Homẹkẹndomẹtọ lọ Mọ Hinhọ́n Daho De

SAULU to adidu bosọ to fifiẹ do hodotọ Jesu tọn lẹ go. To mayin pekọnọ na homẹkẹn heyin dido yé to Jelusalẹm mẹ, gọna zannu dindlando Stefani, ewọ todin jlo nado dlẹnkanna kọgbidinamẹ lọ. “Gbẹ́ to gbigbọ adi po hùhù po tọn gbọ̀ do nuplọntọ . . . lẹ ji, [Saulu] yì yẹwhenọ daho dè, bo biọ owe to e dè yì Damasku jẹ sinagọgu lẹ mẹ dọ, eyin e mọ omẹ [Aliho He] ji tọn de, eyin yé yin sunnu kavi yọnnu, na e ni hẹn yé biblá wá Jelusalẹm.”—Owalọ lẹ 9:1, 2.

Dile Saulu to zọnlinzin jei Damasku, e sọgan ko to nulẹnpọndo lehe e na hẹn gbedenamẹ etọn di to aliho kọdetọn dagbe hugan tọn mẹ do ji. Matin ayihaawe nukọntọ he tin to lẹdo daho Juvi lẹ tọn mẹ to tòdaho enẹ mẹ lẹ na kọngbedopọ hẹ aṣẹ heyin nina ẹn gbọn yẹwhenọ daho dali. Saulu na dín alọgọ yetọn.

Aglinjijẹ Saulu tọn dona ko jideji dile ewọ sẹpọ fihe e jei. Gbejizọnlin sọn Jelusalẹm yì Damasku—yèdọ zọnlin azán ṣinawe kavi ṣinatọ̀n tọn na kilomẹtlu 220 delẹ—ko yin nuṣikọnamẹ tọn tlala. To ajiji mẹ to nudi whèmẹ, hinhọ́n de he hugan sisẹ́ owhè tọn họ́n lẹdo Saulu, bọ e họ́jai. E sè ogbè de he dọna ẹn to Heblu-gbè mẹ dọmọ: “Saulu, Saulu, etẹwutu wẹ hiẹ to homẹkẹndo mi? E sinyẹnawu na we nado sẹ́whẹ́ atintlọ́ntlọ́n.” “Mẹnu wẹ hiẹ, Oklunọ?,” wẹ Saulu kanse. “Yẹn Jesu, mẹhe hiẹ to homẹkẹndo wẹ,” wẹ gblọndo lọ wá dọ. “Ṣigba tite, bo ṣite to afọ towe ji; na ehe wutu wẹ yẹn sọawuhia we, nado yí we do basi devizọnwatọ podọ kunnudetọ nuhe hiẹ mọ tọn, po nuhe yẹn na yí awúhia we na tọn lẹ po. Yẹn na whlẹn we sọn gbẹtọ lẹ si, podọ sọn [akọta lẹ] si, yé mẹhe dè yẹn na do we hlan to dinvie lẹ.” “Oklunọ etẹ yẹn na wà?,” wẹ Saulu kanse. “Tite, bo yì Damasku; finẹ yè na dọhó nuhe yẹn dè na we nado wà lẹ tọn na we te.”—Owalọ lẹ 9:3-6; 22:6-10; 26:13-17.

Mẹhe to gbejizọnlin basi hẹ Saulu lẹ sè ogbè de, ṣigba yé ma mọ hodọtọ lọ kavi  mọnukunnujẹ nuhe e dọ mẹ. Na sisẹ́ hinhọ́n lọ tọn wutu, to whenuena Saulu fọ́nṣite e ma sọgan mọnú ba bo dona yin alọgo-hẹnna sọyi. “E nọ nukunnumamọ azán atọ̀n, e ma dù, mọ e ma nù.”—Owalọ lẹ 9:7-9; 22:11.

Azán Atọ̀n Ayihamẹlinlẹnpọn Tọn

Saulu mọ johẹmẹ yí sọn Juda dè, mẹhe nọ nọ̀ tòhomẹ-liho he yè nọ ylọ dọ Jijlọ ji. a (Owalọ lẹ 9:11) Tòhomẹ-liho ehe—nọ yin yiylọ dọ Darb al-Mustaqim to Arabe-gbè mẹ—bo gbẹsọ yin aligbọntẹn titengbe de to Damasku. Lẹnnupọndo nuhe na ko tin to ayiha Saulu tọn mẹ ji to whenuena e tin to owhé Juda tọn gbè. Numimọ lọ ko tọ́nnukun na Saulu bosọ hẹn ẹn savò. Todin ojlẹ lọ die nado lẹnayihamẹpọn do nuhe e zẹẹmẹdo lẹ ji.

Homẹkẹndomẹtọ lọ yin pinpannukọn po nuhe e ko jẹagọdo taidi nuhe ma sọgbe po. Oklunọ Jesu Klisti he yin whiwhedo-nugo lọ—heyin whẹgbledo gbọn aṣẹpipa he yiaga hugan Juvi lẹ tọn dali bo yin ‘vivlẹko bosọ yin gbigbẹdai gbọn gbẹtọ lẹ dali’—tin to ogbẹ̀. Etẹ, ewọ tlẹ tin to ote to adusilọ Jiwheyẹwhe tọn mẹ po alọkẹyi po to ‘hinhọ́n he mayọ́n-dọnsẹpọ mẹ’! Jesu wẹ Mẹssia lọ. Nuhe Stefani po mẹdevo lẹ po dọ sọgbe. (Isaia 53:3; Owalọ lẹ 7:56; 1 Timoti 6:16) Linlẹn Saulu tọn jẹagọ mlẹnmlẹn, na Jesu do ede hia nado tin po mẹhe Saulu to homẹkẹndo lọ lẹ po taun! Po kunnudenu lọ po, nawẹ Saulu na to ‘whẹ́sẹ́ atintlọ́ntlọ́n’ zọnmii gbọn? Etlẹ yin oyinsu he ma tindo lẹnpọn dagbe de to godo mẹ nọ hodo anademẹ he klunọ etọn jlo. Enẹwutu, gbọn gbigbẹ́ nado kọngbedopọ hẹ tulinamẹ Jesu tọn dali, Saulu na to awugblena ede.

Taidi Mẹssia lọ, Jesu ma sọgan ko yin whẹgbledo gbọn Jiwheyẹwhe dali gba. Ṣogan, Jehovah ko dike bọ e jiya okú winyandomẹ zẹjlẹgo tọn bosọ jai jẹ whẹgbledomẹ Osẹ́n tọn mẹ dọmọ: “Ewọ he yè zépla yin mẹhòdẹ̀do sọn Jiwheyẹwhe dè.” (Deutelonomi 21:23) Jesu kú to whenuena e yin zizépla atin yasanamẹ tọn lọ go. Ewọ yin dẹ̀hodo, e mayin na ylando edetiti tọn lẹ wutu gba, to whenuena e ma tindo depope, ṣigba na ylandonọ-yinyin gbẹtọvi lẹ tọn wutu. Saulu basi zẹẹmẹ to godo mẹ dọmọ: “Yé omẹ sọha he yin azọ́n osẹ́n tọn tọn lẹ tin to dẹ̀hodo de glọ; na yè wlan ẹn dọ, Mẹhòdẹ̀do wẹ omẹ depope he ma nọte to onú nẹlẹ pó mẹ he yè wlan do owe [Osẹ́n] tọn mẹ nado nọ basi yé. Ṣigba e sọawuhia jẹgbonu dọ, yè ma suwhẹna omẹ depope to Jiwheyẹwhe nukọn gbọn azọ́n osẹ́n tọn dali gba . . . Klisti ko fli mí sọn dẹ̀hodo [Osẹ́n] tọn mẹ, mẹhe lẹzun mẹhòdẹ̀do de to otẹn mítọn mẹ, na yè ko wlan ẹn dọ, Mẹhòdẹ̀do wẹ omẹ depope he yè sọpla do atin go.”—Galatianu lẹ 3:10-13.

Avọ́sinsan Jesu tọn tindo nuhọakuẹ mẹfligọ tọn. Gbọn alọkikẹyi avọ́sinsan enẹ dali, Jehovah to yẹhiadonu-liho whè Osẹ́n lọ po dẹ̀hodo etọn po do atin go. To nukunnumimọjẹ nugbo enẹ go mẹ, Saulu sọgan yí nukun nujọnu tọn do pọ́n yatin he taidi ‘ahlidanu na Ju lẹ’ hlan taidi ‘nuyọnẹn Jiwheyẹwhe tọn.’ (1 Kọlintinu lẹ 1:18-25; Kọlọsinu lẹ 2:14) Enẹwutu, to whelọnu lo, eyin whlẹngán ma sọgan yin tintindo gbọn azọ́n osẹ́n tọn dali ṣigba gbọn yizan nukundagbe majẹhẹ Jiwheyẹwhe tọn hlan ylandonọ lẹ dali taidi Saulu lọsu, e yọnbasi dọ e ni hùndonuvo na mẹhe tin to gbonu Osẹ́n tọn lẹ ga. Podọ Kosi lẹ dè wẹ Jesu to Saulu dohlan.—Efesunu lẹ 3:3-7.

Mí ma yọ́n obá he mẹ Saulu mọnukunnujẹ ehe mẹ jẹ to ojlẹ didiọ tọn etọn whenu gba. Jesu gbẹsọ dona dọho hlan ẹn whladopo dogọ, vlavo hugan whladopo, gando azọ́ndenamẹ etọn hlan akọta lẹ go. Humọ, owhe susu lẹ juwayi whẹpo Saulu basi kandai ehe lẹpo tọn to gbọdo sọn olọn mẹ wá glọ. (Owalọ lẹ 22:17-21;  Galatianu lẹ 1:15-18; 2:1, 2) Ṣigba, to azán vude lẹ poun godo wẹ Saulu mọ anademẹ yinukọn dogọ lẹ yí sọn Oklunọ yọyọ etọn dè.

Dlapọn sọn Anania Dè

To awusisọhia Saulu godo, Jesu sọ sọawuhia Anania ga, bo dọna ẹn dọmọ: “Yì alihogbo he yè nọ ylọ Jijlọ ji, bo kàn mẹde biọ to owhé Juda tọn gbè, he yè nọ ylọ Saulu, Talsutọ: na, pọ́n, e to dẹ̀ho, ewọ ko sọ mọ dawe de to numimọ mẹ, he yè nọ ylọ Anania, e biọ owhé gbè, bo dealọ do e ji, na e nido mọnú.”—Owalọ lẹ 9:11, 12.

To whenuena e yindọ Anania yọ́n Saulu, yinyin pipaṣa etọn na ohó Jesu tọn lẹ yin nukunnumọjẹemẹ. E dọmọ: “Oklunọ, yẹn ko sè linlin dawe he tọn to omẹ susu dè, oylan susu he e wà do mẹwiwe towe lẹ to Jelusalẹm: podọ to file e tindo aṣẹ sọn ogán yẹwhenọ lẹ tọn dè, nado blá mẹhe to oyín towe ylọ lẹ.” Ṣigba, Jesu dọna Anania dọmọ: “To yìyì na dewe: na nuzinzán didè de wẹ ewọ yin hlan mi, nado hẹn oyín ṣie yì [akọta] lẹ, po ahọlu lẹ po, po ovi Islaeli tọn lẹ po nukọn.”—Owalọ lẹ 9:13-15.

Na yinyin jidevọna, Anania hodo alidohiamẹ lọ he Jesu dọna ẹn. To Saulu mimọ po nudidọ do e po mẹ, Anania ze alọ etọn lẹ do e ji. “To afọdopolọji,” wẹ linlin lọ dọ, “nude flẹ́ sọn nukun [Saulu tọn] mẹ di ohán: ewọ sọ mọnukunnu.” Todin Saulu wleawufo nado dotoai. Ohó Anania tọn lẹ hẹn nuhe e yọnbasi dọ Saulu ni ko yọnẹn sọn ohó Jesu tọn lẹ mẹ lodo dọmọ: “Jiwheyẹwhe otọ́ mítọn lẹ tọn ko dè we, na hiẹ nido yọ́n ojlo etọn, bosọ mọ Omẹ [dodonọ] nẹ, bosọ do sè ogbè sọn onù etọn mẹ. Na hiẹ na yin kunnudetọ etọn hlan gbẹtọ lẹpo na nuhe hiẹ mọ bosọ sè lẹ tọn. Etẹwutu wẹ hiẹ nọte dinvie? Tite, na yè ni baptizi we, bo klọ́ ylando towe lẹ sẹ̀, bosọ to oyín Oklunọ tọn ylọ.” Etẹwẹ yin kọdetọn lọ? Saulu “fọ́n, yè sọ baptizi i. E dùnú, agbasa etọn ló.”—Owalọ lẹ 9:17-19; 22:12-16.

To azọ́ndenamẹ etọn hinhẹndi godo, Anania nugbonọ lọ busẹ sọn nujijọ lọ tẹnmẹ to ajiji mẹ, podọ nudepope ma sọ yin didọ na mí gando ewọ go gba. Ṣigba, avo vó mẹhe sè ohó Saulu tọn lẹpo! Homẹkẹndomẹtọ dai tọn lọ, he wá Damasku nado wle devi Jesu tọn lẹ, jẹ yẹwheho dọ ji to sinagọgu lẹ mẹ bosọ to didohia dọ Jesu wẹ yin Klisti lọ.—Owalọ lẹ 9:20-22.

‘Apọsteli Hlan Akọta Lẹ’

Nuhe Saulu pehẹ to alihoji jei Damasku diọlinlẹn na ẹn nado doalọtena nuyiwa homẹkẹndomẹ tọn etọn. To Mẹssia lọ yinyọnẹn mẹ, Saulu sọgan yí linlẹn po dọdai susu Owe-wiwe Heblu tọn lẹ po zan gando Jesu go. To yinyọnẹn mẹ dọ Jesu ko sọawuhia hlan ẹn bo ‘doalọ ewọ ji’ bosọ deazọ́nna ẹn taidi ‘apọsteli akọta lẹ tọn’ diọ gbẹzan Saulu tọn mlẹnmlẹn. (Filippinu lẹ 3:12; Lomunu lẹ 11:13) Todin taidi apọsteli Paulu, ewọ tindo lẹblanulọkẹyi po aṣẹpipa po he e mayin dọ e na yinuwado pipòtọ gbẹzan etọn to aigba ji kẹdẹ wẹ gba ṣigba do aliho nuwiwa whenuho Klistiani tọn ji ga.

Owhe lẹ godo, to whenuena apọsteli-yinyin Paulu tọn yin nudọ̀ndeji, e yíavùnlọ na aṣẹ he e tindo gbọn alọdindlẹndo numimọ etọn to alihoji jei Damasku dali. “Be e ma yin apọsteli de wẹ yẹn? . . . Be yẹn ma ko mọ Jesu Klisti Oklunọ mítọn?,” wẹ e kanse. Podọ to whenuena e donu awusọhia Jesu heyin finfọnsọnku lọ tọn hlan mẹdevo lẹ go, Saulu (Paulu) dọmọ: “To godo yé omẹ popo tọn, yè mọ ẹn to yẹn dè ga, di to mẹhe yè ji jẹnukọnna ojlẹ etọn dè.” (1 Kọlintinu lẹ 9:1; 15:8) E taidi dọ Saulu, gbọn numimọ gigo olọn mẹ tọn Jesu tọn dali, ko yin nina yẹyi yinyin jiji, kavi finfọnsọnku, do ogbẹ̀ gbigbọmẹ tọn mẹ jẹnukọn.

Saulu yọ́n lẹblanulọkẹyi etọn bosọ yí ede zan nado nọgbẹ̀ sọgbe hẹ ẹ. “Yẹn wẹ godotọ apọsteli lẹ tọn pete, yẹn he ma jẹ yè do ylọ apọsteli de, na yẹn dohomẹkẹn agun Jiwheyẹwhe tọn wutu,” wẹ e wlan. “Ṣigba . . . ojọmiọn [Jiwheyẹwhe tọn] he yè kọ̀n do oji e ma sọ yin to ovọ́ mẹ gba; ṣigba yẹn jẹtukla susu hú [apọsteli he pò lẹpo].”—1 Kọlintinu lẹ 15:9, 10.

Vlavo taidi Saulu hiẹ flin ojlẹ lọ to whenuena hiẹ yọnẹn dọ nado tindo nukundagbe Jiwheyẹwhe tọn, hiẹ dona basi vọjlado na pọndohlan whenu-dindẹn tọn sinsẹ̀n tọn lẹ. Matin ayihaawe hiẹ yin homẹhunnọ tlala dọ Jehovah gọalọna we nado yọ́n nugbo lọ. To whenuena Saulu mọ hinhọ́n lọ bosọ yọ́n nuhe yin bibiọ to e si, e ma whleawu nado wà ẹ gba. Podọ e zindonukọn nado yí zohunhun po gbemima po do to wiwà ẹ na pipòtọ gbẹzan etọn tọn to aigba ji. Apajlẹ dagbe nankọtọn die na mẹhe jlo nukundagbe Jehovah tọn lẹpo to egbehe!

[Nudọnamẹ Odò Tọn]

[Yẹdide to weda 27]

Tòhomẹ-liho he nọ yin yiylọdọ Jijlọ to Damasku egbezangbe tọn mẹ

[Asisa Yẹdide Tọn]

Photo by ROLOC Color Slides