1. Nawẹ Pita yinuwa gbọn whenue yé wle whèvi lẹ to azọ́njiawu-liho?

 PITA ko yí ozán lọ blebu zan nado hù whèvi, amọ́ e ma mọ nudepope wle. To ajiji mẹ, Jesu dọna ẹn dọmọ: “Sẹ̀ ohún lọ yì fihe siso, na mì ni yìn odọ̀ mìtọn lẹ nado wle whèvi.” (Luku 5:4) Pita tindo ayihaawe eyin emi na mọ whèvi de wle, amọ́ e wà dile Jesu degbena ẹn do. Odọ̀ he yé yìn do tọ̀ mẹ lọ lẹ jẹ tintlẹ́n ji na whèvi he yé wle lẹ sù tlala wutu. “Avò daho vò” Pita po mẹhe to azọ́nwa hẹ ẹ lẹ po, na yé doayi e go dọ azọ́njiawu de wẹ ṣẹṣẹ yin wiwà wutu. Pita dọmọ: “Yì sọn dè e, Oklunọ, na ylandonọ de wẹ yẹn.” (Luku 5:6-9) E taidi dọ Pita mọdọ emi ma tlẹ jẹ nado to apá na Jesu.

2. Naegbọn e do yin alenu na mí nado gbadopọnna apajlẹ Pita tọn?

² Owhẹ̀ Pita tọn whẹ́n na “ylandonọ de” wẹ e yin wutu. Owe-wiwe lẹ dohia dọ to whedelẹnu, e dọ bosọ wà nudelẹ he wá vẹna ẹn to godo mẹ. Be a nọ do numọtolanmẹ Pita tọn nkọ to whedelẹnu wẹ ya? Be a to ahidi hẹ awugbopo kavi ayilinlẹn ylando tọn sinsinyẹn de wẹ ya? Eyin mọ wẹ, dogbigbapọnna apajlẹ Pita tọn gán miọnhomẹna we. Gbọnna? Lẹnnupọndo ehe ji: Jehovah gán ko hẹn ẹn diun dọ awugbopo Pita tọn lẹ ni ma yin kinkan do Biblu mẹ blo. Ṣogan, yé yin kinkandai to gbọdo glọ nado plọnnu mí. (2 Tim. 3:16, 17) Nupinplọn gando dawe ehe he tindo awugbopo po numọtolanmẹ taidi mítọn lẹ nkọ po go gán gọalọna mí nado mọdọ Jehovah ma nọ donukun pipé-yinyin sọn mí si. Ewọ jlo dọ mí ni zindonukọn, enẹ wẹ nado to vivẹnudo zọnmii mahopọnna awugbopo mítọn lẹ.

3. Naegbọn e do yin nujọnu ma nado gbọjọ?

 ³ Naegbọn e do yin nujọnu ma nado gbọjọ? Oló de dọ dọ, vudevude wẹ atàn nọ kùn bo nọ gọ́ ogò. Di apajlẹ, nuhòtọ de gán yí owhe susu zan nado plọn azọ́nwanu hànjiji tọn de hihò. To ojlẹ enẹlẹ mẹ, e gán nọ gbọgàn whlasusu, amọ́ e yin e to vivẹnudo zọnmii, e na wá má alọ na ẹn. Etomọṣo, eyin e tlẹ lẹzun nuhòtọ azọ́nyọnẹntọ de, e gán nọ wá gbọgàn dopodopo. Ṣogan, e ma nọ gbọjọ. E nọ zindonukọn nado to azọ́nplọn. Mọdopolọ, etlẹ yin to whenue mí mọdọ mí ko duto awugbopo de ji, mí gán vọ́ jai jẹ e mẹ. Amọ́, mí gbẹ́ nọ zindonukọn nado to azọ́nwa nado jẹ yanwle mítọn kọ̀n. Mímẹpo wẹ nọ dọ kavi wà nudelẹ he nọ wá vẹna mí to godo mẹ; etomọṣo, eyin mí magbe ma nado jogbe, Jehovah na gọalọna mí nado to nukọnyi zọnmii. (1 Pita 5:10) Mì gbọ mí ni gbadopọnna apajlẹ Pita tọn, na nuhe dù gbemima etọn ma nado jogbe. Awuvẹmẹ he Jesu dohia Pita mahopọnna awugbopo etọn lẹ gán whàn mílọsu nado zindonukọn bo to Jehovah sẹ̀n.   

4. Dile Luku 5:5-10 dohia do, etẹwẹ Pita dọ gando ede go, podọ nawẹ Jesu vọ́ jide na ẹn gbọn?

⁴ Owe-wiwe lẹ ma dọ nuhewutu Pita do ylọ ede dọ “ylandonọ de” kavi ylando he e do to ayiha mẹ bo do dọ mọ lẹ. (Hia Luku 5:5-10.) Amọ́, e gán ko ṣì onú sinsinyẹn delẹ wà. Jesu mọnukunnujẹ obu Pita tọn mẹ, ehe gán ko wá sọn numọtolanmẹ nugomape tọn etọn lẹ mẹ. Jesu sọ yọnẹn dọ Pita gán to nugbonọ yin zọnmii. Enẹwutu, e yí homẹdagbe do dọna Pita dọmọ: “A dibu ba blo.” Jidide he Pita tindo to Jesu mẹ yinuwado e ji na ojlẹ dindẹn. To godo mẹ, Pita po nọvisunnu etọn Andle po jo azọ́n whèhuhu tọn do, bo lẹzun hodotọ whenu-gigọ́ tọn Mẹsia lọ tọn lẹ, yèdọ nudide de he hẹn dona mayọnjlẹ lẹ wá na yé.—Malku 1:16-18.

5. Dona tẹlẹ wẹ Pita mọyi na e duto obu etọn lẹ ji bosọ kẹalọyi oylọ-basinamẹ Jesu tọn wutu?

⁵ Taidi hodotọ Klisti tọn de, Pita duvivi numimọ jiawu lẹ tọn. E mọ bọ Jesu gbọazọ̀nna awutunọ lẹ, yàn aovi lẹ, bo tlẹ sọ fọ́n oṣiọ lẹ sọnku. b (Mat. 8:14-17; Malku 5:37, 41, 42) Pita sọ yin kunnudetọ numimọ de tọn he do gigo he Jesu na tindo to sọgodo to Ahọluduta lọ mẹ hia, yèdọ nujijọ de he yinuwadeji sisosiso. (Malku 9:1-8; 2 Pita 1:16-18) Mọwẹ, Pita mọ nuhe e ma lẹn gbede dọ emi gán mọ lẹ. Lehe homẹ etọn dona ko hùn do  sọ dọ e ma na dotẹnmẹ numọtolanmẹ agọ̀ he e gán tindo gando ede go depope nado glọnalina ẹn nado duvivi dona ehelẹ tọn!

6. Be Pita yawu duto awugbopo etọn lẹ ji ya? Basi zẹẹmẹ.

⁶ Mahopọnna nuhe Pita mọ bosọ sè lẹ, e gbẹ́ diahi hẹ awugbopo etọn lẹ. Lẹnnupọndo apajlẹ delẹ poun ji. Whenue Jesu basi zẹẹmẹ lehe emi na jiya bosọ kú do tọn sọgbe hẹ dọdai Biblu tọn lẹ, Pita gbẹnuna ẹn. (Malku 8:31-33) Whlasusu wẹ Pita po apọsteli he pò lẹ po dọ̀nnu gando mẹhe klohugan to ṣẹnṣẹn yetọn go. (Malku 9:33, 34) To ozán godo tọn he jẹnukọnna okú Jesu tọn mẹ, Pita gbọn sọmawhe dali pà otó dawe de tọn. (Joh. 18:10) To ozán enẹ dopolọ mẹ, Pita joawuna obu gbẹtọ tọn bo mọ́n họntọn etọn Jesu whla atọ̀n. (Malku 14:66-72) Ehe zọ́n bọ Pita viavi vivẹvivẹ.—Mat. 26:75.

7. Dotẹnmẹ tẹwẹ hundote na Pita to fọnsọnku Jesu tọn godo?

⁷ Jesu ma gbẹ́ apọsteli etọn he jẹflumẹ sinsinyẹn lọ dai. To fọnsọnku Jesu tọn godo, e hùn dotẹnmẹ dote na Pita nado dohia dọ e gbẹ́ yiwanna emi. Jesu basi oylọna Pita nado yin lẹngbọhọtọ whiwhẹnọ de na lẹngbọ emitọn lẹ. (Joh. 21:15-17) Pita kẹalọyi azọngban enẹ po homẹhunhun po. Ewọ tin to Jelusalẹm to azán Pentikọsti tọn gbè, podọ e yin dopo to omẹ tintan he yin yiyiamisisadode gbọn gbigbọ wiwe dali lẹ mẹ.

8. Nuṣiwa sinsinyẹn tẹ mẹ wẹ Pita jai jẹ to Antioku?

⁸ Etlẹ yin to whenue Pita ko lẹzun Klistiani yiamisisadode de godo, e gbẹ́ dona diahi hẹ awugbopo etọn lẹ. To owhe 36 W.M., Pita to otẹn lọ mẹ whenue Kọneliọsi he yin Kosi he ma gbòada de yin yiyiamisisadode gbọn gbigbọ wiwe dali, bọ ehe yin kunnudenu họnwun dọ “Jiwheyẹwhe ma yin mẹnukuntahopọntọ” podọ Kosi lẹ gán yin apadewhe agun Klistiani tọn. (Owalọ 10:34, 44, 45) Enẹgodo, Pita nọ voawu nado dùnú dopọ hẹ Kosi lẹ, yèdọ nude he e ma na ko wà pọ́n gbede dai. (Gal. 2:12) Amọ́, Klistiani Ju delẹ mọdọ Ju lẹ po Kosi lẹ po ma dona dùnú dopọ. Whenue mẹhe tindo pọndohlan mọnkọ delẹ wá Antioku, Pita doalọtena núdùdù dopọ hẹ mẹmẹsunnu etọn he ma yin Ju lẹ, vlavo na e to budi nado hẹn awugblena Klistiani Ju lẹ wutu. Apọsteli Paulu doayi yẹnuwiwa ehe go bo gbẹnuna Pita to mẹlẹpo nukọn. (Gal. 2:13, 14) Mahopọnna nuṣiwa ehe, Pita ma gbọjọ. Etẹwẹ gọalọna ẹn?

9. Nawẹ Johanu 6:68, 69 zinnudo nugbonọ-yinyin Pita tọn ji gbọn?

⁹ Pita yin nugbonọ; e ma dike na nudepope ni glọnalina ẹn nado to Jesu hodo zọnmii. E do nugbonọ-yinyin etọn hia to nujijọ de whenu, whenue Jesu dọho de he mẹ devi etọn lẹ ma mọnukunnujẹ. (Hia Johanu 6:68, 69.) Kakati yé ni nọte kavi tẹnpọn nado mọnukunnujẹ nuhe Jesu dọ mẹ, susu yetọn lẹ wẹ lẹkọ sọn godo etọn. Amọ́, Pita ma wàmọ. E kẹalọyi dọ Jesu kẹdẹ wẹ tindo “ohó ogbẹ̀ madopodo tọn lẹ.”

10. Nawẹ Jesu dohia gbọn dọ emi dejido Pita go? (Sọ pọ́n yẹdide lọ.)

¹⁰ Jesu ma gbẹ́ Pita dai. To ozán godo tọn he Jesu yizan to aigba ji mẹ, e yọnẹn dọ Pita po apọsteli he pò lẹ po na jo emi do. Ṣogan, Jesu do jidide etọn hia dọ Pita na gọ̀ biọ ede mẹ bosọ hẹn nugbonọ-yinyin etọn go. (Luku 22:31, 32) Jesu mọnukunnujẹemẹ dọ “gbigbọ to jijlo, . . . ṣigba agbasa yin madogánnọ.” (Malku 14:38) Enẹwutu, Jesu ma gbẹ́ apọsteli Pita dai etlẹ yin to whenue ewọ mọ́n ẹn godo. Whenue Jesu fọnsọnku, e sọawuhia Pita matin ayihaawe whenue Pita to edeṣo. (Malku 16:7; Luku 24:34; 1 Kọl. 15:5)  Lehe enẹ dona ko miọnhomẹna apọsteli he jẹflumẹ sinsinyẹn ehe do sọ!

11. Nawẹ Jesu na jide Pita gbọn dọ Jehovah na nọgodona ẹn?

¹¹ Jesu hẹn Pita deji dọ e tindo godonọnamẹ Jehovah tọn. To fọnsọnku Jesu tọn godo, e vọ́ gọalọna Pita po apọsteli he pò lẹ po nado wle whèvi to azọ́njiawu-liho. (Joh. 21:4-6) Matin ayihaawe, azọ́njiawu ehe vọ́ jide na Pita dọ Jehovah na na ẹn nuhe e tindo hudo etọn to agbasa-liho lẹ po awubibọ po. Vlavo to enẹgodo, apọsteli lọ gán ko flin hogbe Jesu tọn lẹ dọ Jehovah na penukundo mẹhe zindonukọn nado to ‘Ahọluduta lọ dín whẹ́’ lẹ go. (Mat. 6:33) Enẹwutu, Pita ze lizọnyizọn lọ do otẹn tintan mẹ, kakati nido yin azọ́n whèhuhu tọn. E dekunnu po adọgbigbo po to azán Pẹntikọsti owhe 33 W.M. gbè, bo gọalọna gbẹtọ fọtọ́n susu lẹ nado kẹalọyi wẹndagbe lọ. (Owalọ 2:14, 37-41) Enẹgodo, e gọalọna Samalianu lẹ po Kosi lẹ po nado kẹalọyi Klisti. (Owalọ 8:14-17; 10:44-48) Na nugbo tọn, Jehovah yí Pita zan to aliho ayidego tọn mẹ nado hẹn gbẹtọ wunmẹ lẹpo wá agun lọ mẹ.

12. Po apajlẹ Pita tọn po to ayiha mẹ, etẹwẹ mí dona nọ flin eyin mí to ahidi hẹ awugbopo ojlẹ dindẹn tọn de?

¹² Jehovah gán gọalọna mí ma nado gbọjọ. E gán vẹawu taun nado to vivẹnudo zọnmii, titengbe eyin mí ko to ahidi hẹ awugbopo de na ojlẹ dindẹn. To whedelẹnu, e gán taidi na mí dọ awugbopo he mí to ahidi hẹ lẹ sọ sinyẹn hugan Pita tọn lẹ. Amọ́ Jehovah gán na mí huhlọn ma nado jogbe. (Salm. 94:17-19) Di apajlẹ, mẹmẹsunnu de doalọ to zanhẹmẹ to mẹhe tindo vijinu dopolọ lẹ ṣẹnṣẹn tọn mẹ na owhe susu whẹpo do wá plọn nugbo lọ. E wà nuhe go e pé lẹpo bo dogodo walọyizan mawé enẹlẹ. Ṣogan to whedelẹnu, e nọ diahi hẹ ojlo mawé lẹ. Etẹwẹ gọalọna ẹn ma nado gbọjọ? E dọmọ: “Jehovah nọ na mí huhlọn.” E yidogọ dọ: “Po alọgọ gbigbọ Jehovah tọn po . . . , n’ko plọn dọ e yọnbasi nado [zindonukọn] to aliho nugbo tọn lọ ji . . . Jehovah ko yí mi zan, podọ mahopọnna awugbopo ṣie lẹ e gbẹ́ zindonukọn nado to huhlọn na mi.”

13. Sọgbe hẹ nuhe Owalọ lẹ 4:13, 29, 31 dọ, nawẹ mí gán hodo apajlẹ Pita tọn gbọn? (Sọ pọ́n yẹdide lọ.)

¹³ Dile mí ko mọ do, whlasusu wẹ Pita joawuna obu gbẹtọ tọn. Amọ́, na e nọ biọ  adọgbigbo to odẹ̀ mẹ wutu, e penugo nado yinuwa po adọgbigbo po. (Hia Owalọ lẹ 4:13, 29, 31.) Mílọsu gán duto obu mítọn lẹ ji. Lẹnnupọndo nuhe jọ do Horst go ji, yèdọ mẹmẹsunnu jọja de he nọgbẹ̀ to Allemagne to ojlẹ Nazi lẹ tọn mẹ. Whlasusu wẹ e joawuna kọgbidinamẹ to wehọmẹ, bo dọ “Heil Hitler!” Kakati mẹjitọ Horst tọn lẹ ni gblewhẹdo e, yé hodẹ̀ hẹ ẹ bo biọ dọ Jehovah ni na ẹn adọgbigbo. Po alọgọ mẹjitọ etọn lẹ tọn po, podọ na e ganjẹ Jehovah go wutu, Horst wá mọ huhlọn nado hẹn tenọgli etọn go. E wá dọ to godo mẹ dọmọ: “Jehovah ma jo mi do pọ́n gbede.” c

14. Nawẹ lẹngbọhọtọ owanyinọ lẹ gán na jide mẹhe gbọjọ lẹ gbọn?

¹⁴ Jehovah po Jesu po ma na gbẹ́ mí dai. Pita dona basi nudide sinsinyẹn de to gbẹzan etọn mẹ whenue e mọ́n Klisti godo. Be e na jogbe wẹ ya, kavi e na zindonukọn taidi devi Klisti tọn? Jesu ko vẹ̀ Jehovah dọ ni gọalọna Pita na yise etọn nikaa miọn. Jesu dọhona Pita gando odẹ̀ enẹ go, bosọ dohia ẹ dọ emi deji dọ to nukọn mẹ e na wá penugo nado hẹn mẹmẹsunnu etọn lẹ lodo. (Luku 22:31, 32) Lehe e dona ko vọ́ jide na Pita do sọ whenue e flin hogbe Jesu tọn lẹ! Whenue mí pannukọn nudide sinsinyẹn de to gbẹzan mítọn mẹ, Jehovah gán yí lẹngbọhọtọ owanyinọ lẹ zan nado na mí jide he mí do hudo etọn nado to nugbonọ yin zọnmii. (Efe. 4:8, 11) Mẹho agun tọn ojlẹ dindẹn tọn de he nọ yin Paul tẹnpọn nado na alọgọ mọnkọ. E nọ biọ to mẹhe jlo na jogbe lẹ si nado lẹnnupọndo lehe Jehovah dọ̀n yé wá nugbo lọ mẹ to tintan whenu do ji. Enẹgodo, e nọ na yé jide dọ owanyi nugbo Jehovah tọn na zọ́n bọ Ewọ ma na gbẹ́ yé dai. E wá tadona lọ kọ̀n dọmọ:  “N’ko mọ bọ mẹsusu he ko gbọjọ lẹ zindonukọn po alọgọ Jehovah tọn po.”

15. Nawẹ apajlẹ Pita po mẹmẹsunnu Horst po tọn dohia gbọn dọ nuhe Matiu 6:33 dọ yin nugbo?

¹⁵ Kẹdẹdile Jehovah wleawudaina nuhudo Pita po apọsteli he pò lẹ po tọn to agbasa-liho do, Ewọ na penukundo nuhudo agbasa tọn mílọsu tọn lẹ go, eyin mí ze lizọnyizọn lọ do otẹn tintan mẹ to gbẹzan mítọn mẹ. (Mat. 6:33) To Wẹkẹ-Whàn awetọ lọ godo, Horst he go mí donù wayi lẹnnupọndo gbehosọnalitọ bibasi ji. Amọ́ e jẹhẹ́n taun, podọ e do ayihaawe eyin e gán pà ẹ nado penukundo nuhudo etọn lẹ go bo gbọṣi sinsẹ̀nzọn whenu-gigọ́ tọn mẹ. Etẹwẹ e na wà? E basi dide nado tẹ́n Jehovah pọ́n bo yí osẹ lọ blebu zan to lizọnyizọn lọ mẹ to osẹ dlapọn nugopọntọ lẹdo tọn whenu. To vivọnu osẹ lọ tọn, e paṣa ẹ taun whenue nugopọntọ lẹdo tọn ze wepò he ji yè ma kàn yinkọ do de na ẹn. Akuẹ he to wepò lọ mẹ na pé e nado basi gbehosọnalitọ na osun susu. Horst mọdọ nunina enẹ yin jidevọnamẹ de dọ Jehovah na nọgodona emi. E ze Ahọluduta lọ do otẹn tintan mẹ na pipotọ gbẹzan etọn tọn blebu.—Mal. 3:10.

16. Naegbọn e do yin nujọnu dọ mí ni na ayidonugo apajlẹ Pita tọn po kandai etọn lẹ po?

¹⁶ Lehe homẹ Pita tọn dona ko hùn do sọ dọ Jesu ma yì sọn e dè dile Pita biọ do wayi! Klisti zindonukọn nado to azọ́nplọn Pita nado yin apọsteli nugbonọ de podọ apajlẹ ayidego tọn de na Klistiani lẹ. Kandai azọ́nplọnmẹ enẹ tọn bẹ nuplọnmẹ susu he gán hẹn ale wá na mímẹpo lẹ hẹn. Pita basi kandai nuplọnmẹ enẹlẹ po nudevo lẹ po tọn do wekanhlanmẹ gbọdo awe he e dohlan agun Klistiani tọn lẹ to owhe kanweko tintan whenu lẹ mẹ. To hosọ he bọdego mẹ, mí na gbadopọnna nuflinmẹ delẹ sọn wekanhlanmẹ enẹlẹ mẹ podọ lehe mí gán yí yé zan to egbehe do.