1. Oylọ tẹwẹ Jesu basina whèhutọ ẹnẹ delẹ, podọ nawẹ yé yinuwa gbọn?

WHÈHUTỌ lẹ wẹ Pita, Andle, Jakọbu po Johanu po yin. Yí nukun homẹ tọn do pọ́n lehe awuji yé sọ whenue yé sè oylọ-basinamẹ Jesu tọn dọ: “Mì hodo mi, yẹn nasọ yí mì do basi whèhutọ gbẹtọ lẹ tọn.” * Nawẹ yé yinuwa gbọn? Biblu dọmọ: “To afọdopolọji, yé jo odọ̀ yetọn lẹ do bo hodo e.” (Mat. 4:18-22) Nudide enẹ na diọ gbẹzan yetọn pete. Kakati nado nọ wle whèvi, yé na ‘jẹ gbẹtọ lẹ wle ji gbẹ̀te.’ (Luku 5:10) To egbehe, Jesu gbẹ́ to oylọ dopolọ basina ahunjijlọnọ he yiwanna nugbo lọ lẹ. (Mat. 28:19, 20) Be a ko kẹalọyi oylọ-basinamẹ Jesu tọn lọ nado lẹzun whèhutọ gbẹtọ lẹ tọn de ya?

2. Naegbọn mí dona yí nukun nujọnu tọn do pọ́n nudide lọ nado lẹzun whèhutọ gbẹtọ lẹ tọn de, podọ etẹwẹ na gọalọna mí nado ze afọdide enẹ?

² A sọgan ko yinukọn to Biblu pinplọn towe mẹ, bọ fie a jẹ din a dona basi dide eyin vlavo a na lẹzun wẹnlatọ de. Eyin a to awuwhle nado kẹalọyi oylọ-basinamẹ Jesu tọn, ma gbọjọ blo. Awuwhiwhle towe sọgan zẹẹmẹdo dọ a yọnẹn dọ nudide sinsinyẹn de wẹ a pannukọn. Nugbo wẹ dọ Biblu dọ dọ Pita po azọ́nwatọgbẹ́ etọn lẹ po jo odọ̀ yetọn lẹ do “to afọdopolọji.” Ṣigba, Pita po nọvisunnu etọn po ma basi nudide enẹ matin nulẹnpọn. Yé ko yọ́n Jesu bo ko sọ kẹalọyi i di Mẹsia lọ sọn osun ṣidopo linlán die. (Joh. 1:35-42) Mọdopolọ, hiẹ lọsu sọgan ko plọn nususu gando Jehovah po Jesu po go bosọ jlo  nado to nukọnyi dogọ to gbigbọ-liho. Ṣigba, a ma dona nọ plaplaji do basi nudide ehe. Etẹwẹ gọalọna Pita, Andle po mẹdevo lẹ po nado basi nudide yetọn?

3. Jẹhẹnu tẹlẹ wẹ na yidogọna ojlo he a tindo nado kẹalọyi oylọ-basinamẹ Jesu tọn?

³ Devi tintan Jesu tọn lẹ tindo ojlo na azọ́n yetọn, yọ́n azọ́n lọ ganji, yin adọgbotọ bosọ nọ domẹplọnlọ yede go. Ayihaawe ma tin dọ jẹhẹnu ehelẹ dopolọ sọ gọalọna yé nado lẹzun whèhutọ gbẹtọ lẹ tọn kọdetọn dagbenọ lẹ. Hosọ ehe na dọhodo lehe a gán wleawuna jẹhẹnu mọnkọ lẹ nado sọgan yin devi Klisti tọn kọdetọn dagbenọ de do ji.

4. Naegbọn Pita do nọ wazọ́n whèhuhu tọn?

⁴ Azọ́n whèhuhu tọn wẹ Pita nọ wà nado hẹn whẹndo etọn, amọ́ ehe ma yin agbasazọ́n de poun na ẹn. Pita yiwanna whèhuhu taun. (Joh. 21:3, 9-15) E sọ plọn nado yiwanna azọ́n etọn taidi whèhutọ gbẹtọ lẹ tọn de. Podọ, po alọgọ Jehovah tọn po, Pita wá bikan taun to azọ́n enẹ mẹ.—Owalọ 2:14, 41.

5. Sọgbe hẹ Luku 5:8-11, naegbọn Pita do dibu, podọ etẹwẹ sọgan gọalọna mí nado duto numọtolanmẹ dopolọ lẹ ji?

⁵ Mí nọ dọyẹwheho na mí yiwanna Jehovah wutu; whẹwhinwhẹ́n tintan he wutu mí nọ wà azọ́n ehe niyẹn. Owanyi mítọn na Jehovah sọgan gọalọna mí nado duto numọtolanmẹ nugomape tọn depope he mí gán tindo ji. Whenue Jesu basi oylọna Pita nado lẹzun whèhutọ gbẹtọ lẹ tọn, e dọna ẹn dọmọ: “A dibu ba blo.” (Hia Luku 5:8-11.) E ma yin nuhe Pita sọgan pehẹ eyin e lẹzun devi de wutu wẹ e do to budi gba. Kakatimọ, avò wẹ vò Pita to whenue e mọ azọ́njiawu he Jesu ṣẹṣẹ wà bọ yé do wle whèvi susu, podọ e sọ mọdọ emi ma jẹ nado yin oylọ-basina nado  wazọ́n hẹ Jesu. Mọdopolọ, hiẹ lọsu sọgan jẹ nuhà ji to whenue a wá mọnukunnujẹ nuhe devi Klisti tọn yinyin bẹhẹn mẹ. Eyin mọ wẹ, hẹn owanyi towe na Jehovah, Jesu po kọmẹnu towe lẹ po jideji, podọ enẹ na whàn we nado kẹalọyi oylọ-basinamẹ Jesu tọn lọ nado lẹzun whèhutọ gbẹtọ lẹ tọn de.—Mat. 22:37, 39; Joh. 14:15.

6. Nudevo tẹlẹ wẹ nọ whàn mí nado dọyẹwheho?

⁶ Lẹnnupọndo nudevo he wutu mí nọ dọyẹwheho lẹ ji. Mí nọ jlo na setonuna gbedide Jesu tọn lọ he dọ: “Mì yì bo hẹn gbẹtọ lẹ . . . zun devi lẹ.” (Mat. 28:19, 20) Mí sọ nọ dọyẹwheho, na gbẹtọ lẹ “yin hinhẹn jẹ agbá bosọ yin kọgbẹ́ e go,” podọ na yé tindo nuhudo sinsinyẹn nado plọn nugbo lọ gando Ahọluduta lọ go wutu. (Mat. 9:36) Jehovah jlo dọ gbẹtọ wunmẹ lẹpo ni wá oyọnẹn he pegan nugbo lọ tọn kọ̀n bo yin whinwhlẹngán.—1 Tim. 2:4.

7. Nawẹ Lomunu lẹ 10:13-15 dohia dọ azọ́n yẹwhehodidọ tọn lọ yin nujọnu gbọn?

⁷ Mí na yin whinwhàn nado doalọ to azọ́n gbẹwhlẹngán tọn ehe mẹ eyin mí nọ lẹnnupọndo kọdetọn he yẹwhehodidọ mítọn sọgan hẹnwa ji. To vogbingbọn mẹ na whèhutọ de he nọ sà whèvi he e wle lẹ kavi dù yé, míwlẹ nọ “wle” gbẹtọ lẹ kavi dọyẹwheho na yé nado whlẹn ogbẹ̀ yetọn.—Hia Lomunu lẹ 10:13-15; 1 Tim. 4:16.

8, 9. Etẹlẹ wẹ whèhutọ de dona yọnẹn, podọ etẹwutu?

⁸ To azán Jesu tọn gbè, Islaelivi he yin whèhutọ de dona yọ́n hùmẹ whèvi wunmẹ he e gán wle. (Lev. 11:9-12) E sọ dona yọ́n awà he ji e sọgan mọ whèvi hù te. Whèvi lẹ nọ saba nọ fie yọ́n na yé to osin mẹ, podọ fie núdùdù sù te. Be ojlẹ he mẹ whèhutọ de dona yì tọji te yin nujọnu ya? Gando ojlẹ dagbe hugan he mẹ yè gán hùwhè te go, doayi nuhe Kunnudetọ he nọ nọ̀ lẹdo lopo Pacifique tọn ji de dọ go whenue e basi oylọna mẹdehlan de nado hodo e yì whèhù gbé. Mẹdehlan lọ dọmọ: “Mí na pé to osọ afọnnu ogàn ṣinẹnẹ mẹ.” Amọ́ mẹmẹsunnu lọ gblọnna ẹn dọ, “E ma nọ yì gbọnmọ nẹ. Ojlẹ he mẹ mí na mọ whèvi lẹ te wẹ mí nọ yì, e ma yin whenue e jlo mílẹ do.”

⁹ To aliho dopolọ mẹ, mẹhe yin whèhutọ gbẹtọ lẹ tọn to owhe kanweko tintan whenu lẹ nọ yì fie yé na mọ “whèvi,” enẹ wẹ gbẹtọ lẹ te, podọ to ojlẹ he mẹ e yọnbasi dọ omẹ lọ lẹ ni to finẹ te. Di apajlẹ, hodotọ Jesu tọn lẹ dọyẹwheho to tẹmpli mẹ, to sinagọgu lẹ mẹ, sọn whédegbè jẹ whédegbè, podọ to ahi lẹ mẹ. (Owalọ 5:42; 17:17; 18:4) Mílọsu dona jẹakọ hẹ aṣa mẹhe nọ nọ̀ aigba-denamẹ mítọn ji lẹ tọn. Mí dona nọ diọalọ bo dọyẹwheho to fie e yọnbasi taun dọ mí ni mọ gbẹtọ lẹ te, podọ to whenue enẹ yọnbasi.—1 Kọl. 9:19-23.

10. Azọ́nwanu tẹlẹ wẹ titobasinanu Jehovah tọn wleawu etọn na mí?

¹⁰ Whèhutọ de do hudo azọ́nwanu he jẹ lẹ tọn bosọ dona yọ́n lehe e na nọ yí yé zan do. Mílọsu do hudo azọ́nwanu he jẹ lẹ tọn nado wà azọ́n mítọn. Podọ mí dona yọ́n lehe mí na yí azọ́nwanu enẹlẹ zan do. Jesu na devi etọn lẹ anademẹ he họnwun lẹ gando lehe yé na dọyẹwheho lọ do go. E dọ nuhe yé dona hẹn lẹ, fihe yé na dọyẹwheho te lẹ po nuhe yé na dọ lẹ po na yé. (Mat. 10:5-7; Luku 10:1-11) To egbehe, titobasinanu Jehovah tọn wleawuna Azọ́nwanu Mẹpinplọn tọn delẹ, ehe kunnudenu dohia dọ yé nọ hẹn kọdetọn dagbe wá. * Podọ mí ko mọ azọ́nplọnmẹ yí gando lehe mí na nọ yí azọ́nwanu enẹlẹ zan do go. Azọ́nplọnmẹ enẹ nọ gọalọna mí nado wleawuna jidide gọna azọ́nyinyọnẹn he mí do hudo etọn nado do kọdetọn dagbe to azọ́n mítọn mẹ.—2 Tim. 2:15.

11. Naegbọn whèhutọ gbẹtọ lẹ tọn lẹ dona yin adọgbotọ?

¹¹ Whèhutọ lẹ dona yin adọgbotọ. To whedelẹnu, yé nọ pehẹ ninọmẹ madonukun lẹ to hùji. Yé nọ saba wazọ́n to zánmẹ, podọ to ohù he yujẹhọn sọgan hẹn fọnadán to ajiji mẹ ji. Whèhutọ gbẹtọ lẹ tọn lẹ lọsu do hudo adọgbigbo tọn. Eyin mí jẹ yẹwhehodọ ji bo nọ do míde hia di Kunnudetọ Jehovah tọn, mí sọgan pehẹ nudelẹ he taidi “yujẹhọn,” yèdọ nukundiọsọmẹ whẹndo tọn, mẹṣanko mẹyinyọnẹn lẹ tọn, po ojlo matindo gbẹtọ lẹ tọn na owẹ̀n lọ po. Amọ́, ehe ma nọ paṣa mí. Jesu ko na avase dọ emi na do hodotọ emitọn lẹ hlan nukundiọsọmẹtọ lẹ ṣẹnṣẹn.—Mat. 10:16.

12. Sọgbe hẹ Jọṣua 1:7-9, etẹwẹ sọgan gọalọna mí nado hẹn adọgbigbo mítọn jideji?

¹² Nawẹ a sọgan hẹn adọgbigbo towe jideji gbọn? Jẹnukọn whẹ́, kudeji dọ Jesu gbẹ́ to anadena azọ́n ehe sọn olọn mẹ. (Joh. 16:33; Osọ. 14:14-16) Enẹgodo, hẹn yise towe to opagbe Jehovah tọn nado penukundo gowe mẹ lodo. (Mat. 6:32-34) Dile yise towe to doló, mọ wẹ adọgbigbo towe na jideji do niyẹn. Pita po azọ́nwatọgbẹ́ etọn lẹ po do yise daho hia whenue yé jo agbasazọ́n yetọn do bo hodo Jesu. To aliho dopolọ mẹ, hiẹ lọsu do yise daho hia to whenue a hẹn ẹn họnwun na mẹyinyọnẹn towe lẹ po hẹnnumẹ towe lẹ po dọ a jẹ Biblu plọn hẹ Kunnudetọ Jehovah tọn lẹ ji bo nọ yì opli yetọn lẹ! Ayihaawe ma tin dọ a ko diọ walọyizan po aliho gbẹninọ tọn towe  po to aliho ayidego tọn mẹ nado nọgbẹ̀ sọgbe hẹ nujinọtedo dodo Jehovah tọn lẹ. Enẹ lọsu biọ yise po adọgbigbo po. Dile a zindonukọn nado to adọgbigbo towe hẹn jideji, a sọgan kudeji dọ “Jehovah Jiwheyẹwhe towe tin hẹ we to fidepope he hiẹ na yì.”—Hia Jọṣua 1:7-9.

13. Nawẹ ayihamẹlinlẹnpọn po dẹ̀hiho po gán yidogọna adọgbigbo towe gbọn?

¹³ Aliho devo tẹ mẹ wẹ a gán yidogọna adọgbigbo towe te? Nọ hodẹ̀ nado tindo adọgbigbo po jintli po. (Owalọ 4:29, 31) Jehovah na na gblọndo odẹ̀ towe lẹ tọn bo ma na gbẹ́ we dai gbede. E to apá towe to whepoponu nado gọalọna we. Podọ, a sọgan nọ lẹnayihamẹpọn do lehe Jehovah ko whlẹn mẹdevo lẹ to hohowhenu do ji. Sọ lẹnnupọndo lehe ewọ ko gọalọna we nado duto avùnnukundiọsọmẹnu lẹ ji bosọ na we huhlọn nado basi diọdo lẹ to gbẹzan towe mẹ do ji. Matin ayihaawe, Ewọ he deanana omẹ etọn lẹ gbọn Ohù Vẹẹ mẹ sọgan gọalọna we nado yin devi Klisti tọn de. (Eks. 14:13) Wleawuna nujikudo salmu-kantọ lọ tọn nkọ, mẹhe dọmọ: “Jehovah tin to adà ṣie mẹ; yẹn ma na dibu. Etẹwẹ gbẹtọ sọgan wà na mi?”—Salm. 118:6.

14. Etẹwẹ a plọn sọn numimọ Masae po Tomoyo tọn po mẹ?

¹⁴ Aliho devo nado hẹn adọgbigbo towe jideji wẹ nado nọ plọnnu gando lehe Jehovah ko gọalọna mẹhe nọ kuwinyan to jọwamọ-liho, amọ́ bo ko wá wleawuna adọgbigbo lẹ do go. Lẹnnupọndo numimọ mẹmẹyọnnu de he nọ yin Masae tọn ji. E nọ kuwinyan bo nọ mọdọ emi ma gán dọho to gbangba gando nuyise emitọn lẹ go gbede. Linlẹn lọ tata nado dọhona mẹhe e ma yọnẹn lẹ, nọ taidi adó daho de na ẹn, ehe e nọ mọdọ emi ma gán lọ́n dasá gbede. Enẹwutu, e dovivẹnu sinsinyẹn nado hẹn owanyi etọn na Jiwheyẹwhe po kọmẹnu etọn lẹ po siso dogọ. E lẹnnupọndo niyaniya-yinyin ojlẹ he mẹ mí to gbẹnọ te tọn ji bo biọ alọgọ to odẹ̀ mẹ na ojlo etọn nado dọyẹwheho nido jideji. E duto nuhe nọ dobuna ẹn lẹ ji bo tlẹ sọ sẹ̀n taidi gbehosọnalitọ whepoponu tọn. Jehovah sọgan sọ gọalọna wẹnlatọ yọyọ lẹ nado “yin adọgbotọ.” Doayi numimọ mẹmẹyọnnu Tomoyo tọn go. Whenue e jẹ yẹwhehodọ ji sọn whédegbè jẹ whédegbè, whétọ tintan he e dukosọna bẹ adán dọmọ: “N’ma nọ jlo hó mìwu Kunnudetọ Jehovah tọn lẹ tọn paali!” bo dọ̀n ohọ̀n etọn sú gblà. Po adọgbigbo po, Tomoyo dọna mẹhe po e po zọ̀n dọmọ: “A sè hó a? N’ma tlẹ ko kẹnù bo dọho de, amọ́ e ko doayi e go hoho dọ Kunnudetọ Jehovah tọn wẹ n’yin. E vivi na mi taun!” Tomoyo to sinsẹ̀n todin taidi gbehosọnalitọ whepoponu tọn.

15. Etẹwẹ mẹplọnlọ-dido-mẹdetiti go zẹẹmẹdo, podọ naegbọn e do yin nujọnu na Klistiani lẹ?

¹⁵ Whèhutọ kọdetọn dagbenọ lẹ nọ domẹplọnlọ yede go. Mẹplọnlọ-dido-mẹdetiti go yin zẹẹmẹ-basina taidi “nugopipe lọ nado hẹn mẹdetiti nado wà nuhe dona yin wiwà lẹ.” Whèhutọ lẹ dona domẹplọnlọ yede go nado nọ fọ́nzán, bo nọ tọji kakajẹ whenue yé fó azọ́n, bosọ sinyẹnlin eyin ninọmẹ aimẹ tọn ma tlẹ yọ́n. Mílọsu do hudo mẹplọnlọ-dido-mẹdetiti go tọn eyin mí na doakọnnanu bo dotana azọ́n mítọn.—Mat. 10:22.

16. Nawẹ mí sọgan wleawuna mẹplọnlọ-dido-mẹdetiti go gbọn?

¹⁶ Yè ma nọ dugu mẹplọnlọ-dido-mẹdetiti go tọn. To vogbingbọn mẹ, nuhe nọ jlo mí to jọwamọ-liho wẹ nado wà nuhe ma biọ tukla susu. E nọ biọ dọ mí ni dava míde nado domẹplọnlọ míde go. Enẹwutu, mí do hudo alọgọ tọn nado plọn lehe mí na wà nuhe sọgan nọ vẹawuna mí lẹ do. Jehovah nọ na mí alọgọ mọnkọ gbọn gbigbọ wiwe etọn gblamẹ.—Gal. 5:22, 23.

17. Dile e yin kinkandai to 1 Kọlintinu lẹ 9:25-27 mẹ do, nawẹ apọsteli Paulu dọ lehe e nọ dovivẹnu nado domẹplọnlọ edetiti go do gbọn?

 ¹⁷ Apọsteli Paulu nọ domẹplọnlọ ede go. Ṣigba, e yigbe dọ emi dona nọ ‘tunnú’ agbasa emitọn nado wà nuhe sọgbe. (Hia 1 Kọlintinu lẹ 9:25-27.) E dotuhomẹna mẹdevo lẹ nado nọ domẹplọnlọ yede go, podọ nado nọ wà nulẹpo “dile e jẹ do podọ to titoji.” (1 Kọl. 14:40) Mí dona nọ domẹplọnlọ míde go nado hẹn aṣa gbigbọmẹ tọn dagbe de go, ehe bẹ mahẹ gbesisọ tọn tintindo to azọ́n whèhuhu tọn yẹhiadonu tọn lọ mẹ hẹn.—Owalọ 2:46.

18. To nukun Jehovah tọn mẹ, etẹwẹ nọ dohia dọ mí tindo kọdetọn dagbe?

¹⁸ Whèhutọ de nọ mọdọ ogbé-kú eyin e hù whèvi susu. Amọ́, kọdetọn dagbe tintindo míwlẹ tọn ma nọ sinai do omẹ nẹmu he mí hẹnwa titobasinanu Jiwheyẹwhe tọn mẹ ji. (Luku 8:11-15) Dile mí to akọndonanu to azọ́n wẹndagbe lilá po mẹpinplọn po tọn lọ mẹ dẹnsọ, Jehovah nọ mọdọ mí ko tindo kọdetọn dagbe. Etẹwutu? Na mí to tonusena ewọ po Visunnu etọn po wutu.—Malku 13:10; Owalọ 5:28, 29.

19, 20. Whẹwhinwhẹ́n titengbe tẹwẹ mí tindo nado dọyẹwheho todin?

¹⁹ To otò delẹ mẹ, whèhutọ lẹ ma yin dotẹnmẹna nado nọ hùwhè to osun lẹpo mẹ. To otò mọnkọ lẹ mẹ, whèhutọ de sọgan wazọ́n po niyaniya-yinyin po dogọ dile ojlẹ lọ to sisẹpọ vivọnu. Taidi whèhutọ gbẹtọ lẹ tọn, mí tindo whẹwhinwhẹ́n titengbe devo nado dọyẹwheho todin, enẹ wẹ yindọ opodo titonu ehe tọn to dindọnsẹpọ po awuyiya po! Ojlẹ vude poun wẹ pò na mí nado wà azọ́n gbẹwhlẹngán tọn ehe. Ma nọ dán lẹkàn-lẹkàn kavi mọdọ emi dona nọte jẹ whenue ninọmẹ lẹ pọnte taun whẹpo do tindo mahẹ to azọ́n dandan tọn ehe mẹ blo.—Yẹwh. 11:4.

²⁰ Bẹsọn din nọ hẹn ojlo towe na yẹwhehodidọ sinyẹn deji, hẹn azọ́nyinyọnẹn towe pọnte dogọ, hẹn adọgbigbo towe jideji bosọ nọ domẹplọnlọ dewe go. Kọnawudopọ hẹ whèhutọ gbẹtọ lẹ tọn livi ṣinatọ̀n linlán he tin lẹ, bo duvivi ayajẹ Jehovah tọn. (Nẹh. 8:10) Magbe nado nọ tindo mahẹ gigọ́ to azọ́n ehe mẹ bo zindonukọn kakajẹ whenue e wá tadona kọ̀n. Hosọ he bọdego na dọhodo aliho atọ̀n delẹ ji, he mẹ mí sọgan hẹn gbemima mítọn nado zindonukọn to azọ́n yẹwhehodidọ Ahọluduta lọ tọn mẹ sinyẹn deji te taidi whèhutọ gbẹtọ lẹ tọn.