Yì hosọ lẹ ji

Yì todowhinnu hosọ lẹ tọn ji

HOSỌ OPLỌN TỌN 38

‘Mì Wá Dè E, Yẹn Nasọ Fakọna Mì’

‘Mì Wá Dè E, Yẹn Nasọ Fakọna Mì’

“Mì wá dè e, mì mẹhe tin to magbọjẹ mẹ bọ yè doagban pinpẹn na lẹpo, yẹn nasọ fakọna mì.”​—MAT. 11:28.

OHÀN 17 “Yẹn Jlo”

BLADOPỌ *

1. Sọgbe hẹ Matiu 11:28-30, opagbe tẹwẹ Jesu do?

JESU dopagbe ojlofọndotenamẹ tọn de na gbẹtọgun de he to todoaina ẹn. E dọna yé dọ “mì wá dè e,  . . . yẹn nasọ fakọna mì.” (Hia Matiu 11:28-30.) Opagbe ehe ma yin nùmẹ yozò de poun gba. Di apajlẹ, lẹnnupọndo nuhe e wà na nawe de he to azọ̀n sinsinyẹn jẹ ji.

2. Etẹwẹ Jesu wà na nawe he to azọ̀njẹ de?

2 Nawe lọ do hudo alọgọ tọn sinsinyẹn. Ewọ ko gbọn doto voovo lẹ dè po linlẹn lọ po dọ emi na mọ pọngbọ. E ko jiya na owhe 12 plipli, ṣogan azọ̀n lọ ma gbọ janwẹ. Sọgbe hẹ Osẹ́n, ewọ yin mawé. (Lev. 15:25) Todin, e sè dọ Jesu sọgan hẹn mẹhe to awufiẹsa mẹ lẹ jẹgangan, enẹwutu e jẹ dindin in ji. Whenue e mọ ẹn, e doalọ okẹ̀yẹ̀ awugbó etọn tọn go, podọ e jẹgangan to afọdopolọji! Ṣigba, Jesu ma hẹn azọ̀n etọn gbọ poun gba, e sọ doyẹyigona ẹn. Di apajlẹ, whenue e to hodọna nawe lọ, e ylọ ẹ dọ “viyọnnu,” yèdọ hogbe de he do mẹtọnhopọn po sisi po hia. Lehe enẹ na ko fakọna nawe lọ kavi na ẹn huhlọn taun do sọ!—Luku 8:43-48.

3. Kanbiọ tẹlẹ wẹ mí na mọ gblọndo na?

3 Doayi e go dọ nawe lọ dọnsẹpọ Jesu, ewọ wẹ ze afọdide tintan lọ. Nudopolọ wẹ mí nọ wà to egbehe—mí dona dovivẹnu nado “wá” Jesu dè. To azán mítọn gbè, Jesu ma nọ wà azọ́njiawu nado gbọazọ̀nna mẹhe “wá” ewọ dè lẹ to agbasa-liho. Ṣogan, ewọ gbẹ́ to oylọ-basina gbẹtọ lẹ dọ: “Mì wá dè e, . . . yẹn nasọ fakọna mì.” To hosọ ehe mẹ, mí na mọ gblọndo na kanbiọ atọ́n delẹ: Nawẹ mí sọgan “wá” Jesu dè gbọn? Etẹ dọ wẹ Jesu te to whenue e dọmọ: “Mì yí zẹgẹ ṣie do okọ̀ mìtọn”? Etẹwẹ mí sọgan plọn sọn Jesu dè? Naegbọn azọ́n he e dena mí nado wà lọ do nọ fakọnamẹ? Podọ, nawẹ mí sọgan to kọfanamẹ mọyi zọnmii to zẹgẹ Jesu tọn glọ gbọn?

“MÌ WÁ DÈ E”

4, 5. Etẹwẹ yin delẹ to aliho he mẹ mí sọgan “wá” Jesu dè te lẹ mẹ?

4 Aliho dopo nado “wá” Jesu dè wẹ nado plọn nususu dile e yọnbasi do gando nuhe ewọ dọ po nuhe e wà lẹ po go. (Luku 1:1-4) Mẹdevo depope ma sọgan wà ehe do otẹn mítọn mẹ—mílọsu wẹ dona plọnnu gando kandai ehelẹ go. Mí sọ nọ “wá” Jesu dè eyin mí basi nudide nado yí baptẹm bo lẹzun devi Klisti tọn.

5 Aliho devo nado “wá” Jesu dè wẹ nado nọ yì mẹho agun tọn lẹ dè eyin mí do nuhudo alọgọ tọn. Jesu nọ yí “sunnu lẹ di nunina” ehelẹ zan nado penukundo lẹngbọ etọn lẹ go. (Efe. 4:7, 8, 11; Joh. 21:16; 1 Pita 5:1-3) Mí dona nọ ze afọdide tintan lọ nado biọ alọgọ yetọn. Mí ma sọgan nọ donukun dọ mẹho lẹ ni yọ́n nuhe to ahun mítọn mẹ, podọ nuhe sin hudo mí do. Pọ́n nuhe mẹmẹsunnu de he nọ yin Julian dọ: “N’dona tọ́n sọn Bẹtẹli na nuhahun agbasalilo tọn lẹ wutu, podọ họntọn ṣie dopo na mi ayinamẹ nado biọ dọ dlapọn lẹngbọhọtọ tọn ni yin bibasi na mi. To tintan whenu, n’ma lẹndọ n’do hudo etọn. Amọ́, to godo mẹ, n’wá biọ alọgọ, podọ dlapọn lẹngbọhọtọ tọn enẹ yin dopo to nunina dagbe hugan he n’mọyi lẹ mẹ.” Taidi mẹho awe he dla Julian pọ́n lẹ, mẹho nugbonọ lẹ sọgan gọalọna mí nado yọ́n “ayiha Klisti tọn,” enẹ wẹ nado mọnukunnujẹ linlẹn po nuyiwa etọn lẹ po mẹ bosọ hodo apajlẹ etọn. (1 Kọl. 2:16; 1 Pita 2:21) Na nugbo tọn, dopo to nunina dagbe hugan he yé sọgan na mí lẹ mẹ niyẹn.

“MÌ YÍ ZẸGẸ ṢIE DO OKỌ̀ MÌTỌN”

6. Etẹ na dọ wẹ Jesu te to whenue e dọ dọ: “Mì yí zẹgẹ ṣie do okọ̀ mìtọn”?

6 Whenue Jesu dọ dọ: “Mì yí zẹgẹ ṣie do okọ̀ mìtọn,” nuhe dọ e te sọgan zẹẹmẹdo “Mì kẹalọyi aṣẹpipa ṣie.” E sọgan sọ yindọ nuhe dọ e te wẹ, “Mì biọ zẹgẹ lọ glọ hẹ mi, bo gbọ mí ni wazọ́n dopọ na Jehovah.” Depope he zẹẹmẹ lọ yin, nuhe dọ Jesu te nọ biọ azọ́nwiwa.

7. Sọgbe hẹ Matiu 28:18-20, azọ́n tẹwẹ ko yin didena mí, podọ nujikudo tẹwẹ mí tindo?

7 Mí kẹalọyi oylọ-basinamẹ Jesu tọn to whenue mí klan gbẹzan mítọn do wiwe hlan Jehovah bo yí baptẹm. Mẹlẹpo wẹ oylọ-basinamẹ enẹ yin zizedonukọnna—Jesu ma na gbẹ́ mẹdepope he jlo nugbonugbo nado sẹ̀n Jiwheyẹwhe dai. (Joh. 6:37, 38) Hodotọ Klisti tọn lẹpo wẹ tindo lẹblanulọkẹyi lọ nado do mahẹ to azọ́n he Jehovah dena Jesu lọ mẹ. Mí sọgan kudeji dọ Jesu na tin po mí po to whepoponu nado gọalọna mí nado wà azọ́n enẹ.—Hia Matiu 28:18-20.

“PLỌNNU SỌN DÈ E”

Nọ fakọna mẹdevo lẹ dile Jesu wà do (Pọ́n hukan 8-11tọ) *

8, 9. Naegbọn whiwhẹnọ lẹ nọ yin whinwhàn nado dọnsẹpọ Jesu, podọ kanbiọ tẹlẹ wẹ mí dona nọ kanse míde?

8 Whiwhẹnọ lẹ nọ yin whinwhàn nado dọnsẹpọ Jesu. (Mat. 19:13, 14; Luku 7:37, 38) Etẹwutu? Lẹnnupọndo vogbingbọn he to Jesu po Falesi lẹ po ṣẹnṣẹn ji. Nukọntọ sinsẹ̀n tọn enẹlẹ ma jọmẹ bosọ yin goyitọ. (Mat. 12:9-14) Jesu uwọ nọ jọmẹ taun bosọ yin whiwhẹnọ. Falesi lẹ nọ ze yede daga bo nọ mọ yede mẹ na otẹn nukundeji he mẹ yé te wutu. Amọ́, Jesu gbẹwanna mẹdezedaga, bo plọn devi etọn lẹ nado nọ pọ́n yede di devizọnwatọ he whè taun lẹ. (Mat. 23:2, 6-11) Falesi lẹ nọ gbọn budonamẹ po nukunvandomẹ po dali duklunọ do mẹdevo lẹ ji. (Joh. 9:13, 22) Ṣigba, Jesu fakọna mẹdevo lẹ gbọn nuyiwa owanyi tọn po hogbe homẹdagbe tọn etọn lẹ po dali.

9 Be a ko plọn onú ehelẹ sọn Jesu dè ya? Nọ kanse dewe dọ: ‘Be mẹlẹ yọ́n mi di homẹmimiọnnọ podọ whiwhẹnọ ya? Be n’nọ desọn ojlo mẹ nado wà azọ́n he taidi nuhe demẹpò lẹ do mẹdevo lẹ tamẹ ya? Be n’nọ do homẹdagbe hia mẹdevo lẹ ya?’

10. Nawẹ Jesu hẹn ẹn bọawuna devi etọn lẹ nado wazọ́n dopọ hẹ ẹ gbọn?

10 Jesu hẹn ninọmẹ jijọho tọn tin to ewọ po azọ́nwatọgbẹ́ etọn lẹ po ṣẹnṣẹn, ehe mẹ yé nọ voawu te, podọ e nọ vivi na ẹn nado plọnazọ́n yé. (Luku 10:1, 19-21) E na tuli devi etọn lẹ nado nọ kàn kanbiọ lẹ sè, podọ e nọ jlo na sè linlẹn yetọn lẹ. (Mat. 16:13-16) Kẹdẹdile atin he to jipa he nọ yin sinhúna ganji de mẹ lẹ nọ vùn do, mọ wẹ devi lẹ tindo kọdetọn dagbe susu do. Yé kẹalọyi nuplọnmẹ Jesu tọn lẹ bo de sinsẹ́n tọ́n gbọn azọ́n dagbe yetọn lẹ gblamẹ.

Nọ yọ́n dọnsẹpọ bosọ jọmẹ

Nọ hẹn alọnu towe ján bosọ yin zohunhunnọ

Nọ yin whiwhẹnọ bosọ yin azọ́n sinsinyẹnwatọ *

11. Kanbiọ tẹlẹ wẹ mí dona nọ kanse míde?

11 Be a tin to otẹn aṣẹpipa tọn de mẹ wẹ ya? Eyin mọ wẹ, kanse dewe dọ: ‘Ninọmẹ tẹwẹ n’nọ hẹn tin-to-aimẹ to azọ́nmẹ kavi to whégbè? Be n’nọ yidogọna jijọho ya? Be n’nọ na tuli mẹdevo lẹ nado kanhose ya? Podọ be n’nọ jlo na sè linlẹn yetọn lẹ ya?’ Mí ma na jlo gbede nado taidi Falesi lẹ, he nọ gbẹwanna mẹhe tindo ayihaawe gando nuplọnmẹ yetọn lẹ go bo nọ dohomẹkẹn mẹhe jẹagọdo linlẹn yetọn lẹ.—Malku 3:1-6; Joh. 9:29-34.

“MÌWLẸ NASỌ MỌ KỌFANAMẸ”

12-14. Naegbọn azọ́n he Jesu dena mí lọ do yin kọfanamẹnu?

12 Naegbọn e nọ yin kọfanamẹnu na mí nado wà azọ́n he Jesu dena mí lọ? Whẹwhinwhẹ́n susu wẹ tin, ṣigba mì gbọ mí ni gbadopọnna vude poun.

13 Mí tindo nugopọntọ dagbe hugan lẹ. Jehovah, yèdọ Nugopọntọ Daho Hugan mítọn ma yin ogán mayọndagbenọ kavi hùnylantọ. E nọ yọ́n pinpẹn azọ́n he mí nọ wà tọn. (Heb. 6:10) Podọ e nọ na mí huhlọn he sin hudo mí do nado hẹn azọngban mítọn lẹ di. (2 Kọl. 4:7; Gal. 6:5, Odò.) Jesu, Ahọlu mítọn ze apajlẹ dai na mí. (Joh. 13:15) Podọ mẹho he nọ penukundo mí go lẹ nọ tẹnpọn nado hodo apajlẹ Jesu, yèdọ “lẹngbọhọtọ daho” lọ tọn. (Heb. 13:20; 1 Pita 5:2) Yé nọ dovivẹnu nado do homẹdagbe hia, na mí tuli bosọ nọ gboadọ dile yé to anadena mí bo to hihọ́-basina mí.

14 Mí tindo gbẹdohẹmẹtọ dagbe hugan lẹ. Pipli devo de ma tindo gbẹzan he do lẹndai kavi tindo haṣinṣan owanyi tọn de he taidi mítọn nkọ. Yí nukun homẹ tọn do pọ́n: Mí tindo lẹblanulọkẹyi lọ nado wazọ́n hẹ mẹhe tindo nujinọtedo walọ dagbe tọn he yiaga hugan lẹ bo ma ka yin dodonọ-jlatọ lẹ. Yé tindo nugopipe susu ṣogan bo nọ nọ̀ jlẹkaji, podọ yé nọ pọ́n mẹdevo lẹ hlan di mẹhe yiaga hú yé. Yé nọ mọ mí di họntọn lẹ, e ma yin azọ́nwatọgbẹ́ lẹ poun gba. Podọ haṣinṣan enẹ nọ sinyẹn sọmọ bọ yé nọ wleawufo nado ze ogbẹ̀ yetọn jo do ota mítọn mẹ!

15. Nukun tẹwẹ mí dona nọ yí do pọ́n azọ́n he wà mí te?

15 Mí tindo azọ́n dagbe hugan lọ. Mí nọ plọn gbẹtọ lẹ nugbo lọ gando Jehovah go bo nọ hùngona lalo Lẹgba tọn lẹ. (Joh. 8:44) Satani nọ doagban he gbẹtọ lẹ ma sọgan hẹn lẹ do kọ̀ji na yé. Di apajlẹ, e jlo dọ mí ni yise dọ Jehovah ma na jo ylando mítọn lẹ na mí, podọ ewọ ma gán yiwanna mí. Agbàn pinpẹn, podọ lalo mẹhusudo tọn nankọ die! Whenue mí “wá” Klisti dè, ylando mítọn lẹ nọ yin jijona mí. Podọ nugbo lọ wẹ yindọ, Jehovah yiwanna mímẹpo sisosiso. (Lom. 8:32, 38, 39) Lehe e yin alenu do sọ nado gọalọna gbẹtọ lẹ nado plọn nado nọ ganjẹ Jehovah go, podọ nado mọdọ yé to gbẹzan yetọn hẹn pọnte!

NỌ TO KỌFANAMẸ MỌYI ZỌNMII TO ZẸGẸ JESU TỌN GLỌ

16. Nawẹ agbàn he Jesu biọ to mí si nado hẹn gbọnvona agbàn devo he mí dona hẹn lẹ gbọn?

16 Agbàn he Jesu biọ to mí si nado hẹn gbọnvona agbàn devo he mí dona hẹn lẹ. Di apajlẹ, to vivọnu azọ́nzán de tọn, onú nọ ṣikọna mẹsusu, podọ yé ma nọ tindo ayajẹ. To vogbingbọn mẹ, mí nọ tindo numọtolanmẹ pekọ he siso de tọn to whenue mí ko yí whenu zan to sinsẹ̀nzọn Jehovah po Klisti po tọn mẹ godo. Onú sọgan ṣikọna mí to vivọnu azọ́nzán de tọn, podọ mí dona dogán vonọtaun nado yì opli agun tọn to whèjai enẹ. Ṣigba, mí nọ saba yin kọfana bo nọ lẹkọwa whé po huhlọn po. Nudopolọ wẹ nọ jọ eyin mí dovivẹnu nado yì dọyẹwheho bo basi oplọn mẹdetiti tọn mítọn. Ale he mí nọ mọyi nọ sù taun hú huhlọn he mí zan!

17. Naegbọn mí dona yin lẹnpọn dagbenọ bosọ nọ nọ̀ aṣeji?

17 Mí dona yin lẹnpọn dagbenọ. Huhlọn dopodopo mítọn tọn wẹ tindo dogbó. Enẹwutu, mí dona tin to aṣeji gando nuhe mí nọ tẹnpọn nado wà go. Di apajlẹ, mí sọgan zan huhlọn mítọn do ovọ́ mẹ eyin mí nọ tẹnpọn nado bẹ agbasanu lẹ pli. Doayi nuhe Jesu dọna dawe adọkunnọ lọ go, mẹhe kanse e dọmọ: “Etẹwẹ yẹn dona wà nado dugu ogbẹ̀ madopodo tọn?” Dawe lọ ko nọ setonuna Osẹ́n lọ. Ewọ dona ko yin gbẹtọ dagbe de, na kandai Wẹndagbe Malku tọn dọ tlọlọ dọ Jesu “yiwanna ẹn.” Jesu dọna ogán jọja lọ dọmọ: “Yì, bo sà nuhe a tindo lẹ,  . . . enẹgodo wá bo lẹzun hodotọ ṣie.” Dawe lọ jlo na hodo Jesu, amọ́ e vẹawuna ẹn nado jo “adọkunnu susu” etọn lẹ do. (Malku 10:17-22) Taidi kọdetọn de, e gbẹ́ zẹgẹ Jesu tọn dai bo zindonukọn nado to afanumẹ yin “na Adọkunnu lẹ.” (Mat. 6:24) Eyin towe wẹ, etẹwẹ a na ko wà?

18. Etẹwẹ mí dona nọ wà sọn ojlẹ de mẹ jẹ devo mẹ, podọ etẹwutu?

18 Sọn ojlẹ de mẹ jẹ devo mẹ, e na yọ́n nado nọ vọ́ nuhe to otẹn tintan mẹ to gbẹzan mítọn mẹ lẹ gbeje pọ́n. Etẹwutu? Na gbọnmọ dali, mí sọgan hẹn ẹn diun dọ mí to huhlọn mítọn yizan po nuyọnẹn po. Dẹpẹ de he nọ yin Mark dọmọ: “Na owhe susu, n’lẹndọ gbẹzan he to jlẹkaji de zan wẹ n’te. N’yin gbehosọnalitọ, amọ́ n’nọ to nulẹnpọn do akuẹ ji mapote, podọ do lehe n’na zan gbẹzan fẹẹmẹninọ tọn do ji. N’nọ kanse dee nuhewutu gbẹninọ do vẹawuna mi sọmọ. N’wá doayi e go dọ ale dee titi tọn lẹ wẹ n’nọ doafọna jẹnukọn bo nọ wá yí whenu gọna huhlọn ṣie he pò zan na Jehovah.” Mark vọ́ pọndohlan po aliho gbẹninọ tọn etọn po jlado bo nọ yí whenu susu zan dogọ to sinsẹ̀nzọn Jehovah tọn mẹ. Mark dọmọ: “N’nọ hanú to whedelẹnu, amọ́ Jehovah po Jesu po nọ gọalọna mi nado duto avùnnukundiọsọmẹnu ṣie lẹ ji.”

19. Naegbọn e do yin nujọnu sọmọ nado nọ hẹn pọndohlan he sọgbe go?

19 Mí na to kọfanamẹ mọyi zọnmii to zẹgẹ Jesu tọn glọ eyin mí wà onú atọ̀n delẹ. Tintan, nọ hẹn pọndohlan he sọgbe go. Azọ́n Jehovah tọn wà wẹ mí te, enẹwutu e dona nọ yin wiwà to aliho he mẹ Jehovah jlo te. Azọ́nwatọ wẹ míwlẹ yin, bọ Jehovah yin Ogán lọ. (Luku 17:10) Eyin mí tẹnpọn nado wà azọ́n etọn do lehe e jlo mí do, mí na hẹn azọ́n lọ vẹawuna míde. Oyìnsú he tlẹ dohuhlọn taun de sọgan gbleawuna ede bọ agbọ́ na pé e eyin e nọ tẹnpọn whẹwhẹ nado pànta fie jlo e podọ nado tọ́n sọn zẹgẹ he klunọ etọn to anadena lọ glọ. To vogbingbọn mẹ, mí sọgan wà onú vonọtaun lẹ dotana bosọ duto aliglọnnamẹnu depope ji eyin mí nọ hodo anademẹ Jehovah tọn. Flindọ mẹdepope ma sọgan glọnalina ojlo etọn nado yin wiwà!—Lom. 8:31; 1 Joh. 4:4.

20. Etẹwẹ dona whàn mí nado wá zẹgẹ Jesu tọn glọ?

20 Awetọ, nọ yinuwa po mẹwhinwhàn he sọgbe po. Yanwle mítọn wẹ nado pagigona Otọ́ owanyinọ mítọn Jehovah. To owhe kanweko tintan whenu, mẹhe nukunkẹn kavi ṣejannabi whàn nado yinuwa lẹ yawu hẹn ayajẹ yetọn bu bosọ tọ́n sọn zẹgẹ Jesu tọn glọ. (Joh. 6:25-27, 51, 60, 66; Flp. 3:18, 19) To vogbingbọn mẹ, mẹhe yin whinwhàn gbọn owanyi matin ṣejannabi na Jiwheyẹwhe podọ na kọmẹnu yetọn dali lẹ yí ayajẹ do hẹn zẹgẹ enẹ to gbẹzan aigba ji tọn yetọn blebu whenu, po todido lọ po nado sẹ̀n hẹ Klisti to olọn mẹ. Taidi yewlẹ, mí na hẹn ayajẹ mítọn go eyin mí yí mẹwhinwhàn he sọgbe lọ do ze zẹgẹ Jesu tọn.

21. Sọgbe hẹ Matiu 6:31-33, etẹwẹ mí sọgan donukun dọ Jehovah na wà?

21 Atọ̀ntọ, nọ tindo nukundido he sọgbe lẹ. Mí ko de nado zan gbẹzan mẹde-yido-sanvọ́ po azọ́n sinsinyẹn wiwà po tọn. Jesu na mí avase dọ mí na pehẹ homẹkẹn. Ṣigba, mí sọgan donukun dọ Jehovah na na mí huhlọn nado doakọnna avùnnukundiọsọmẹnu depope. Lehe mí to akọndonanu dogọ sọ, mọ wẹ mí na to huhlọnnọ yin dogọ do niyẹn. (Jak. 1:2-4) Mí sọgan sọ donukun dọ Jehovah na na mí nuhe sin hudo mí do lẹ, Jesu na deanana mí, podọ mẹmẹsunnu po mẹmẹyọnnu mítọn lẹ po na na mí tuli. (Hia Matiu 6:31-33; Joh. 10:14; 1 Tẹs. 5:11) Na nugbo tọn, be mí sọ do hudo nude tọn hú ehelẹ ya?

22. Opẹ́ etẹ tọn wẹ mí sọgan nọ do?

22 Nawe he Jesu gbọazọ̀nna lọ mọ kọfanamẹ yí to azán enẹ dopolọ gbè. Ṣigba, ewọ na mọ kọfanamẹ tẹgbẹ tọn yí kiki eyin ewọ lẹzun devi nugbonọ Klisti tọn de. Nudide tẹwẹ a lẹndọ ewọ basi? Eyin ewọ de nugbonugbo nado biọ zẹgẹ Jesu tọn glọ, yí nukun homẹ tọn do pọ́n ahọsumẹ he e na mọyi—e na sẹ̀n dopọ hẹ Jesu to olọn mẹ! Avọ́sinsan depope he ewọ basi nado hodo Klisti ma na sọtẹ́n yijlẹdo dona he ewọ na mọyi lẹ go. Depope he todido mítọn yin—vlavo nado nọgbẹ̀ kakadoi to olọn mẹ kavi to aigba ji, mí nọ dopẹ́ taun dọ mí ko kẹalọyi oylọ-basinamẹ Jesu tọn lọ dọ: “Mì wá dè e!”

OHÀN 13 Klisti, Apajlẹ Mítọn

^ huk. 5 Jesu basi oylọna mí nado wá e dè. Etẹwẹ alọkikẹyi oylọ-basinamẹ etọn bẹhẹn? Hosọ ehe na na gblọndo kanbiọ enẹ tọn, podọ e na flinnu mí gando lehe azọ́nwiwa dopọ hẹ Klisti sọgan fakọna mí do go.

^ huk. 60 ZẸẸMẸ YẸDIDE LẸ TỌN: Jesu fakọna mẹdevo lẹ to aliho susu mẹ.

^ huk. 66 ZẸẸMẸ YẸDIDE LẸ TỌN: Taidi Jesu, mẹmẹsunnu de nọ dohia dọ emi nọ fakọna mẹdevo lẹ to aliho voovo lẹ mẹ.