1. Todido tẹwẹ Jehovah ko na mí?

 JEHOVAH ko na mí todido jiawu ogbẹ̀ madopodo tọn. Mẹdelẹ do todido nado nọgbẹ̀ kakadoi to olọn mẹ taidi nudida gbigbọnọ jọmaku lẹ. (1 Kọl. 15:50, 53) Amọ́, todido suhugan gbẹtọvi lẹ tọn wẹ nado nọgbẹ̀ kakadoi to aigba ji to agbasalilo pipé mẹ bosọ do ayajẹ. (Osọ. 21:3, 4) Vlavo mí to nukundo nado nọgbẹ̀ kakadoi to olọn mẹ kavi to aigba ji, todido mítọn họakuẹ to nukun mítọn mẹ.

2. Etẹ ji wẹ todido mítọn sinai do, podọ naegbọn mí gán dọmọ?

² Hogbe lọ “todido,” dile e yin yiyizan do to Biblu mẹ, gán zẹẹmẹdo “nukundido lọ dọ onú dagbe lẹ na jọ.” Todido mítọn gando sọgodo go do jide, na Jehovah dè wẹ e wá sọn wutu. (Lom. 15:13) Mí yọ́n nuhe e ko dopà etọn lẹ, podọ mí yọnẹn dọ e nọ de opà etọn lẹ to whepoponu. (Sọh. 23:19) Mí kudeji dọ Jehovah do ojlo lọ po huhlọn lọ po nado wà nuhe e dọ dọ emi na wà lẹpo. Enẹwutu, todido mítọn ma yin hopàdọ kavi odlọ de poun; e sinai do kunnudenu dejidego ji bosọ yin nugbo.

3. Etẹ ji wẹ mí na dọhodo to hosọ ehe mẹ? (Salmu lẹ 27:14)

³ Otọ́ olọn mẹ tọn mítọn yiwanna mí, podọ e jlo dọ mí ni nọ dejido emi go. (Hia Salmu lẹ 27:14.) Eyin todido mítọn to Jehovah mẹ lodo, mí na penugo nado doakọnna whlepọn lẹ, bo yí adọgbigbo po ayajẹ po do pannukọn sọgodo. Mì gbọ mí ni dọhodo lehe todido mítọn nọ basi hihọ́na mí do ji. Jẹnukọn whẹ́, mí na gbadopọnna lehe todido gán yin yiyijlẹdo húnsingàn de po ogangbakun de po go do. Enẹgodo, mí na dọhodo lehe mí gán hẹn todido mítọn lodo do ji.

4. Nawẹ todido taidi húnsingàn de gbọn? (Heblu lẹ 6:19)

⁴ To wekanhlanmẹ apọsteli Paulu tọn hlan Heblu lẹ mẹ, e yí todido mítọn jlẹdo húnsingàn de go. (Hia Heblu lẹ 6:19.) Paulu nọ saba zingbejizọnlin gbọn ohù ji, enẹwutu e yọnẹn dọ húnsingàn de nọ yin yiyizan nado hẹn tọ̀jihun de dote. To gbèdopo, e to bato de mẹ whenue yujẹhọn sinsinyẹn de fọ́n. To yujẹhọn enẹ whenu, e mọ bọ bato-kùntọ lẹ ze húnsingàn lẹ do hùmẹ nado glọnalina bato lọ ma nado gbà do osé lẹ go. (Owalọ 27:29, 39-41) Kẹdẹdile húnsingàn de nọ hẹn bato de dote do, todido mítọn nọ hẹn mí dote sọmọ bọ mí ma nọ danbú sọn Jehovah dè whenue mí pehẹ whlepọn sinsinyẹn lẹ. Todido mítọn he lodo gligli nọ gọalọna mí to whlepọn sinsinyẹn lẹ mẹ, na mí kudeji dọ nulẹ na pọnte to madẹnmẹ. Flindọ, Jesu na avase dọ mí na pehẹ homẹkẹn. (Joh. 15:20) Enẹwutu, ayihamẹlinlẹnpọn do opagbe sọgodo tọn mítọn ji nọ gọalọna mí nado hẹn tenọgli go to alewezun Klistiani tọn mítọn mẹ.

5. Nawẹ todido hẹn Jesu lodo gbọn whenue e pannukọn okú?

⁵ Lẹnnupọndo lehe todido gọalọna Jesu nado nọtegli mahopọnna okú awufiẹsa tọn he to tepọn ẹn do ji. To Pẹntikọsti owhe 33 W.M. tọn, apọsteli Pita yihodọ sọn dọdai owe Salmu lẹ tọn de mẹ he basi zẹẹmẹ jidide mlẹnmlẹn he Jesu tindo tọn to aliho ayidego tọn mẹ dọmọ: “Yẹn nasọ tin to todido mẹ; na hiẹ ma na jo mi do Yọdò mẹ, mọjanwẹ hiẹ ma na dike nugbonọ towe ni mọ gbigble. . . . Hiẹ na hẹn mi gọ́ na ayajẹ daho to nukọn towe.” (Owalọ 2:25-28; Salm. 16:8-11) Dile etlẹ yindọ Jesu yọnẹn dọ emi na kú, e tindo nujikudo mlẹnmlẹn dọ Jiwheyẹwhe na fọ́n emi sọnku, podọ dọ emi na tindo ayajẹ lọ nado gọjẹ pọ́ po Otọ́ emitọn po to olọn mẹ.—Heb. 12:2, 3.

6. Etẹwẹ mẹmẹsunnu de dọ gando todido go?

⁶ Todido Klistiani tọn mítọn ko gọalọna mẹmẹsunnu po mẹmẹyọnnu mítọn susu lẹ po nado doakọnnanu. Lẹnnupọndo apajlẹ Leonard Chinn tọn ji, yèdọ mẹmẹsunnu nugbonọ de he nọ nọ̀ Angleterre. To Wẹkẹ-Whàn Tintan whenu, e yin wiwle do gànmẹ, na e gbẹ́ nado biọ awhàn mẹ wutu. E yin súsú do gànpa ṣokẹdẹninọ tọn mẹ na osun awe, enẹgodo e yin hinhẹn po huhlọn po nado wazọ́n sinsinyẹn. E wlan to nukọn mẹ dọmọ: “Numimọ he n’do lẹ zọ́n bọ n’yọ́n nujọnu-yinyin lehe todido nọ gọalọna mí nado doakọnnanu do tọn. Mí tindo apajlẹ Jesu, apọsteli lẹ po yẹwhegán lẹ po tọn gọna opagbe họakuẹ he to Biblu mẹ lẹ. Ehe lẹpo nọ na mí todido nujọnu tọn de na sọgodo, bosọ nọ na mí huhlọn nado doakọnnanu.” Todido yin húnsingàn de na Leonard, podọ e gán yin húnsingàn de na mílọsu ga.

7. Nawẹ whlepọn lẹ nọ hẹn todido mítọn lodo gbọn? (Lomunu lẹ 5:3-5; Jakọbu 1:12)

⁷ Todido míton nọ lodo dogọ to whenue mí ko doakọnna whlepọn lẹ, bo mọ alọgọ po nukundagbe Jehovah tọn po godo. (Hia Lomunu lẹ 5:3-5; Jakọbu 1:12.) Taidi kọdetọn de, todido mítọn nọ hẹnai dogọ yijlẹdo dehe mí tindo whenue mí kẹalọyi wẹndagbe lọ to tintan whenu go. Satani jlo dọ whlepọn mítọn lẹ ni húagbọ́ mí, amọ́ po alọgọ Jehovah tọn po, mí gán doakọnna dopodopo yetọn po kọdetọn dagbe po.

8. Nawẹ todido taidi ogangbakun de gbọn? (1 Tẹsalonikanu lẹ 5:8)

⁸ Biblu sọ yí todido mítọn jlẹdo ogangbakun de go. (Hia 1 Tẹsalonikanu lẹ 5:8.) Awhànfuntọ de nọ ṣinyọ́n ogangbakun de nado basi hihọ́na ota etọn sọn adánwanu kẹntọ etọn lẹ tọn si. To awhàn gbigbọmẹ tọn mítọn mẹ, mí dona basi hihọ́na nulẹnpọn mítọn sọta  mẹgbeyinyan Satani tọn lẹ. E nọ yí onú voovo lẹ zan nado whlé mí pọ́n bosọ hẹn nulẹnpọn mítọn flu. Dile ogangbakun de nọ basi hihọ́na ota awhànfuntọ de tọn do, todido mítọn nọ basi hihọ́na nulẹnpọn mítọn, na mí nido penugo bo hẹn nugbonọ-yinyin mítọn na Jehovah go.

9. Etẹwẹ nọ jọ eyin mẹlẹ ma tindo todido?

⁹ Todido ogbẹ̀ madopodo tọn mítọn na gọalọna mí nado nọ yí nuyọnẹn po zinzin po do yinuwa. To alọ devo mẹ, eyin todido mítọn ma lodo bọ mí na dotẹnmẹ ojlo agbasalan tọn lẹ nado hẹnai to ahun mítọn mẹ, mí gán dovọ́na todido ogbẹ̀ madopodo tọn mítọn. Lẹnnupọndo apajlẹ Klistiani he nọgbẹ̀ to Kọlinti hohowhenu tọn delẹ tọn ji. Yé hẹn yise bu to opagbe Jiwheyẹwhe tọn titengbe de mẹ, enẹ wẹ todido fọnsọnku tọn. (1 Kọl. 15:12) Paulu dọ dọ mẹhe ma tindo yise to ogbẹ̀ sọgodo tọn mẹ lẹ nọ nọgbẹ̀ nado hẹn pekọwana ojlo yetọn titi lẹ. (1 Kọl. 15:32) To egbehe, mẹsusu he ma tindo todido to opagbe Jiwheyẹwhe tọn mẹ lẹ nọ zan gbẹzan mẹwhenu yè nọ dugbẹ̀ do tọn, bo ma nọ jlo dọ awuvivinu depope ni gbọ yé go. Amọ́, míwlẹ nọ dejido opagbe sọgodo tọn Jiwheyẹwhe tọn lẹ go. Todido mítọn nọ taidi ogangbakun yẹhiadonu tọn de he nọ gọalọna mí ma nado zan gbẹzan ṣejannabi tọn, ehe na bẹpla haṣinṣan mítọn hẹ Jehovah.—1 Kọl. 15:33, 34.

10. Nawẹ todido gán basi hihọ́na mí sọta linlẹn agọ̀ lẹ gbọn?

¹⁰ Todido mítọn gán sọ gọalọna mí ma nado nọ lẹndọ tukla tata jẹ mí te nado hẹn homẹ Jehovah tọn hùn. Di apajlẹ, mẹde gán lẹndọ, ‘N’ma gán yin dopo to mẹhe na nọgbẹ̀ kakadoi lẹ mẹ pọ́n gbede. N’ma jẹna poun wẹ bọ hó fó. N’ma gán penugo bo nọgbẹ̀ sọgbe hẹ nujinọtedo Jiwheyẹwhe tọn lẹ pọ́n gbede.’ Flindọ linlẹn dopolọ lẹ wẹ Elifazi, yèdọ homẹmiọnnamẹtọ lalo Jobu tọn de yizan whenue e to hodọna Jobu. Elifazi dọmọ: “Etẹwẹ gbẹtọ tata yin bọ ewọ nado yin wiwe?” Humọ, e dọ gando Jiwheyẹwhe go dọmọ: “Pọ́n! Ewọ ma tlẹ tindo yise to omẹ wiwe etọn lẹ mẹ, podọ olọn lẹ lọsu ma tlẹ wé to nukun etọn lẹ mẹ.” (Jobu 15:14, 15) Lalo nankọ die! Flindọ Satani wẹ yin adọ̀ linlẹn mọnkọ lẹ tọn. E yọnẹn dọ eyin a nọ ze ayiha do linlẹn mọnkọ lẹ ji, enẹ na dekanpòna todido towe. Enẹwutu, nọ gbẹ́ lalo mọnkọ lẹ dai bo nọ ze ayiha do opagbe Jehovah tọn lẹ ji. Ma nọ do ayihaawe gbede blo dọ e jlo dọ a ni nọgbẹ̀ kakadoi, podọ dọ e na gọalọna we nado jẹ yanwle enẹ kọ̀n.—1 Tim. 2:3, 4.

11. Naegbọn mí dona nọ fahomẹ dile mí to tenọpọn hẹndi todido mítọn tọn?

¹¹ E ma nọ bọawu to whelẹponu nado hẹn todido mítọn lodo. Mí gán nọma fahomẹ dile mí to tenọpọn Jiwheyẹwhe. Amọ́, Jehovah yin madopodo, podọ pọndohlan etọn gando ojlẹ lẹ go nọ gbọnvona mítọn. (2 Pita 3:8, 9) E na hẹn lẹndai etọn di to aliho dagbe hugan mẹ, amọ́ e gán nọma yinuwa to whenue mí to nukundo e te. Etẹwẹ gán gọalọna mí nado hẹn todido mítọn lodo dile mí yí homẹfa do to tenọpọn Jiwheyẹwhe nado hẹn opagbe etọn lẹ di?—Jak. 5:7, 8.

12. Sọgbe hẹ Heblu lẹ 11:1, 6, kanṣiṣa tẹwẹ tin to todido po yise po ṣẹnṣẹn?

¹² Mí na hẹn todido mítọn lodo eyin mí gbọṣi Jehovah dè, yèdọ mẹlọ he na hẹn todido mítọn di. Na nugbo tọn, Biblu dohia dọ kanṣiṣa pẹkipẹki de tin to todido po yise to Jehovah mẹ po ṣẹnṣẹn, podọ dọ ewọ wẹ “ahọsumẹtọ mẹhe to dindin in vẹkuvẹku lẹ tọn.” (Hia Heblu lẹ 11:1, 6.) Lehe Jehovah yin omẹ nujọnu tọn na mí sọ, mọ wẹ jidide mítọn dọ ewọ na hẹn opagbe etọn lẹpo di na jideji  do niyẹn. Mì gbọ mí ni gbadopọnna aliho yọ́n-na-yizan delẹ nado hẹn haṣinṣan mítọn hẹ Jehovah lodo bo gbọnmọ dali hẹn todido mítọn go gligli.

13. Nawẹ mí gán dọnsẹpọ Jiwheyẹwhe gbọn?

¹³ Nọ hodẹ̀ hlan Jehovah bo nọ hia Ohó etọn. Dile etlẹ yindọ mí ma gán mọ Jehovah, mí gán dọnsẹpọ ẹ. Mí gán hodẹ̀ hlan ẹn bo deji dọ e na dotoaina mí. (Jel. 29:11, 12) Mí gán dotoaina Jiwheyẹwhe eyin mí nọ hia Ohó etọn bo nọ lẹnayihamẹpọn deji. Dile mí to nuhia gando lehe Jehovah penukundo mẹhe yin nugbonọ na ẹn to hohowhenu lẹ go do, todido mítọn na lodo hugan gbede pọ́n. Nudepope he tin to Ohó Jiwheyẹwhe tọn mẹ yin “kinkandai na oplọn mítọn, na míwlẹ nido sọgan tindo todido gbọn akọndonanu mítọn gblamẹ podọ gbọn homẹmimiọn sọn Owe-wiwe lẹ mẹ gblamẹ.”—Lom. 15:4.

14. Naegbọn mí dona nọ lẹnnupọndo nuhe Jehovah ko wà na mẹdevo lẹ ji?

¹⁴ Nọ lẹnayihamẹpọndo lehe Jehovah ko hẹn opagbe etọn lẹ di do ji. Lẹnnupọndo nuhe Jiwheyẹwhe wà na Ablaham po Sala po ji. Yé ko zẹ̀ owhe vijiji tọn go. Ṣogan, Jiwheyẹwhe dopà na yé dọ yé na jivi. (Jen. 18:10) Nawẹ Ablaham yinuwa gbọn? Biblu dọmọ: “E tindo yise he sinai do todido ji, dọ ewọ na lẹzun otọ́ akọta susu tọn.” (Lom. 4:18) Dile etlẹ taidi dọ to pọndohlan gbẹtọvi tọn mẹ todido ma tin, Ablaham kudeji dọ Jehovah na de opà Etọn. Dawe nugbonọ enẹ ma gbọjọ. (Lom. 4:19-21) Kandai mọnkọ lẹ plọn mí dọ mí gán deji dọ Jehovah na hẹn opà etọn lẹ di to whelẹponu, mahopọnna lehe e gán taidi nuhe ma yọnbasi to nukun mítọn mẹ sọ.

15. Naegbọn mí dona nọ lẹnayihamẹpọndo nuhe Jiwheyẹwhe ko wà na mí lẹ ji?

¹⁵ Nọ lẹnnupọndo nuhe Jehovah ko wà na we ji. Lẹnnupọndo lehe hiẹ lọsu ko mọaleyi sọn  hẹndi opagbe he to Ohó Jiwheyẹwhe tọn mẹ lẹ mẹ do ji. Di apajlẹ, Jesu dopà dọ Otọ́ emitọn na wleawu dandannu gbẹ̀mẹ tọn lẹ tọn na we. (Mat. 6:32, 33) Jesu sọ hẹn we deji dọ eyin a biọ Jehovah gbigbọ wiwe, ewọ na na we. (Luku 11:13) Jehovah ko hẹn opà enẹlẹ di. Vlavo a gán lẹnnupọndo opagbe devo he Jehovah ko hẹndi do ota towe mẹ lẹ ji. Di apajlẹ, e dopà nado jona we, miọnhomẹna we bosọ na we núdùdù to gbigbọ-liho. (Mat. 6:14; 24:45; 2 Kọl. 1:3) Eyin a nọ lẹnayihamẹpọndo nuhe Jiwheyẹwhe ko wà na we lẹ ji, a na hẹn todido towe to nuhe e na wà na we to sọgodo lẹ mẹ lodo.

16. Naegbọn todido do yin nunina de he họakuẹ sọmọ?

¹⁶ Todido ogbẹ̀ madopodo tọn mítọn yin nunina họakuẹ de sọn Jiwheyẹwhe dè. Mí to nukọnpọnhlan sọgodo jiawu de, yèdọ dehe mí kudeji dọ e ma na gblá. E taidi húnsingàn de na mí, he nọ hẹn mí dote sọmọ bọ mí gán doakọnna whlepọn lẹ, homẹkẹn, bo tlẹ sọ pannukọn okú. E taidi ogangbakun de na mí, bo nọ basi hihọ́na linlẹn mítọn lẹ sọmọ bọ mí gán gbẹ́ nuhe ma sọgbe lẹ dai bo tẹdo nuhe sọgbe go. Todido sinai do Biblu ji mítọn nọ dọ̀n mí sẹpọ Jiwheyẹwhe dogọ, podọ e nọ dohia mí oba he mẹ ewọ yiwanna mí jẹ. Mí nọ mọ ale susu yí eyin mí hẹn todido mítọn họnwun bosọ hẹn ẹn lodo.

17. Naegbọn todido mítọn do nọ hẹn mí jaya?

¹⁷ To wekanhlanmẹ Paulu tọn hlan Lomunu lẹ mẹ, e dotuhomẹna yé nado “nọ jaya to todido mẹ.” (Lom. 12:12) Paulu gán jaya na e kudeji dọ eyin emi hẹn nugbonọ-yinyin emitọn go, emi na wá nọgbẹ̀ kakadoi to olọn mẹ. Mílọsu gán jaya to todido mítọn mẹ, na mí kudeji dọ Jehovah na de opà etọn lẹ. Salmu-kantọ lọ wlan dọmọ: ‘Ayajẹnọ wẹ mẹhe ze todido etọn do Jehovah Jiwheyẹwhe etọn mẹ, yèdọ Mẹlọ he nọ yin nugbonọ to whepoponu.’—Salm. 146:5, 6.