HOSỌ OPLỌN TỌN 39
Huhlọnnọ Wẹ Walọmimiọnnọ Lẹ
“Afanumẹ Oklunọ tọn ma dona nọ hoavùn, ṣigba ewọ dona nọ wà dẹẹdẹ hlan mẹlẹpo.”—2 TIM. 2:24.
OHÀN 120 Yin Walọmimiọnnọ Taidi Klisti
BLADOPỌ a
1. Etẹ go wẹ mẹlẹ gán kanhose mí gando to azọ́nmẹ kavi to wehọmẹ?
NAWẸ e nọ ṣí na we eyin azọnwatọgbẹ́ kavi wehọmẹvigbẹ́ towe de kanhose we gando nuyise towe lẹ go? Be ahun towe nọ gbàdo wẹ ya? Mọ wẹ e nọ te na suhugan mítọn lẹ. Amọ́ kanbiọ mọnkọ gán zọ́n bọ mí na mọnukunnujẹ linlẹn kavi nuyise mẹlọ tọn lẹ mẹ bo nasọ hùn dotẹnmẹ dote na mí nado lá wẹndagbe lọ. Amọ́ to whedelẹnu, mẹde gán kàn kanbiọ de sè he gán fọ́n nudindọn dote. Enẹ ma dona paṣa mí. To popolẹpo mẹ, mẹdelẹ ko sè onú agọ̀ lẹ gando nuyise mítọn lẹ go. (Owalọ 28:22) Humọ, mí to gbẹnọ to “azán godo tọn lẹ” mẹ, yèdọ ojlẹ de he mẹ mẹsusu na yin “gbigbọ gbekọndopọ tọn matindotọ” te bo tlẹ sọ yin “kanylantọ.”—2 Tim. 3:1, 3.
2. Naegbọn walọmimiọn do yin jẹhẹnu dagbe de?
2 A gán kanse dewe dọ ‘Nawẹ n’gán nọ wà dẹẹdẹ bosọ nọ do homẹdagbe hia gbọn to whenue mẹde jẹagọdo nuyise ṣie he sinai do Biblu ji lẹ?’ Etẹwẹ na gọalọna we? To hogbe dopo mẹ, walọmimiọn wẹ. Walọmimiọnnọ de ma nọ yawu gblehomẹ, amọ́ e nọ penugo nado dava ede whenue yè doadihomẹna ẹn podọ whenue e ma yọ́n nuhe e na dọ. (Howh. 16:32) Amọ́, a gán mọdọ e nọ bọawu nado dọ hú nado wà. Nawẹ a sọgan wleawuna walọmimiọn gbọn? Nawẹ a gán yinuwa po walọmimiọn po gbọn whenue mẹde mọhodọdo nuyise towe lẹ go? Podọ eyin mẹjitọ de wẹ a yin, nawẹ a sọgan plọn ovi towe lẹ nado nọ yiavùnlọna nuyise yetọn po walọmimiọn po gbọn? Mì gbọ mí ni pọ́n.
LEHE A SỌGAN WLEAWUNA WALỌMIMIỌN DO
3. Naegbọn mí gán dọ dọ walọmimiọn yin huhlọn de bọ e ma yin awugbopo? (2 Timoti 2:24, 25)
3 Huhlọn de wẹ walọmimiọn yin, e ma yin awugbopo de. E nọ biọ huhlọn homẹ tọn nado gbọṣi abọẹ whenue yè to pipehẹ ninọmẹ he kàn dẹpẹ biọ de. Walọmimiọn yin adà “sinsẹ́n gbigbọ tọn” de. (Gal. 5:22, 23) Hogbe Glẹkigbe tọn lọ he yin lilẹdo “walọmimiọn” nọ yin yiyizan to whedelẹnu nado basi zẹẹmẹ osọ́ gbémẹ tọn he yè hòhuwhẹ de tọn. Yí nukun homẹ tọn do pọ́n osọ́ gbémẹ tọn he yè hòhuwhẹ de. E nọ ṣí whii, amọ́ huhlọn gbẹ́ nọ dego. Taidi gbẹtọvi lẹ, nawẹ mí gán wleawuna walọmimiọn bosọ yin huhlọnnọ to ojlẹ dopolọ mẹ gbọn? Mí ma gán wà ehe po huhlọn mítọn kẹdẹ po. Aṣli lọ wẹ nado nọ biọ gbigbọ wiwe Jiwheyẹwhe tọn to odẹ̀ mẹ, bo nọ biọ dọ ni gọalọna mí nado wleawuna jẹhẹnu dagbedagbe ehe. Numimọ lẹ dohia dọ e gán pà mí. Kunnudetọ susu lẹ ko yinuwa po walọmimiọn po whenue yé pannukọn nukundiọsọmẹtọ lẹ, podọ ehe zọ́n bọ mẹdevo lẹ tindo pọndohlan dagbe gando yé go. (Hia 2 Timoti 2:24, 25.) Nawẹ a gán yí walọmimiọn dogọ jẹhẹnu towe lẹ gbọn?
4. Etẹwẹ apajlẹ Isaki tọn plọn mí gando walọmimiọn go?
4 Biblu bẹ kandai susu hẹn he zinnudo nujọnu-yinyin walọmimiọn tọn ji. Pọ́n apajlẹ Isaki tọn. Whenue e whèsla do Gelali to aigba Filistinu lẹ tọn ji, kọmẹnu etọn nuvẹunnọ lẹ sú dotọ̀ he devizọnwatọ otọ́ etọn tọn lẹ kùn lẹ. Kakati Isaki ni hoavùn na jlọjẹ etọn lẹ, e sẹtẹn na whédo etọn yì fie to olá taun de bosọ kùn dotọ̀ devo lẹ. (Jen. 26:12-18) Amọ́ Filistinu lẹ sọ dọ dọ osin he to lẹdo ehe mẹ lẹ sọ yin yetọn ga. Mahopọnna ehe, Isaki dín jijọho. (Jen. 26:19-25) Etẹwẹ gọalọna ẹn nado yin walọmimiọnnọ etlẹ yin to whenue e taidi dọ mẹdevo lẹ magbe nado diọnukunsọ ẹ? Ayihaawe ma tin dọ e na ko yí sọwhiwhe do doayi apajlẹ mẹjitọ etọn lẹ tọn go bo plọn nususu sọn lehe Ablaham nọ yinuwa po jijọho po do mẹ podọ sọn “gbigbọ abọẹninọ po walọmimiọn tọn” Sala tọn po mẹ.—1 Pita 3:4-6; Jen. 21:22-34.
5. Apajlẹ tẹwẹ dohia dọ mẹjitọ Klistiani lẹ gán plọn nujọnu-yinyin walọmimiọn tọn ovi yetọn lẹ?
5 Mẹjitọ Klistiani lẹ emi, mì deji dọ mìlọsu gán plọn ovi mìtọn lẹ nujọnu-yinyin walọmimiọn tọn. Lẹnnupọndo apajlẹ Maxence he do owhe 17 tọn ji. E dona wànu dopọ hẹ gbẹtọ homẹgbletọ lẹ to wehọmẹ podọ to lizọnyizọn lọ mẹ. Mẹjitọ etọn lẹ yí homẹfa do gọalọna ẹn nado wleawuna walọmimiọn. Yé dọ dọ: “Maxence ko wá mọnukunnujẹemẹ dọ eyin yè hẹn homẹgble mẹ, e nọ biọ huhlọn susu nado johodo hú nado yinuwa po adán po kavi po kanyinylan po.” Mí dopẹ́ dọ Maxence ko plọn nado yin walọmimiọnnọ.
6. Nawẹ odẹ̀ gán gọalọna mí nado nọ do walọmimiọn hia dogọ gbọn?
6 Etẹwẹ mí gán wà whenue mí pehẹ ninọmẹ sinsinyẹn de taidi whenue mẹde kọnmasin do yinkọ Jiwheyẹwhe mítọn tọn go kavi mọhodọdo Biblu go? Mí dona biọ Jehovah gbigbọ etọn podọ nuyọnẹn etọn nado gblọnho po walọmimiọn po. Etẹwẹ lo eyin mí wá mọdọ mí ma gblọnho to aliho he sọgbe mẹ dile mí dona ko wà do? Mí gán vọ́ hodẹ̀ gando whẹho lọ go bo lẹnnupọndo lehe mí gán yinuwa to aliho he pọnte de mẹ do ji to whedevonu. Gbọnmọ dali, Jehovah na na mí gbigbọ wiwe etọn bọ mí na penugo nado duto homẹgble mítọn ji bosọ do walọmimiọn hia.
7. Nawẹ wefọ Biblu tọn delẹ pinplọn do tamẹ gán gọalọna mí nado nọ deanana odẹ́ mítọn po nuyiwa mítọn lẹ po gbọn? (Howhinwhẹn lẹ 15:1, 18)
7 Wefọ Biblu tọn delẹ gán gọalọna mí nado nọ deanana odẹ́ mítọn whenue mí pehẹ ninọmẹ sinsinyẹn lẹ. Gbigbọ Jiwheyẹwhe tọn gán hẹn wefọ enẹlẹ wá oflin mẹ na mí. (Joh. 14:26) Di apajlẹ, nunọwhinnusẹ́n he to owe Howhinwhẹn lẹ tọn mẹ gán gọalọna mí nado yin walọmimiọnnọ. (Hia Howhinwhẹn lẹ 15:1, 18.) Owe Biblu tọn enẹ sọ do ale he mí nọ mọyi lẹ hia, eyin mí duto míde ji to ninọmẹ sinsinyẹn lẹ mẹ.—Howh. 10:19; 17:27; 21:23; 25:15.
ZINZIN NỌ GỌALỌNA MÍ NADO YIN WALỌMIMIỌNNỌ
8. Naegbọn mí dona nọ lẹnnupọndo nuhe gán ko zọ́n bọ mẹde na jẹagọdo nuyise mítọn lẹ ji?
8 Zinzin gán sọ gọalọna mí. (Howh. 19:11) Gbẹtọ zinzintọ de nọ duto ede ji to whenue yè jẹagọdo nuyise etọn lẹ. Linlẹn he to ahun gbẹtọ tọn mẹ lẹ taidi otọ̀ he siso lẹ. To ninọmẹ susu lẹ mẹ, gbẹtọ lẹ ma nọ saba dọna mí whẹwhinwhẹ́n tangan he wutu yé do kàn kanbiọ de sè. Enẹwutu, whẹpo mí nido gblọn, e na yọ́n dọ mí ni kẹalọyi dọ mí gán nọma yọ́n nuhe whàn mẹlọ nado fọ́n whẹho lọ dote.—Howh. 16:23.
9. Nawẹ Gideoni do zinzin po walọmimiọn po hia gbọn to whenue e to nuyiwa hẹ sunnu Eflaimi tọn lẹ?
9 Lẹnnupọndo lehe Gideoni yinuwa hẹ sunnu Eflaimi tọn lẹ do ji. Yé yí homẹgble do kanse e nuhewutu e ma basi oylọna yé nado wá gọna ẹn whenue e jlo na yì hoavùn sọta kẹntọ Islaeli tọn lẹ. Be whẹwhinwhẹ́n de to godona homẹgble yetọn wẹ ya? Be vlavo yé mọdọ e de emi pò wẹ ya? Depope he whẹho lọ yin, Gideoni gbọn nuyọnẹn dali na sisi numọtolanmẹ yetọn bo gblọnho na yé po walọmimiọn po. Etẹwẹ yin kọdetọn lọ? Awàkan mẹ kú yé bọ “yé jo homẹgble yetọn do.”—Whẹ. 8:1-3.
10. Etẹwẹ na gọalọna mí nado yọ́n lehe mí na gblọnho do na mẹhe mọhodọdo nuyise mítọn lẹ go? (1 Pita 3:15)
10 Vlavo azọ́nwatọgbẹ́ kavi wehọmẹvigbẹ́ de mọhodọdo teninọ Klistiani tọn mítọn do whẹho walọ dagbe tọn delẹ go ji. Mí na wà dagbe nado nọ yiavùnlọna nuyise mítọn lẹ bosọ na sisi pọndohlan todoaitọ mítọn tọn. (Hia 1 Pita 3:15.) E nọ saba yọ́n nado pọ́n kanbiọ lọ hlan taidi aliho de nado yọ́n ahunmẹdunamẹnu mẹlọ tọn, kakati nado mọ ẹn di homọdọdomẹgo kavi nukundiọsọmẹ. Mahopọnna nuhewutu mẹde do fọ́n whẹho de dote, mí na wà dagbe nado nọ wà dẹẹdẹ do gblọn, yèdọ to aliho he jọmẹ de mẹ. Gblọndo mítọn gán whàn mẹlọ nado wá vọ́ nulẹnpọn do pọndohlan etọn ji. Eyin nuyiwa etọn tlẹ do mẹmasi kavi mẹṣanko hia, yanwle mítọn dona yin nado gblọnho to aliho he jọmẹ de mẹ.—Lom. 12:17.
11, 12. (a) Etẹ ji wẹ mí gán ko lẹnnupọndo whẹpo do na gblọndo na kanbiọ he vẹawu de? (Sọ pọ́n yẹdide lọ.) (b) Na apajlẹ lehe kanbiọ he mẹde kanse gán hùnali hodọdopọ tọn dote do tọn.
11 Di apajlẹ, eyin azọ́nwatọgbẹ́ de kàn nuhewutu mí ma do nọ dù jijizan sè, a gán lẹnnupọndo ehe ji: Be vlavo linlẹn e te dọ mí ma nọ yin dotẹnmẹ na nado duvivi ojlẹ dagbe lẹ tọn wẹ ya? Kavi mimọ e te dọ teninọ mítọn na hẹn gbigbọ nuwadopọ tọn gble to azọ́nwhé lọ? Mí gán penugo nado hẹn azọ́nwatọgbẹ́ mítọn voawu dogọ eyin mí dohia ẹ dọ mí yọ́n pinpẹn ojlo he e dohia to azọ́nwatọ hatọ etọn lẹ mẹ tọn, bosọ hẹn ẹn deji dọ mílọsu nọ jlo dọ gbigbọ nuwadopọ tọn ni tin to azọ́nwhé lọ. Enẹ gán hùn dotẹnmẹ dote na hodọdopọ dagbe de gando nuhe Biblu dọ do whẹho jijizan tọn ji go.
12 Mí gán yinuwa to aliho dopolọ mẹ whenue whẹho devo he gán hẹn nudindọn wá lẹ fọndote. Wehọmẹvigbẹ́ de gán dọ dọ Kunnudetọ Jehovah tọn lẹ dona diọ pọndohlan yetọn gando zanhẹmẹ to mẹhe tindo vijinu dopolọ lẹ ṣẹnṣẹn go. Be enẹ dohia dọ e do pọndohlan agọ̀ gando nuyise Kunnudetọ Jehovah tọn lẹ tọn do whẹho enẹ ji go wẹ ya? Kavi vlavo na e do họntọn kavi hẹnnumẹ de he nọ doalọ to walọ mọnkọ mẹ wutu wẹ zọ́n? Be e nọ mọdọ mí gbẹwanna mẹhe nọ zan walọ mọnkọtọn lẹ wẹ ya? E gán biọ dọ mí ni hẹn ẹn deji dọ onú mẹlẹpo tọn wẹ nọ duahunmẹna mí, podọ mí nọ na sisi gbẹtọ lẹ na mí yọnẹn dọ yé do jlọjẹ nado basi nudide yetọn titi lẹ. b (1 Pita 2:17) Gbọnmọ dali, mí gán penugo nado zinnudo ale he tonusisena nujinọtedo walọ dagbe tọn Biblu tọn lẹ nọ hẹnwa ji.
13. Nawẹ a gán gọalọna mẹde he nọ ṣàn mẹhe yise to Jiwheyẹwhe mẹ lẹ kò gbọn?
13 Whenue mí dukosọna mẹde he nọ jẹagọdo mí sinsinyẹn, mí ma dona yawu wá tadona lọ kọ̀n dọ mí ko yọ́n nuyise etọn lẹ. (Titu 3:2) Di apajlẹ, etẹwẹ lo eyin wehọmẹvigbẹ́ de dọ dọ nulunu de wẹ e yin nado yise to Jiwheyẹwhe mẹ? Be a dona mọdọ na e nọ tẹdo nuplọnmẹ nulẹ tin yededenu tọn go majomajo bosọ yọ́n nususu gandego wẹ zọ́n ya? Na nugbo tọn, e gán nọma ko lẹnnupọn sisosiso do whẹho lọ ji. Kakati nado jẹ nudọn ji gando nuhe lẹnunnuyọnẹn dọ go, a gán dín aliho de nado dọ̀n ayiha wehọmẹvigbẹ́ towe tọn wá nude he ji e gán lẹnnupọndo to godo mẹ ji. Vlavo a gán dọ̀n ayidonugo etọn wá nudọnamẹ he dọho gando nudida lẹ go de ji to jw.org ji. To nukọn mẹ, e gán jlo nado dọhodopọ do hosọ kavi video he e mọ to finẹ de ji. Na nugbo tọn, gblọndo he do sisi hia de gán whàn ẹn nado vọ́ nulẹnpọn do pọndohlan etọn ji.
14. Nawẹ Niall yí nọtẹn Intẹnẹt tọn mítọn zan to aliho dagbe mẹ nado gọalọna klasigbẹ́ de nado duto linlẹn agọ̀ he mẹlẹ nọ do gando Kunnudetọ Jehovah tọn lẹ go de ji gbọn?
14 Jọja aflanmẹ de he nọ yin Niall nọ saba yí nọtẹn Intẹnẹt tọn mítọn zan nado jla pọndohlan agọ̀ he mẹlẹ nọ do gando Kunnudetọ Jehovah tọn lẹ go do. E dọmọ: “Klasigbẹ́ ṣie de nọ saba dọna mi dọ n’ma do yise to lẹnunnuyọnẹn mẹ na n’nọ dejido owe he bẹ otàngblo hẹn de go kakati ni yin do nuhe yin nugbo lẹ go.” Eyin klasigbẹ́ ehe ma na ẹn dotẹnmẹ nado basi zẹẹmẹ nuyise etọn lẹ tọn, Niall nọ biọ to e si nado pọ́n adà lọ “Lẹnunnuyọnẹn po Biblu Po” to jw.org ji. To nukọn mẹ, Niall doayi e go dọ wehọmẹvi lọ gán ko hia nuhe to adà enẹ glọ lẹ, podọ e do ojlo dogọ nado dọhodopọ do lehe ogbẹ̀ bẹjẹeji do ji. Hiẹ lọsu gán do kọdetọn mọnkọ.
WLEAWUDAI TAIDI WHẸNDO DE
15. Nawẹ mẹjitọ lẹ gán gọalọna ovi yetọn lẹ nado yí walọmimiọn do gblọnho whenue klasigbẹ́ yetọn lẹ mọhodọdo nuyise yetọn lẹ go gbọn?
15 Mẹjitọ lẹ gán do kọdetọn dagbe dile yé to ovi yetọn lẹ plọn nado yí walọmimiọn do gblọnho to whenue yè mọhodọdo nuyise yetọn lẹ go. (Jak. 3:13) Mẹjitọ delẹ nọ basi zepọn lẹ to sinsẹ̀n-bibasi whẹndo tọn whenu. Yé nọ lẹnnupọndo whẹho he gán fọ́n to wehọmẹ lẹ ji, nọ dọhodopọ deji bosọ nọ do lehe yè gán na gblọndo do hia, podọ yé nọ plọn ovi yetọn lẹ lehe yé gán dọho po walọmimiọn po do to aliho he dọ̀nmẹ de mẹ.—Pọ́n apotin lọ “ Zepọn lẹ Bibasi Gán Gọalọna Whẹndo Towe.”
16, 17. Nawẹ zepọn lẹ bibasi gán gọalọna jọja lẹ gbọn?
16 Zepọn lẹ bibasi gán gọalọna Klistiani lẹ nado na nudọnamẹ he dutomẹji lẹ bosọ hẹn yede kudeji dọ nuyise yetọn lẹ sinai do dodonu he dolido lẹ ji. Hosọ debọdo-dego lọ lẹ “Kanbiọ He Jọja lẹ Nọ Kanse” he to jw.org ji nọ bẹ azọ́nwema he yin awuwlena na jọja lẹ hẹn. Yanwle azọ́nwema ehelẹ tọn wẹ nado gọalọna jọja lẹ nado hẹn nuyise yetọn lẹ lodo podọ nado wleawuna gblọndo lẹ do hogbe yetọn titi mẹ. Eyin taidi whẹndo de mí nọ plọn hosọ debọdo-dego ehelẹ, mímẹpo gán plọn lehe mí na yiavùnlọna yise mítọn po walọmimiọn po do, podọ to aliho he dọ̀nmẹ de mẹ.
17 Jọja de he nọ yin Matthew dọ lehe zepọn lẹ bibasi ko gọalọna ẹn do. To sinsẹ̀n-bibasi whẹndo tọn yetọn whenu, Matthew po whẹndo etọn po nọ saba yí ojlẹ de zan nado basi dodinnanu do hosọ he gán yin hodọdeji to klasi lẹ ji. E dọmọ: “Mí nọ lẹnnupọndo ninọmẹ he gán fọ́n lẹ ji, podọ mí nọ basi zepọn lehe mí na didẹ yé do tọn sinai do dodinnanu he mí basi lẹ ji. Eyin whẹwhinwhẹ́n he ji nuyise ṣie lẹ sinai do họnwun na mi, n’nọ mọ dee to hihọ́ glọ, podọ e nọ bọawuna mi nado do walọmimiọn hia whenue n’to nuyiwa hẹ mẹdevo lẹ.”
18. Nujọnu-yinyin etẹ tọn ji wẹ Kolosinu lẹ 4:6 zinnudo?
18 Nugbo wẹ dọ whẹwhinwhẹ́n dolido lẹ kẹdẹ gán nọma pé nado diọlinlẹnna todoaitọ mítọn delẹ. Amọ́ eyin mí yí zinzin po walọmimiọn po do dọho, e gán gọalọ. (Hia Kolosinu lẹ 4:6.) Nuyise mítọn lẹ mimá hẹ mẹdevo lẹ gán yin yiyijlẹdo bọlu de yìnyìn hlan mẹde go. Mí gán yìn in dẹẹdẹ kavi po huhlọn po. Eyin mí yìn in dẹẹdẹ, e yọnbasi dọ bọlu-hotọ awetọ lọ ni wlé e, bọ aihundida lọ na zindonukọn. Mọdopolọ, eyin mí nọ yí zinzin po walọmimiọn po do dọho, mẹlẹ gán do ojlo dogọ nado dotoaina mí bo zindonukọn to hodọdopọ lọ mẹ. Na nugbo tọn, eyin mẹde jlo na dọ̀nnu kavi ṣàn nuyise mítọn lẹ kò, mí ma to dandannu glọ nado zindonukọn to hodọdopọ lọ mẹ. (Howh. 26:4) Amọ́, omẹ mọnkọ lẹ ma sù; mẹdelẹ, vlavo mẹsusu na jlo nado dotoaina mí.
19. Etẹwẹ gán whàn mí nado yin walọmimiọnnọ whenue mí to avùnlọyina nuyise mítọn lẹ?
19 E họnwun dọ nujọnu taun wẹ e yin dọ mí ni yí walọmimiọn do basi yanwle mẹdetiti tọn mítọn. Nọ hodẹ̀ hlan Jehovah dọ ni na we huhlọn he a do hudo etọn whenue a jlo na na gblọndo na kanbiọ he nọ fọ́n nudindọn dote kavi na homọdọdomẹgo agọ̀ lẹ. Nọ flindọ, nuyiwa walọmimiọn tọn towe gán zọ́n bọ a ma na dọ̀nnu eyin pọndohlan mẹlọ tọn tlẹ gbọnvona towe. Podọ walọmimiọn gọna gblọndo towe he do sisi hia gán whàn todoaitọ delẹ to godo mẹ nado diọ pọndohlan yetọn gando mí go podọ gando nugbo he to Biblu mẹ lẹ go. Nọ ‘wleawu to whepoponu nado yiavùnlọna’ nuyise towe lẹ, bo “nọ wàmọ to walọmimiọn po sisi sisosiso po mẹ.” (1 Pita 3:15) Mọwẹ, dike walọmimiọn ni yin huhlọn towe!
OHÀN 88 Hẹn Mi Yọ́n Aliho Towe Lẹ
a Hosọ ehe na ayinamẹ delẹ gando lehe mí gán yiavùnlọna nuyise mítọn lẹ do go whenue mẹlẹ mọhodọdo mí go kavi diọnukunsọ mí.
b Na nudọnamẹ dogọ, pọ́n hosọ lọ “Que dit la Bible au sujet de l’homosexualité?” to Fọ́n! Sọha 4tọ 2016 tọn mẹ to Flansegbe mẹ.
c A gán mọ nudọnamẹ yọ́n-na-yizan lẹ to jw.org ji to hosọ debọdo-dego lọ lẹ “Kanbiọ He Jọja lẹ Nọ Kanse” podọ “Kanbiọ He Mẹsusu Nọ Kanse Gando Kunnudetọ Jehovah Tọn lẹ Go Lẹ” glọ.