lẹ po alọgigọna mẹdevo lẹ nado wá yọ́n Jiwheyẹwhe po ji.

Klistiani yiamisisadode susu wẹ to agun mítọn mẹ. Dopo to yé mẹ wẹ Michel Aboud, he nọ deanana oplọn agunwe to ojlẹ lọ mẹ. E mọ nugbo to New York bo bẹ azọ́n yẹwhehodidọ tọn jẹeji to Liban to bẹjẹeji owhe 1920 lẹ tọn. N’gbẹ́ nọ flin lehe e nọ na sisi bosọ nọ gọalọna gbedewema-yitọ Wehọmẹ Giliadi tọn jọja awe delẹ do, enẹ wẹ Anne po Gwen Beavor po. Yé lẹzun họntọn dagbe lẹ na mí. To owhe susu lẹ godo, homẹ ṣie hùn taun nado dukosọna Anne to États-Unis. Enẹgodo, n’dukosọna Gwen lọsu he wlealọ hẹ Wilfred Gooch bọ yé to sinsẹ̀n to wekantẹn alahọ Londres tọn to Angleterre.

Kunnudetọ vude poun wẹ to Liban to whenue n’gbẹ́ yin jọja. Etomọṣo, mí yí zohunhun do má oyọnẹn Biblu tọn hẹ mẹdevo lẹ. Mí wà ehe mahopọnna nukundiọsọmẹ nukọntọ sinsẹ̀n tọn delẹ tọn. Nujijọ delẹ gbẹ́ gbọṣi ayiha ṣie mẹ.

To gbèdopo, yẹn po mẹdaho ṣie yọnnu Sana po to yẹwhehodọ to owhé daho de gbè. Yẹwhenọ de wá petlezìn he ji mí to hodọ hẹ mẹlẹ te. Mẹde wẹ dona ko ylọ ẹ. Yẹwhenọ lọ jẹ mẹdaho ṣie zun ji. E gblehomẹ taun bo sisẹ́ Sana bọ e jai bo gbleawu. Mẹde tẹkan hlan ponọ lẹ, podọ yé yí homẹdagbe do hẹn ẹn diun dọ Sana yin nukunpedego ganji. Yé wle yẹwhenọ lọ sọyi ponọ-pámẹ fie yé wá doayi e go te dọ e hẹn osò. Ponọ-gán lọ kanse e dọmọ: “Mẹnu wẹ a yin taun? Nukọntọ sinsẹ̀n tọn wẹ a yin ya kavi mẹhe nọ plọn gbẹtọ lẹ nado wà nuylankan?”

Nujijọ devo he n’sọ flin ganji wẹ whenue agun mítọn haya mọto de bọ mí yì tòpẹvi he to olá de mẹ nado yì dọyẹwheho. Nulẹpo to yìyì ganji kakajẹ whenue yẹwhenọ lẹdo lọ tọn de sèhó gando nue mí to wiwà to finẹ go bo pli gbẹtọgun de do mí ji. Yé yinuwa hẹ mí po kanyinylan po bo tlẹ dlan zannu do mí, bọ baba ṣie gbleawu sọn ota. N’flin whenue n’mọ bọ ohùn gọ́ nukunmẹ na ẹn. E lẹkọyi mọto lọ kọ̀n po iya ṣie po bọ mí mẹhe pò lẹ hodo yé bo to nuhà. Amọ́, n’ma na wọn gbede whenue mama to nukunpedo papa go bo dọ dọ: “Jehovah jaale jona yé. Yelọsu ma yọ́n nuhe wà yé te.”

To ojlẹ devo mẹ, mí yì dla hẹnnumẹ mítọn lẹ pọ́n to tòpẹvi mítọn mẹ. To finẹ, mí mọ nukọntọ sinsẹ̀n tọn he diyin de to owhé baba-daho ṣie tọn gbè. E yọnẹn dọ Kunnudetọ Jehovah tọn wẹ mẹjitọ ṣie lẹ. Dile etlẹ yindọ owhe ṣidopo poun wẹ n’do, e lẹ́ pannukọn mi tlọlọ bo kanse mi dọ: “Hiẹ, etẹwutu wẹ a ma o yí baptẹm?” N’gblọnna ẹn dọ n’gbẹ́ yin yọpọvu, podọ whẹpo n’nado yí baptẹm, n’dona yọ́n nususu gando Biblu go bo wleawuna yise he lodo de. Na gblọndo he n’na ma jẹ etọn ji wutu, e dọna baba-daho ṣie dọ n’ma símẹ.

Amọ́, numimọ ylankan enẹlẹ ma pití. To paa mẹ, mẹhe nọ nọ̀ Liban lẹ nọ jọmẹ bosọ nọ hẹjó mẹ. Enẹwutu, mí nọ do hodọdopọ dagbe lẹ do Biblu ji bosọ nọ deanana plọnmẹ Biblu dagbe susu lẹ.

Whenue n’gbẹ́ to wehọmẹ yì, mẹmẹsunnu jọja de tlọ́n Vénézuéla bo wá Liban. E nọ wá opli lẹ to agun mítọn mẹ, podọ e wá biọ họntọn mẹ hẹ mẹdaho ṣie yọnnu Wafa. To ojlẹ de godo, yé wlealọ bo sẹtẹn yì Vénézuéla. To wekanhlanmẹ etọn lẹ mẹ, Wafa nọ na tuli papa nado sẹtẹnna whẹndo lọ blebu wá Vénézuéla. E nọ wà ehe na e nọ jẹdò mítọn taun wutu. To godo mẹ, mí wá sè etọn bo sẹtẹn!

 Mí wá Vénézuéla to 1953 bo sawhé do Caracas to fie ma dẹn do azọ́nwatẹn togán tọn. Na n’gbẹ́ pò to pẹvi wutu, e nọ vivi na mi taun nado mọ togán whenue e wá jei to mọto vẹnpẹn-vẹnpẹn etọn mẹ. Amọ́, e ma bọawuna mẹjitọ ṣie lẹ nado diọada sọgbe hẹ ogbè, aṣa, núdùdù po ninọmẹ aimẹ tọn otò yọyọ enẹ tọn po. Na nugbo tọn, tlolo he e jẹ mimá yé ji wẹ nuylankan de jọ.

Baba ṣie mọdọ lanmẹ emitọn jẹ gbigble ji. E paṣa mí taun, na mẹde wẹ he to jogún-jogún bosọ do agbasalilo dagbe. Mí ma mọ pọ́n bọ e jẹazọ̀n. Yè mọ kansẹẹ-zọ̀n de na ẹn, enẹgodo e yin zizẹ. E blawu dọ to osẹ dopo godo, e kú.

Po ninọmẹ mítọn po, e dán mí taun. Owhe 13 poun wẹ n’do. E yinuwado mí ji taun bọ e taidi dọ gbẹ̀mẹ dózin do mí wẹ nkọ. Na ojlẹ de, e nọ vẹawuna mama nado kẹalọyi dọ asu etọn masọ tin ba. Amọ́, mí wá mọdọ nulẹ dona zindonukọn, podọ po alọgọ Jehovah tọn po, mí doakọnna ninọmẹ lọ. Whenue n’do owhe 16, n’yí gbedewema to wehọmẹ daho Caracas tọn de bosọ jlo vẹkuvẹku nado gọalọna whẹndo ṣie.

Ojlẹ kleun de to enẹgodo, mẹdaho ṣie yọnnu Sana wlealọ hẹ Rubén Araujo, he yí gbedewema Giliadi tọn bo lẹkọwa Vénézuéla. Yé de nado sẹtẹn yì New York. Enẹwutu, whenue whẹndo ṣie bayi dide dọ n’na yì wehọmẹ alavọ tọn, dọ́n wẹ n’yì, bo nọ mẹdaho ṣie po yọnwẹn ṣie po dè. Whenue n’to yé dè, yé gọalọna mi taun nado yinukọn to gbigbọ-liho. Humọ, mẹmẹsunnu he whèwhín susu wẹ to agun Espagne-gbè tọn mítọn mẹ to Brooklyn. Awe to yé mẹ he n’wá yọnẹn bosọ yiwanna wẹ Milton Henschel po Frederick Franz po; he to sinsẹ̀n to Bẹtẹli Brooklyn tọn.

Dile owhe tintan he n’yizan to wehọmẹ alavọ tọn to New York to vivọnu wá, n’jẹ ayihaawe do ji gando nue n’na yí gbẹzan ṣie do wà go. N’ko hia bo ko sọ lẹnnupọn sisosiso do hosọ susu ji to Atọ̀họ̀-Nuhihọ́ lọ Tọn mẹ he dọho gando Klistiani he do yanwle dagbe lẹ go. N’nọ mọ lehe gbehosọnalitọ lẹ po mẹhe to sinsẹ̀n to Bẹtẹli to agun mítọn mẹ lẹ po nọ do ayajẹ sọ, podọ n’jlo vẹkuvẹku nado taidi yé. Amọ́, n’ma ko yí baptẹm. E ma dẹn bọ n’wá mọdọ nujọnu wẹ e yin nado klan gbẹzan ṣie do wiwe na Jehovah. N’wàmọ podọ afọdide titengbe devo bọdego, enẹ wẹ baptẹm ṣie to 30 mars 1957.

To whenue n’ko ze afọdide titengbe enẹ godo, n’jẹ nulẹnpọn ji do afọdide devo ji, enẹ wẹ nado biọ sinsẹ̀nzọn whenu-gigọ́ tọn mẹ. N’jlo vẹkuvẹku nado lẹzun gbehosọnalitọ, amọ́ n’yọnẹn dọ e ma na bọawu nado wàmọ. Nawẹ n’gán to wehọmẹ alavọ tọn yì bosọ to gbehosọnalitọ bayi gbọn? Yẹn po whẹndo ṣie po kanwe susu hlan míde gando nudide ṣie nado jo wehọmẹ do bo lẹkọwa Vénézuéla nado wá bayi gbehosọnalitọ go.

 N’lẹkọwa Caracas to juin 1957. Amọ́, n’doayi e go dọ ninọmẹ whẹndo ṣie tọn ma yọ́n sọmọ. Yé do hudo alọgọ tọn to akuẹzinzan-liho. Nawẹ n’gán gọalọ gbọn? N’mọ azọ́n de do akuẹsẹdotẹn, amọ́ e sọ jlo mi taun dọ ma bayi gbehosọnalitọ. To popolẹpo mẹ, nue zọ́n bọ n’lẹkọwa whé niyẹn. N’magbe nado bayi awe lẹ. Na owhe susu lẹ, n’nọ wazọ́n na whenu-gigọ́ to akuẹsẹdotẹn bosọ nọ bayi gbehosọnalitọ. N’ma ko ján bosọ do ayajẹ domọ pọ́n!

Ayajẹ ṣie sọ jideji taun whenue n’dukosọna Sylvia bosọ wlealọ hẹ ẹ, yèdọ mẹmẹyọnnu Allemagne-nu whanpẹnọ de he yiwanna Jehovah sisosiso. Ewọ po mẹjitọ etọn lẹ po sẹtẹn wá Vénézuéla. To godo mẹ, mí jivi awe, enẹ wẹ visunnu mítọn Michel (Mike), podọ viyọnnu mítọn Samira. Yẹn wẹ sọ dona penukundo onọ̀ ṣie go. Enẹwutu, e sẹtẹn wá mí dè. Dile etlẹ yindọ n’dona doalọtena gbehosọnalitọ bibayi nado penukundo azọngban whẹndo ṣie tọn lẹ go, n’gbẹ́ hẹn gbigbọ gbehosọnalitọ tọn go. Yẹn po Sylvia po nọ bayi gbehosọnalitọ alọgọtọ tọn whedepopenu he mí penugo to gbọjẹ whenu lẹ.

Ovi lẹ gbẹ́ pò to wehọmẹ yì whenue n’do numimọ he go n’donù to bẹjẹeji hosọ ehe tọn. Nado dọ hójọhó, nulẹ ma ylan na mi, podọ azọ́nwatọgbẹ́ ṣie lẹ nọ na mi sisi taun. Amọ́ na taun tọn, n’sọ jlo na yin yinyọnẹn taidi devizọnwatọ Jehovah tọn de. Nue n’lẹn to gbenẹgbe lẹ gbọṣi ayiha ṣie mẹ. Enẹwutu, yẹn po asi e po dewé dopọ do akuẹzinzan mítọn ji. Eyin n’masọ wazọ́n to akuẹsẹdotẹn ba, n’na mọ akuẹ he yinukunkẹ de yí. Na ahọ́ de ma to okọ̀ na mí wutu, mí mọdọ eyin mí zan gbẹzan he bọawu, mí na mọ akuẹ he mí nado hẹn míde na ojlẹ dindẹn.

E ma bọawu nado ze afọdide ehe, amọ́ asi vivẹ́ ṣie po onọ̀ ṣie po kọngbedopọ hẹ mi mlẹnmlẹn. Enẹwutu whladopo dogọ, n’nasọ lẹzun gbehosọnalitọ. E vivi na mi taun! E taidi dọ ali hùn na mi wẹ nkọ. Amọ́, e ma dẹn bọ mí sè owẹ̀n de he paṣa mímẹpo.

To gbèdopo, doto mítọn dọna Sylvia dọ e to ohò. Ehe paṣa mímẹ awe lẹ taun! Ayajẹnu daho de wẹ e yin; amọ́ n’sọ to nulẹnpọn do afọdide he n’ko ze nado bayi gbehosọnalitọ ji. Nawẹ enẹ na yinuwado nudide ṣie ji gbọn? Mí yawu gọ̀ biọ míde mẹ bo jẹ nukọnpọnhlan ji nado kẹalọyi hagbẹ whẹndo tọn  devo. Amọ́, n’gbẹ́ to kinkanse dee eyin e na pà mi nado bayi gbehosọnalitọ.

To whenue mí o dọhodo yanwle mítọn lẹ ji godo, mí de nado tẹdo tito he mí ko bayi jẹnukọn lọ go. Visunnu mítọn Gabriel yin jiji to avril 1985. Mahopọnna enẹ, n’do azọ́n te to akuẹsẹdotẹn lọ bo gọ̀ azọ́n gbehosọnalitọ whepoponu tọn bẹ to juin 1985. To nukọn mẹ, n’do lẹblanulọkẹyi lọ nado lẹzun hagbẹ Wedegbẹ́ Alahọ tọn. Amọ́, alahọ lọ ma to Caracas, enẹwutu, n’nọ yì gọalọ na azán awe kavi atọ̀n to sẹmẹsẹmẹ, yèdọ gbejizọnlin nudi kilomẹtlu 80 tọn de.

Wekantẹn alahọ tọn tin to tòpẹvi La Victoria tọn mẹ, enẹwutu whẹndo mítọn sẹtẹn yì finẹ nado dọnsẹpọ Bẹtẹli dogọ. Diọdo daho de wẹ ehe yin na mímẹpo. N’ma gán dọ obá he mẹ pinpẹn nutọn po owanyi ṣie na whẹndo ṣie po siso dogọ jẹ. Nuyiwa yetọn gọalọ taun. Mẹdaho ṣie yọnnu Baha yigbe dọ emi na penukundo onọ̀ mítọn go. Mike ko wlealọ, amọ́ Samira po Gabriel po gbẹ́ pò to whégbè. Enẹwutu, tẹnsisẹ yì La Victoria na biọ dọ yé ni jo họntọn yetọn lẹ do to Caracas. Podọ, Sylvia vivẹ́ ṣie dona tlọ́n tòdaho de mẹ bosọ diọada sọgbe hẹ tòpẹvi de todin. Podọ, mímẹpo dona plọn nado nọ nọ̀ owhé pẹvi de gbè. Mọwẹ, tẹnsisẹ sọn Caracas yì La Victoria bẹ nususu hẹn.

Amọ́, nulẹ diọ whladopo dogọ. Gabriel wlealọ, podọ Samira gán nọ edeṣo. Enẹgodo, yẹn po Sylvia po yin oylọ-bayina wá whẹndo Bẹtẹli tọn mẹ to 2007, yèdọ lẹblanulọkẹyi de he mí to vivi etọn dù kakajẹ din. Mike he yin visunnu mítọn mẹho yin mẹho agun tọn, bọ ewọ po asi ẹ Monica po yin gbehosọnalitọ. Gabriel lọsu yin mẹho agun tọn ga bo to sinsẹ̀n to Italie po asi ẹ Ambra po. Humọ, Samira yin gbehosọnalitọ bosọ nọ wazọ́n na Bẹtẹli sọn olá.

Mọwẹ, afọdide titengbe lẹ wẹ n’ze to gbẹzan ṣie mẹ. Amọ́, e ma vẹna mi paali. Eyin n’do dotẹnmẹ etọn, nudide dopolọ lẹ wẹ n’na gọ̀ bayi. N’yọ́n pinpẹn azọ́ndenamẹ po lẹblanulọkẹyi he n’mọyi to sinsẹ̀nzọn Jehovah tọn mẹ lẹ po tọn taun. To owhe lẹ gblamẹ, n’ko wá mọ lehe e yin nujọnu sọ nado hẹn haṣinṣan dagbe de go hẹ Jehovah. Vlavo afọdide he mí ze yin pẹvi kavi daho, e gán na mí jijọho he “yiaga hugan nukunnumọjẹnumẹ lẹpo.” (Flp. 4:6, 7) Yẹn po Sylvia po to vivi sinsẹ̀nzọn wiwe de tọn dù to Bẹtẹli, podọ Jehovah ko dona nudide mítọn lẹ na mí ko ze ewọ do otẹn tintan mẹ to gbẹzan mítọn mẹ wutu.