Yì hosọ lẹ ji

Yì todowhinnu hosọ lẹ tọn ji

HOSỌ OPLỌN TỌN 22

Ayinamẹ Nuyọnẹn Tọn lẹ Nado Deanana Gbẹzan Mítọn

Ayinamẹ Nuyọnẹn Tọn lẹ Nado Deanana Gbẹzan Mítọn

“Jehovah lọsu wẹ nọ namẹ nuyọnẹn.”—HOWH. 2:6.

OHÀN 89 Dotoai, Setonu, bo Mọ Dona Yí

BLADOPỌ *

1. Naegbọn mímẹpo do dó hudo nuyọnẹn he wá sọn Jiwheyẹwhe dè tọn? (Howhinwhẹn lẹ 4:7)

 EYIN a ko pannukọn nudide titengbe de pọ́n, ayihaawe ma tin dọ a na ko hodẹ̀ bo biọ nuyọnẹn, podọ owhẹ̀ towe whẹ́n nado wàmọ. (Jak. 1:5) Ahọlu Sọlomọni wlan dọmọ: “Nuyọnẹn wẹ yin nujọnu hugan.” (Hia Howhinwhẹn lẹ 4:7.) Na nugbo tọn, Sọlomọni ma to hodọ gando nuyọnẹn depope poun go gba. Nuyọnẹn he nọ wá sọn Jehovah Jiwheyẹwhe dè hodọ wẹ e te. (Howh. 2:6) Amọ́, be nuyọnẹn Jiwheyẹwhe tọn gán gọalọna mí nado pehẹ nuhahun he mí nọ pannukọn to egbehe lẹ ya? Gbau, podọ ehe ji wẹ mí na dọhodo to hosọ ehe mẹ.

2. Etẹwẹ yin dopo to aliho he mẹ mí gán lẹzun nuyọnẹntọ nugbonugbo te lẹ mẹ?

2 Dopo to nuhe mí gán wà nado lẹzun nuyọnẹntọ nugbonugbo lẹ mẹ wẹ nado gbadopọnna nuplọnmẹ dawe awe he nọ yin sisi na taun na nuyọnẹn yetọn wutu lẹ tọn, bosọ yí nuhe mí plọn lẹ do yizan mẹ. Tintan, mí na dọhodo Sọlomọni ji. Biblu dọ dọ ‘Jiwheyẹwhe na nuyọnẹn po wuntuntun po Sọlomọni taun.’ (1 Ahọ. 4:29) Awetọ, mí na dọhodo Jesu ji, mẹhe tindo nuyọnẹn mayọnjlẹ de. (Mat. 12:42) Dọdai yin didọ gando Jesu go dọmọ: ‘Gbigbọ Jehovah tọn na jẹ do e ji, yèdọ gbigbọ nuyọnẹn po nukunnumọjẹnumẹ po tọn.’—Isa. 11:2.

3. Etẹ ji wẹ mí na dọhodo to hosọ ehe mẹ?

3 Sọlomọni po Jesu po yí nuyọnẹn he Jiwheyẹwhe na yé zan nado na ayinamẹ dagbe lẹ gando whẹho delẹ go he yin nujọnu na dopodopo mítọn lẹ ga. To hosọ ehe mẹ, mí na gbadopọnna atọ̀n to yé mẹ: Nuhudo lọ nado wleawuna pọndohlan jlẹkaji tọn gando akuẹ, agbasazọ́n po míde po go.

PỌNDOHLAN JLẸKAJI TỌN TINTINDO GANDO AKUẸ GO

4. Nawẹ ninọmẹ Sọlomọni tọn gbọnvona Jesu tọn gbọn?

4 Sọlomọni jẹ adọkun taun, podọ e zan gbẹzan fẹẹmẹninọ tọn. (1 Ahọ. 10:7, 14, 15) To alọ devo mẹ, Jesu ma do alọnu sọmọ, podọ e ma tindo owhé etọn titi. (Mat. 8:20) Etomọṣo, dawe awe ehelẹ tindo pọndohlan jlẹkaji tọn gando agbasanu lẹ go, na nuyọnẹn yetọn wá sọn Asisa dopolọ mẹ wutu, enẹ wẹ sọn Jehovah Jiwheyẹwhe dè.

5. Pọndohlan jlẹkaji tọn tẹwẹ Sọlomọni tindo gando akuẹ go?

5 Sọlomọni dọ dọ akuẹ yin “hihọ́ de.” (Yẹwh. 7:12) Eyin mí do akuẹ, mí na penugo bo mọ dandannu gbẹ̀mẹ tọn lẹ gọna vlavo nuhe mí jlo delẹ. Amọ́, mahopọnna lehe Sọlomọni jẹ adọkun sọ, e yọnẹn dọ nudevo lẹ tin he yin nujọnu hugan akuẹ. Di apajlẹ, e wlan dọmọ: “E pọnte nado de oyín dagbe hú adọkun susugege.” (Howh. 22:1) Sọlomọni sọ doayi e go dọ mẹhe yiwanna akuẹ lẹ ma nọ saba tindo pekọ to nuhe yé do lẹ mẹ. (Yẹwh. 5:10, 12) Podọ, e na avase gando jidide mẹtọn lẹpo zizedo akuẹ ji go, na mahopọnna lehe mí do akuẹ sọ, e gán busẹ po awuyiya po.—Howh. 23:4, 5.

Be pọndohlan mítọn gando agbasanu lẹ go nọ hẹn ẹn vẹawuna mí nado ze onú Ahọluduta lọ tọn lẹ do otẹn tintan mẹ wẹ ya? (Pọ́n hukan 6, 7tọ) *

6. Pọndohlan jlẹkaji tọn tẹwẹ Jesu tindo gando agbasanu lẹ go? (Matiu 6:31-33)

6 Jesu tindo pọndohlan jlẹkaji tọn gando agbasanu lẹ go. E duvivi núdùdù po ahàn po tọn. (Luku 19:2, 6, 7) To gbèdopo, e diọ osin zun ovẹn dagbe hugan de, podọ enẹ wẹ azọ́njiawu etọn tintan. (Joh. 2:10, 11) Humọ to gbeegbe e kú, awugbó akuẹgegenu tọn de wẹ e do. (Joh. 19:23, 24) Amọ́, Jesu ma dike onú agbasa tọn lẹ ni lẹzun yanwle tangan etọn to gbẹ̀mẹ. E dọna hodotọ etọn lẹ dọmọ: “Mẹdepope ma sọgan yin afanumẹ na ogán awe . . . Mìwlẹ ma sọgan yin afanumẹ na Jiwheyẹwhe podọ na Adọkunnu lẹ.” (Mat. 6:24) Jesu plọnmẹ dọ eyin mí dín Ahọluduta lọ whẹ́, Jehovah na hẹn ẹn diun dọ mí mọ nuhe sin hudo mí do lẹ.—Hia Matiu 6:31-33.

7. Nawẹ mẹmẹsunnu de mọaleyi gbọn, na e tindo pọndohlan jlẹkaji tọn gando akuẹ go wutu?

7 Mẹmẹsunnu po mẹmẹyọnnu mítọn susu lẹ po wẹ ko mọaleyi, na yé yí ayinamẹ nuyọnẹn tọn Jiwheyẹwhe tọn he gando akuẹ go lẹ do yizan mẹ wutu. Lẹnnupọndo apajlẹ mẹmẹsunnu tlẹnnọ de he nọ yin Daniel tọn ji. E dọmọ: “Whenue n’to aflanmẹ, n’basi dide nado yí nuwiwa gbigbọmẹ tọn lẹ do basi yanwle tangan ṣie to gbẹ̀mẹ.” Na Daniel hẹn gbẹzan etọn bọawu wutu, e penugo nado yí whenu po nugopipe etọn po zan do tito yẹwhehọluduta tọn susu lẹ tamẹ. E yidogọ dọmọ: “Nado dọ hójọhó, nudide he n’basi ma vẹna mi pọ́n gbede. Nugbo wẹ dọ n’gán ko mọ akuẹ susu, eyin n’ko yí enẹ do basi yanwle tangan ṣie to gbẹ̀mẹ wẹ. Amọ́, nawẹ akuẹ gán nọ otẹn họntọn he n’ji lẹ tọn mẹ gbọn? Nawẹ e gán diọtẹnna ayajẹ he n’do, na n’ze Ahọluduta lọ do otẹn tintan mẹ wutu gbọn? Akuẹ ma gán họ̀ dona he Jehovah ko na mi lẹ pọ́n gbede.” E họnwun dọ mí nọ mọaleyi eyin mí ze ayiha do onú gbigbọ tọn lẹ ji bọ e ma yin do akuẹ ji.

PỌNDOHLAN JLẸKAJI TỌN TINTINDO GANDO AGBASAZỌ́N GO

8. Nawẹ mí wagbọn do yọnẹn dọ Sọlomọni tindo pọndohlan jlẹkaji tọn gando azọ́n go? (Yẹwhehodọtọ 5:18, 19)

8 Sọlomọni dọ gando awuvivi he nọ wá sọn azọ́n sinsinyẹn wiwà mẹ go dọ e yin “nunina Jiwheyẹwhe tọn.” (Hia Yẹwhehodọtọ 5:18, 19.) E wlan dọmọ: “Ale tin to azọ́n sinsinyẹn wunmẹ lẹpo mẹ.” (Howh. 14:23) Sọlomọni yọ́n nuhe dọ e te ganji. Azọ́n sinsinyẹnwatọ wẹ e yin! E gbá owhé lẹ, pọ̀ vẹngle, wleawuna jipa lẹ bosọ kùn osindò lẹ. E sọ gbá tòdaho lẹ ga. (1 Ahọ. 9:19; Yẹwh. 2:4-6) Azọ́n sinsinyẹn wẹ ehelẹ yin, podọ ayihaawe ma tin dọ yé hẹn ayaje wá na ẹn jẹ obá de mẹ. Amọ́, Sọlomọni ma ganjẹ nuwiwa ehelẹ kẹdẹ go nado do ayajẹ. E sọ doalọ to onú gbigbọ tọn lẹ mẹ ga. Di apajlẹ, e deanana tẹmpli gigonọ de gbigbá na sinsẹ̀n-bibasi Jehovah tọn, yèdọ azọ́n de he dẹn na owhe ṣinawe! (1 Ahọ. 6:38; 9:1) To whenue Sọlomọni ko doalọ to nuwiwa gbigbọmẹ tọn po agbasa tọn ehelẹ po mẹ godo, e wá doayi e go dọ nuwiwa gbigbọmẹ tọn lẹ wẹ yin nujọnu hugan afọdidona agbasanu lẹ. E wlan dọmọ: “Opodo whẹho lọ tọn, to whenue nulẹpo ko yin sisè die: Dibusi Jiwheyẹwhe nugbo lọ bo setonuna gbedide etọn lẹ.”—Yẹwh. 12:13.

9. Nawẹ Jesu ze agbasazọ́n etọn do otẹn he jẹ mẹ gbọn?

9 Jesu yin azọ́n sinsinyẹnwatọ de. To bẹjẹeji gbẹzan etọn tọn to aigba ji, e wazọ́n whlẹpipa tọn. (Malku 6:3) Ayihaawe ma tin dọ mẹjitọ etọn lẹ yọ́n pinpẹn alọgọ etọn tọn dile yé to vivẹnudo nado wleawuna nuhudo whẹndo yetọn he bẹ mẹsusu hẹn lọ tọn lẹ. Podọ taidi whlẹpatọ de, mẹsusu wẹ na ko nọ jlo dọ dawe pipé lọ Jesu wẹ ni wazọ́n na emi! E yọnbasi taun dọ Jesu mọ awuvivi to azọ́n etọn mẹ. Amọ́, dile etlẹ yindọ Jesu yin azọ́n sinsinyẹnwatọ, e nọ de whenu dovo na onú gbigbọmẹ tọn lẹ. (Joh. 7:15) To nukọn mẹ, taidi lizọnyizọnwatọ whenu-gigọ́ tọn de, e na ayinamẹ todoaitọ etọn lẹ dọmọ: “Mì wazọ́n, e ma yin na núdùdù he nọ gble gba, ṣigba na núdùdù he nọ gbọṣi aimẹ kakajẹ ogbẹ̀ madopodo.” (Joh. 6:27) Podọ to Yẹwhehodidọ Osó ji tọn etọn mẹ, Jesu dọmọ: “Mì bẹ adọkunnu lẹ pli na mìde do olọn mẹ.”—Mat. 6:20.

Nawẹ mí gán hẹn jlẹkajininọ go to agbasazọ́n po nuwiwa yẹwhehọluduta tọn lẹ po ṣẹnṣẹn gbọn? (Pọ́n hukan 10, 11tọ) *

10. Nuhahun tẹwẹ mẹdelẹ gán pehẹ to agbasazọ́n yetọn mẹ?

10 Nuyọnẹn Jiwheyẹwhe tọn nọ gọalọna mí nado tindo pọndohlan jlẹkaji tọn gando agbasazọ́n mítọn go. Taidi Klistiani lẹ, mí plọn nado ‘nọ wazọ́n sinsinyẹn, podọ azọ́n dagbe lẹ.’ (Efe. 4:28) Azọ́nmẹyimẹdotọ lẹ nọ saba doayi e go dọ mí nọ dọ nugbo bosọ nọ wazọ́n sinsinyẹn, podọ yé gán nọ dọna mí obá he mẹ yé yiwanna azọ́n mítọn jẹ. Po mẹwhinwhàn dagbe hugan de po, mí gán jẹ gànhiho susu yizan dogọ ji to azọ́n mítọn kọ̀n po linlẹn lọ po dọ azọ́nmẹyimẹdotọ mítọn na tindo pọndohlan dagbe gando Kunnudetọ Jehovah tọn lẹ go. Amọ́, mí gán wá doayi e go dọ mí jẹ vọdona azọngban whẹndo tọn mítọn po nuwiwa yẹwhehọluduta tọn lẹ po ji. Mí dona basi vọjlado, enẹ wẹ nado nọ nọ̀ jlẹkaji.

11. Etẹwẹ mẹmẹsunnu de plọn na nuhe dù pọndohlan jlẹkaji tọn tintindo gando azọ́n go?

11 Mẹmẹsunnu jọja de he nọ yin William yawu mọnukunnujẹemẹ dọ nujọnu wẹ e yin nado nọ ze agbasazọ́n do otẹn he jẹ mẹ. William dọ gando mẹho agun tọn he yí i do azọ́nmẹ wayi de go dọmọ: “[Mẹmẹsunnu ehe] yin apajlẹ ayidego tọn, na nuhe dù jlẹkajininọ gando azọ́n go. E nọ wazọ́n sinsinyẹn, podọ ahisinọ etọn lẹ nọ dọho etọn dagbe na azọ́n mimẹ́ etọn wutu. Amọ́, to vivọnu azọ́nzan de tọn, e nọ ze azọ́n do apadopo bo nọ na ayidonugo whẹndo etọn po sinsẹ̀n-bibasi etọn po. Podọ mì yọnẹn an? E yin dopo to gbẹtọ ayajẹnọ hugan he n’yọnẹn lẹ mẹ!” *

PỌNDOHLAN JLẸKAJI TỌN TINTINDO GANDO MÍDE GO

12. Nawẹ Sọlomọni dohia dọ emi tindo pọndohlan jlẹkaji tọn gando emide go gbọn, amọ́ nawẹ e hẹn pọndohlan enẹ bu gbọn?

12 Whenue Sọlomọni gbẹ́ yin sinsẹ̀n-basitọ nugbonọ Jehovah tọn de, e tindo pọndohlan jlẹkaji tọn gando ede go. Taidi jọja de, e gbọn whiwhẹ dali kẹalọyi dọ emi do dogbó, podọ e biọ anademẹ Jehovah tọn. (1 Ahọ. 3:7-9) To bẹjẹeji gandudu Sọlomọni tọn, e yọnẹn dọ owùnu wẹ e yin nado lẹzun goyitọ. E wlan dọmọ: “Goyiyi wẹ nọ jẹnukọnna aijijẹ ajiji, podọ gbigbọ sakla tọn wẹ nọ jẹnukọnna ahlidida.” (Howh. 16:18) E blawu dọ Sọlomọni wá gboawupo nado yí ayinamẹ he ewọ lọsu na do yizan mẹ. To ojlẹ de mẹ to gandudu etọn whenu, e gbọn goyiyi dali jẹ vọdona nubiọtomẹsi Jiwheyẹwhe tọn lẹ ji. Di apajlẹ, dopo to osẹ́n lọ lẹ mẹ dọ dọ ahọlu Heblu de ma dona “bẹ asi lẹ pli na ede, na ahun etọn nikaa lẹhlan apadopo sọn dè e.” (Deut. 17:17) Sọlomọni dovọ́na osẹ́n ehe bo dà asi 700 po asimọwhlá 300 po, ehe suhugan yetọn yin kosi lẹ! (1 Ahọ. 11:1-3) Vlavo Sọlomọni lẹndọ nude ma na jọ. Depope he whẹho lọ yin, to nukọn mẹ Sọlomọni sọ̀n-sọn-e-mẹ, na e danbú sọn Jehovah dè wutu.—1 Ahọ. 11:9-13.

13. Etẹwẹ mí gán plọn eyin mí lẹnayihamẹpọn do pọndohlan whiwhẹ tọn Jesu tọn ji?

13 Jesu hẹn pọndohlan jlẹkaji po whiwhẹ po tọn go gando ede go. Whẹpo e do wá aigba ji, e wà onú ayidego tọn lẹ to sinsẹ̀nzọn Jehovah tọn mẹ. Gbọn Jesu gblamẹ wẹ “nudevo lẹpo yin didá te to olọn mẹ podọ to aigba ji.” (Kol. 1:16) To baptẹm Jesu tọn whenu, e yọnbasi dọ ewọ flin nuhe e ko wadotana whenue e topọ hẹ Otọ́ etọn lẹ. (Mat. 3:16; Joh. 17:5) Amọ́, ehe ma zọ́n bọ Jesu lẹzun goyitọ. To vogbingbọn mẹ, Jesu ma nọ ze ede daga na mẹdepope gbede. E dọna devi etọn lẹ dọ emi wá aigba ji, “e ma yin nado yin lizọnyina gba, ṣigba nado yilizọn namẹ bo ze ogbẹ̀ etọn jo taidi ofligọ de do ota mẹsusu tọn mẹ.” (Mat. 20:28) Na e yọ́n dogbó ede tọn wutu, e kẹalọyi dọ emi ma gán wà onú dopo tata to ojlo emitọn titi mẹ. (Joh. 5:19) Whiwhẹ nankọ die he Jesu dohia! Jesu ze apajlẹ dagbe de dai na mí nado hodo.

14. Etẹwẹ mí gán plọn sọn Jesu dè na nuhe dù pọndohlan he sọgbe tintindo gando míde go?

14 Jesu plọn hodotọ etọn lẹ nado nọ tindo pọndohlan he sọgbe gando yede go. To gbèdopo, e hẹn yé deji dọmọ: “Oda he to ota na mì lẹpo wẹ ko yin hihia.” (Mat. 10:30) Hogbe enẹlẹ nọ miọnhomẹna mí taun, titengbe eyin mí tindo ayilinlẹn lọ nado nọ tindo pọndohlan agọ̀ gando míde go. Yé dohia dọ onú mítọn nọ duahunmẹna Otọ́ olọn mẹ tọn mítọn sisosiso, dọ mí họakuẹ to nukun etọn mẹ. Mí ma na jlo gbede nado nọ do ayihaawe gando nukun he Jehovah nọ yí do pọ́n mí go bo wá tadona kọ̀n dọ mí ma jẹ nado yin sinsẹ̀n-basitọ etọn lẹ bo nọgbẹ̀ to aihọn yọyọ etọn mẹ.

Dotẹnmẹ hundote po dona tẹlẹ po wẹ pọndohlan he ma to jlẹkaji tintindo gando míde go gán hò yí sọn mí si? (Pọ́n hukan 15tọ) *

15. (a) Pọndohlan jlẹkaji tọn tẹwẹ Atọ̀họ̀-Nuhihọ́ lọ Tọn dotuhomẹna mí nado wleawuna gando míde go? (b) Dile yẹdide he to weda 24tọ ji dohia do, dona tẹlẹ wẹ nọ gbọ̀ mí go eyin mí nọ na ayidonugo míde zẹjlẹgo?

15 To nudi owhe 15 die, Atọ̀họ̀-Nuhihọ́ lọ Tọn dotuhomẹna mí nado nọ wleawuna pọndohlan jlẹkaji tọn gando míde go, e dọmọ: “Na jide tọn, mí ma na jlo nado lẹn mídetiti tọn zẹjlẹgo kaka bo lẹzun glòlò-jlatọ gba; mọjanwẹ mí ma na lẹnnu yì adà awetọ pete mẹ bo yí mídelẹ do mọ núyọ tata do niyẹn. Kakatimọ, yanwle mítọn dona yin nado wleawuna pọndohlan jlẹkaji tọn gando mídelẹ go, yèdọ dehe na ze nugopipe mítọn lẹ po awugbopo mítọn lẹ po do lẹnpọn mẹ. Yọnnu Klistiani de basi zẹẹmẹ etọn dole: ‘Yẹn ma yin mẹylankan; mọjanwẹ n’masọ yin angẹli do niyẹn. N’tindo adà dagbe lẹ po adà ylankan lẹ po, podọ mọwẹ e te do na mẹlẹpo.’” * Be a mọ lehe e na yin alenu do sọ dọ mí ni wleawuna pọndohlan jlẹkaji tọn gando míde go ya?

16. Naegbọn Jehovah do nọ na mí anademẹ nuyọnẹn tọn lẹ?

16 Jehovah nọ na mí anademẹ nuyọnẹn tọn lẹ gbọn Ohó etọn gblamẹ. E yiwanna mí, podọ e jlo dọ mí ni do ayajẹ. (Isa. 48:17, 18) Aliho nuyọnẹn tọn, enẹ wẹ dehe nọ hẹn ayajẹ daho hugan wá wẹ nado ze Jehovah do otẹn tintan mẹ to gbẹzan mítọn mẹ. Eyin mí wàmọ, mí na dapana susu to nuhahun he mẹhe nọ na ayidonugo akuẹ, agbasazọ́n kavi yede zẹjlẹgo lẹ nọ tindo lẹ mẹ. Mì gbọ dopodopo mítọn ni magbe nado yin nuyọnẹntọ bo hẹn Jehovah jaya!—Howh. 23:15.

OHÀN 94 Mí Dopẹ́ Dọ Mí Tindo Ohó Jiwheyẹwhe Tọn

^ Sọlomọni po Jesu po tindo nuyọnẹn ayidego tọn. Jehovah Jiwheyẹwhe wẹ yin Asisa nuyọnẹn enẹ tọn. To hosọ ehe mẹ, mí na mọ nuhe mí gán plọn sọn ayinamẹ gbọdo Sọlomọni po Jesu po tọn lẹ mẹ, na nuhe dù pọndohlan jlẹkaji tọn tintindo gando akuẹ, agbasazọ́n po míde po go. Mí nasọ mọ lehe yisenọ hatọ mítọn delẹ ko mọaleyi do whenue yé yí ayinamẹ Biblu tọn lẹ do yizan mẹ to adà enẹlẹ mẹ.

^ Pọ́n hosọ lọ Comment Prendre Plaisir À Travailler to Atọ̀họ̀-Nuhihọ́ lọ Tọn 1er février 2015 flansegbe tọn mẹ.

^ Pọ́n hosọ lọ “Biblu Sọgan Na We Ayajẹ” to Atọ̀họ̀-Nuhihọ́ lọ Tọn 1er août 2005 tọn mẹ.

^ ZẸẸMẸ YẸDIDE LẸ TỌN: John po Tom po yin mẹmẹsunnu jọja awe he to agun dopolọ mẹ. John nọ yí whenu susu zan nado penukundo mọto etọn go. Tom nọ yí mọto etọn do gọalọna mẹdevo lẹ nado do mahẹ to lizọnyizọn lọ mẹ podọ nado wá opli lẹ.

^ ZẸẸMẸ YẸDIDE LẸ TỌN: John to gàngodo-zọ́n wà. E ma jlo na hẹn ogán etọn jẹflumẹ. Enẹwutu, whedepopenu he ogán etọn biọ to e si nado wà gàngodo-zọ́n, John nọ yigbe. To whèjai enẹ dopolọ, Tom he yin devizọnwatọ lizọnyizọnwiwa tọn de plan mẹho agun tọn de yì dlapọn lẹngbọhọtọ tọn. Tom ko dọna ogán etọn wayi dọ emi de whèjai delẹ dovo to osẹ lọ gblamẹ na nuwiwa he gando sinsẹ̀n-bibasi emitọn na Jehovah go lẹ.

^ ZẸẸMẸ YẸDIDE LẸ TỌN: John nọ na ayidonugo ede zẹjlẹgo. Tom, he nọ ze yanwle gbigbọmẹ tọn lẹ do otẹn tintan mẹ jihọntọn devo lẹ dile e to alọgọ nado vọ́ Plitẹnhọ Plidopọ tọn de jlado.