1. Etẹwẹ Jehovah nọ na mí dotẹnmẹ nado wà?

JEHOVAH na mí dotẹnmẹ nado de lehe mí na zan gbẹzan mítọn do. E nọ plọn mí lehe mí na basi nudide dagbe lẹ do, bosọ nọ gọalọna mí nado tindo kọdetọn dagbe to whenue mí basi nudide he hẹn homẹ etọn hùn lẹ. (Salm. 119:173) Lehe mí to nuyọnẹn he tin to Ohó Jiwheyẹwhe tọn mẹ yí do yizan mẹ sọ, mọ wẹ nugopipe mítọn nado basi nudide dagbe lẹ nọ to tepọn dogọ do niyẹn.—Heb. 5:14.

2. Avùnnukundiọsọmẹnu tẹwẹ mí sọgan pehẹ to whenue mí basi nudide de godo?

² Ṣigba, etlẹ yin to whenue mí basi nudide nuyọnẹn tọn de, e sọgan nọ vẹawuna mí nado dotana nuhe mí bẹjẹeji. Lẹnnupọndo apajlẹ delẹ ji: Mẹmẹsunnu jọja de basi dide nado hia Biblu blebu. E wàmọ na osẹ kleun delẹ, amọ́ na whẹwhinwhẹ́n de wutu e wá doalọte. Mẹmẹyọnnu de basi dide nado yin gbehosọnalitọ whepoponu tọn, ṣigba e nọ to azán he gbè e na bẹjẹeji te sẹ̀ donukọn mapote. Pipli mẹho lẹ tọn de basi nudide to pọmẹ nado nọ basi dlapọn lẹngbọhọtọ tọn na mẹsusu dogọ to agun lọ mẹ, amọ́ to osun susu godo yé ma ko wazọ́n deji. Ninọmẹ ehelẹ gbọnvona yede, ṣigba yé tindo nude to kọndopọ mẹ. Nudide enẹlẹ ma yin azọ́nwadeji to gigọ́ mẹ. Klistiani owhe kanweko tintan tọn lẹ to Kọlinti pehẹ avùnnukundiọsọmẹnu mọnkọ de. Mì gbọ mí ni pọ́n nuhe mí sọgan plọn sọn yé dè.

3. Nudide tẹwẹ Kọlintinu lẹ basi, ṣigba etẹwẹ jọ?

³ To nudi owhe 55 W.M., Kọlintinu lẹ basi nudide titengbe de. Yé sè dọ mẹmẹsunnu yetọn he to Jelusalẹm po Jude po lẹ to pipehẹ  awusinyẹnnamẹnu lẹ gọna ohẹ́n, podọ agun devo lẹ to akuẹ jọ nado gọalọna yé. Homẹdagbe po alọtútlú po whàn Kọlintinu lẹ bọ yé magbe nado basi nunina ga, podọ yé kanse apọsteli Paulu lehe yé sọgan gọalọ do. E do anademẹ lẹ hlan agun lọ bosọ de Titu nado penukundo akuẹjọ lọ go. (1 Kọl. 16:1; 2 Kọl. 8:6) Ṣigba to osun kleun de godo, Paulu sè dọ Kọlintinu lẹ ma zìn gbọn nudide yetọn ji. Taidi kọdetọn de, nunina yetọn sọgan nọma sọgbe domẹwhenu nado yin didohlan Jelusalẹm to pọmẹ hẹ agun devo lẹ tọn.—2 Kọl. 9:4, 5.

4. Dile 2 Kọlintinu lẹ 8:7, 10, 11 zinnudeji do, etẹwẹ Paulu na tuli Kọlintinu lẹ nado wà?

⁴ Nudide dagbe wẹ Kọlintinu lẹ basi, podọ Paulu pà yé na yise ayidego tọn yetọn gọna ojlo vẹkuvẹku he yé tindo nado tlúalọ. Ṣigba, e sọ biọ dọ ewọ ni na yé tuli nado dotana nuhe yé ko bẹjẹeji. (Hia 2 Kọlintinu lẹ 8:7, 10, 11.) Apajlẹ yetọn plọn mí dọ e sọgan vẹawuna Klistiani nugbonọ lẹ lọsu nado yinuwa sọgbe hẹ nudide dagbe de.

5. Kanbiọ tẹlẹ wẹ mí na mọ gblọndo na?

⁵ Taidi Kọlintinu lẹ, mí sọgan nọ mọdọ e vẹawu nado yinuwa sọgbe hẹ nudide mítọn lẹ. Etẹwutu? Na mí yin mapenọ wutu, mí sọgan nọ sẹ̀ nulẹ hlan nukọn. Kavi nujijọ madonukun lẹ sọgan nọ glọnalina mí nado yinuwa sọgbe hẹ nuhe mí ko de nado wà lẹ. (Yẹwh. 9:11; Lom. 7:18) Nawẹ mí sọgan vọ́ nulẹnpọn do nudide de ji, bo pọ́n eyin mí dona diọ ẹ gbọn? Podọ nawẹ mí sọgan dotana nuhe mí ko bẹjẹeji lẹ po kọdetọn dagbe po dogọ gbọn?

6. Whetẹnu wẹ e sọgan biọ dọ mí ni vọ́ nulẹnpọn do nudide de ji?

⁶ Nudide titengbe delẹ tin he mí ma na diọ gbede. Di apajlẹ, mí nọ tẹdo nudide mítọn nado sẹ̀n Jehovah go, podọ mí nọ magbe nado yin nugbonọ na alọwlemẹ mítọn. (Mat. 16:24; 19:6) Ṣigba, e sọgan biọ dọ mí ni vọ́ nulẹnpọn do nudide devo lẹ ji. Etẹwutu? Na ninọmẹ lẹ nọ wá diọ. Afọdide tẹlẹ wẹ sọgan gọalọna mí nado basi nudide dagbe hugan lẹ dile e yọnbasi do?

7. Etẹwẹ mí dona nọ biọ to odẹ̀ mẹ, podọ etẹwutu?

⁷ Nọ biọ nuyọnẹn to odẹ̀ mẹ. Jehovah gbọdo Jakọbu nado wlan dọmọ: “Eyin depope to mì mẹ gbọagba nuyọnẹn tọn, gbọ e ni nọ to bibiọ Jiwheyẹwhe zọnmii, na ewọ nọ yí alọtútlú do na mẹlẹpo.” (Jak. 1:5) To linlẹn de mẹ, mímẹpo wẹ nọ “gbọagba nuyọnẹn tọn.” Enẹwutu, nọ ganjẹ Jehovah go to whenue a to nudide de basi, podọ to whenue a jlo na vọ́ nulẹnpọn do nudide enẹ ji. To whenẹnu, Jehovah na gọalọna we nado basi nudide nuyọnẹn tọn lẹ.

8. Dodinnanu tẹlẹ wẹ a dona basi jẹnukọnna nudide de?

⁸ Nọ basi dodinnanu po sọwhiwhe po. Nọ gbadopọnna Ohó Jiwheyẹwhe tọn, nọ hia owe he titobasinanu Jehovah tọn wleawuna lẹ bosọ nọ dọho hẹ mẹhe go a gán dejido lẹ. (Howh. 20:18) Dandannu wẹ e yin nado basi dodinnanu enẹlẹ whẹpo do basi nudide nado diọ agbasazọ́n, nado sẹtẹn, kavi nado de azọ́nplọnmẹ dagbe he na gọalọna we nado penukundo dewe go to lizọnyizọn lọ mẹ.

9. Ale tẹwẹ mí na mọyi eyin mí nọ dọ nugbo na míde?

⁹ Nọ gbeje mẹwhinwhàn towe lẹ pọ́n. Mẹwhinwhàn mítọn lẹ nọ yin nujọnu na Jehovah. (Howh. 16:2) Ewọ nọ jlo dọ mí ni yin nugbonọ to nulẹpo mẹ. Enẹwutu, whenue mí to nudide lẹ basi, mí dona nọ lẹnnupọn po sọwhiwhe po nado yọnẹn eyin vlavo mẹwhinwhàn mítọn sọgbe hẹ nuhe to ahun mítọn mẹ nugbonugbo, kavi eyin whẹwhinwhẹ́n devo lẹ tin. Eyin mí ma yin nugbonọ mlẹnmlẹn, e sọgan vẹawuna mí nado tẹdo nudide mítọn go. Di apajlẹ, mẹmẹsunnu jọja de sọgan basi dide nado lẹzun gbehosọnalitọ whepoponu tọn. Ṣigba to ojlẹ de godo, e vẹawuna ẹn nado jẹ yanwle gànmẹ tọn lọ kọ̀n, podọ e ma do ayajẹ sọmọ to  lizọnyizọn etọn mẹ. E sọgan ko nọ lẹn dai dọ mẹwhinwhàn tintan he wutu emi bẹ gbehosọnalitọ jẹeji wẹ nado hẹn homẹ Jehovah tọn hùn. Amọ́, be mẹwhinwhàn tangan etọn ma yin nado hẹn homẹ mẹjitọ etọn lẹ kavi mẹhe e yiwanna delẹ tọn hùn vlavo nẹ?

10. Etẹwẹ e nọ biọ nado basi diọdo lẹ?

¹⁰ Lẹnnupọndo apajlẹ Biblu plọntọ de tọn ji he basi dide nado jo azọ̀-nùnù do. To tintan whenu, e vẹawuna ẹn, e nọ jodo na osẹ dopo kavi awe de, amọ́ to enẹgodo e sọ nọ gọ̀ bẹ. Ṣigba to godo mẹ, e wá pà ẹ! Owanyi he e tindo na Jehovah po ojlo etọn nado hẹn homẹ Etọn hùn po gọalọna ẹn nado duto aṣa enẹ ji.—Kol. 1:10; 3:23.

11. Naegbọn a dona tindo yanwle tangan lẹ?

¹¹ Nọ tindo yanwle tangan lẹ. Eyin a tindo yanwle tangan lẹ, e na yọnbasi dogọ nado dotana nuhe a bẹjẹeji. Di apajlẹ, a sọgan ko basi dide nado nọ hia Biblu whẹwhẹ hugan dai tọn. Amọ́, eyin a ma tindo tito tangan de to ayiha mẹ, a sọgan nọma jẹ yanwle towe kọ̀n. * Kavi mẹho agun de tọn lẹ sọgan ko basi dide nado nọ dla mẹhe to agun lọ mẹ lẹ pọ́n whẹwhẹ dogọ, ṣigba to ojlẹ de godo, yé ma zìn gbọn nudide lọ ji. Nado tindo kọdetọn dagbe, yé sọgan kàn kanbiọ delẹ sè taidi: “Be mí ko doayi mẹmẹsunnu po mẹmẹyọnnu delẹ po go, he na taun tọn sọgan mọaleyi sọn dlapọn de mẹ dogọ ya? Be mí ko de whenu tangan de dovo nado dla yé pọ́n ya?”

12. Etẹwẹ e sọgan biọ dọ mí ni wà, podọ etẹwutu?

¹² Nọ yin lẹnpọn dagbenọ. Depope to mí mẹ ma tindo whenu, nugopipe kavi huhlọn nado wà nuhe mí nọ jlo na wà lẹpo. Enẹwutu, nọ yin lẹnpọn dagbenọ bo nọ nọ̀ jlẹkaji. Eyin e biọ domọ, a sọgan to dandannu glọ nado diọ nudide de he zẹ̀ nugopipe towe go. (Yẹwh. 3:6) Ṣigba, mí ni dọ dọ a vọ́ nulẹnpọn do nudide towe de ji bosọ diọ ẹ dile e biọ do, bo tindo numọtolanmẹ lọ dọ a sọgan yinuwa sọgbe hẹ ẹ. Pọ́n afọdide atọ́n delẹ he sọgan gọalọna we nado dotana nuhe a bẹjẹeji.

13. Nawẹ a sọgan mọ huhlọn he a tindo nuhudo etọn nado yinuwa sọgbe hẹ nudide de yí gbọn?

¹³ Nọ biọ huhlọn to odẹ̀ mẹ nado yinuwa. Jiwheyẹwhe sọgan na we “huhlọn nado yinuwa,” podọ nado zìn gbọn nudide towe ji. (Flp. 2:13) Enẹwutu, a sọgan biọ Jehovah dọ ni na we huhlọn he sin hudo a do gbọn gbigbọ wiwe etọn gblamẹ. Zindonukọn nado nọ hodẹ̀ eyin etlẹ taidi dọ gblọndo obiọ towe tọn to gbàndọn. Dile Jesu dọ do: “Mì to bibiọ zọnmii, [gbigbọ wiwe] nasọ yin nina mì.”—Luku 11:9, 13.

14. Nawẹ nunọwhinnusẹ́n he tin to Howhinwhẹn lẹ 21:5 mẹ gán gọalọna we nado yinuwa sọgbe hẹ nudide towe gbọn?

¹⁴ Nọ basi tito. (Hia Howhinwhẹn lẹ 21:5.) Nado dotana azọ́n depope he a bẹjẹeji, a do hudo tito de tọn. Enẹgodo, a dona yinuwa sọgbe hẹ tito enẹ. Mọdopolọ, whenue a basi nudide de, basi todohukanji afọdide tangan he a lẹn nado ze nado sọgan yinuwa sọgbe hẹ nudide enẹ lẹ tọn. Nọ má azọ́n dahodaho lẹ do kleunkleun, ehe sọgan gọalọna we nado doayi nukọnyiyi towe go po awubibọ po. Paulu na tuli Kọlintinu lẹ nado de nude dovo nado nọ basi nunina “to azán tintan osẹ lẹpo tọn gbè” kakati nado nọte bo wá to tintẹnpọn nado ṣinyan akuẹjọ lẹ pli to whenue ewọ na wá. (1 Kọl. 16:2) Azọ́n dahodaho lẹ mimá do kleunkleun gán sọ gọalọna we ma nado tindo numọtolanmẹ lọ dọ azọ́n húagbọ́ we.

15. To whenue a ko basi tito de godo, etẹwẹ a sọgan wà?

¹⁵ Eyin a nọ basi tito he họnwun lẹ bo nọ kàn yé do fide, enẹ sọgan gọalọna we nado yinuwa  sọgbe hẹ nudide towe lẹ. (1 Kọl. 14:40) Di apajlẹ, pipli mẹho lẹ tọn mọ anademẹ yí nado de mẹho agun tọn de he na nọ basi kandai nudide depope he yé basi tọn, ehe bẹ mẹhe yin dide nado penukundo whẹho lọ go, po azán he gbè e dona yin tadona po hẹn. E nọ bọawuna mẹho agun tọn he hodo anademẹ ehelẹ dogọ nado yinuwa sọgbe hẹ nudide yetọn lẹ. (1 Kọl. 9:26) A sọgan tẹnpọn nado wà nudopolọ na nuhe dù whẹho mẹdetiti tọn towe lẹ. Di apajlẹ, a sọgan nọ wleawuna kandai nuhe a jlo na wà egbesọegbesọ lẹ tọn bosọ nọ to yé debọdo-dego. Ehe sọgan gọalọna we nado dotana nuhe a bẹjẹeji podọ nado wà nususu to ojlẹ kleun de gblamẹ.

16. Etẹwẹ a dona wà nado yinuwa sọgbe hẹ nudide towe, podọ nawẹ Lomunu lẹ 12:11 nọgodona ehe gbọn?

¹⁶ Nọ vánkan. E nọ biọ vivẹnudido nado hodo tito he a basi, podọ nado dotana nuhe a bẹjẹeji. (Hia Lomunu lẹ 12:11.) Paulu dọna Timoti dọ ewọ ni “zindonukọn nado nọ jo” ede na yanwle lọ nado lẹzun mẹplọntọ dagbe de. Ayinamẹ ehe sọgan sọ yin yiyizan na yanwle gbigbọmẹ tọn devo lẹ.—1 Tim. 4:13, 16.

17. Nawẹ mí sọgan yí Efesunu lẹ 5:15, 16 do yizan mẹ gbọn dile mí to nuyiwa sọgbe hẹ nudide de?

¹⁷ Nọ yí whenu towe zan po nuyọnẹn po. (Hia Efesunu lẹ 5:15, 16.) De ojlẹ he mẹ a na yinuwa sọgbe hẹ nudide towe te bosọ tẹdo e go. Dapana teninọpọn ojlẹ dagbe hugan lọ nado yinuwa; ojlẹ dagbe hugan lọ sọgan nọma wá gbede. (Yẹwh. 11:4) Nọ to aṣeji ma nado dike na nuhe ma yin nujọnu sọmọ lẹ ni dù whenu towe bo hò huhlọn he a do nuhudo etọn nado wà nujọnu hugan lẹ yí sọn asi we. (Flp. 1:10) Eyin e yọnbasi, nọ de ojlẹ he mẹ mẹdevo lẹ ma na dotukla we sọmọ te dovo. Dike mẹdevo lẹ ni yọnẹn dọ to ojlẹ delẹ mẹ, a ma nọ jlo na yin ayihafẹsẹna. A sọgan ṣí alokan towe bo wá pọ́n to godo mẹ eyin mẹde kanwehlan kavi do nude hlan we. *

18, 19. Etẹwẹ sọgan gọalọna we ma nado jogbe to nudide dagbe lẹ bibasi whenu eyin a pehẹ aliglọnnamẹnu lẹ?

¹⁸ Nọ ze ayiha do kọdetọn lọ ji. Kọdetọn nudide towe lẹ tọn sọgan yin yiyijlẹdo fie a jei to gbejizọnlin de whenu go. Eyin a jlo nugbonugbo nado jẹ fie a jei, a dona zindonukọn nado to yìyì, eyin ali de tlẹ sú bọ a dona ze ali devo. Mọdopolọ, eyin mí nọ ze ayiha do kọdetọn nudide mítọn lẹ tọn ji, mí ma na yawu jogbe eyin mí pehẹ aliglọnnamẹnu kavi dona kàn ayiha devo lẹ.—Gal. 6:9.

¹⁹ Nudide dagbe lẹ bibasi nọ vẹawu, podọ nado yinuwa sọgbe hẹ yé sọgan yin avùnnukundiọsọmẹnu. Ṣigba, po alọgọ Jehovah tọn po, a sọgan mọ nuyọnẹn po huhlọn he a do hudo etọn po yí nado dotana nuhe a bẹjẹeji.