1, 2. Avùnnukundiọsọmẹnu tẹlẹ wẹ Kunnudetọ susu nọ pehẹ?

APỌSTELI Paulu na tuli Timoti—podọ to linlẹn he gbloada mẹ Klistiani lẹpo—nado hẹn lizọnyizọn yetọn di to gigọ́ mẹ. (2 Tim. 4:5) Mímẹpo wẹ nọ ylọ ayinamẹ Paulu tọn dọ nujọnu taun. Amọ́, e nọ wá vẹawu to whedelẹnu. Na susu mẹmẹsunnu po mẹmẹyọnnu mítọn lẹ po tọn, e nọ biọ adọgbigbo nujọnu tọn nado do mahẹ to azọ́n yẹwhehodidọ tọn lọ mẹ. (2 Tim. 4:2) Di apajlẹ, lẹnnupọndo mẹmẹsunnu mítọn he to otò he mẹ azọ́n mítọn yin aliglọnna kavi tlẹ yin alọhẹndotena te lẹ ji. Yé nọ ze mẹdekannujẹ yetọn do owù mẹ nado do mahẹ to lizọnyizọn lọ mẹ!

² Omẹ Jehovah tọn lẹ dona diahi hẹ nuhahun voovo he gán hẹn yé gbọjọ lẹ. Di apajlẹ, mẹsusu dona wazọ́n na gànhiho susu nado mọ dandannu lẹ poun na whẹndo yetọn. Yé na ko nọ jlo na wà susu dogọ to lizọnyizọn lọ mẹ, amọ́ to sẹfifo lẹ agbọ́ ko nọ pé yé. Na mẹdevo lẹ, onú vude janwẹ yé gán wà, na yé to azọ̀n sinsinyẹn de jẹ kavi na owhe yetọn ko sẹyì wutu; etlẹ gán sọ yindọ yé ko yin ginglọndo whégbè wẹ. Podọ, numọtolanmẹ nuvọ́nọ-yinyin tọn nọ to tuklado mẹdevo lẹ mapote. Mẹmẹyọnnu de he nọ yin Mary, * dọmọ: “N’dona dovivẹnu nado diahi hẹ numọtolanmẹ agọ̀ he nọ dotukla mi bo nọ hẹn mi vọgán petepete lẹ. Podọ, na enẹ nọ yí whenu po huhlọn he n’dona yizan to lizọnyizọn lọ mẹ lẹ po to asi e wutu, n’nọ do numọtolanmẹ whẹhuhu tọn.”

3. Etẹwẹ mí na gbadopọnna to hosọ ehe mẹ?

³ Mahopọnna ninọmẹ mítọn lẹ, Jehovah gán na mí huhlọn nado pehẹ nuhahun mítọn titi lẹ bosọ sẹ̀n ẹn jẹ obá he mẹ mí penugo jẹ. Whẹpo mí nado dọhodo lehe Jehovah gán gọalọna mí do ji, mì gbọ mí ni gbadopọnna lehe e na huhlọn Paulu po  Timoti po nado hẹn lizọnyizọn yetọn di mahopọnna avùnnukundiọsọmẹnu lẹ do.

4. Avùnnukundiọsọmẹnu tẹlẹ wẹ Paulu pehẹ?

⁴ Paulu pehẹ avùnnukundiọsọmẹnu susu lẹ. E do hudo huhlọn tọn titengbe whenue e yin hihò, yin zannu dlan do bo yin súsú do gànmẹ. (2 Kọl. 11:23-25) Paulu yigbe tlọlọ dọ to whedelẹnu, emi nọ diahi hẹ numọtolanmẹ agọ̀ lẹ. (Lom. 7:18, 19, 24) To linlẹn de mẹ, e sọ doakọnna ‘owùn de to agbasalan mẹ,’ ehe e na ko jlo vẹkuvẹku dọ Jiwheyẹwhe ni desẹ.—2 Kọl. 12:7, 8.

5. Etẹwẹ Paulu wadotana mahopọnna avùnnukundiọsọmẹnu he e pehẹ lẹ?

⁵ Jehovah na huhlọn Paulu nado hẹn lizọnyizọn etọn di mahopọnna avùnnukundiọsọmẹnu he e pehẹ lẹpo. Lẹnnupọndo nue Paulu wadotana lẹ ji. Di apajlẹ, to whenue Paulu yin súsú do owhé de gbè to Lomu, e yí zohunhun do dọyẹwheho na mẹsusu, podọ vlavo na aṣẹpatọ lẹ. (Owalọ 28:17; Flp. 4:21, 22) E sọ dọyẹwheho na susu to Hihọ́tọ Sesali tọn lẹ mẹ bo dekunnuna mẹhe nọ wá dla ẹ pọ́n lẹpo. (Owalọ 28:30, 31; Flp. 1:13) To ojlẹ enẹ dopolọ mẹ, Paulu kàn wekanhlanmẹ gbọdo lẹ he gbẹ́ to ale hẹnwa na Klistiani nugbo lẹ kakajẹ egbé. Humọ, apajlẹ Paulu tọn na huhlọn agun Lomu tọn, ehe zọ́n bọ mẹmẹsunnu etọn lẹ ‘to adọgbigbo tindo dogọ nado dọ ohó Jiwheyẹwhe tọn madibu.’ (Flp. 1:14) Dile etlẹ yindọ nue Paulu gán wà to whedelẹnu do dogbó, e wà nue go e pé lẹpo, podọ ehe “dekọtọn do nukọnyiyi wẹndagbe lọ tọn mẹ na taun tọn.”—Flp. 1:12.

6. Sọgbe hẹ 2 Kọlintinu lẹ 12:9, 10, etẹwẹ gọalọna Paulu nado hẹn lizọnyizọn etọn di?

⁶ Paulu yọnẹn dọ eyin huhlọn Jiwheyẹwhe tọn dẹ́n, emi ma gán wà nue emi wà to sinsẹ̀nzọn Jehovah tọn mẹ lẹ depope. E kẹalọyi dọ huhlọn Jiwheyẹwhe tọn ko yin ‘hinhẹn zun pipé to madogán emitọn mẹ.’ (Hia 2 Kọlintinu lẹ 12:9, 10.) Gbọn gbigbọ wiwe Etọn gblamẹ, Jehovah na huhlọn Paulu nado hẹn lizọnyizọn etọn di to gigọ́ mẹ mahopọnna homẹkẹn, gànpamẹninọ gọna nuhahun devo he e pehẹ lẹ.

7. Avùnnukundiọsọmẹnu tẹlẹ ji wẹ Timoti dona dù te nado hẹn lizọnyizọn etọn di?

⁷ Timoti he yin gbẹdohẹmẹtọ jọja Paulu tọn lọsu dona ganjẹ huhlọn Jiwheyẹwhe tọn go nado hẹn lizọnyizọn etọn di. E hodo Paulu to  gbejizọnlin mẹdehlan tọn gaa etọn lẹ whenu. Humọ, Paulu do e hlan fidevo lẹ nado yì dla agun lẹ pọ́n bo na yé tuli. (1 Kọl. 4:17) Timoti gán ko mọdọ emi ma pegan. Vlavo, enẹwutu wẹ Paulu do dotuhomẹna ẹn dọ: “A dike mẹdepope yí nukunpẹvi do pọ́n jọja-yinyin towe gbede blo.” (1 Tim. 4:12) Podọ to ojlẹ enẹ mẹ, Timoti lọsu do owùn etọn titi to agbasalan mẹ, enẹ wẹ “azọ̀n whẹwhẹ” he e nọ jẹ. (1 Tim. 5:23) Amọ́, Timoti yọnẹn dọ gbigbọ wiwe Jehovah tọn na na emi huhlọn he sin hudo emi do nado lá wẹndagbe lọ bosọ yilizọn na mẹmẹsunnu emitọn lẹ.—2 Tim. 1:7.

8. Nawẹ Jehovah nọ na huhlọn omẹ etọn lẹ to egbehe gbọn?

⁸ To egbehe, Jehovah nọ na omẹ etọn lẹ “huhlọn he hú jọwamọ tọn,” na yé nido zindonukọn nado to sinsẹ̀n ẹn po nugbonọ-yinyin po. (2 Kọl. 4:7) Mì gbọ mí ni gbadopọnna onú ẹnẹ he Jehovah wleawuna nado na mí huhlọn bosọ gọalọna mí nado hẹn nugbonọ-yinyin mítọn na ẹn go lẹ, enẹ wẹ: odẹ̀, Biblu, gbẹdido Klistiani tọn po lizọnyizọn mítọn po.

9. Nawẹ odẹ̀ gán gọalọna mí gbọn?

⁹ Odẹ̀ nọ namẹ huhlọn. To Efesunu lẹ 6:18 mẹ, Paulu na mí tuli nado nọ hodẹ̀ hlan Jiwheyẹwhe ‘to ninọmẹ lẹpo mẹ.’ Taidi kọdetọn de, Jiwheyẹwhe na hẹn mí lodo. Jonnie he nọ nọ̀ Bolivie tindo numimọ godonọnamẹ mọnkọ tọn, whenue e jugbọn whlepọn debọdo-dego lẹ mẹ. Asi ẹ po mẹjitọ etọn awe lẹ po bẹ awutu sinsinyẹn to ojlẹ dopolọ mẹ. E ma bọawuna Jonnie paali nado penukundo nuhudo yé omẹ atọ̀n lẹ tọn go. Onọ̀ etọn kú, podọ e yí whenu susu whẹpo bọ asi etọn po otọ́ etọn po do wá mọ yede mẹ. Jonnie dọ gando ojlẹ sinsinyẹn enẹ go dọmọ: “Nue gọalọna mi whenue n’to jujugbọn ojlẹ sinsinyẹn enẹlẹ mẹ wẹ nado nọ nọ̀ tlọlọ to odẹ̀ ṣie lẹ mẹ.” Jehovah na Jonnie huhlọn he sin hudo e do nado doakọnnanu. Ronald, yèdọ mẹho agun tọn de to Bolivie sè dọ onọ̀ emitọn bẹ kansẹẹ-zọ̀n. Onọ̀ lọ kú to osun dopo godo. Etẹwẹ gọalọna Ronald nado pehẹ ninọmẹ lọ? E dọmọ: “Dẹ̀hiho hlan Jehovah hùn dotẹnmẹ dote na mi nado dọ nue to ahun ji na mi po numọtolanmẹ sisosiso ṣie lẹ po tọ́n. N’yọnẹn dọ e nọ mọnukunnujẹ go e hugan mẹdevo depope, etlẹ yin hugan yẹnlọsu.” To whedelẹnu, ninọmẹ lẹ gán nọ húagbọ́ mí kavi mí gán gọ̀n ma yọ́n nue go mí na hodẹ̀ gando. Amọ́, Jehovah bayi oylọna mí nado nọ hodẹ̀ hlan ẹn eyin etlẹ nọ vẹawuna mí nado dọ linlẹn po numọtolanmẹ mítọn lẹ po tọ́n.—Lom. 8:26, 27.

10. Dile Heblu lẹ 4:12 dohia do, naegbọn Biblu hihia po ayihamẹlinlẹnpọn do nue mí hia po ji do yin nujọnu sọmọ?

¹⁰ Biblu nọ namẹ huhlọn. Kẹdẹdile Paulu ganjẹ Owe-wiwe lẹ go nado mọ huhlọn po homẹmimiọn po yí do, mílọsu gán nọ ganjẹ yé go. (Lom. 15:4) Dile mí to Ohó Jiwheyẹwhe tọn hia bo to ayihamẹlẹnpọn deji, Jehovah gán yí gbigbọ etọn do gọalọna mí na mí nido yọ́n lehe Owe-wiwe lẹ gando ninọmẹ mítọn go do dogọ. (Hia Heblu lẹ 4:12.) Ronald he go mí donù wayi dọ dọ: “Homẹ ṣie nọ hùn dọ n’do aṣa lọ nado nọ hia adà Biblu tọn de to zánmẹ lẹpo. N’nọ lẹnayihamẹpọn susu do jẹhẹnu Jehovah tọn lẹ po aliho he mẹ e nọ yí owanyi do yinuwa hẹ devizọnwatọ etọn lẹ po te ji. Ehe gọalọna mi nado gọ̀ huhlọn ṣie mọyi.”

11. Nawẹ Biblu na huhlọn mẹmẹyọnnu he to aluẹmẹ de gbọn?

¹¹ Mí gán wleawuna pọndohlan dagbe gando ninọmẹ mítọn lẹ go, eyin mí nọ lẹnayihamẹpọn do Ohó Jiwheyẹwhe tọn ji. Lẹnnupọndo lehe Biblu gọalọna asuṣiọsi he to aluẹmẹ de do ji. Mẹho agun tọn de dọna ẹn dọ eyin e hia  owe Jobu tọn, e gán mọ nususu plọn he na gọalọna ẹn. To whenue e wàmọ, e yawu mọhodọdo pọndohlan Jobu tọn go to tintan whenu. To linlẹn etọn mẹ, e na ayinamẹ Jobu dọ: “Jobu! Ma nọ do pọndohlan agọ̀ sọmọ blo!” Amọ́ to enẹgodo, e wá mọdọ pọndohlan emitọn ma gbọnvona Jobu tọn sọmọ. Ehe gọalọna ẹn nado jla pọndohlan etọn do bosọ hẹn ẹn lodo nado pehẹ awufiẹsa he okú asu etọn tọn to hinhẹnwa na ẹn.

12. Nawẹ Jehovah nọ yí sinsẹ̀n-basitọ hatọ mítọn lẹ zan nado na mí huhlọn gbọn?

¹² Gbẹdido Klistiani tọn nọ namẹ huhlọn. Aliho devo he mẹ Jehovah nọ na huhlọn Klistiani lẹ te wẹ gbọn sinsẹ̀n-basitọ hatọ lẹ dali. Paulu wlan dọ emi to jijlo vẹkuvẹku dọ “tulinina ode awetọ” ni tin to emilẹ po mẹmẹsunnu gọna mẹmẹyọnnu gbigbọmẹ tọn emitọn lẹ po ṣẹnṣẹn. (Lom. 1:11, 12) Mary he go mí donù wayi yiwanna gbẹdido mọnkọ taun. E dọmọ: “Jehovah ko yí mẹmẹsunnu po mẹmẹyọnnu he ma tlẹ yọ́n nue mẹ n’to jujugbọn lẹ po zan. Yé nọ dọ nude he nọ na mi tuli kavi nọ kanwehlan mi, podọ e nọ yin nue sin hudo n’do pẹẹ. E sọ nọ gọalọna mi nado hùndonuvo na mẹmẹyọnnu devo he adán dopolọ ko gbò lẹ bosọ plọnnu sọn apajlẹ yetọn mẹ. Podọ to whepoponu, mẹho lẹ nọ hẹn mi tindo numọtolanmẹ lọ dọ n’họakuẹ na agun lọ.”

13. Nawẹ mí gán nọ hẹn ode awetọ lodo to opli lẹ ji gbọn?

¹³ Dopo to ofi dagbe hugan he mí gán na tuli ode awetọ mítọn lẹ te wẹ opli lẹ ji. Eyin a yì opli lẹ, naegbọn a ma na ze afọdide tintan lọ nado do owanyi po pinpẹn-nutọn-yinyọnẹn ahundopo tọn po hia mẹdevo lẹ nado sọgan hẹn yé lodo? Di apajlẹ, jẹnukọnna opli de, mẹho agun tọn de he nọ yin Peter dọna mẹmẹyọnnu he asu etọn ma yin Klistiani de dọ: “A ma gán yọ́n lee e nọ namẹ tuli do nado mọ we tofi. A nọ gọalọna ovi towe ṣidopo lẹ to whelẹponu nado tin to opli lẹ ji, podọ nado wleawuna gblọndo lẹ.” Nukun mẹmẹyọnnu lọ tọn lẹ hlá dasin bọ e dọ po pinpẹn-nutọn-yinyọnẹn po dọ: “Mì ma gán yọ́n lee hogbe enẹlẹ sisè wà dagbe na mi do to egbé.”

14. Nawẹ mahẹ tintindo to lizọnyizọn lọ mẹ nọ gọalọna mí gbọn?

¹⁴ Lizọnyizọn lọ nọ namẹ huhlọn. Eyin mí lá owẹ̀n Biblu tọn na mẹdevo lẹ, mí nọ mọ kọfanamẹ po huhlọn po yí, vlavo yé kẹalọyi i kavi lala. (Howh. 11:25) Mẹmẹyọnnu de he nọ yin Stacy do numimọ lehe lizọnyizọn lọ gán namẹ huhlọn do tọn. Whenue hagbẹ whẹndo tọn etọn de yin didesẹ sọn agun mẹ, e vẹna ẹn taun bọ e nọ to kinkanse ede mapote dọ, ‘Be n’gán o wà nude humọ nado gọalọna ẹn wẹ a?’ E nọ vẹawuna ẹn taun nado de ayiha sọn ninọmẹ lọ ji. Etẹwẹ gọalọna ẹn nado pehẹ ninọmẹ sinsinyẹn ehe? Lizọnyizọn lọ wẹ! Dile e to mahẹ do to lizọnyizọn lọ mẹ, e jẹ ayiha zedo mẹhe to aigba-denamẹ etọn ji bo do nuhudo alọgọ etọn tọn lẹ ji. E dọmọ: “To ojlẹ enẹ mẹ, Jehovah na mi plọnmẹ Biblu de he yawu yinukọn. Enẹ na mi tuli taun. Nue gọalọna mi hugan to gbẹzan ṣie mẹ wẹ nado nọ tọ́n na lizọnyizọn lọ.”

15. Etẹwẹ a plọn sọn nue Mary dọ lẹ mẹ?

¹⁵ Na ninọmẹ mẹdelẹ tọn wutu, yé gán nọ mọdọ emi ma pé nususu go nado wà to lizọnyizọn lọ mẹ. Eyin mọ wẹ e nọ ṣí na we, flindọ homẹ Jehovah tọn nọ hùn eyin a wà dee go a pé. Lẹnnupọndo apajlẹ Mary tọn ji whladopo dogọ. Whenue e sẹtẹn yì aigba-denamẹ jonọ-gbè tọn de ji, e mọdọ emi ma pé onú kaka de go. E dọmọ, “Na ojlẹ de, nue n’gán wà lẹpo wẹ nado dọho kleun de, kavi hia wefọ de kavi ze alọnuwe pẹvi de jo to lizọnyizọn lọ mẹ.” Ehe nọ zọ́n bọ e nọ do numọtolanmẹ nugomape tọn yijlẹdo mẹhe nọ do ogbè lọ ganji lẹ go. Amọ́, e jla pọndohlan etọn do. E jẹ mimọ ji dọ  Jehovah gán yí emi zan mahopọnna dogbó emitọn lẹ. E dọmọ, “Nugbo gbẹwhlẹngán tọn lẹ bọawu taun, podọ nugbo enẹlẹ wẹ nọ diọ gbẹzan gbẹtọ lẹ tọn.”

16. Etẹwẹ gán gọalọna mẹhe yin ginglọndo whégbè lẹ nado mọ huhlọn yí?

¹⁶ Jehovah nọ mọ ojlo mítọn nado do mahẹ to lizọnyizọn lọ mẹ bosọ nọ yọ́n pinpẹn etọn, eyin mí tlẹ yin ginglọndo whégbè. E gán hùn dotẹnmẹ dote na mí nado dekunnuna nukunpedomẹgotọ dotowhé tọn lẹ. Eyin mí nọ yí nue mí to wiwà to sinsẹ̀nzọn lọ mẹ todin jlẹdo nue mí penugo bo wà wayi go, mí gán gbọjọ. Amọ́, eyin mí mọnukunnujẹ lehe Jehovah to alọgọna mí todin do mẹ, mí na mọ huhlọn he sin hudo mí do nado doakọnna whlepọn depope po ayajẹ po.

17. Sọgbe hẹ Yẹwhehodọtọ 11:6, naegbọn mí dona zindonukọn to lizọnyizọn lọ mẹ eyin mí ma tlẹ mọ kọdetọn lọ lẹ to afọdopolọji?

¹⁷ Mí ma yọ́n detẹ to okún nugbo lọ tọn he mí do lẹ mẹ wẹ gán yìn adọ̀ bo jẹ whinwhẹ́n ji. (Hia Yẹwhehodọtọ 11:6.) Di apajlẹ, Barbara, yèdọ mẹmẹyọnnu de he do owhe 80 linlán nọ saba dekunnu whẹwhẹ gbọn alokan po wekanhlanmẹ po gblamẹ. To gbèdopo, e do wekanhlanmẹ de hlan bo yí Atọ̀họ̀-Nuhihọ́ lọ Tọn 1^er avril 2014 tọn he hosọ etọn yin “Nuhe Jiwheyẹwhe Ko Wà Na We” dogọ wekanhlanmẹ lọ. To mayọnẹn mẹ, e do wekanhlanmẹ lọ hlan asu po asi po de he masọ yin Kunnudetọ Jehovah tọn ba. Yé hia linlinwe lọ whlasusu. Asu lọ do numọtolanmẹ dọ Jehovah wẹ to hodọna emi tlọlọ. Asu po asi po lọ jẹ opli lẹ yì ji, podọ to godo mẹ, yé lẹzun Kunnudetọ zohunhunnọ lẹ whladopo dogọ, yèdọ to owhe 27 linlán godo. Yí nukun homẹ tọn do pọ́n lehe e na ko na tuli Barbara bosọ na ẹn huhlọn do sọ nado mọ kọdetọn dagbe he wekanhlanmẹ etọn dopo enẹ hẹnwa!

18. Etẹwẹ mí gán wà nado mọaleyi sọn huhlọn Jiwheyẹwhe tọn mẹ?

¹⁸ Jehovah wleawu nususu tọn he nọ hùn dotẹnmẹ dote na mí nado mọ huhlọn jiawu etọn yí. Delẹ to onú enẹlẹ mẹ wẹ, odẹ̀, Biblu, gbẹdido Klistiani tọn po lizọnyizọn lọ po. Eyin mí nọ yí awuwledainanu enẹlẹ zan, mí na dohia dọ mí dejido nugopipe Jehovah tọn po ojlo etọn nado gọalọna mí po go. Mì gbọ mí ni nọ ganjẹ Otọ́ olọn mẹ tọn mítọn go to whepoponu, yèdọ mẹhe homẹ etọn nọ hùn “nado do huhlọn etọn hia do mẹhe nọ yí ahun pipé de do sẹ̀n ẹn lẹ tamẹ.”—2 Otàn. 16:9.