1. Naegbọn mí dona nọ litaina Jehovah?

MÍ DONA nọ litaina * Jehovah, na ewọ wẹ Mẹdatọ mítọn. Enẹwutu, e tindo jlọjẹ lọ nado ze nujinọtedo lẹ dai na nudida etọn lẹ. (Osọ. 4:11) Amọ́, mí sọ tindo whẹwhinwhẹ́n dolido devo he wutu mí dona setonuna ẹn—aliho gandudu tọn etọn wẹ yin dagbe hugan lọ. To whenuho gblamẹ, gandutọ gbẹtọvi tọn susu lẹ wẹ ko tindo huhlọn po aṣẹpipa po do mẹdevo lẹ ji jẹ obá de mẹ. Yijlẹdo yemẹpo go, Jehovah wẹ Gandutọ nuyọnẹntọ, owanyinọ, lẹblanunọ po awuvẹmẹtọ daho hugan lọ po.—Eks. 34:6; Lom. 16:27; 1 Joh. 4:8.

2. Whẹwhinwhẹ́n tẹlẹ wẹ Heblu lẹ 12:9-11 na mí nado nọ litaina Jehovah?

² Jehovah nọ jlo dọ mí ni setonuna emi, e ma yin na mí nọ dibusi emi wutu poun gba, amọ́ titengbe na mí yiwanna emi bo nọ mọ emi di Otọ́ owanyinọ mítọn wutu. To wekanhlanmẹ Paulu tọn hlan Heblu lẹ mẹ, e basi zẹẹmẹ dọ e ‘jẹ dọ mí ni nọ litai na Otọ́,’ na ewọ nọ plọn mí “na ale mítọn.”—Hia Heblu lẹ 12:9-11.

3. (a) Nawẹ mí nọ dohia dọ mí nọ litaina Jehovah gbọn? (b) Kanbiọ tẹlẹ wẹ mí na mọ gblọndo na?

³ Mí nọ litaina Jehovah gbọn nuhe go mí pé lẹpo wiwà nado setonuna ẹn to nulẹpo mẹ, podọ gbọn avùnteninọ sọta ojlo lọ nado nọ ganjẹ nukunnumọjẹnumẹ mítọn titi go dali. (Howh. 3:5) E nọ bọawuna mí dogọ nado litaina Jehovah dile mí to nuplọn gando jẹhẹnu dagbedagbe etọn lẹ go. Etẹwutu? Na jẹhẹnu enẹlẹ nọ sọawuhia to nuhe ewọ nọ wà lẹpo mẹ wutu. (Salm. 145:9) Lehe mí nọ plọnnu gando Jehovah go sọ, mọ wẹ mí na  yiwanna ewọ dogọ do niyẹn. Podọ, eyin mí yiwanna Jehovah, mí ma do hudo todohukanji osẹ́n tọn de tọn he na dọ nuhe mí dona wà kavi ma dona wà lẹ na mí. Mí nọ dovivẹnu nado wleawuna pọndohlan po numọtolanmẹ he sọgbe lẹ po bosọ nọ dapana nuhe yin oylan. (Salm. 97:10) Ṣigba, to whedelẹnu, e sọgan nọ vẹawuna mí nado setonuna Jehovah. Naegbọn e do yinmọ? Podọ, etẹwẹ mẹho agun tọn lẹ, otọ́ lẹ po onọ̀ lẹ po sọgan plọn sọn apajlẹ Nẹhemia Ayimatẹn-gán lọ; Ahọlu Davidi po Malia onọ̀ Jesu tọn po tọn mẹ? Hosọ ehe na na gblọndo kanbiọ ehelẹ tọn.

4, 5. Sọgbe hẹ Lomunu lẹ 7:21-23, naegbọn e sọgan nọ vẹawu nado litaina Jehovah?

⁴ Whẹwhinwhẹ́n dopo he wutu mí sọgan mọdọ e vẹawu nado litaina Jehovah wẹ yindọ, mímẹpo wẹ dugu ylando tọn bo yin mapenọ. Enẹwutu, mí nọ tindo ayilinlẹn atẹṣiṣi tọn. To whenue Adam po Evi po ṣiatẹ sọta Jiwheyẹwhe bo dù atin-sinsẹ́n he yè dosẹ́n etọn lọ godo, yé ze nujinọtedo yetọn titi lẹ dai. (Jen. 3:22) To egbehe, suhugan gbẹtọvi lẹ tọn gbẹ́ nọ yiwanna nado dovọ́na Jehovah bo basi dide nuhe yin dagbe po oylan po tọn na yede.

⁵ Etlẹ sọgan nọ vẹawuna mẹhe ko yọ́n Jehovah bosọ yiwanna ẹn lẹ nado litaina ẹn mlẹnmlẹn. Apọsteli Paulu pehẹ avùnnukundiọsọmẹnu ehe. (Hia Lomunu lẹ 7:21-23.) Taidi Paulu, mí nọ jlo na wà nuhe sọgbe to nukun Jehovah tọn mẹ. Amọ́, egbesọegbesọ wẹ mí dona nọ nọavùnte sọta ayilinlẹn lọ nado wà nuhe ma sọgbe.

6, 7. Etẹwẹ yin whẹwhinwhẹ́n awetọ he wutu e sọgan vẹawu nado litaina Jehovah? Na apajlẹ de.

⁶ Whẹwhinwhẹ́n devo he wutu e sọgan nọ vẹawu nado litaina Jehovah wẹ yindọ, aṣa he mẹ mí yin pinplọn whẹ́n te nọ yinuwado mí ji. Linlẹn gbẹtọ tọn susu lẹ wẹ nọ sọta ojlo Jehovah tọn, podọ e sọgan biọ dọ mí ni to ahidi egbesọegbesọ nado yí míde sọn pọndohlan he gbayipe enẹlẹ si. Lẹnnupọndo apajlẹ dopo poun ji.

⁷ To fidelẹ, mẹlẹ nọ saba gbidikọna jọja lẹ nado yí gbẹzan yetọn lẹpo do dín akuẹ. Mẹmẹyọnnu de he nọ yin Mary * pehẹ avùnnukundiọsọmẹnu mọnkọ. Whẹpo ewọ do wá yọ́n Jehovah, ewọ plọnnu to dopo to wehọmẹ he diyin hugan to otò etọn mẹ lẹ mẹ. Whẹndo Mary tọn gbidikọna ẹn nado dín agbasazọ́n he akuẹ etọn tli bọ mẹsusu nọ yí nukun nujọnu tọn do pọ́n de. Nuhe nọ jlo ewọ lọsu niyẹn. Ṣigba, to whenue e wá yọ́n Jehovah bosọ yiwanna ẹn, e diọ yanwle etọn lẹ. Etomọṣo, e dọmọ: “To whedelẹnu, dotẹnmẹ akuẹ dindin tọn he dọnmẹ taun lẹ nọ hundote na mi, amọ́ ehe ka na yinuwado nuwiwa gbigbọmẹ tọn ṣie lẹ ji. Na aliho he mẹ n’yin pinplọn whẹ́n te wutu, e nọ vẹawuna mi taun nado dọ lala. N’biọ Jehovah nado gọalọna mi nado nọavùnte gligli eyin n’yin whiwhlepọn nado kẹalọyi agbasazọ́n de he sọgan glọnalina mi nado sẹ̀n ewọ.”—Mat. 6:24.

8. Etẹwẹ mí na gbadopọnna todin?

⁸ Mí nọ mọaleyi, eyin mí litaina Jehovah. Ṣigba, mẹhe tindo aṣẹpipa jẹ obá de mẹ lẹ taidi mẹho agun tọn lẹ, otọ́ lẹ po onọ̀ lẹ po tindo whẹwhinwhẹ́n devo nado hodo anademẹ Jiwheyẹwhe tọn; na mọwiwà na zọ́n bọ yé na hẹn ale wá na mẹdevo lẹ. Mì gbọ mí ni gbadopọnna apajlẹ Biblu tọn delẹ he do lehe mí na nọ yí aṣẹpipa mítọn zan to aliho he na hẹn homẹ Jehovah tọn hùn mẹ do hia.

9. Avùnnukundiọsọmẹnu tẹlẹ wẹ Nẹhemia pehẹ?

⁹ Jehovah ze azọngban titengbe de do alọmẹ na mẹho lẹ, enẹ wẹ nado nọ penukundo omẹ  etọn lẹ go. (1 Pita 5:2) Mẹho lẹ sọgan plọn nususu eyin yé gbadopọnna lehe Nẹhemia yinuwa hẹ omẹ Jehovah tọn lẹ do. Taidi ayimatẹn-gán Juda tọn, Nẹhemia tindo aṣẹpipa daho de. (Nẹh. 1:11; 2:7, 8; 5:14) Yí nukun homẹ tọn do pọ́n avùnnukundiọsọmẹnu delẹ he Nẹhemia pehẹ. E ko sè dọ omẹ lọ lẹ hẹn tẹmpli lọ flu, podọ yé masọ to godonọna Levinu lẹ to akuẹzinzan-liho dile Osẹ́n lọ degbe etọn do ba. Ju lẹ nọ gbà osẹ́n Gbọjẹzan tọn, podọ delẹ to sunnu lọ lẹ mẹ ko dà yọnnu kosi lẹ. E na biọ dọ Nẹhemia Ayimatẹn-gán lọ ni didẹ ninọmẹ sinsinyẹn ehe.—Nẹh. 13:4-30.

10. Nawẹ Nẹhemia yinuwa gbọn to whenue e pehẹ avùnnukundiọsọmẹnu lẹ?

¹⁰ Nẹhemia ma ṣì aṣẹpipa etọn zan gbọn omẹ Jiwheyẹwhe tọn lẹ hinhẹn gánnugánnu nado hodo nujinọtedo etọn titi lẹ dali gba. Kakatimọ, e hodẹ̀ vẹkuvẹku nado dín anademẹ Jehovah tọn, podọ e plọn Osẹ́n Jehovah tọn omẹ lọ lẹ. (Nẹh. 1:4-10; 13:1-3) Nẹhemia sọ gbọn whiwhẹ dali wazọ́n dopọ hẹ mẹmẹsunnu etọn lẹ, bo tlẹ gọalọna yé nado vọ́ adó Jelusalẹm tọn lẹ do.—Nẹh. 4:15.

11. Sọgbe hẹ 1 Tẹsalonikanu lẹ 2:7, 8, nawẹ mẹho lẹ dona nọ yinuwa hẹ mẹhe to agun lọ mẹ lẹ gbọn?

¹¹ Mẹho lẹ sọgan nọma pehẹ nuhahun dopolọ he Nẹhemia pehẹ, amọ́ yé sọgan hodo apajlẹ etọn to aliho susu mẹ. Di apajlẹ, yé nọ wazọ́n sinsinyẹn nado gọalọna mẹmẹsunnu po mẹmẹyọnnu yetọn lẹ po. Podọ yé ma nọ dike aṣẹpipa he yé tindo ni hẹn yé lẹndọ yé yiaga hú mẹdevo lẹ. Kakatimọ, yé nọ wà dẹẹdẹ hẹ agun lọ. (Hia 1 Tẹsalonikanu lẹ 2:7, 8.) Owanyi sisosiso po whiwhẹ yetọn po nọ sọawuhia to aliho he mẹ yé nọ dọhona mẹdevo lẹ te mẹ. Andrew, mẹho agun tọn numimọnọ de dọmọ: “N’doayi e go dọ mẹmẹsunnu po mẹmẹyọnnu lẹ po nọ saba voawu ganji hẹ mẹho agun tọn he jọmẹ bosọ yọ́n dọnsẹpọ lẹ. Jẹhẹnu ehelẹ nọ whàn hagbẹ agun lọ tọn lẹ nado kọngbedopọ hẹ mẹho lẹ.” Mẹho agun tọn ojlẹ dindẹn tọn devo he nọ yin Tony dọmọ: “N’nọ tẹnpọn nado yí ayinamẹ he tin to Filipinu lẹ 2:3 mẹ do yizan  mẹ, bo nọ dovivẹnu to whepoponu nado pọ́n mẹdevo lẹ di mẹhe yiaga hú mi. Ehe nọ gọalọna mi ma nado nọ yinuwa di aṣẹglanglan-panamẹtọ.”

12. Naegbọn e do yin nujọnu na mẹho lẹ nado yin whiwhẹnọ?

¹² Mẹho lẹ dona nọ do whiwhẹ hia, kẹdẹdile Jehovah nọ wà do. Mahopọnna dọ Jehovah wẹ Nupojipetọ wẹkẹ lọ tọn, ewọ “nọ fẹ̀ yìdo” nado ze “agbátọnọ ṣite sọn kọ́gudu mẹ.” (Salm. 18:35; 113:6, 7) Na nugbo tọn, Jehovah gbẹwanna goyitọ po saklanọ lẹ po.—Howh. 16:5.

13. Naegbọn mẹho agun tọn de dona “nọ deanana odẹ́ etọn ganji”?

¹³ Mẹho agun tọn de he nọ litaina Jehovah dona “nọ deanana odẹ́ etọn ganji.” Eyin e ma yinmọ, e sọgan dọho to aliho he ma jọmẹ mẹ to whenue yè ma do sisi hia ẹ. (Jak. 1:26; Gal. 5:14, 15) Andrew he go mí donù wayi dọmọ: “To whedelẹnu, n’nọ jlo na gblọnho to aliho he ma jọmẹ mẹ na mẹmẹsunnu kavi mẹmẹyọnnu he n’mọdọ yé ma do sisi hia mi lẹ. Amọ́, ayihamẹlinlẹnpọn do apajlẹ sunnu nugbonọ he go Biblu donù lẹ tọn ji ko gọalọna mi nado yọnẹn dọ nujọnu wẹ nado yin whiwhẹnọ podọ homẹmimiọnnọ.” Mẹho agun tọn lẹ nọ do taliai yetọn na Jehovah hia gbọn owanyi po homẹdagbe po didohia to whenue yé to hodọna hagbẹ agun lọ tọn lẹ dali, ehe bẹ mẹho hatọ yetọn lẹ hẹn.—Kol. 4:6.

14. Azọngban tẹwẹ Jehovah zedo alọmẹ na otọ́ lẹ, podọ etẹwẹ e nọ donukun sọn yé si?

¹⁴ Jehovah ko deazọ́nna otọ́ de nado yin tatọ́ whẹndo etọn tọn, podọ Jiwheyẹwhe nọ donukun dọ ewọ ni plọnnu ovi etọn lẹ bosọ domẹplọnlọ yé go. (1 Kọl. 11:3; Efe. 6:4) Ṣigba, aṣẹpipa otọ́ de tọn tindo dogbó, e dona dogbé na Jehovah, yèdọ mẹhe dè whẹndo lẹpo mọ oyín yetọn yí sọn. (Efe. 3:14, 15) Otọ́ lẹ nọ do taliai yetọn na Jehovah hia gbọn aṣẹpipa yetọn yiyizan to aliho he na hẹn homẹ Jiwheyẹwhe tọn hùn mẹ dali. Yé sọgan plọn nususu eyin yé gbadopọnna gbẹzan Ahọlu Davidi tọn.

15. Naegbọn Ahọlu Davidi do yin apajlẹ dagbe de he dè otọ́ lẹ sọgan plọnnu sọn?

¹⁵ Jehovah de Davidi taidi tatọ́ de, e ma yin na whẹndo etọn kẹdẹ gba, ṣigba na akọta Islaeli tọn blebu. Taidi ahọlu de, Davidi tindo aṣẹpipa susu. To ojlẹ delẹ mẹ, e ṣì aṣẹpipa enẹ zan bo jai jẹ nuṣiwa sinsinyẹn lẹ mẹ. (2 Sam. 11:14, 15) Ṣigba, e do taliai etọn na Jehovah hia gbọn alọkikẹyi mẹplọnlọ dali. E kọ̀n ahun etọn jẹgbonu na Jehovah to odẹ̀ mẹ. Podọ, e wà nuhe go e pé lẹpo nado setonuna ayinamẹ Jehovah tọn. (Salm. 51:1-4) Humọ, e whiwhẹ ede sọmọ bo kẹalọyi ayinamẹ dagbe lẹ, e ma yin sọn  sunnu lẹ kẹdẹ dè gba, ṣigba sọn yọnnu lẹ dè ga. (1 Sam. 19:11, 12; 25:32, 33) Davidi plọnnu sọn nuṣiwa etọn titi lẹ mẹ, bo ze gbẹzan etọn sinai do Jehovah sinsẹ̀n ji.

16. Etẹlẹ wẹ otọ́ lẹ sọgan plọn sọn Davidi dè?

¹⁶ Lẹnnupọndo onú vude poun he otọ́ lẹ sọgan plọn sọn Ahọlu Davidi dè ji: Mì ma nọ ṣì aṣẹpipa he Jehovah na mì lọ zan blo. Mì nọ yigbe nuṣiwa mìtọn lẹ tọn, bo nọ kẹalọyi ayinamẹ sinai do Biblu ji lẹ sọn mẹdevo lẹ dè. Eyin mì nọ wàmọ, whẹndo mìtọn na nọ na mì sisi na whiwhẹ mìtọn. To whenue mì to dẹ̀ho hẹ whẹndo mìtọn, mì nọ dọ nuhe to ahun ji na mì lẹpo tọ́njẹgbonu na Jehovah—mì nọ dike yé ni mọ obá he mẹ mì nọ ganjẹ ewọ go jẹ. Hú popolẹpo, mì nọ ze gbẹzan mìtọn sinai do sinsẹ̀nzọn mìtọn hlan Jehovah ji. (Deut. 6:6-9) Apajlẹ dagbe mìtọn yin dopo to nunina họakuẹ hugan he mì sọgan na whẹndo mìtọn lẹ mẹ.

17. Azọngban tẹwẹ Jehovah zedo alọmẹ na onọ̀ lẹ?

¹⁷ Jehovah ko deazọ́n he do yẹyi de na onọ̀ lẹ to whẹndo mẹ, podọ e ko na yé aṣẹpipa do ovi yetọn lẹ ji jẹ obá de mẹ. (Howh. 6:20) Na nugbo tọn, onọ̀ de sọgan tindo nuyiwadomẹji he siso taun bosọ dẹn-to-aimẹ de do ovi etọn lẹ ji. (Howh. 22:6) Doayi nuhe onọ̀ lẹ sọgan plọn sọn Malia, onọ̀ Jesu tọn dè go.

18, 19. Etẹwẹ onọ̀ lẹ sọgan plọn sọn apajlẹ Malia tọn mẹ?

¹⁸ Malia yọ́n Owe-wiwe lẹ ganji. E wleawuna sisi sisosiso po haṣinṣan pẹkipẹki mẹdetiti tọn de po hẹ Jehovah. Ewọ desọn ojlo mẹ nado litaina anademẹ Jehovah tọn, mahopọnna dọ enẹ biọ dọ gbẹzan etọn blebu ni diọ.—Luku 1:35-38, 46-55.

¹⁹ Onọ̀ lẹ emi, mì sọgan hodo apajlẹ Malia tọn to aliho susu mẹ. Gbọnna? Tintan, mì dona hẹn haṣinṣan mìtọn hẹ Jehovah go gbọn Biblu pinplọn po odẹ̀ mẹdetiti tọn hihò po gblamẹ. Awetọ, mì nọ desọn ojlo mẹ nado basi diọdo lẹ to gbẹzan mìtọn mẹ nado hẹn homẹ Jehovah tọn hùn. Di apajlẹ, mì sọgan ko yin pinplọn whẹ́n gbọn mẹjitọ he nọ yawu gblehomẹ bo nọ ylangbè na ovi yetọn lẹ dali. Enẹwutu, mì whẹ́n po pọndohlan lọ po dọ aliho dagbe lọ niyẹn nado nọ yinuwa hẹ ovi mìtọn lẹ. Etlẹ yin to whenue mì ko plọn nujinọtedo Jehovah tọn lẹ godo, mì sọgan nọ mọdọ e nọ vẹawu nado nọ wà dẹẹdẹ bo nọ fahomẹ hẹ ovi mìtọn lẹ, titengbe eyin yé ṣinuwa do mì to whenue onú ko ṣikọna mì. (Efe. 4:31) To ninọmẹ mọnkọ lẹ mẹ, mì dona ganjẹ Jehovah go to odẹ̀ mẹ hugan gbede pọ́n. Onọ̀ de he nọ yin Lydia dọmọ: “To whedelẹnu, n’dona hodẹ̀ vẹkuvẹku ma nado dọho po homẹgble po to whenue visunnu ṣie vẹtolina mi. N’tlẹ nọ nabọẹ to daglamẹ hodidọ de tọn nado hodẹ̀ hlan Jehovah do homẹ. Odẹ̀ nọ gọalọna mi nado dava dee.”—Salm. 37:5.

20. Avùnnukundiọsọmẹnu tẹwẹ onọ̀ delẹ nọ pehẹ, podọ nawẹ yé sọgan duto e ji gbọn?

 ²⁰ Onọ̀ delẹ sọgan pehẹ avùnnukundiọsọmẹnu mọnkọ devo de—e nọ vẹawuna yé nado do owanyi hia ovi yetọn lẹ. (Titu 2:3, 4) Yọnnu delẹ ko yin pinplọn whẹ́n to whẹndo he mẹ mẹjitọ lẹ ma vẹ́ po ovi yetọn lẹ po te de mẹ. Eyin ninọmẹ he mẹ a whẹ́n te niyẹn, e ma yin dandan dọ a ni jai jẹ nuṣiwa dopolọ mẹ. E sọgan biọ dọ onọ̀ de he nọ litaina ojlo Jehovah tọn ni plọn nado nọ do owanyi hia ovi etọn lẹ. E sọgan nọma bọawuna ẹn nado diọ aliho nulẹnpọn tọn, numọtolanmẹ po nuyiwa etọn lẹ po. Amọ́ e ma glo, podọ diọdo enẹlẹ na hẹn ale wá na ewọ po whẹndo etọn po.

21, 22. Sọgbe hẹ Isaia 65:13, 14, ale tẹlẹ wẹ taliliaina Jehovah nọ hẹnwa na mí?

²¹ Ahọlu Davidi yọ́n ale he taliliaina Jehovah nọ hẹnwa lẹ. E dọmọ: “Anademẹ he wá sọn Jehovah dè lẹ yin dodo, bo nọ hẹnmẹ jaya; gbedide Jehovah tọn wé, bo nọ hẹn nukun sẹ́. Avase ko yin nina devizọnwatọ towe gbọn yé gblamẹ; ale daho wẹ tin to tonusisena yé mẹ.” (Salm. 19:8, 11) To egbehe, mí sọgan mọ vogbingbọn to mẹhe nọ litaina Jehovah lẹ po mẹhe nọ gbẹ́ ayinamẹ owanyinọ etọn dai lẹ po ṣẹnṣẹn. Mẹhe nọ litaina Jehovah lẹ “nọ yí ayajẹ do dawhá na ninọmẹ dagbe ahun mẹ tọn wutu.”—Hia Isaia 65:13, 14.

²² Eyin mẹho lẹ, otọ́ lẹ po onọ̀ lẹ po desọn ojlo mẹ nado litaina Jehovah, gbẹzan yetọn nọ pọnte, whẹndo yetọn nọ yin ayajẹnọ dogọ, podọ enẹ nọ yidogọna pọninọ agun lọ blebu tọn. Hú popolẹpo, yé nọ hẹn homẹ Jehovah tọn hùn. (Howh. 27:11) Ale tẹwẹ sọ klo humọ?