1, 2. Etẹwẹ yin dopo to whẹwhinwhẹ́n he wutu mí dona do ojlo to owe Osọhia tọn mẹ lẹ mẹ?

 BE YÈ ko biọ to asi we nado pọ́n fọto he to fọto-hẹnnu mẹde tọn mẹ lẹ pọ́n ya? Dile a to nukun yìn gbọn fọto lọ lẹ ji, a mọ nukunmẹ susu he a ma jẹakọ hẹ. Amọ́, fọto dopo de to finẹ bo dọ̀n ayidonugo towe. Etẹwutu? Na a to fọto lọ mẹ wutu. Dile a to fọto lọ pọ́n, a tẹnpọn nado flin whenue podọ fie fọto lọ yin dide te. A sọ tẹnpọn nado doayi mẹdevo he to fọto lọ mẹ lẹ go. Fọto enẹ do zẹẹmẹ na we taun.

² Owe Osọhia tọn gán yin yiyijlẹdo fọto enẹ go. Etẹwutu? E whè gbau na whẹwhinwhẹ́n awe wutu. Tintan, owe Biblu tọn ehe yin kinkan na mí. To wefọ tintan owe ehe tọn mẹ, mí hia dọmọ: “Osọhia de gbọn Jesu Klisti dali, ehe Jiwheyẹwhe na ẹn, nado do nuhe dona jọ to madẹnmẹ lẹ hia afanumẹ etọn lẹ.” (Osọ. 1:1) Enẹwutu, nuhe yin kinkan do owe ehe mẹ lẹ ma yin na mẹlẹpo to paa mẹ, amọ́ e yin kinkan na míwlẹ he yin devizọnwatọ klandowiwe Jiwheyẹwhe tọn lẹ. Taidi omẹ Jiwheyẹwhe tọn lẹ, e ma dona paṣa mí nado mọdọ mí to adà de yiwà to hẹndi dọdai he to owe ojlofọndotenamẹ tọn ehe mẹ tọn lẹ mẹ. To linlẹn de mẹ, mí mọ míde to fọto lọ mẹ.

3, 4. Sọgbe hẹ owe Osọhia tọn, whetẹnu wẹ dọdai owe ehe tọn lẹ na mọ hẹndi, podọ nuyiwadomẹji tẹwẹ ehe dona tindo do dopodopo mítọn ji?

³ Whẹwhinwhẹ́n awetọ gando ojlẹ he mẹ dọdai ehelẹ na mọ hẹndi te go. Apọsteli mẹhomẹ lọ Johanu dlẹnalọdo ojlẹ enẹ whenue e dọmọ: “To gbọdo glọ, yẹn wá tin to azán Oklunọ tọn gbè.” (Osọ. 1:10) Whenue Johanu kàn hogbe enẹlẹ to nudi owhe 96 W.M. tọn, “azán Oklunọ tọn” gbẹ́ pò to nukọn taun. (Mat. 25:14, 19; Luku 19:12) Amọ́, sọgbe hẹ dọdai Biblu tọn lẹ,  azán enẹ bẹjẹeji to 1914 whenue Jesu yin zizedo ofìn ji taidi Ahọlu to olọn mẹ. Bẹsọn owhe enẹ mẹ sọyi, dọdai owe Osọhia tọn he gando omẹ Jiwheyẹwhe tọn lẹ go lẹ jẹ hẹndi mọ ji. Mọwẹ, mí to gbẹnọ to “azán Oklunọ tọn” gbè to egbehe!

⁴ Na mí to gbẹnọ to ojlẹ ayidego tọn enẹ mẹ wutu, mí dona na ayidonugo vonọtaun ayinamẹ owanyinọ he yin kinkan do Osọhia 1:3 mẹ he dọmọ: “Ayajẹnọ wẹ mẹhe nọ hia po ogbè lélé po, podọ mẹhe nọ sè ohó dọdai ehe tọn lẹ, podọ mẹhe nọ payi nuhe yin kinkan do e mẹ go lẹ, na ojlẹ dide lọ ko sẹpọ.” Na nugbo tọn, mí dona nọ ‘hia ohó dọdai ehe tọn lẹ po ogbè lélé po,’ nọ “sè” yé, bosọ nọ “payi” yé go. Etẹwẹ yin delẹ to ohó he mí dona setonuna ehelẹ mẹ?

5. Nawẹ owe Osọhia tọn dohia gbọn dọ nujọnu wẹ e yin nado nọ hẹn ẹn diun dọ Jehovah kẹalọyi sinsẹ̀n-bibasi mítọn?

⁵ Bẹsọn weta tintan owe Osọhia tọn ji, mí plọn dọ Jesu yọ́n nuhe to jijọ to agun omẹ etọn lẹ tọn mẹ lẹ ganji. (Osọ. 1:12-16, 20; 2:1) Jesu do ehe hia to wẹndomẹ etọn hlan agun ṣinawe he to Asia Pẹvi lẹ mẹ. To wẹndomẹ enẹlẹ mẹ, e na anademẹ tangan delẹ nado gọalọna Klistiani owhe kanweko tintan whenu tọn lẹ nado hẹn ẹn diun dọ Jehovah kẹalọyi sinsẹ̀n-bibasi yetọn. Humọ, nuhe yin didọ to wẹndomẹ enẹlẹ mẹ lẹ gando omẹ Jiwheyẹwhe tọn lẹpo go to egbehe. Etẹwẹ yin nuplọnmẹ lọ na mí? Nukọntọ mítọn Klisti Jesu yọ́n ninọmẹ gbigbọmẹ tọn mítọn ganji. Mí tin to hihọ́ po anademẹ etọn po glọ; podọ nudepope ma nọ whlá do e. E yọ́n nuhe mí dona wà nado to nukundagbe Jehovah tọn mọyi zọnmii. Anademẹ tẹlẹ wẹ e na he mí dona hodo to egbehe?

6. (a) Dile Jesu dohia do to Osọhia 2:3, 4 mẹ, nuhahun titengbe tẹwẹ agun Efesu tọn tindo? (b) Etẹwẹ mí plọn sọn ehe mẹ?

⁶ Hia Osọhia 2:3, 4. Mí ma dona hẹn owanyi he mí tindo na Jehovah to tintan whenu lọ bu. Wẹndomẹ Jesu tọn hlan agun Efesu tọn dohia dọ yé doakọnnanu, bosọ zindonukọn nado to Jehovah sẹ̀n madoalọte mahopọnna avùnnukundiọsọmẹnu voovo lẹ. Etomọṣo, yé hẹn owanyi he yé tindo to tintan whenu lọ bu. Yé dona vọ́ hẹn owanyi enẹ jẹ yọyọ, eyin e ma yinmọ, sinsẹ̀n-bibasi yetọn ma na yin alọkẹyi. Mọdopolọ to egbehe, mí dona wà nususu hú akọndidonanu poun. Mí dona doakọnnanu na whẹwhinwhẹ́n dagbe lẹ wutu. Jiwheyẹwhe mítọn nọ do ojlo to nuhe mí nọ wà mẹ podọ to nuhewutu mí do nọ wà ẹ mẹ. Mẹwhinwhàn mítọn lẹ yin nujọnu na ẹn, na e nọ donukun dọ sinsẹ̀n-bibasi mítọn ni sinai do owanyi po pinpẹn-nutọn-yinyọnẹn sisosiso he mí tindo na ẹn po ji.—Howh. 16:2; Malku 12:29, 30.

7. (a) Dile Osọhia 3:1-3 dohia do, nuhahun tẹ go wẹ Jesu doayi gando mẹhe to Sadi lẹ go? (b) Etẹwẹ mí dona wà?

⁷ Hia Osọhia 3:1-3. Mí dona zindonukọn nado to nukle bosọ to aṣeji. Nuhahun devo wẹ mẹhe to agun Sadi tọn mẹ lẹ tindo. Dile etlẹ yindọ yé ko hùnzo to gbigbọ-liho wayi, yé wá dekanpona sinsẹ̀n-bibasi yetọn na Jiwheyẹwhe. Enẹwutu, Jesu na yé ayinamẹ nado “fọ́n.” Avase tẹwẹ ehe bẹhẹn na mí? Na nugbo tọn, Jehovah ma na wọn azọ́n mítọn. (Heb. 6:10) Etomọṣo, mí ma dona nọ lẹndọ nuhe mí ko wà to sinsẹ̀nzọn Jehovah tọn mẹ wayi lẹ ko pé. Mahopọnna dọ mí gán do dogbó lẹ todin hugan dai, mí dona zindonukọn nado hẹn alọnu mítọn ján to “azọ́n Oklunọ tọn” mẹ, bo gbọṣi nukle bosọ to aṣeji kakajẹ opodo.—1 Kọl. 15:58; Mat. 24:13; Malku 13:33.

8. Etẹwẹ mí plọn sọn nuhe yin didọna mẹmẹsunnu he to Laodikea lẹ mẹ? (Osọhia 3:15-17)

 ⁸ Hia Osọhia 3:15-17. Mí dona yin zohunhunnọ to sinsẹ̀n-bibasi mítọn mẹ bosọ nọ yí ahun lẹpo do wà ẹ. Nuhahun devo ji wẹ wẹndomẹ Jesu tọn hlan mẹhe to Laodikea lẹ zinnudo. Yé “gblọ” to sinsẹ̀n-bibasi yetọn mẹ. Na ojlo matindo yetọn wutu, Jesu dọ dọ yé yin “tapònọ [podọ] lèlènọ.” Yé dona yin zohunhunnọ na Jehovah podọ na sinsẹ̀n-bibasi etọn. (Osọ. 3:19) Etẹwẹ yin nuplọnmẹ lọ na mí? Eyin mí ko hẹn zohunhun mítọn bu jẹ obá de mẹ, mí dona wleawuna pinpẹn-nutọn-yinyọnẹn dogọ na adọkunnu gbigbọmẹ tọn he mí tindo lẹ. (Osọ. 3:18) Mí ma na dike gbede na afọdidona gbẹzan fẹẹmẹninọ tọn ni fẹayihasẹna mí, bo hẹn mí nado nọ ze nuwiwa gbigbọmẹ tọn lẹ do otẹn awetọ mẹ.

9. Dile wẹndomẹ Jesu tọn hlan Klistiani he to Pagamu po Tiatila lẹ po dohia do, owù tẹwẹ mí dona dapana?

⁹ Mí dona nọ gbẹ́ nuplọnmẹ atẹṣitọ lẹ tọn dai. Jesu wọhẹ mẹdelẹ to Pagamu, na yé to kinklan hẹnwa wutu. (Osọ. 2:14-16) E pà mẹhe to Tiatila lẹ, na yé nọla na “onú sisosiso Satani tọn lẹ” mlẹnmlẹn wutu, podọ e na yé tuli nado “tẹdo” nugbo lọ go. (Osọ. 2:24-26) Klistiani he yin madogannọ to gbigbọmẹ to agun ehelẹ mẹ bo ko joawuna nuplọnmẹ lalo lẹ dona lẹnvọjọ. Etẹwẹ dogbọn míwlẹ dali to egbehe? Mí dona nọ gbẹ́ nuplọnmẹ depope he jẹagọdo linlẹn Jehovah tọn dai. Atẹṣitọ lẹ gán nọ tindo “awusọhia jijọ-di-Jiwheyẹwhe tọn,” amọ́ yé nọ “mọ́n huhlọn etọn.” (2 Tim. 3:5) E nọ bọawu taun nado doayi nuplọnmẹ lalo lẹ go bosọ gbẹ́ yé dai, eyin mí nọ plọn Ohó Jiwheyẹwhe tọn po sọwhiwhe po.—2 Tim. 3:14-17; Juda 3, 4.

10. Nudevo tẹwẹ mí gán plọn sọn nuhe Jesu dọna agun he to Pagamu po Tiatila po lẹ mẹ?

¹⁰ Mí ma dona nọ doalọ to fẹnnuwiwa zanhẹmẹ tọn mẹ, yí alọ na ẹn kavi yí nukunpẹvi do pọ́n ẹn. Mẹhe to Pagamu po Tiatila lẹ po sọ pehẹ nuhahun devo. Jesu gblewhẹdo mẹdelẹ to agun ehelẹ mẹ na yé nọ doalọ to fẹnnuwiwa zanhẹmẹ tọn mẹ wutu. (Osọ. 2:14, 20) Etẹwẹ yin nuplọnmẹ lọ na mí? Mí ma gán nọ donukun dọ Jehovah ni yí alọ na walọ mawé depope he mí zan, eyin mí tlẹ ko sẹ̀n ẹn na owhe susu bosọ to nukunpedo azọngban susu lẹ go to alọnu. (1 Sam. 15:22; 1 Pita 2:16) E nọ donukun dọ mí ni tẹdo nujinọtedo yiaga walọ dagbe tọn emitọn lẹ go, mahopọnna obá he mẹ nujinọtedo aihọn lọ tọn lẹ ko yìdo jẹ.—Efe. 6:11-13.

11. Etẹwẹ mí ko plọn kakajẹ din? (Sọ pọ́n apotin lọ “ Nuplọnmẹ Delẹ Na Mí to Egbehe.”)

 ¹¹ Nawẹ mí gán basi bladopọ nuhe mí plọn kakajẹ din lẹ tọn gbọn? Mí ko mọdọ nujọnu wẹ e yin nado nọ hẹn ẹn diun dọ Jehovah kẹalọyi sinsẹ̀n-bibasi mítọn. Eyin mí to nuhe gán zọ́n bọ sinsẹ̀n-bibasi mítọn ma na yin alọkẹyi de wà, mí dona yawu yinuwa nado jla ninọmẹ lọ do. (Osọ. 2:5, 16; 3:3, 16) Amọ́, Jesu sọ donù nudevo go to wẹndomẹ etọn lẹ hlan agun lọ lẹ mẹ. Etẹwẹ yin nulọ?

12. Etẹwẹ Jesu dọna mẹmẹsunnu lẹ to Smana po Filadẹlfia po he na wà dagbe na mílọsu to egbehe? (Osọhia 2:10)

¹² Todin, mì gbọ mí ni gbadopọnna wẹndomẹ Jesu tọn lẹ hlan agun he to Smana po Filadẹlfia po lẹ. E dọna Klistiani he to finẹ lẹ ma nado dibuna homẹkẹn, na nugbonọ-yinyin yetọn na yin ahọsuna wutu. (Hia Osọhia 2:10; 3:10) Etẹwẹ yin nuplọnmẹ lọ na mí to egbehe? Mí dona nọ donukun homẹkẹn bosọ wleawufo nado doakọnna ẹn. (Mat. 24:9, 13; 2 Kọl. 12:10) Naegbọn nuflinmẹ ehe do yin nujọnu?

13, 14. Nawẹ nujijọ he Osọhia weta 12tọ dọho etọn lẹ yinuwado omẹ Jiwheyẹwhe tọn lẹ ji gbọn?

¹³ Owe Osọhia tọn dọna mí dọ omẹ Jiwheyẹwhe tọn lẹ na yin homẹkẹndo to azán mítọn gbè, enẹ wẹ to “azán Oklunọ tọn” gbè. Osọhia weta 12tọ dohia dọ awhàn de gbajẹgbonu to olọn mẹ tlolo he Ahọluduta Jiwheyẹwhe tọn yin didoai godo. Mikaẹli, yèdọ Jesu Klisti he yin gigopana lọ, po awhànpa etọn lẹ po hoavùn sọta Satani po aovi etọn lẹ po. (Osọ. 12:7, 8) Taidi kọdetọn de, kẹntọ Jiwheyẹwhe tọn enẹlẹ ṣíawhàn bo yin zizedlan lẹdo aigba tọn mẹ, ehe hẹn yajiji mayọnjlẹ lẹ wá na mẹhe nọ nọ̀ aigba ji lẹ. (Osọ. 12:9, 12) Amọ́, nawẹ ehe yinuwado omẹ Jiwheyẹwhe tọn lẹ ji gbọn?

¹⁴ Owe Osọhia tọn dọ lehe Satani yinuwa do na mí. Na e masọ do aṣẹ to olọn mẹ ba wutu, e gbọ bo nọ yangbé pipotọ mẹyiamisisadode he yin afọzedaitọ Ahọluduta Jiwheyẹwhe tọn to aigba ji bosọ “yin azọ́ndena nado dekunnu gando Jesu go lẹ” tọn. (Osọ. 12:17; 2 Kọl. 5:20; Efe. 6:19, 20) Nawẹ dọdai ehe ko mọ hẹndi gbọn?

15. Mẹnu wẹ ‘kunnudetọ awe’ he yin nùdego to Osọhia weta 11tọ mẹ lẹ nọtena, podọ etẹwẹ jọ do yé go?

¹⁵ Satani fọ́n mẹgbeyinyan de dote sọta mẹmẹsunnu yiamisisadode he to anadena azọ́n yẹwhehodidọ Ahọluduta lọ tọn lọ lẹ. Sunnu enẹlẹ wẹ yin alọdlẹndo taidi ‘kunnudetọ awe’ he owe Osọhia tọn dohia dọ yé yin hùhù lẹ. * (Osọ. 11:3, 7-11) To 1918, yè sawhẹ lalo dokọna ṣinatọ̀n to mẹmẹsunnu azọngbannọ lọ lẹ mẹ, podọ dopodopo yetọn yin whẹdana nado sẹngàn na ojlẹ dindẹn. To pọndohlan gbẹtọvi  tọn mẹ, e taidi dọ azọ́n he wà mẹyiamisisadode ehelẹ te ko yin “hùhù” wẹ nkọ.

16. Nupaṣamẹ tẹwẹ jọ to 1919, amọ́ etẹwẹ Satani zindonukọn nado to wiwà sọn whenẹnu?

¹⁶ Dọdai he tin to Osọhia weta 11tọ mẹ sọ dohia dọ ‘kunnudetọ awe’ lọ lẹ na yin hinhẹngọwa ogbẹ̀ to ojlẹ kleun de godo. To owhe he bọdo gànpamẹ yìyì yetọn go tlolo mẹ, nupaṣamẹ de jọ he hẹn dọdai lọ di. To bẹjẹeji owhe 1919 tọn, mẹmẹsunnu yiamisisadode enẹlẹ yin tuntundote sọn gànmẹ, podọ to nukọn mẹ, whẹsadokọnamẹ lọ lẹ yin hùzẹdeji. Mẹmẹsunnu lọ lẹ yawu gọ̀ azọ́n yetọn bẹ, enẹ wẹ azọ́n Ahọluduta lọ tọn. Amọ́, enẹ ma doalọtena mẹgbeyinyan Satani tọn sọta omẹ Jiwheyẹwhe tọn lẹ. Sọn whenẹnu, Satani nọ túntún “tọ̀sisa” homẹkẹn tọn de jẹgbonu sọta omẹ Jiwheyẹwhe tọn lẹ. (Osọ. 12:15) Nado dọ hójọhó, “fihe e biọ akọndonanu po yise po” to dopodopo mítọn lẹ si te niyẹn.—Osọ. 13:10.

17. Alọgọ madonukun tẹwẹ omẹ Jiwheyẹwhe tọn lẹ mọyi dile etlẹ yindọ Satani ko yangbé yetọn klinkán-klinkán?

¹⁷ Osọhia weta 12tọ dohia dọ omẹ Jiwheyẹwhe tọn lẹ na mọ alọgọ delẹ yí sọn asisa madonukun de mẹ. E na taidi dọ “aigba” nù “tọ̀sisa” homẹkẹn tọn lọ wẹ nkọ. (Osọ. 12:16) Nuhe ka jọ lọ pẹẹ niyẹn. To whedelẹnu, nuhe hẹnai to aihọn Satani tọn mẹ lẹ, taidi tito whẹdida tọn delẹ ko wá alọgọ na omẹ Jiwheyẹwhe tọn lẹ. Whlasusu wẹ devizọnwatọ Jehovah tọn lẹ ko duto owhẹ̀ delẹ ji, ehe zọ́n bọ yé tindo mẹdekannujẹ jẹ obá de mẹ. Nawẹ yé yí mẹdekannujẹ ehe zan gbọn? Yé nọ yí dotẹnmẹ depope he hundote na yé zan to gigọ́ mẹ nado wà azọ́n he Jehovah dena yé lọ. (1 Kọl. 16:9) Etẹwẹ azọ́n ehe nọ bẹhẹn?

18. Azọ́n tẹwẹ yin nujọnu na mí hugan to azán godo tọn ehelẹ mẹ?

¹⁸ Jesu dọ dọdai dọ omẹ emitọn lẹ na lá “wẹndagbe Ahọluduta [Jiwheyẹwhe tọn]” lọ gbọn aigba lọ pete ji whẹpo opodo lọ nido wá. (Mat. 24:14) Dile yé to mọwà, yé nọ mọ godonọnamẹ angẹli lẹ tọn, he yin zẹẹmẹ basina taidi mẹhe tindo “wẹndagbe madopodo nado lá na mẹhe nọ nọ̀ aigba ji lẹ, yèdọ na akọta lẹpo, hẹnnu lẹpo, ogbè lẹpo podọ gbẹtọ lẹpo.”—Osọ. 14:6.

19. Owẹ̀n devo tẹwẹ mẹhe yiwanna Jehovah lẹ dona lá?

¹⁹ E ma yin wẹndagbe Ahọluduta lọ tọn wẹ yin owẹ̀n dopo gee he omẹ Jiwheyẹwhe tọn lẹ dona lá. Yé sọ dona nọgodona azọ́n he wà  angẹli he yin zẹẹmẹ basina to Osọhia weta 8 jẹ 10tọ mẹ lẹ te. Angẹli enẹlẹ to owẹ̀n nugbajẹmẹji tọn debọdo-dego delẹ lá na mẹhe gbẹ́ Ahọluduta Jiwheyẹwhe tọn dai lẹ. Enẹwutu, Kunnudetọ Jehovah tọn lẹ ko to owẹ̀n whẹdida tọn de lá, ehe taidi “kẹ́nsu po miyọ́n po,” bo nọ do whẹdida Jiwheyẹwhe tọn sọta adà voovo aihọn ylankan Satani tọn lẹ hia. (Osọ. 8:7, 13) Gbẹtọ lẹ dona yọnẹn dọ opodo lọ ko sẹpọ, ehe na zọ́n bọ yé gán basi diọdo ayidego tọn lẹ to gbẹzan yetọn mẹ nado lùn azán homẹgble tọn Jehovah tọn tọ́n. (Zef. 2:2, 3) Amọ́, mẹsusu ma nọ jlo na sè owẹ̀n ehe. Owẹ̀n ehe lilá nọ biọ adọgbigbo to mí si. To nukunbibia daho lọ whenu, owẹ̀n whẹdida tọn godo tọn lọ na tlẹ sọ hẹn homẹgble mẹlẹ humọ.—Osọ. 16:21.

20. Etẹwẹ mí na gbadopọnna to hosọ awe he bọdego lẹ mẹ?

²⁰ Na nugbo tọn, mí dona nọ payi “ohó dọdai ehe tọn lẹ” go, na mílọsu to adà de yiwà to hẹndi nuhe mí hia to owe Osọhia tọn mẹ lẹ tọn mẹ wutu. (Osọ. 1:3) Amọ́, nawẹ mí gán doakọnna homẹkẹn po nugbonọ-yinyin po, bosọ zindonukọn nado to adà mítọn yiwà dile mí to owẹ̀n ehe lẹ lá po adọgbigbo po gbọn? Onú awe delẹ na na mí huhlọn: tintan, nuhe owe Osọhia tọn dọ gando kẹntọ Jiwheyẹwhe tọn lẹ go lẹ, podọ awetọ, dona sọgodo tọn he mí na mọyi eyin mí hẹn nugbonọ-yinyin mítọn go lẹ. Mí na dọhodo onú ehelẹ ji to hosọ awe he bọdego lẹ mẹ.