Nawẹ Hiẹ Nọ Pọ́n Dewe Hlan Gbọn?

DAWE goyitọ de wẹ ewọ yin. Na yinyin zizedaga do otẹn yiaga gandudu tọn mẹ wutu, e doawagun na yẹyidogonamẹ po gbégbònamẹ zẹjlẹgo he yin nina ẹn po. Ṣigba homẹgble e tlala, to whenuena ahọluzọnwatọ devo gbẹ́ nado na ẹn gbégbigbò mọnkọtọn. To hlọnvivi mẹ, ahọluzọnwatọ goyitọ lọ blasé nado và mẹhe tin to ahọluigba lọ mẹ bo yin dodonu akọ̀ dopolọ tọn hẹ whẹhutọ lọ lẹpo sudo. Linlẹn agọ̀ nujọnu-yinyin mẹdetiti tọn nankọtọn die!

Séblatọ́ lọ wẹ Hamani, yèdọ ahọluzọnwatọ he yiaga de to whẹdatẹn Ahọlu Pẹlsia Ahasuelusi tọn mẹ. Podọ etẹwẹ hẹn kanyinylan etọn wá? Yèdọ Ju de he nọ yin Mọldekai. Dile etlẹ yindọ nuyiwa akọ̀ vivasudo Hamani tọn yin dehe zẹjlẹgo tlala do sọ, e basi dohia na owù po kọdetọn awubla tọn po he goyiyi nọ hẹnwa. E mayin dọ gbigbọ glòlò-jijlá tọn etọn wleawuna ayimajai na mẹdevo lẹ kẹdẹ wẹ gba ṣigba e sọ dekọtọn do winyan gbangba tọn mẹ na ẹn podọ to godo mẹ hẹn okú wá na ẹn.—Ẹsteli 3:1-9; 5:8-14; 6:4-10; 7:1-10.

Sinsẹ̀n-Basitọ Nugbo lẹ Ma Gán sọn Goyiyi si Gba

Jehovah biọ dọ mí ni yí ‘whiwhẹ do zinzọnlin hẹ Jiwheyẹwhe mítọn.’ (Mika 6:8) Biblu bẹ linlin voovo mẹdopodopo he gboawupo nado tindo pọndohlan jlẹkaji tọn gando yedelẹ go tọn hẹn. Ehe hẹn nuhahun lẹ po awubla po wá na yé. Dogbigbapọnna delẹ to apajlẹ ehelẹ mẹ sọgan gọalọna mí nado mọ nululu po owù nulẹnpọn he ma nọ jlẹkaji tọn po.

Nulẹnpọn yẹwhegán Jiwheyẹwhe tọn Jona tọn lẹzun dehe ma nọ jlẹkaji sọmọ bọ e tẹnpọn nado họnyi to whenuena e yin azọ́ndena sọn olọn mẹ wá nado na avase gbẹtọ ylankan Nineve tọn lẹ gando whẹdida Jehovah tọn go sọta yé. (Jona 1:1-3) Enẹgodo, to whenuena nuwiwa yẹwhehodidọ tọn etọn ko tindo kọdetọn dagbe to hinhẹn Nineve-nu lẹ nado lẹnvọjọ mẹ, Jona duadi. Ewọ yin ahunmẹduna tlala gando oyín dagbe edetiti tọn go taidi yẹwhegán de sọmọ bọ ogbẹ̀ fọtọ́n susu Nineve-nu lẹ tọn ma yin nujọnu kavi ma tlẹ duahunmẹna ẹn paali. (Jona 4:1-3) Eyin mí nọ yin ahunmẹduna zẹjlẹgo gando nujọnu-yinyin míde titi tọn go, mí sọgan mọ ẹn yin awusinyẹnnamẹnu nado hẹn pọndohlan jlẹkaji mẹnukuntamahopọn tọn po dehe sọgbe po go gando gbẹtọ lẹ po nujijọ he lẹdo mí pé lẹ po go.

Lẹnnupọndo Uzia ji ga, mẹhe ko yin ahọlu dagbe Juda tọn to ojlẹ de mẹ wayi. To whenuena e lẹzun jlẹkaji matindo tọ́ to nulẹnpọn etọn mẹ, e gbọn goyiyi dali tẹnpọn nado hò azọngban yẹwhenọ tọn delẹ yí. Na walọyizan jlẹkaji matindo tọn po glòlò-jijlá zẹjlẹgo etọn po wutu, e yí agbasalilo etọn do suahọ bosọ hẹn alọkẹyi sọn olọn mẹ wá bu.—2 Otannugbo lẹ 26:3, 16-21.

Nulẹnpọn he ma nọ jlẹkaji dibla wle apọsteli Jesu tọn lẹ do omọ̀ mẹ. Yé yin ahunmẹduna tlala gando gigo po huhlọn mẹdetiti tọn po go. To whenuena ojlẹ mẹtẹnpọn tọn daho lọ wá, yé jo Jesu do bosọ họnyi. (Matiu 18:1; 20:20-28; 26:56; Malku 9:33, 34; Luku 22:24) Jlẹkaji matindo yetọn po linlẹn nujọnu-yinyin mẹdetiti tọn yetọn po dibla hẹn yé nado hẹn pọndohlan lẹndai Jehovah tọn tọn bu po azọngban yetọn po to kọndopọmẹ hẹ ojlo etọn.

Nugandomẹgo Awugble Tọn Heyin Nujọnu-Yinyin Mẹdetiti Tọn

Pọndohlan he ma tin to jlẹkaji gando mídelẹ go sọgan hẹn awufiẹsa wá bo sọgan hẹn haṣinṣan mítọn hẹ mẹdevo lẹ gble. Di apajlẹ, mí sọgan tin to aisinsin to abò de mẹ bo doayi e go dọ asu po asi po de to páde na ode awetọ bosọ to nukò. Eyin mí yin ṣejannabinọ, mí sọgan gbọn nuṣiwa dali lẹndọ yé to mí ṣanko na yé to hodọ po ogbè dẹẹdẹ po wutu. Ayiha mítọn sọgan nọ ma dike na mí nado lẹnnupọndo zẹẹmẹ he yọnbasi devo ji na walọyizan yetọn. To popolẹpo mẹ, mẹdevo tẹ́ go wẹ yé sọgan to hodọ gando? Mí sọgan gblehomẹ bosọ magbe ma nado dọho hẹ asu po asi po enẹ ba. To aliho enẹ mẹ pọndohlan he ma tin to jlẹkaji gando nujọnu-yinyin mẹdetiti tọn go sọgan planmẹ jẹ dẹ́sọdẹ́mẹ kọ̀n hẹ họntọn lẹ, hagbẹ whẹndo tọn lẹ, po mẹdevo lẹ po bo hẹn haṣinṣan mítọn hẹ yé gble.

 Mẹhe nọ yí nukun nujọnu hugan tọn do pọ́n yedelẹ sọgan lẹzun saklanọ, bo sọgan nọ yigo gando nugopipe daho he yé lẹndọ yé tindo, nuwiwa lẹ, kavi nutindo lẹ go. Kavi yé sọgan nọ yin nukọntọ to hodọdopọ lẹ mẹ, bo nọ tindo nude nado dọ gando yedelẹ go to whepoponu. Hodidọ mọnkọtọn nọ do owanyi nujọnu tọn matindo hia bo sọgan yin homẹgblenamẹnu tlala. Gbọnmọ dali, glòlò-jlatọ mọnkọtọn lẹ nọ saba klan yedelẹ dovo na mẹdevo lẹ.—1 Kọlintinu lẹ 13:4.

Taidi Kunnudetọ Jehovah tọn lẹ, mí sọgan pehẹ mẹṣanko po mẹgbigbẹdai po to lizọnyizọn gbangba tọn mítọn mẹ. Mí dona flin dọ nukundiọsọmẹ mọnkọtọn nọ yin anadena na taun tọn, e mayin sọta mí lọsu titi gba, ṣigba sọta Jehovah, yèdọ Asisa owẹ̀n mítọn tọn. Ṣigba, pọndohlan agọ̀ nujọnu-yinyin mídetiti tọn sọgan planmẹ jẹ kọdetọn ylankan lẹ kọ̀n. Owhe delẹ die wayi, mẹmẹsunnu de gbọn nuyiwahẹmẹ adánjijẹ whétọ de tọn dali dọho ylankan lẹ. (Efesunu lẹ 4:29) To enẹgodo, mẹmẹsunnu lọ ma sọ tindo mahẹ to lizọnyizọn họndekọn-jẹ-họndekọn tọn mẹ ba. Mọwẹ, goyiyi sọgan whàn mí nado hẹn homẹmimiọn mítọn bu to whenuena mí to yẹwheho dọ. Mì gbọ mí ni dovivẹnu bo ma dike enẹ ni jọ pọ́n gbede blo. Kakatimọ, mì gbọ mí ni gbọn whiwhẹ dali dín alọgọ Jehovah tọn nado hẹn pinpẹn-nutọn-yinyọnẹn he sọgbe go na lẹblanulọkẹyi mahẹ tintindo to lizọnyizọn Klistiani tọn mẹ tọn.—2 Kọlintinu lẹ 4:1, 7; 10:4, 5.

Walọyizan nujọnu-yinyin mẹdetiti tọn tintindo sọgan sọ glọnalina mí sọn alọkikẹyi ayinamẹ he mí tindo nuhudo etọn taun mẹ. To otò Amérique Centrale tọn de mẹ to owhe delẹ die wayi, visunnu aflanmẹ de na hodidọ de to Wehọmẹ Lizọnyizọn Yẹwhehọluduta tọn mẹ to agun Klistiani tọn mẹ. To whenuena anademẹtọ wehọmẹ tọn na ẹn ayinamẹ tlọlọ delẹ, jọja adinọ lọ dlan Biblu etọn do aigba bosọ tọ́n sọn Plitẹnhọ Ahọluduta tọn lọ mẹ po linlẹn lọ po ma nado lẹkọwa gbede ba. Ṣigba to azán kleun delẹ godo, e whiwhẹ goyiyi etọn, gbọwhẹ hẹ anademẹtọ wehọmẹ tọn lọ, bosọ gbọn whiwhẹ dali kẹalọyi ayinamẹ etọn. To madẹnmẹ, dawe jọja ehe yinukọn jẹ whinwhẹ́n Klistiani tọn kọ̀n.

Jlẹkaji matindo po nukun nujọnu hugan tọn yíyí do pọ́n mídelẹ po sọgan dekọtọn do haṣinṣan mítọn hinhẹngble hẹ Jiwheyẹwhe mẹ. Howhinwhẹn lẹ 16:5 na avase dọmọ: “Omẹ he jọ goyitọ to ayiha mẹ, osùnú de wẹ hlan OKLUNỌ.”

Pọndohlan Jlẹkaji Tọn Gando Mídelẹ Go

E họnwun dọ, mí ma dona nọ yí nukun nujọnu hugan tọn do pọ́n mídelẹ gba. Na nugbo tọn, ehe ma zẹẹmẹdo dọ mí ma dona nọ ylọ nuhe mí nọ wà kavi nọ dọ lẹ dọ nujọnu wẹ gba. Biblu dohia dọ nugopọntọ lẹ, devizọnwatọ lizọnyizọnwiwa tọn lẹ—na nugbo tọn, mẹlẹpo to agun mẹ—dona ylọ onú dọ nujọnu. (1 Timoti 3:4, 8, 11; Titu 2:2) Enẹwutu nawẹ Klistiani lẹ sọgan wleawuna bosọ tindo pọndohlan jlẹkaji, po nujọnu tọn po gando yedelẹ go gbọn?

Biblu wleawuna apajlẹ tulinamẹ tọn susu heyin mẹhe tindo pọndohlan jlẹkaji tọn gando yedelẹ go tọn. Dehe yin nukundeji hugan wẹ apajlẹ whiwhẹ Jesu Klisti tọn. Nado wà ojlo Otọ́ etọn tọn bosọ hẹn whlẹngán wá na gbẹtọvi lẹ, Visunnu Jiwheyẹwhe tọn de sọn ojlo mẹ wá bo jo gigo nọtẹn olọn mẹ tọn etọn do bosọ lẹzun gbẹtọvi he yido de to aigba ji. Mahopọnna danúdọdomẹgo lẹ, mẹzunzun, po okú yẹyi-desọnmẹgo tọn de po, e wleawuna mawazẹjlẹgo po yẹyi po. (Matiu 20:28; Filippinu lẹ 2:5-8; 1 Pita 2:23, 24) Nawẹ Jesu penugo nado wà ehe gbọn? E ganjẹ Jehovah go mlẹnmlẹn bosọ magbe nado wà ojlo sọn olọn mẹ wá lọ. Jesu plọn Ohó Jiwheyẹwhe tọn po sọwhiwhe po, nọ hodẹ̀ vẹkuvẹku, bosọ nọ yí ede zán sinsinyẹn to lizọnyizọn lọ mẹ. (Matiu 4:1-10; 26:36-44; Luku 8:1; Johanu 4:34; 8:28; Heblu lẹ 5:7) Apajlẹ Jesu tọn hihodo sọgan gọalọna mí nado wleawuna bosọ tindo pọndohlan jlẹkaji tọn gando mídelẹ go.—1 Pita 2:21.

Gbadopọnna apajlẹ dagbe Jonatani visunnu Ahọlu Sauli tọn tọn. Na tolivivẹ otọ́ etọn tọn wutu, Jonatani hẹn dotẹnmẹ hundote lọ nado jẹ otẹn Sauli tọn mẹ taidi ahọlu de bu. (1 Samuẹli 15:10-29) Be Jonatani duadi na nuhẹnbu etọn wutu wẹ ya? Be e lẹzun awuwhàntọ do Davidi go, yèdọ dawe jọja lọ he na dugán to otẹn etọn mẹ wẹ ya? Dile etlẹ yindọ Jonatani yin mẹho to owhe mẹ bo tlẹ sọgan tindo numimọ hugan Davidi, e gbọn jlẹkaji-ninọ po whiwhẹ po dali setonuna tito Jehovah tọn bosọ gbọn nugbonọ-yinyin dali nọgodona Davidi. (1 Samuẹli 23:16-18) Tintindo oyọnẹn he họnwun gando ojlo Jiwheyẹwhe tọn go podọ ojlonọ-yinyin nado yin mẹmẹglọ hlan ẹn na gọalọna mí ‘ma nado nọ lẹn mídelẹ tọn pọ́n glanglan hugan lehe e jẹ do gba.’—Lomunu lẹ 12:3.

 Jesu plọnmẹ nuhọakuẹ jlẹkaji po whiwhẹ didohia po tọn. E basi dohia ehe tọn gbọn didọ dali dọ to whenuena devi etọn lẹ tin to hùnwhẹ alọwle tọn de tẹnmẹ, yé ma dona nọ de “otẹn daho gbahu” na mẹhe yin nukundeji hugan de sọgan wá podọ yé sọgan jiya winyan tọn nado yì otẹn he yido mẹ. To hinhẹn nuplọnmẹ lọ họnwun taun mẹ, Jesu yidogọ dọmọ: “Na mẹdepope he ze ede daga, na yin zíndai; podọ ewọ he sọ zín ede dai, na yin zizedaga.” (Luku 14:7-11) Mí na yin nuyọnẹntọ nado setonuna ayinamẹ Jesu tọn lẹ podọ nado ‘yí whiwhẹ ayiha tọn do ṣinyọ́n avọ̀ na mídelẹ.’—Kọlọsinu lẹ 3:12; 1 Kọlintinu lẹ 1:31.

Dona Pọndohlan Jlẹkaji Tọn Lẹ

Jlẹkaji po gbigbọ whiwhẹ tọn po tintindo nọ gọalọna devizọnwatọ Jehovah tọn lẹ nado mọ ayajẹ nugbo to lizọnyizọn yetọn mẹ. Mẹho lẹ nọ yọ́n dọnsẹpọ dogọ to whenuena yé gbọn whiwhẹ dali ‘yinuwahẹ apó lọ po awuvẹmẹ po.’ (Owalọ lẹ 20:28, 29) To whelọnu lo mẹhe tin to agun lọ mẹ lẹpo nọ voawu dogọ nado dọho hẹ yé bosọ dín alọgọ yetọn. Gbọnmọ dali agun lọ nọ yin kinkọndopọ to gbigbọ owanyi, zohunhun, po jidedomẹgo tọn po mẹ.

Nukun nujọnu hugan tọn ma yí do pọ́n mídelẹ nọ hẹn mí penugo nado tindo họntọn dagbe lẹ. Jlẹkaji-ninọ po whiwhẹ po na basi hihọ́na mí sọn awuwiwlena gbigbọ agbàwhinwhlẹn tọn mẹ po tintẹnpọn nado hugan mẹdevo lẹ to nuyiwa lẹ mẹ kavi to agbasanu lẹ mẹ po. Jẹhẹnu jijọ-di-Jiwheyẹwhe tọn ehelẹ na gọalọ nado hẹn mí yin mẹtọnhopọntọ dogọ, podọ gbọnmọ dali mí na tin to otẹn dagbe de mẹ nado miọnhomẹna bosọ nọgodona mẹhe tin to nuhudo mẹ lẹ. (Filippinu lẹ 2:3, 4) To whenuena gbẹtọ lẹ yin nuyiwadeji gbọn owanyi po homẹdagbe po dali, yé nọ saba yigbe to aliho dagbe mẹ. Podọ be e mayin haṣinṣan matin ṣejannabi mọnkọtọn wẹ nọ lẹzun dodonu he ji họntọnjihẹmẹ he lodo lẹ nọ yin didoai do ya? Dona nankọtọn die na mí ma gbọn jlẹkaji matindo dali yí nukun nujọnu hugan tọn do pọ́n mídelẹ!—Lomunu lẹ 12:10.

Pọndohlan jlẹkaji tọn gando mídelẹ go sọ nọ hẹn ẹn bọawu nado kẹalọyi nuṣiwa mítọn to whenuena mí ko hẹn homẹgblena mẹdevo. (Matiu 5:23, 24) Ehe nọ dekọtọn do haṣinṣan dagbe lẹ mẹ, bo nọ na dotẹnmẹ whẹgbigbọ po sisi ode awetọ tọn po. Eyin yé yin whiwhẹnọ po jlẹkajinọtọ lẹ po, mẹhe tin to otẹn nukunpedonugo tọn mẹ lẹ, taidi mẹho Klistiani lẹ, tindo dotẹnmẹ hundote nado wà dagbe susu na mẹdevo lẹ. (Howhinwhẹn lẹ 3:27; Matiu 11:29) Gbẹtọ whiwhẹnọ de na mọ ẹn yin nuhe bọawu nado jona mẹdevo he wà ylando do e lẹ ga. (Matiu 6:12-15) E ma na yinuwa zẹjlẹgo hlan awugbopo he mayin nujọnu sọmọ lẹ gba, podọ e na dejido Jehovah go nado didẹ̀ whẹho lẹ he ma sọgan yin vivọjlado to aliho devo depope mẹ.—Psalm 37:5; Howhinwhẹn lẹ 3:5, 6.

Dona daho hugan he nọ yin mimọyi gbọn pọndohlan jlẹkaji po whiwhẹ tọn po tintindo gando mídelẹ go dali wẹ nado duvivi nukundagbe po alọkẹyi Jehovah tọn po. “Jiwheyẹwhe ko diọnukunsọ goyitọ lẹ, bosọ na ojọmiọn ayihawhiwhẹnọ lẹ.” (1 Pita 5:5) Mì gbọ mí ni ma jai jẹ omọ̀ nulinlẹnpọn dọ mí pọnte hugan nuhe mí yin na taun tọn mẹ pọ́n gbede blo. Kakatimọ, mì gbọ mí ni gbọn whiwhẹ dali yọ́n otẹn mítọn to tito he Jehovah zedai lẹ mẹ. Dona daho lẹ tin to sẹdotẹnmẹ na mẹlẹpo he jẹ nubiọtomẹsi ‘whiwhẹnọ yinyin to zọnlinzinzin hẹ Jiwheyẹwhe mẹ’ tọn kọ̀n.

[Yẹdide to weda 22]

Jonatani gbọn whiwhẹ dali nọgodona Davidi