1. Etẹwẹ Ohó Jiwheyẹwhe tọn nọ plọn mí?

MÍ SỌGAN duto avùnnukundiọsọmẹnu depope ji—na Jehovah wẹ yin Nuplọnmẹtọ Daho mítọn wutu. (Isa. 30:20, 21) Ohó etọn na mí nuhe sin hudo mí tindo lẹpo nado “sọgan pegan to gigọ́ mẹ bo yin hinhẹn sọgbe mlẹnmlẹn na azọ́n dagbe lẹpo.” (2 Tim. 3:17) Eyin mí nọgbẹ̀ sọgbe hẹ nuplọnmẹ Biblu tọn lẹ, mí nọ lẹzun nuyọnẹntọ hú mẹhe nọ nọgodona “nuyọnẹn aihọn ehe tọn” lẹ.—1 Kọl. 3:19; Salm. 119:97-100.

2. Etẹwẹ mí na gbadopọnna to hosọ ehe mẹ?

² Dile mí na mọ do, nuyọnẹn aihọn tọn nọ saba sisẹ́ mí nado joawuna ojlo agbasalan tọn mítọn lẹ. Enẹwutu, mí sọgan nọ mọdọ e vẹawu nado nọavùnte sọta pọndohlan po nuyiwa mẹhe yin apadewhe aihọn lọ tọn lẹ tọn po. Abajọ Biblu dọ dọ: “Mì dike mẹde wle mì di kanlinmọ blo, yèdọ gbọn tamẹnuplọnmẹ po oklọ ovọ́ po dali sọgbe hẹ aṣa gbẹtọ lẹ tọn.” (Kol. 2:8) To hosọ ehe mẹ, mí na gbadopọnna whenuho lehe oklọ ovọ́ kavi lalo awe delẹ wá gbayipe do. To whẹho dopodopo mẹ, mí na mọ nuhewutu nuyọnẹn aihọn tọn do yin nulunu, podọ lehe nuyọnẹn he tin to Ohó Jiwheyẹwhe tọn mẹ yiaga tlala hú nudepope he aihọn nọ zedonukọnnamẹ do.

3, 4. Diọdo tẹlẹ wẹ wá aimẹ na nuhe dù pọndohlan gbẹtọ lẹ tọn gando walọ dagbe go to États-Unis to bẹjẹeji owhe kanweko 20tọ tọn?

³ To États-Unis, to bẹjẹeji owhe kanweko 20tọ tọn, diọdo ayidego tọn de wá aimẹ na nuhe dù pọndohlan gbẹtọ lẹ tọn gando walọ dagbe go. Jẹnukọnna ojlẹ enẹ, mẹsusu kẹalọyi dọ mẹhe wlealọ lẹ kẹdẹ wẹ dona tindo kọndopọ zanhẹmẹ tọn, podọ whẹho enẹ ma yin nude he ji yè na dọhodo paa to mẹmẹ. Ṣigba,  gbẹtọ lẹ wá jẹ nukunpẹvi yí do pọ́n nujinọtedo enẹlẹ ji, bọ pọndohlan alọjodokọjinanu tọn wá gbayipe.

⁴ Owhe he bẹsọn 1920 jẹ 1929 lẹ wá yin yinyọnẹn taidi ojlẹ jlòkoko tọn, podọ e yin zẹẹmẹ basina taidi ojlẹ he mẹ walọyizan gbẹtọvi lẹ tọn ylan te taun. Dodinnanutọ de dọ dọ “sinima lẹ, nupinpọn lẹ, ohàn lẹ, otànwe lẹ po ajọjijla lẹ po nọ ze zanhẹmẹ daga.” To owhe enẹlẹ gblamẹ, aliho wedudu tọn lẹ nọ fọ́n ojlo zanhẹmẹ tọn dote podọ aṣọ́dido lẹ wá jẹ pázẹ̀ ji. Dile Biblu dọ dọdai gando azán godo tọn lẹ go do, gbẹtọ lẹ na lẹzun “wanyina gbẹdudu tọ́” jẹ obá he ylan taun de mẹ.—2 Tim. 3:4.

5. Bẹsọn owhe 1960 lẹ gblamẹ, pọndohlan tẹwẹ aihọn wá jẹ tintindo ji gando nujinọtedo walọ dagbe tọn lẹ go?

⁵ To owhe 1960 lẹ gblamẹ, walọyizan delẹ wá gbayipe, taidi pọninọ matin alọwiwle, zanhẹmẹ to mẹhe tindo vijinu dopolọ lẹ ṣẹnṣẹn gọna gbẹdai bibasi na onú vlẹkẹsẹ lẹ wutu. Ayidedai voovo he nọ do zanhẹmẹ tlọlọ hia lẹ sọ ylan deji. To owhe agọe tọn lẹ mẹ, kọdetọn ylankan he walọyizan gblezọn lẹ hẹnwa lẹ ko sọawuhia to aliho susu mẹ. Weyọnẹntọ de wlan dọ nuhe nọ hẹn gbakija whẹndo tọn, whẹndo godoponọ lẹ, numọtolanmẹ awugble tọn, afanumẹ-yinyin na yẹdide fẹnnuwiwa tọn po nuylankan mọnkọ devo lẹ po wá wẹ “nujinọtedo zanhẹmẹ tọn lẹ he gbẹtọ lẹ masọ to hihodo ba, ehe zọ́n bọ pọndohlan yetọn to didiọ to egbehe.” Asamẹzọ̀n lẹ taidi Sida he wá gbayipe, yin kunnudenu dopo poun dọ nulunu wẹ nuyọnẹn aihọn tọn.—2 Pita 2:19.

6. Nawẹ nukun he aihọn nọ yí do pọ́n zanhẹmẹ nọ nọgodona lẹndai Satani tọn gbọn?

⁶ Pọndohlan aihọn tọn gando zanhẹmẹ go nọ nọgodona lẹndai Satani tọn. Matin ayihaawe, homẹ etọn nọ hùn nado mọdọ gbẹtọ lẹ to nunina Jiwheyẹwhe tọn he yin zanhẹmẹ ṣizan, bo nọ de yẹyi sọn nunina etọn he yin alọwle go. (Efe. 2:2) Gbọnvona dọ fẹnnuwiwa zanhẹmẹ tọn nọ kọnmasin do nunina jiawu vijiji tọn he Jehovah na mí go, e sọgan sọ glọnalina mẹhe nọ doalọ to e mẹ lẹ nado mọ ogbẹ̀ madopodo.—1 Kọl. 6:9, 10.

7, 8. Pọndohlan he tindo yẹyi bosọ sọgbe tẹwẹ yin nùdego to Biblu mẹ gando zanhẹmẹ go?

⁷ Mẹhe nọ kẹalọyi nuyọnẹn aihọn ehe tọn lẹ nọ ṣàn nujinọtedo walọ dagbe tọn Biblu tọn lẹ kò bo nọ dọ dọ yé ma sọgbe hẹ lẹnpọn dagbe. Omẹ mọnkọ lẹ sọgan nọ kanse dọ, ‘Naegbọn Jiwheyẹwhe do dá mí po ojlo zanhẹmẹ tọn lẹ po bo ka sọ gbẹ́ dọ mí ni ma joawuna yé blo?’ Kanbiọ enẹ sinai do linlẹn agọ̀ lọ ji dọ gbẹtọvi lẹ  dona nọ yinuwa sọgbe hẹ ojlo depope he yé tindo. Ṣigba, nuhe Biblu dọ gbọnvo. E doyẹyigona mí gbọn pinplọn mí dali dọ mí sọgan de nado dava ojlo ylankan lẹ. (Kol. 3:5) Humọ, Jehovah ko wleawuna nunina lọ he yin alọwle, yèdọ tito de he mẹ ojlo zanhẹmẹ tọn he sọgbe lẹ sọgan nọ yin pekọhẹnwana te to aliho he do gbégbò hia mẹ. (1 Kọl. 7:8, 9) Po tito ehe po, asu po asi po de sọgan duvivi zanhẹmẹ tọn matin numọtolanmẹ eyin n’ko yọnẹn dai kavi hihọ́-matindo tọn, ehe mẹ fẹnnuwiwa zanhẹmẹ tọn nọ saba dekọtọn do.

⁸ To vogbingbọn mẹ na nuyọnẹn aihọn tọn, Biblu do pọndohlan he sọgbe de hia gando zanhẹmẹ go. E kẹalọyi dọ zanhẹmẹ sọgan yin asisa awuvivi tọn de. (Howh. 5:18, 19) Etomọṣo, Biblu dọmọ: “Dopodopo mìtọn ni yọ́n lehe e na nọ deanana agbasa etọn titi do to wiwe-yinyin po gbégbò po mẹ, e ma yin to nukunkẹn po ojlo zogbe zanhẹmẹ tọn po mẹ, taidi dehe akọta he ma yọ́n Jiwheyẹwhe lẹ tindo nkọ.”—1 Tẹs. 4:4, 5.

9. (a) To bẹjẹeji owhe kanweko 20tọ tọn gblamẹ, nawẹ omẹ Jehovah tọn lẹ yin tulina nado hodo nuyọnẹn he yiaga hugan lọ he tin to Ohó Jiwheyẹwhe tọn mẹ gbọn? (b) Ayinamẹ nuyọnẹn tọn tẹwẹ tin to 1 Johanu 2:15, 16 mẹ? (c) Dile e yin sislẹ do to Lomunu lẹ 1:24-27 mẹ, walọyizan mawé tẹlẹ mẹ wẹ mí dona gbẹ́ nado tindo mahẹ te?

⁹ To bẹjẹeji owhe kanweko 20tọ tọn lẹ gblamẹ, omẹ Jehovah tọn lẹ ma dike oklọ ovọ́ mẹhe ko “jẹgló” lẹ tọn ni bẹpla yé. (Efe. 4:19) Yé dovivẹnu nado tẹdo nujinọtedo Jehovah tọn lẹ go gbanun-gbanun. Atọ̀họ̀-Nuhihọ́ lọ Tọn 15 mai 1926 (Glẹnsigbe) tọn dọ dọ “sunnu kavi yọnnu de dona wé-ṣeke to linlẹn po nuyiwa po mẹ, titengbe gando omẹ vijinu awetọ tọn lẹ go.” Mahopọnna nuhe to jijọ lẹdo yé pé to aihọn lọ mẹ, omẹ Jehovah tọn lẹ nọ hodo nuyọnẹn he yiaga hugan lọ he tin to Ohó Jiwheyẹwhe tọn mẹ. (Hia 1 Johanu 2:15, 16.) Lehe mí yọ́n pinpẹn Ohó Jiwheyẹwhe tọn do sọ! Mí sọ nọ dopẹ́ dọ Jehovah nọ wleawuna núdùdù gbigbọmẹ tọn he wá do gànmẹ lẹ nado gọalọna mí ma nado dike nuyọnẹn aihọn tọn gando walọ dagbe go ni doyẹklọ mí. * —Hia Lomunu lẹ 1:24-27.

10, 11. Avase tẹwẹ Biblu na gando azán godo tọn lẹ go?

¹⁰ Biblu na avase dọ to azán godo tọn lẹ mẹ, gbẹtọ lẹ na lẹzun “wanyina mẹdetiti tọ́.” (2 Tim. 3:1, 2) E ma yin nupaṣamẹ de dọ aihọn lọ ko na tuli pọndohlan ṣejannabi tọn he zẹ̀pá de. Owe alọdlẹndonu tọn de dọ dọ to owhe 1970 lẹ gblamẹ “owe he na ayinamẹ gando lehe yè gán wà nulẹ matin alọgọ mẹdevo tọn do go lẹ sù taun.” Owe delẹ “dotuhomẹna wehiatọ lẹ nado yọ́n yede, nọ kẹalọyi mẹhe yé yin bosọ nọ doawagun to yede mẹ.” Di apajlẹ, lẹnnupọndo nuhe owe mọnkọ de dọ ji dọmọ: “Yiwanna mẹhe yọnwhanpẹ, dọnmẹ, bosọ jẹ hugan to gbẹ̀mẹ lọ—mẹlọ wẹ hiẹ lọsu.” Owe lọ na tulimẹ nado “nọ sẹ̀n mẹdetiti, ehe nọ biọ dọ mẹde ni magbe lehe e na nọ yinuwa do tọn sọgbe hẹ ayihadawhẹnamẹnu etọn po osẹ́n he yọ́n to nukun edetiti tọn mẹ lẹ po.”

¹¹ Be a ko sè onú mọnkọtọn de pọ́n ya? E taidi nuhe Satani na tuli Evi nado wà. E dọ dọ ewọ sọgan “taidi Jiwheyẹwhe bo na nọ yọ́n dagbe po oylan po.” (Jen. 3:5) To egbehe, mẹsusu nọ mọ yede mẹ sọmọ bọ to pọndohlan yetọn mẹ, mẹdepope—etlẹ yin Jiwheyẹwhe lọsu—ma gán dọ nuhe yin dagbe kavi ylankan na yé. Di apajlẹ, aliho he mẹ gbẹtọ lẹ nọ pọ́n alọwle hlan te dohia gblegede dọ yé tindo pọndohlan agọ̀ enẹ.

12. Pọndohlan he gando alọwle go tẹwẹ aihọn nọ zedaga?

¹² Biblu na anademẹ asu po asi po lẹ nado nọ gbògbéna ode awetọ podọ na opà alọwle tọn  yetọn. E na tuli alọwlemẹ lẹ nado tẹdo gbemima yetọn hlan ode awetọ go. E dọmọ: “Sunnu na jo otọ́ etọn po onọ̀ etọn po do bo na sẹbọdo asi etọn go, yé nasọ lẹzun agbasalan dopo.” (Jen. 2:24) To vogbingbọn mẹ, mẹhe ji nuyọnẹn aihọn tọn ko yinuwado lẹ nọ nọgodona pọndohlan he gbọnvo de, bo nọ dọ dọ alọwlemẹ dopodopo dona ze ayidonugo do nuhudo etọn titi lẹ ji. Owe he dọho gando gbẹdai go de dọ dọ, “To hùnwhẹ delẹ whenu, opà alọwle tọn he nọ yin dido to paa mẹ dọ ‘dile e na dẹnsọ bọ mí omẹ awe lẹ na togbẹ̀’ ko yin didiọ do opà he tindo dogbó de dọ ‘dile e na dẹnsọ bọ mí omẹ awe lẹ na to wanyina míde.’” Pọndohlan yamakinanu tọn enẹ gando alọwle go zọ́n bọ whẹndo madosọha lẹ ko gbakija, podọ ehe ko hẹn awugble mayọnjlẹ wá to numọtolanmẹ-liho. Matin ayihaawe, pọndohlan sisi matindo na alọwle tọn he aihọn lọ tindo yin nuplọnmẹ nulú tọn de.

13. Etẹwẹ yin dopo to whẹwhinwhẹ́n he wutu Jehovah do gbẹwanna goyitọ lẹ mẹ?

¹³ Biblu dọmọ: “Osùnú de wẹ mẹdepope he yin goyitọ to ahun mẹ yin na Jehovah.” (Howh. 16:5) Naegbọn Jehovah do gbẹwanna goyitọ lẹ? Whẹwhinwhẹ́n dopo wẹ yindọ mẹhe nọ yiwanna yede zẹjlẹgo bosọ nọ nọgodona gbigbọ enẹ lẹ nọ do goyiyi Satani tọn nkọ hia. Pọ́n bo, Satani lẹndọ Jesu, yèdọ mẹhe Jiwheyẹwhe yizan nado dá nulẹpo lọ, dona jẹklo bo basi sinsẹ̀n hlan emi! (Mat. 4:8, 9; Kol. 1:15, 16) Mẹhe nọ tindo pọndohlan he zẹ̀pá mọnkọ gando yede go lẹ nọ dohia dọ nuyọnẹn aihọn tọn yin nulunu to Jiwheyẹwhe dè.

14. Nawẹ Lomunu lẹ 12:3 gọalọna mí nado tindo pọndohlan jlẹkaji tọn gando míde go gbọn?

¹⁴ Biblu gọalọna mí nado tindo pọndohlan jlẹkaji tọn gando míde go. E yigbe dọ e sọgbe nado tindo owanyi na mẹdetiti jẹ obá de mẹ. Jesu dọmọ: “Hiẹ dona yiwanna kọmẹnu towe di dewe,” ehe dohia dọ mí dona na ayidonugo nuhudo mítọn lẹ jẹ obá he sọgbe hẹ lẹnpọn dagbe mẹ. (Mat. 19:19) Etomọṣo, Biblu ma plọnmẹ dọ mí dona nọ ze míde daga hú mẹdevo lẹ. Kakatimọ, e dọmọ: “Mì yí wiwọ́ kavi glòlò-jijlá do wà nudepope blo, ṣigba mì nọ gbọn whiwhẹ  dali pọ́n mẹdevo lẹ dọ yé yiaga hú mì.”—Flp. 2:3; hia Lomunu lẹ 12:3.

15. Naegbọn a lẹndọ ayinamẹ Biblu tọn sọta goyiyi do yọ́n-na-yizan?

¹⁵ To egbehe, mẹsusu he nọ yin pinpọnhlan di nuyọnẹntọ lẹ wẹ nọ ṣàn ayinamẹ he Biblu na sọta goyiyi kò. Yé nọ dọ dọ mẹdevo lẹ pinpọnhlan taidi mẹhe yiaga hú we na zọ́n bọ a na tin to owù mẹ, podọ mẹdevo lẹ na tafu we. Ṣigba na nugbo tọn, etẹ mẹ wẹ pọndohlan ṣejannabi tọn he aihọn Satani tọn nọ zedaga ko dekọtọn do? Etẹ go wẹ a doayi? Be ṣejannabinọ lẹ nọ do ayajẹ ya? Be whẹndo yetọn lẹ nọ tindo ayajẹ ya? Be yé nọ tindo họntọn nujọnu tọn lẹ ya? Be yé nọ tindo haṣinṣan pẹkipẹki de hẹ Jiwheyẹwhe ya? Sọn numimọ he a ko tindo mẹ, detẹ wẹ nọ hẹn kọdetọn dagbe hugan lẹ wá—nado hodo nuyọnẹn aihọn ehe tọn kavi nuyọnẹn he tin to Ohó Jiwheyẹwhe tọn mẹ?

16, 17. Whẹwhinwhẹ́n tẹlẹ wẹ mí tindo nado dopẹ́, podọ etẹwutu?

¹⁶ Gbẹtọ he nọ hodo ayinamẹ mẹhe aihọn nọ pọnhlan di nuyọnẹntọ lẹ tọn lẹ taidi tomẹyitọ saditọ de he to ali kanse saditọ-gbẹ́ etọn to whenue yé omẹ awe lẹ to alibu. Jesu dọ gando nuyọnẹntọ azán etọn gbè tọn lẹ go dọmọ: “Alihiamẹtọ nukuntọ́nnọ wẹ yé. Enẹwutu, eyin nukuntọ́nnọ do ali hia nukuntọ́nnọ, yé omẹ awe lẹ na jai do odò mẹ.” (Mat. 15:14) Na nugbo tọn, nulunu wẹ nuyọnẹn aihọn ehe tọn to Jiwheyẹwhe dè.

¹⁷ Ayinamẹ nuyọnẹn tọn Biblu tọn lẹ yin “alenu na mẹpinplọn, na wọhẹmẹ, na nuvọjlado, na mẹplọnlọdidomẹgo to dodowiwa mẹ” to whepoponu. (2 Tim. 3:16, Odò.) Lehe mí sọgan dopẹ́ do sọ dọ Jehovah ko gbọn titobasinanu etọn gblamẹ basi hihọ́na mí sọn nuyọnẹn aihọn ehe tọn si! (Efe. 4:14) Núdùdù gbigbọmẹ tọn he e ko wleawuna lẹ nọ na mí huhlọn he mí tindo hudo etọn nado tẹdo nujinọtedo he to Ohó etọn mẹ lẹ go. Lẹblanulọkẹyi nankọ die nado yin anadena gbọn nuyọnẹn dejidego he tin to Biblu mẹ dali!