1, 2. Sọgbe hẹ Salmu lẹ 25:14, etẹwẹ mí dona wà eyin mí jlo na yin họntọn vivẹ́ Jehovah tọn?

 JẸHẸNU tẹlẹ wẹ a lẹndọ e yin dandan, eyin a jlo na to họntọn vivẹ́ mẹde tọn yin zọnmii? Ayihaawe ma tin dọ a na dọ dọ họntọn vivẹ́ lẹ dona nọ yiwanna yede bosọ nọ nọgodona ode awetọ. A gán nọma lẹnnupọndo budisi ji taidi jẹhẹnu titengbe de he nọ gọalọ nado jihọntọn dagbe. Amọ́, dile wefọ he ji hosọ ehe sinai do dọ do, mẹhe jlo na yin họntọn vivẹ́ Jehovah tọn lẹ dona nọ “dibusi” ewọ.—Hia Salmu lẹ 25:14.

² Mahopọnna whenue gbọ́n mí ko to Jehovah sẹ̀n, mímẹpo wẹ dona to budisi sisosiso tindo na ewọ zọnmii. Amọ́, etẹwẹ e zẹẹmẹdo nado nọ dibusi Jiwheyẹwhe? Nawẹ mí gán plọn nado nọ dibusi Jehovah gbọn? Podọ, etẹwẹ mí gán plọn gando budisi Jiwheyẹwhe go sọn họ̀nkọnsi Obadia, Yẹwhenọ Daho Jehoiada, po Ahọlu Jehoaṣi po dè?

3. Slẹ nudelẹ he nọ zọ́n bọ mí nọ dibu, gọna lehe enẹ gán basi hihọ́na mí do.

³ Mí gán do numọtolanmẹ obu tọn eyin mí lẹndọ mí gán jiya awugblenamẹnu de tọn. Obu wunmẹ ehe gán sọgbe bosọ whàn mí nado yinuwa po nuyọnẹn po. Obu lọ dọ mí gán jai nọ glọnalina mí ma nado zinzọnlin gbọn bẹbẹnu osó he yiaga de tọn. Obu lọ dọ mí gán gbleawu na whàn mí nado họ̀n sọn ninọmẹ owù tọn de mẹ. Obu lọ ma nado hẹn haṣinṣan he mí tindo hẹ mẹhe mí yiwanna de gble nọ zọ́n bọ mí ma nọ dọ kavi wà nude he na gbleawuna ẹn.

4. Obu wunmẹ tẹwẹ Satani jlo dọ mí ni tindo na Jehovah?

⁴ Ojlo Satani tọn wẹ yindọ gbẹtọ lẹ ni tindo obu he ma sọgbe na Jehovah. Satani nọ nọgodona nuhe Elifazi dọ, dọ Jehovah nọ víhlọ̀n bo yin Jiwheyẹwhe de he nọ gblehomẹ bọ e ma yọnbasi nado hẹn homẹ etọn hùn. (Jobu 4:18, 19) Satani  jlo dọ mí ni nọ dibuna Jehovah sọmọ bo doalọtena sinsẹ̀n-bibasi mítọn hlan Ewọ. Ma nado jai jẹ omọ̀ enẹ mẹ, mí dona wleawuna budisi he sọgbe na Jiwheyẹwhe.

5. Etẹwẹ e zẹẹmẹdo nado dibusi Jiwheyẹwhe?

⁵ Mẹde he tindo budisi nujọnu tọn na Jiwheyẹwhe nọ yiwanna Ẹn, bo ma nọ jlo na wà nudepope he na hẹn haṣinṣan yé omẹ awe lẹ tọn gble. Jesu tindo ‘budisi’ mọnkọ na Jiwheyẹwhe. (Heb. 5:7) E ma tindo obu sijọsijọ tọn na Jehovah. (Isa. 11:2, 3) Kakatimọ, e yiwanna ẹn sisosiso bo nọ jlo na setonuna ẹn. (Joh. 14:21, 31) Taidi Jesu, mí nọ tindo sisi sisosiso po budisi po na Jehovah, na Ewọ yin owanyi, tindo nuyọnẹn, whẹdida dodo po huhlọn po wutu. Mí sọ yọnẹn dọ Jehovah yiwanna mí taun, podọ lehe mí nọ setonuna anademẹ etọn lẹ do nọ yinuwadeji. Mí gán hẹn awugble Jehovah kavi hẹn homẹ etọn hùn.—Salm. 78:41; Howh. 27:11.

6. Etẹwẹ yin dopo to aliho he mẹ mí gán plọn nado nọ dibusi Jiwheyẹwhe te lẹ mẹ? (Salmu lẹ 34:11)

⁶ Mí ma nọ yin jiji po budisi Jehovah po; mí dona wleawuna ẹn wẹ. (Hia Salmu lẹ 34:11.) Mí gán wàmọ eyin mí nọ na ayidonugo nudida lẹ. Dile mí to nuyọnẹn Jiwheyẹwhe tọn, huhlọn etọn, gọna owanyi sisosiso etọn na mí he nọ sọawuhia to “nuhe yin bibasi lẹ” mẹ mọ sọ, mọ wẹ sisi po owanyi he mí tindo na ewọ po na siso dogọ do niyẹn. (Lom. 1:20) Mẹmẹyọnnu Adrienne dọ dọ, “Nuyọnẹn Jehovah tọn he nọ sọawuhia to nudida lẹ mẹ nọ jiawu na mi taun, bo nọ gọalọna mi nado mọdọ ewọ yọ́n nuhe na wadagbe na mi hugan.” Ayihamẹlinlẹnpọn etọn zọ́n bọ e wá tadona ehe kọ̀n, “Naegbọn n’nado desọn ojlo mẹ bo wà nude he na hẹn haṣinṣan ṣie hẹ Jehovah gble, yèdọ Asisa ogbẹ̀ ṣie tọn?” Be a gán yí ojlẹ de zan to osẹ ehe mẹ nado lẹnnupọndo adà nudida tọn de ji ya? Eyin a wàmọ, sisi po owanyi he a do na Jehovah po na siso dogọ.—Salm. 111:2, 3.

7. Nawẹ odẹ̀ gán gọalọna mí nado wleawuna budisi he sọgbe na Jehovah gbọn?

⁷ Aliho devo he mẹ mí gán wleawuna budisi na Jiwheyẹwhe te wẹ nado nọ hodẹ̀ whẹwhẹ. Lehe mí nọ hodẹ̀ sọ, mọ wẹ Jehovah nọ lẹzun omẹ nujọnu tọn de na mí dogọ do niyẹn. Whedepopenu he mí biọ ẹ huhlọn nado doakọnna whlepọn de, enẹ nọ flin mí huhlọn jiawu etọn. Eyin mí nọ dopẹna ẹn na Visunnu etọn he e na mí, mí nọ flinnu míde gando owanyi he Jehovah tindo na mí go. Podọ whenue mí vẹ̀ Jehovah dọ ni gọalọna mí to nuhahun de mẹ, ehe nọ flin mí obá he mẹ Jehovah yọnnuin jẹ. Odẹ̀ mọnkọ lẹ nọ hẹn sisi he mí tindo na Jehovah siso dogọ. Podọ, yé nọ hẹn gbemima mítọn sinyẹn deji ma nado wà nudepope he na hẹn haṣinṣan mítọn hẹ ewọ gble.

8. Etẹwẹ mí gán wà nado to budisi Jiwheyẹwhe zọnmii?

⁸ Mí gán to budisi Jiwheyẹwhe zọnmii eyin mí nọ plọn Biblu po yanwle lọ po nado nọ plọnnu sọn apajlẹ dagbe po ylankan he e bẹhẹn lẹ po mẹ. Mì gbọ mí ni dọhodo devizọnwatọ nugbonọ Jehovah tọn awe delẹ ji, enẹ wẹ họ̀nkọnsi whédo Ahọlu Ahabi tọn de tọn he nọ yin Obadia, po Yẹwhenọ Daho Jehoiada po. Enẹgodo, mí na mọ nuhe mí gán plọn sọn Ahọlu Juda tọn Jehoaṣi dè, mẹhe yin nugbonọ to bẹjẹeji bo ka wá jo Jehovah do to godo mẹ.

9. Nawẹ budisi Jehovah gọalọna Obadia gbọn? (1 Ahọlu lẹ 18:3, 12)

⁹ Whla tintan he Biblu donù Obadia b go, e dọmọ: “Obadia nọ dibusi Jehovah taun.”  (Hia 1 Ahọlu lẹ 18:3, 12.) Nawẹ budisi nujọnu tọn ehe gọalọna Obadia gbọn? Jẹnukọn whẹ́, e gọalọna ẹn nado yin nugbonọ podọ mẹhe go yè gán dejido, enẹwutu ahọlu ze whédo etọn do alọ etọn mẹ. (Yijlẹdo Nẹhemia 7:2 go.) Budisi he Obadia tindo na Jiwheyẹwhe sọ na ẹn adọgbigbo vonọtaun, enẹ wẹ jẹhẹnu de he e do hudo etọn nugbonugbo. E nọgbẹ̀ to gandudu ahọlu kanylantọ lọ Ahabi tọn whenu, yèdọ mẹhe “sọ ylan to nukun Jehovah tọn mẹ hú [ahọlu he] ko jẹnukọnna ẹn lẹpo.” (1 Ahọ. 16:30) Humọ, asi Ahabi tọn Jezebẹli he yin Baali-sẹ̀ntọ de gbẹwanna Jehovah sọmọ bo tẹnpọn nado sukúndona sinsẹ̀n-bibasi nugbo sọn ahọluduta agewaji tọn lọ mẹ. E tlẹ hù yẹwhegán Jiwheyẹwhe tọn susu. (1 Ahọ. 18:4) Matin ayihaawe, Obadia sẹ̀n Jehovah to ojlẹ he vẹawu de mẹ.

10. Nawẹ Obadia do adọgbigbo ayidego tọn hia gbọn?

¹⁰ Nawẹ Obadia do adọgbigbo ayidego tọn hia gbọn? Whenue Jezebẹli jẹ ogbé yẹwhegán Jiwheyẹwhe tọn lẹ tọn yàn ji klinkán-klinkán nado hù yé, Obadia ze 100 to yé mẹ whlá “gbọn pipli omẹ 50 tọn bibẹ do oslò de mẹ dali bo nọ to núdùdù po osin po na yé.” (1 Ahọ. 18:13, 14) Eyin Jezebẹli ko doayi nuhe wà Obadia adọgbotọ lọ te go wẹ, e họnwun dọ e na ko hù i. Na nugbo tọn, gbẹtọ wẹ Obadia lọsu, podọ e ma jlo na kú. Amọ́, Obadia yiwanna Jehovah po mẹhe to sinsẹ̀n Ẹn lẹ po hugan ogbẹ̀ edetiti tọn.

11. Nawẹ devizọnwatọ Jehovah tọn egbezangbe tọn lẹ nọ yinuwa di Obadia gbọn? (Sọ pọ́n yẹdide lọ.)

¹¹ To egbehe, Kunnudetọ Jehovah tọn susu wẹ nọ nọ̀ otò he mẹ azọ́n mítọn yin alọhẹndotena te. Yé nọ do sisi he jẹ hia aṣẹpatọ lẹ, amọ́ taidi Obadia, mẹmẹsunnu po mẹmẹyọnnu vivẹ́ ehelẹ po nọ na Jehovah nuhe Ewọ kẹdẹ jẹna, enẹ wẹ mẹdezejo mlẹnmlẹn. (Mat. 22:21) Yé nọ do budisi yetọn na Jiwheyẹwhe hia gbọn tonusisena ewọ kakati nido yin na gbẹtọ lẹ dali. (Owalọ 5:29) Yé nọ wàmọ, na yé nọ zindonukọn nado to yẹwheho wẹndagbe lọ tọn dọ bosọ nọ basi opli lẹ to nuglọ. (Mat. 10:16, 28) Nuhe nọ duahunmẹna yé wẹ yindọ mẹmẹsunnu po mẹmẹyọnnu yetọn lẹ po ni mọ núdùdù gbigbọmẹ tọn he yé do hudo etọn taun lẹ yí. Lẹnnupọndo apajlẹ Henri tọn ji, he nọ nọ̀ otò Aflika tọn de mẹ,  fie azọ́n mítọn yin alọhẹndotena te na ojlẹ de. To ojlẹ alọhẹndotenamẹ tọn lọ mẹ, Henri ze ede jo nado nọ má núdùdù gbigbọmẹ tọn na Kunnudetọ hatọ etọn lẹ. E dọmọ: “To jọwamọ-liho, gbẹtọ winyankutọ de wẹ n’yin. Enẹwutu, n’kudeji dọ sisi sisosiso he n’tindo na Jehovah wẹ na mi adọgbigbo he n’do hudo etọn.” Be a lẹndọ emi gán gboadọ di Henri ya? E gán pà we eyin a wleawuna budisi nujọnu tọn na Jiwheyẹwhe.

12. Nawẹ Yẹwhenọ Daho Jehoiada po asi etọn po do nugbonọ-yinyin ayidego tọn hia Jehovah gbọn?

¹² Yẹwhenọ Daho Jehoiada dibusi Jehovah, podọ budisi mọnkọ whàn ẹn nado yin nugbonọ bo nọgodona sinsẹ̀n-bibasi nugbo. Ehe họnwun whenue viyọnnu Jezebẹli tọn Atalia hò gánzinpo yí to Juda. Owhẹ̀ gbẹtọ lẹ tọn whẹ́n nado dibuna Atalia. E yin kanylantọ bosọ do ojlo vẹkuvẹku na gandudu sọmọ bo tlẹ tẹnpọn nado sukúndona kúnkan ahọlu tọn pete, yèdọ ovivi etọn titi lẹ, na ewọ nido sọgan dugan! (2 Otàn. 22:10, 11) Dopo to ovivi enẹlẹ mẹ, enẹ wẹ Jehoaṣi ma yin hùhù, na asi Jehoiada tọn, Jehoṣabeati whlẹn ẹn wutu. Ewọ po asu etọn po whlá ovi lọ bo penukundego. Gbọnmọ dali, Jehoiada po Jehoṣabeati po gọalọ nado basi hihọ́na hukan whẹndo tọn Ahọlu Davidi tọn. Jehoiada yin nugbonọ na Jehovah bo ma dibuna Atalia.—Howh. 29:25.

13. Nawẹ Jehoiada sọ do nugbonọ-yinyin etọn hia gbọn whenue Jehoaṣi do owhe ṣinawe?

¹³ Whenue Jehoaṣi do owhe ṣinawe, Jehoiada sọ vọ́ dohia dọ emi yin nugbonọ na Jehovah. E kàn ayiha de. Eyin tito ehe wazọ́n, Jehoaṣi na lẹzun ahọlu, yèdọ ahọlu he tindo jlọjẹ na ofìn Davidi tọn. Amọ́, eyin tito ehe gboawupo, Jehoiada na dibla hẹn ogbẹ̀ etọn bu. Jehovah dona tito lọ bọ e wazọ́n. Po alọgọ ahọvi lẹ gọna Levinu lẹ tọn po, Jehoiada yí Jehoaṣi do doahọlu bosọ hù Atalia. (2 Otàn. 23:1-5, 11, 12, 15; 24:1) Enẹgodo, Jehoiada “basi alẹnu de to Jehovah, ahọlu lọ po gbẹtọ lọ lẹ po ṣẹnṣẹn dọ yé na to omẹ Jehovah tọn lẹ yin zọnmii.” (2 Ahọ. 11:17) Jehoiada “sọ de họ̀njinọtọ lẹ do họngbo ohọ̀ Jehovah tọn tọn lẹ ji, na mẹdepope he yin mawé to aliho de kavi devo mẹ nikaa biọ e mẹ.”—2 Otàn. 23:19.

14. Aliho tẹlẹ mẹ wẹ Jehoiada yin yẹyidogona te na e gbògbéna Jehovah wutu?

¹⁴ Jehovah ko dọ wayi dọmọ: “Mẹhe nọ gbògbéna mi wẹ yẹn nọ gbògbéna.” Na nugbo tọn, ewọ suahọ Jehoiada. (1 Sam. 2:30) Di apajlẹ, ewọ hẹn ẹn diun dọ nudagbe he e wà taidi yẹwhenọ daho lẹ yin kinkandai na oplọn mítọn. (Lom. 15:4) Podọ whenue Jehoiada kú, e tindo gbégbò vonọtaun lọ nado yin dìdì “dopọ hẹ ahọlu lẹ do Tòdaho Davidi tọn mẹ, na ewọ ko wà dagbe to Islaeli na nuhe dù Jiwheyẹwhe nugbo lọ po ohọ̀ Etọn po” wutu.—2 Otàn. 24:15, 16.

15. Etẹwẹ mí gán plọn sọn kandai he gando Jehoiada go mẹ? (Sọ pọ́n yẹdide lọ.)

¹⁵ Kandai he gando Jehoiada go gán gọalọna mímẹpo nado wleawuna budisi na Jiwheyẹwhe. Mẹho agun tọn lẹ gán hodo apajlẹ Jehoiada tọn eyin yé nọ nọ̀ aṣeji bosọ nọ yí nugbonọ-yinyin do basi hihọ́na apó Jiwheyẹwhe tọn. (Owalọ 20:28) Mẹhomẹ lẹ gán plọn sọn Jehoiada dè dọ eyin yé nọ dibusi Jehovah bosọ nọ hẹn nugbonọ-yinyin yetọn go, Ewọ gán yí yé zan nado hẹn lẹndai Etọn di. E ma nọ gbẹ́ yé dai. Jọja lẹ gán plọnnu sọn lehe Jehovah yinuwa hẹ Jehoiada do mẹ bo nọ hodo apajlẹ Jehovah tọn nado nọ yí gbégbò gọna sisi do yinuwa hẹ mẹhomẹ nugbonọ lẹ, titengbe mẹhe ko to Jehovah sẹ̀n po nugbonọ-yinyin po sọn whenu dindẹn die  lẹ. (Howh. 16:31) Gbọngodo, mímẹpo gán plọnnu sọn apajlẹ ahọvi lẹ gọna Levinu lẹ he nọgodona Jehoiada tọn mẹ. Mì gbọ mí ni yí nugbonọ-yinyin do nọgodona “mẹhe to anadenanu” lẹ bo nọ setonuna yé.—Heb. 13:17.

16. Etẹwẹ dohia dọ Ahọlu Jehoaṣi gboawupo nado do pinpẹn-nutọn-yinyọnẹn hia?

¹⁶ Jehoiada gọalọna Ahọlu Jehoaṣi nado yin gbẹtọ dagbe de. (2 Ahọ. 12:2) Ehe zọ́n bọ ahọlu jọja lọ jlo nado hẹn homẹ Jehovah tọn hùn. Amọ́ to okú Jehoiada tọn godo, Jehoaṣi dotoaina ahọvi atẹṣitọ lẹ. Etẹwẹ yin kọdetọn lọ? Ewọ po mẹjidugando etọn lẹ po “jẹ dòtin wiwe lẹ po boṣiọ lẹ po sẹ̀n ji.” (2 Otàn. 24:4, 17, 18) Na e vẹna Jehovah taun wutu, ewọ “to yẹwhegán lẹ dohlan yé mapote nado hẹn yé lẹkọwa . . . , ṣigba yé gbẹ́ nado dotoai.” Yé ma tlẹ dotoaina visunnu Jehoiada tọn Zekalia, mẹhe yin yẹwhegán Jehovah tọn podọ yẹwhenọ de, bosọ yin hẹnnumẹ Jehoaṣi tọn de. Mahopọnna dọ whẹndo Zekalia tọn wà nususu nado whlẹn ogbẹ̀ Jehoaṣi tọn gán, e blawu dọ Ahọlu Jehoaṣi hù Zekalia.—2 Otàn. 22:11; 24:19-22.

17. Nawẹ nulẹ wá yì do na Jehoaṣi?

¹⁷ Na Jehoaṣi ma hẹn budisi Jehovah go zọnmii wutu, nulẹ ma wá yì do dagbe ji na ẹn. Jehovah ko dọmọ: “Mẹhe nọ vlẹ mi kò lẹ wẹ na yin nuyiwa hẹ po vlẹko po.” (1 Sam. 2:30) To nukọn mẹ, awhànpa Silianu lẹ tọn pẹvi de gbawhàn “awhànpa daho tlala” Jehoaṣi tọn de tọn bosọ ‘gbleawuna ẹn sinsinyẹn.’ Whenue Silianu lẹ ko lẹkọ godo, devizọnwatọ Jehoaṣi  tọn titi lẹ hù i na Zekalia he e hù wutu. Gbẹtọ lẹ mọdọ e ma jẹ dọ ahọlu ylankan enẹ ni yin dìdì “do yọdò ahọlu lẹ tọn mẹ.”—2 Otàn. 24:23-25. c

18. Sọgbe hẹ Jelemia 17:7, 8, nawẹ mí gán dapana aliho he mẹ Jehoaṣi yinuwa te gbọn?

¹⁸ Etẹwẹ mí gán plọn sọn apajlẹ Jehoaṣi tọn mẹ? Ewọ taidi atin de he adọ̀ etọn ma hẹnai bọ yè yí opò de do hẹndote. Whenue opò lọ, enẹ wẹ Jehoiada kú bọ jẹhọn atẹṣiṣi tọn fọ́n, Jehoaṣi jai, enẹ wẹ yindọ e masọ yin nugbonọ ba. Apajlẹ huhlọnnọ ehe dohia dọ mí ma dona nọ dibusi Jiwheyẹwhe na hagbẹ whẹndo tọn mítọn kavi mẹdevo lẹ to agun lọ mẹ ze apajlẹ dagbe dai na mí poun wutu. Nado hẹn gbigbọnọ-yinyin mítọn go zọnmii, mí dona nọ hẹn mẹdezejo mítọn na Jiwheyẹwhe gọna budisi mítọn sinyẹn deji gbọn nupinplọn whẹwhẹ, ayihamẹlinlẹnpọn po dẹ̀hiho po dali.—Hia Jelemia 17:7, 8; Kol. 2:6, 7.

19. Etẹwẹ Jehovah nọ biọ to mí si?

¹⁹ Na nugbo tọn, Jehovah ma nọ biọ mí nuhe zẹ̀ nugopipe mítọn go. Nuhe e biọ to mí si yin bibladopọ to Yẹwhehodọtọ 12:13 mẹ dọmọ: “Opodo whẹho lọ tọn, to whenue nulẹpo ko yin sisè die: Dibusi Jiwheyẹwhe nugbo lọ bo setonuna gbedide etọn lẹ, na ehe wẹ nubiọtomẹsi gbẹtọ tọn lẹpo.” Eyin mí nọ dibusi Jiwheyẹwhe, mí na penugo nado pannukọn whlepọn sọgodo tọn lẹ bosọ nọtegligli taidi Obadia po Jehoiada po. Nudepope ma na penugo nado hẹn haṣinṣan mítọn hẹ Jehovah gble.