Otàn Gbẹzan Tọn

Hinhẹn Gbẹzan Bọawu Nado Sẹ̀n Jehovah

DILE E YIN DIDỌ GBỌN CLARA GERBER MOYER DALI

Yẹn yin owhe 92 mẹho bo ma sọgan zinzọnlin ganji ba, ṣigba yẹn gbẹsọ tindo ayiha he họnwun, bo nọ flinnu ganji de. Lehe yẹn gọna pẹdido do sọ nado tindo lẹblanulọkẹyi sinsẹ̀nzọnwiwa na Jehovah tọn sọn ovuwhenu gbọ́n! Gbẹzan he bọawu, bo ma gẹdẹ ko yidogọna adọkun enẹ to obá he yiaga tlala mẹ.

YẸN yin jiji to 18 août 1907, to Alliance, Ohio, États-Unis, bo yin mẹho hugan lọ to ovi atọ́n lẹ mẹ. To whenuena yẹn yin owhe ṣinatọ̀n mẹvi, lizọnyizọnwatọ whenu-gigọ́ tọn heyin Biblu Plọntọ lẹ tọn de, dile Kunnudetọ Jehovah tọn lẹ nọ yin yiylọdọ to whenẹnu, kùn kẹkẹ-afọ tọn wá ogle he mẹ mí nọ finyọ́n anọ́sin te mẹ. E dukosọhẹ onọ̀ ṣie, Laura Gerber, to ohọ̀nnu bo kanse eyin e yọ́n nuhewutu oylan yin dotẹnmẹ jodona. Enẹ ko nọ paṣa Mama whepoponu.

To gbèbibiọ to Papa si godo, mẹhe ko yì agbànbẹdotẹn mẹ, Mama basi nuzinzọn bladopọ ṣidopo owe Études des Écritures tọn. Ewọ duvivi ehelẹ tọn bosọ yin whinwhàn sisosiso gbọn nugbo Biblu tọn he plọn e te lẹ dali. E plọn Bladopọ 6, owe La nouvelle création tọn, bosọ mọnukunnujẹ nuhudo lọ na baptẹm Klistiani tọn mẹ hezeheze gbọn yinylọndo-sinmẹ dali. To mayọ́n lehe e sọgan mọ Biblu Plọntọ lẹ do, e biọ to Papa si nado baptizi etọn to otọwhin pẹvi de he tin to ogle lọ mẹ mẹ, dile etlẹ yindọ osun fifá mars 1916 tọn wẹ e yin.

Ojlẹ vude to enẹgodo Mama mọ nujijla de to linlinwe mẹ he to nulila basina hodidọ de to Plitẹnhọ Daughters Veterans tọn mẹ to Alliance. Hodidọ lọ tindo hosọ lọ “Tito sọn Olọn mẹ Wá Heyin Ojlẹ lẹ Tọn.” E yigbe to afọdopolọji, to whenuena e yindọ Bladopọ tintan Études des Écritures tọn tindo hosọ dopolọ taidi hodidọ lọ. Agbànhẹnnu kẹkẹfọnọ lọ yin awuwlena, bọ whẹndo lọ blebu yì opli mítọn tintan gbọn osọ́ po agbànhẹnnu kẹkẹfọnọ lọ po ji. Sọn ojlẹ  enẹ mẹ sọyi mí nọ yì opli lẹ to owhé mẹmẹsunnu lẹ tọn gbè to dimanche po mercredi whèjai lẹ po. Ojlẹ vude to enẹgodo, Mama yin bibaptizi whladopo dogọ gbọn nukunmọnu agun Klistiani tọn de dali. Papa, he nọ hẹn alọnuján po oglezọ́n po to whepoponu, wá tindo ojlo to oplọn Biblu tọn mẹ, podọ e yin bibaptizi owhe kleun delẹ to godo mẹ.

Piplihẹ Mẹhe to Nukọntọ Yin Lẹ

To 10 juin 1917, J. F. Rutherford, azinponọ Ogbẹ́ Watch Tower tọn to whenẹnu, dla Alliance pọ́n nado dọho do hosọ lọ ji “Naegbọn Akọta lẹ Do Nọ Fùnawhàn?” Owhe ṣinẹnẹ mẹvi wẹ yẹn yin bo nọ yì hẹ mẹjitọ ṣie lẹ po nọvisunnu ṣie awe lẹ po, Willie po Charles po. Mí tindo gbẹtọgun dagbe de he hugan mẹplidopọ kanweko. To hodidọ Mẹmẹsunnu Rutherford tọn godo, suhugan mẹhe wá lẹ tọn pli do gbonu Aihundatẹn Columbia tọn nado dè fọto, fie hodidọ etọn yin didọ te. To osẹ he bọdego mẹ, to nọtẹn dopolọ mẹ, A. H. Macmillan na hodidọ de do hosọ lọ ji “Ahọluduta Jiwheyẹwhe Tọn He Jà.” Lẹblanulọkẹyi wẹ e yin nado mọdọ mẹmẹsunnu ehelẹ dla otò pẹvi mítọn pọ́n.

Plidopọ Ayidego Tọn Fliflimẹ Tọn Lẹ

Plidopọ tintan he yẹn yì yin to 1918 to Atwater, Ohio, kilomẹtlu kleun delẹ sọn Alliance. Mama kanse nukunmọnu Ogbẹ́ tọn lẹ to finẹ eyin yẹn ko whẹ́n nado yin bibaptizi. Yẹn tindo numọtolanmẹ dọ yẹn ko basi klandowiwe he sọgbe hlan Jiwheyẹwhe nado wà ojlo etọn, enẹwutu yẹn yin dotẹnmẹna nado yin bibaptizi to azán enẹ gbè to otọwhin de mẹ sẹpọ ogle pomme tọn daho de. Yẹn diọ avọ̀ ṣie lẹ to gòhọ de mẹ he mẹmẹsunnu lẹ ko wleawuna na lẹndai enẹ bosọ yin bibaptizi to tewu hoho, titli he nọ yin dido-yì-họ̀ de mẹ.

To septembre 1919 tọn mẹ, mẹjitọ ṣie lẹ po yẹn po dó pínpàn yì Sandusky, Ohio, to Tandò Erie tọn tó. To finẹ mí dó tọjihun de, podọ to ojlẹ vude godo, mí wá Cedar Point fie plidopọ ayidego tọn mítọn na yin bibasi te. To whenuena mí tọ́nsọn tọjihun lọ mẹ, Núdùdù kleun whèmẹ tọn de tin-to-aimẹ. Yẹn yí blẹdi-ojánọ dopo, ehe yin núdùdù dagbe de na mi to ojlẹ enẹlẹ mẹ. E vivi tlala! Agayiyi pete sọha mẹplidopọ lẹ tọn na plidopọ azán-ṣinatọ̀n tọn mítọn yin 7 000. Zomọ he nọ zegbèyiaga depope matin, enẹwutu yẹn dona dotoai po sọwhiwhe po.

To plidopọ ehe tẹnmẹ linlinnamẹwe he nọ zọnpọ hẹ Atọ̀họ̀-Nuhihọ́ Lọ Tọn, he hosọ etọn yin L’Âge d’Or (Réveillez-vous! todin), yin didetọn. Nado yì plidopọ enẹ, yẹn gọ̀n wehọmẹ osẹ tintan tọn, ṣigba e jẹ na ẹn na taun tọn. Cedar Point yin fie gbọjẹyitọ lẹ nọ wá, podọ yé tindo nudàtọ lẹ to finẹ to nudutẹn lọ he nọ wleawuna núdùdù na afọzedaitọ lẹ. Ṣigba na whẹwhinwhẹ́n delẹ wutu, nudàtọ lọ lẹ po yọnnu he nọ penukundomẹgo lẹ po gbẹ́ azọ́n dai, enẹwutu mẹmẹsunnu Klistiani he tindo numimọ núdùdù didà tọn lẹ jo yede bosọ wleawuna núdùdù na afọzedaitọ lẹ. Na owhe ao susu lẹ to enẹgodo, omẹ Jehovah tọn lẹ nọ wleawuna núdùdù yetọn titi lẹ to plidopọ lẹ po plidopọ agbegbe tọn lẹ po ji.

Mí sọ tindo lẹblanulọkẹyi lọ nado lẹkọyi Cedar Point to septembre 1922 na plidopọ azán-ṣinẹnẹ tọn de he sọha mẹhe wá lẹ tọn hugan 18 000. Finẹ wẹ Mẹmẹsunnu Rutherford na tuli mí nado “lá, lá, lá, Ahọlu lọ po ahọluduta etọn po” te. Ṣigba, lizọnyizọn ṣie, ko bẹjẹeji po mimá alọnuwe pẹvi lẹ po gọna L’Âge d’Or owhe susu lẹ jẹnukọn.

Pinpẹn-Nutọn-Yinyọnẹn na Lizọnyizọn Lọ

To bẹjẹeji 1918 tọn, yẹn tindo mahẹ to alọnuwe lọ La chute de Babylone mimá mẹ hlan glesi kọmẹnu lẹ. Na aimẹ he fá wutu, mí nọ flọmiyọ́n po nake po do adògbẹ́ de mẹ to whégbè bo nọ ze e hẹn do agbànbẹnu-kẹkẹfọnọ lọ mẹ nado hẹn afọ mítọn lẹ hùnmiyọ́n. Mí nọ dó jẹhọnwù po gbakún titli lẹ po, to whenuena e yindọ agbànbẹnu-kẹkẹfọnọ lọ tindo ozà po avọ̀ adàmẹ tọn lẹ po kẹdẹ ṣigba bo ma tindo nuhe sọgan hẹnnu-hùnmiyọ́n depope. Ṣigba enẹlẹ yin ojlẹ ayajẹ tọn lẹ.

To 1920 vọkan vonọtaun Mystère accompli tọn, heyin yiylọdọ ZG, yin awuwlena to wunmẹ linlinnamẹwe tọn mẹ. a Mẹjitọ ṣie lẹ po yẹn po tọ́nyi Alliance po owe ehe po. To azán enẹlẹ mẹ mẹlẹpo nọ yì ohọ̀n lẹ kọ̀n yede ṣokẹdẹ, enẹwutu yẹn yí nuyọnẹn zan bo yawu nọte do awánu de fie gbẹtọ susu sinai do. To whenuena yẹn basi nuzedonukọnnamẹ ṣie godo, yọnnu dopo dọmọ: “Be e mayin hodidọ dagbe vude die he e dọ,” bosọ kẹalọyi owe lọ. Yẹn do ZG 13 gbonu to gbenẹgbe,  yèdọ ojlẹ tintan lọ he yẹn basi nuzedonukọnnamẹ aṣa tọn, he dite sọn whédegbè-jẹ-whédegbè.

To whenuena yẹn tin to ohọ̀ ṣinẹnẹ mẹ to wehọmẹ, Mama bẹ afujezọn bosọ nọ azọ̀nzanji na nuhe hugan osun dopo. Nọviyọnnu ṣie pẹvi pete, Hazel, yin ovi-yẹyẹ de, enẹwutu yẹn doalọtena wehọmẹ nado gọalọ to oglezọ́n mẹ podọ nado penukundo ovi lẹ go. Ṣogan, whẹndo mítọn yí nukun nujọnu tọn do pọ́n nugbo Biblu tọn, podọ mí nọ yì opli agun tọn lẹpo to gbesisọ mẹ.

To 1928 to Oflin Okú Klisti tọn whenu, alọnuwe de he hosọ etọn yin “Où sont les neuf?” yin nina mẹplidopọ lẹpo. E dọhodo Luku 17:11-19 ji, fie Biblu dọ te dọ dopo kẹdẹ to pòtọnọ ao heyin hinhẹnzun wiwe lẹ mẹ wẹ gbọn whiwhẹ dali dopẹna Jesu na azọ̀nhẹngbọ to azọ́njiawu liho. Enẹ whàn ahun ṣie. Yẹn kanse de e, ‘Nawẹ yẹn nọ do pinpẹn-nutọn hia sọ?’

To whenuena e yindọ onú lẹ to yìyì ganji to whégbè todin bọ yẹn tindo agbasalilo bo masọ yin agbàndona, yẹn magbe nado tọ́nsọn whégbè bo biọ sinsẹ̀nzọn gbehosọnalitọ tọn mẹ, dile lizọnyizọn whenu-gigọ́ tọn nọ yin yiylọdọ. Mẹjitọ ṣie lẹ na tuli mi nado wà mọ. Enẹwutu, gbẹdohẹmẹtọ ṣie Agnes Aleta, po yẹn po mọ azọ́ndenamẹ mítọn yí, podọ to 28 août 1928, mí dó pínpàn to ogàn 9:00 whèjai tọn mẹ. Dopodopo mítọn tindo saki tomẹyiyi tọn dopo po saki pẹvi de po he mẹ mí na bẹ owe Biblu tọn mítọn lẹ do. To ohún-glintẹn, nọviyọnnu ṣie lẹ po mẹjitọ ṣie lẹ po to avivi, podọ mílọsu lẹ viavi ga. Yẹn lẹndọ yẹn sọgan nọ ma mọ yé pọ́n gbede ba, to whenuena e yindọ mí yise dọ Amagẹdọni ko sẹpọ. To wunkẹngbe, mí wá fie azọ́ndenamẹ mítọn te to Brooksville, Kentucky.

Mí haya abò pẹvi de to adọtẹn he mẹ núdùdù nọ yin awu etọn wledainamẹ te bosọ họ̀ núdùdù panu mẹ tọn lẹ bosọ nọ basi blẹdi-ojánọ lẹ na mídelẹ. Egbesọegbesọ mí nọ gbọn ofi voovo lẹ, bọ mẹdopodopo nọ wazọ́n bo nọ to owe bladopọ atọ́n lẹ zedonukọnna whétọ lẹ na nunina dọla 1,98 Amelika tọn. Vudevude mí wazọ́n to filẹpo to otò lọ mẹ, bo dukosọhẹ gbẹtọ susu lẹ he tindo ojlo tlala to Biblu mẹ.

To nudi osun atọ̀n mẹ, mí ko dla mẹlẹpo pọ́n to otò lọ mẹ podọ to lẹdo Brooksville tọn mẹ podọ to Augusta. Enẹwutu mí sẹtẹn nado wazọ́n to otò Maysville tọn lẹ mẹ, to Paris, po Richmond po. To owhe atọ̀n he bọdego lẹ whenu, mí wazọ́n to aigba-denamẹ susu lẹ ji to Kentucky fie agun depope matin te. Mí nọ saba yin godonọna gbọn họntọn lẹ po hagbẹ whẹndo tọn lẹ po dali he nọ kùnhun wá sọn Ohio nado kọnawudopọ hẹ mí to lizọnyizọn lọ mẹ na osẹ dopo kavi humọ to whedelẹnu.

Plidopọ Ayidego Tọn Devo Lẹ

Plidopọ lọ to Columbus, Ohio, to 24-30 juillet 1931, yin ayidego tọn nugbonugbo. Finẹ wẹ e yin lilá te dọ mí na yin yinyọnẹn gbọn oyín sinai do Biblu ji lọ dali yèdọ Kunnudetọ Jehovah tọn lẹ. (Isaia 43:12) Jẹnukọnna enẹ, eyin gbẹtọ lẹ kàn sinsẹ̀n he mẹ mí tin te sè, mí nọ dọ dọ, “Biblu Plọntọ Akọjọpli tọn lẹ.” Ṣigba enẹ na taun tọn ma nọ hẹn mí gbọnvo ganji gba, to whenuena e yindọ Biblu plọntọ lẹ tin he nọ kọnawudopọ hẹ pipli sinsẹ̀n tọn voovo devo lẹ.

Gbẹdohẹmẹtọ ṣie, Agnes, ko wlealọ, podọ yẹn tin ṣokẹdẹ; enẹwutu homẹ ṣie hùn tlala to whenuena e yin lilá dọ mẹhe to azọ́nwatọgbẹ́ gbehosọnalitọ de dín lẹ dona wá nọtẹn taun de mẹ. To finẹ yẹn dukosọhẹ Bertha po Elsie Garty po gọna Bessie Ensminger. Yé tindo mọto awe bo to mẹmẹyọnnu gbehosọnalitọ ẹnẹtọ de dín nado wazọ́n hẹ yé. Dile etlẹ yindọ mí ma ko dukosọ pọ́n gbede, mí tọ́nsọn plidopọ lọ ji dopọ.

To alunlun mẹ mí wazọ́n to ayimatẹn Pennsylvanie tọn lẹpo mẹ. Enẹgodo, dile ojlẹ awewe tọn dọnsẹpọ, mí biọ azọndenamẹ do ayimatẹn hùwaji tọn he hlá lẹ mẹ heyin Caroline du Nord, Virginie, po Maryland tọn po. To amàkikọ-whenu mí lẹkọwa agewaji. Enẹwẹ yin aṣa gbehosọnalitọ lẹ tọn to whenẹnu. To 1934, John Booth po Rudolph Abbuhl po, he hodo aṣa ehe, plan Ralph Moyer po nọvisunnu etọn pẹvi Willard po yì Hazard, to Kentucky.

Yẹn ko dukosọhẹ Ralph to ninọmẹ susu lẹ mẹ, podọ mí jẹakọ ganji to plidopọ daho lọ whenu to Washington, D.C., heyin bibasi to 30 mai-3 juin 1935. Ralph po yẹn po sinai dopọ to gbonu to whenuena hodidọ lọ to yinyin didọ do “gbẹtọgun daho,” kavi “gbẹtọ susugege” ji. (Osọhia 7:9-14) Kakajẹ whenẹnu mí yise dọ mẹhe yin gbẹtọgun daho lọ lẹ yin hagbẹ olọn mẹ tọn lẹ he mayin nugbonọ sọ 144 000 lẹ. (Osọhia 14:1-3) Enẹwutu yẹn ma jlo nado yin dopo to yé mẹ gba!

To whenuena Mẹmẹsunnu Rutherford basi  zẹẹmẹ dọ mẹhe yin gbẹtọgun daho lọ lẹ yin hagbẹ nugbonọ aigba ji tọn he lùn Amagẹdọni tọ́n lẹ, e paṣa mẹsusu. Enẹgodo e basi oylọna mẹhe yin gbẹtọgun daho lọ lẹ nado fọ́nṣite. Yẹn ma fọ́nṣite gba, ṣigba Ralph wà mọ. To godo mẹ, onú lẹ họnwun dogọ to ayiha ṣie mẹ, enẹwutu 1935 wẹ yin owhe godo tọn he mẹ yẹn tindo mahẹ to yẹhiadonu akla po ovẹn po tọn mẹ to Oflin okú Klisti tọn tẹnmẹ. Ṣigba, Mama zindonukọn nado to mahẹ tindo kakajẹ okú etọn whenu to novembre 1957.

Gbẹdohẹmẹtọ Tẹgbẹ̀ Tọn De

Ralph po yẹn po jẹ wekanhlan mídelẹ ji. Yẹn to sinsẹ̀nzọnwà to Tandò Placid, New York tọn, podọ ewọ tin to Pennsylvanie. To 1936 e gbá adọtẹn pẹvi he nọ yin tẹnsẹna de he e sọgan yí mọto etọn do dọ̀n. E sẹtẹnna ẹn sọn Pottstown, Pennsylvanie, wá Newark, New Jersey, na plidopọ heyin bibasi to finẹ to 16-18 octobre. To tito-to-whinnu lọ godo to whèjai dopo, susu to mí mẹhe yin gbehosọnalitọ lẹ mẹ yì nado pọ́n adọtẹn he nọ yin tẹnsẹna yọyọ Ralph tọn. Ewọ po yẹn po tin to ote to adọtẹn he nọ yin tẹnsẹna lọ mẹ to osin-nanu pẹvi heyin awuwlena de pá to whenuena e kanse dọ, “Be hiẹ yiwanna adọtẹn he nọ yin tẹnsẹna ehe ya?”

To whenuena yẹn yí ota do yigbe, e kanse dọ, “Be hiẹ jlo nado nọ e mẹ ya?”

“Mọwẹ,” wẹ yẹn yigbe dọ, podọ e donù-nugo na mi to aliho dagbe mẹ he yẹn ma sọgan wọnji pọ́n gbede gba. Azán kleun delẹ godo, mí mọ kandai alọwle tọn yí. To 19 octobre, yèdọ wunkẹngbe plidopọ lọ tọn, mí yì Brooklyn bosọ disa gbọn wezintẹn Ogbẹ́ Watch Tower tọn. Enẹgodo mí biọ aigba-denamẹ azọ́ndenamẹ tọn de. Grant Suiter wẹ nọ penukundo aigba-denamẹ lẹ go, podọ e kàn mẹhe to na wazọ́n to e ji se. Ralph dọ dọ, “Mí na wazọ́n to e ji eyin mí sọgan wlealọ.”

Mẹmẹsunnu Suiter yigbe dọ, “Eyin mì lẹkọwa to ogàn 5:00 whèjai tọn mẹ, mí sọgan dọhodeji.” Enẹwutu to whèjai enẹ mí wlealọ to owhé Kunnudetọ de tọn gbè to Brooklyn Heights. Mí dùnú hẹ họntọn delẹ to núdùdù satẹn lẹdo lọ mẹ tọn de podọ to enẹgodo do ahihún wá adọtẹn he nọ yin tẹnsẹna Ralph tọn mẹ to Newark, New Jersey.

Ojlẹ vude to enẹgodo, mí jẹ ali ji jei Heathsville, Virginie, heyin azọ́ndenamẹ gbehosọnalitọ tọn mítọn tintan dopọ. Mí wazọ́n to Northumberland County podọ to enẹgodo sẹtẹn jẹ Fulton po aigba-denamẹ Franklin tọn lẹ po ji to Pennsylvanie. To 1939, Ralph yin oylọ-basina nado wazọ́n pọ̀nla tọn, yèdọ nuwiwa de to ehe mẹ mí na nọ dla sọha agun delẹ tọn pọ́n sọn ojlẹ de mẹ jẹ devo mẹ. Mí wadevizọn na agun lẹ to ayimatẹn Tennessee tọn mẹ. To owhe he bọdego mẹ visunnu mítọn, Allen, yin jiji, podọ to 1941 azọ́n pọ̀nla tọn doalọte. To enẹgodo mí yin azọ́ndena hlan Marion, Virginie, taidi gbehosọnalitọ titengbe lẹ. To azán enẹlẹ mẹ, enẹ zẹẹmẹdo ganmẹ 200 yiyizan to sunmẹ to lizọnyizọn lọ mẹ.

Vọjlado lẹ Bibasi

To 1943, yẹn mọ ẹn yin dandannu nado doalọtena lizọnyizọn gbehosọnalitọ titengbe tọn. Adọtẹn he nọ yin tẹnsẹna pẹvi de mẹ ninọ, nukunpipedo ovivu de go, awuwiwlena núdùdù, mimọdọ mímẹpo do avọ̀ he mẹ́n lẹ, po nudi ganmẹ 60 yiyizan to lizọnyizọn lọ mẹ to osun  dopodopo mẹ po wẹ nuhe yẹn sọgan wà lẹpo. Ṣigba Ralph zindonukọn taidi gbehosọnalitọ titengbe de.

Mí lẹkọ wá Alliance, Ohio, to 1945, bo sà adọtẹn he nọ yin tẹnsẹna lọ he ko yin owhé mítọn na owhe ṣinẹnẹ, bo sẹtẹn wá ogle mẹ hẹ mẹjitọ ṣie lẹ. To finẹ, to ohọ̀ mítọn nukọn, wẹ viyọnnu mítọn, Rebekah, yin jiji te. Ralph mọ azọ́n whenu-gli tọn to otò lọ mẹ bosọ zindonukọn taidi gbehosọnalitọ whepoponu tọn de. Yẹn nọ wazọ́n to ogle mẹ bo nọ wà nuhe go yẹn pé lẹpo nado gọalọna ẹn nado zindonukọn to gbehosọnalitọ bibasi mẹ. Dile etlẹ yindọ whẹndo ṣie na mí aigba po ohọ̀ de po vọ́nu, Ralph dọ̀n-yonu-dogodo. E ma jlo nado yin agbàndona na e nido sọgan doafọna dagbenu Ahọluduta tọn lẹ to gigọ́mẹ dogọ.

To 1950 mí diọada jẹ Pottstown, Pennsylvanie, bosọ haya ohọ̀ de yin dọla 25 Amelika tọn na osun dopo. Na nuhe hugan owhe 30 he bọdego lẹ, họ̀haya-kuẹ lọ yiaga na dọla 75 Amelika tọn poun. Mí tindo numọtolanmẹ dọ Jehovah to alọgọna mí nado hẹn gbẹzan mítọn bọawu. (Matiu 6:31-33) Ralph nọ wazọ́n na azán atọ̀n to osẹ mẹ taidi dàpatọ. To osẹ lẹpo mẹ mí nọ plọn Biblu hẹ ovi mítọn awe lẹ, nọ yì opli agun tọn lẹ, bosọ nọ dọyẹwheho wẹndagbe Ahọluduta lọ tọn taidi whẹndo de. Ralph wadevizọn taidi nugopọntọ azinponọ na agun lẹdo lọ mẹ tọn. Gbọn hinhẹn gbẹzan mítọn bọawu dali, mí penugo nado wà nususu to sinsẹ̀nzọn Jehovah tọn mẹ.

Alọwlemẹ Vivẹ Ṣie Hinhẹnbu

To 17 mai 1981, mí tin to aisinsin to Plitẹnhọ Ahọluduta tọn mẹ, bo to todoaina hodidọ gbangba tọn de. Ralph tindo numọtolanmẹ agbasamalo tọn, bo zinzọnlin yì plitẹnhọ lọ godo, bo yí wekanhlanmẹ de na aisinnunamẹtọ de nado yí na mi he to didọ dọ emi ko to whégbè yì. Ralph ma nọ wà mọ dai enẹwutu yẹn biọ to mẹde si nado kùn mi yì whégbè to afọdopolọji. Nujẹmẹji sinsinyẹn de hù Ralph to ganhiho dopo gblamẹ. To vivọnu oplọn Atọ̀họ̀-Nuhihọ́ Lọ Tọn to afọnnu enẹ, e yin lilá hlan agun lọ dọ ewọ yin matintọ.

To osun enẹ mẹ Ralph ko yí nuhe hugan ganmẹ 50 zan to lizọnyizọn lọ mẹ. Yanwle sinsẹ̀nzọn whenu-gigọ́ tọn etọn taidi gbehosọnalitọ de dẹ̀n hugan owhe 46. E ko deanana plọnmẹ Biblu lẹ hẹ gbẹtọ he hugan kanweko he wá lẹzun Kunnudetọ Jehovah tọn he ko yí baptẹm lẹ. Dona gbigbọmẹ tọn he mí mọyi lẹ jẹ na avọ́sinsan depope he mí basi to owhe lẹ gblamẹ.

Pẹdido na Lẹblanulọkẹyi Ṣie Lẹ

Na owhe 18 he wayi lẹ, yẹn ko to ninọ̀ na dee, bo nọ yì opli lẹ, dọyẹwheho na mẹdevo lẹ dile yẹn penugo do, bo nọ plọn Ohó Jiwheyẹwhe tọn. Todin yẹn nọ nọ̀ owhé heyin awuwlena na tovi mẹhomẹ lẹ de gbè. Yẹn tindo nuyizan owhlẹ tọn kleun delẹ bo magbe ma nado tindo televiziọn. Ṣigba gbẹzan ṣie gọ́ bosọ yin adọkunnọ to gbigbọ-liho. Mẹjitọ ṣie lẹ po nọvisunnu ṣie awe lẹ po yin nugbonọ kakajẹ okú yetọn whenu, podọ nọviyọnnu ṣie awe lẹ zindonukọn po nugbonọ-yinyin po to aliho nugbo tọn ji.

Yẹn jaya dọ visunnu ṣie, Allen, to sinsẹ̀nzọnwa taidi mẹho Klistiani de. Na owhe susu lẹ e ko wazọ́n to nukunpipedo zomọ gbèzeyiaga tọn lẹ go na Plitẹnhọ Ahọluduta tọn po Plitẹnhọ Plidopọ tọn lẹ po bosọ wazọ́n to azọ́nwatẹn he nọ penukundo zomọ gbèzeyiaga tọn go to plidopọ alunlun whenu tọn lẹ. Asi etọn yin devizọnwatọ nugbonọ Jiwheyẹwhe tọn de, podọ visunnu yetọn awe lẹ to devizọnwa taidi mẹho lẹ. Viyọnnu ṣie, Rebekah Karres, ko yí hugan owhe 35 zan to lizọnyizọn whenu-gigọ́ tọn mẹ, gọna owhe ẹnẹ to tatọ-tẹnnọ aihọn tọn heyin Kunnudetọ Jehovah tọn lẹ tọn mẹ to Brooklyn. Ewọ po asu etọn po ko yí owhe 25 he wayi lẹ zan to azọ́n tomẹyiyi tọn mẹ to awà voovo États-Unis tọn lẹ mẹ.

Jesu dọ dọ Ahọluduta lọ taidi adọkun whiwhla de he sọgan yin mimọ. (Matiu 13:44) Yẹn dopẹ́ dọ whẹndo ṣie mọ adọkun enẹ to owhe susu lẹ die wayi. Lẹblanulọkẹyi nankọtọn die nado pọ́n godo hlan nuhe hugan owhe 80 devizọnwiwa klandowiwe tọn hlan Jiwheyẹwhe—bo ma yin hinhẹn jẹflumẹ paali! Eyin yẹn sọgan yí gbẹzan ṣie zan whladopo dogọ wẹ, na nugbo tọn, yẹn na yí ì zan to aliho dopolọ mẹ, na ‘dagbewanyi Jiwheyẹwhe tọn pọnte hugan ogbẹ̀ lọsu’ wutu.—Psalm 63:3.

[Nudọnamẹ Odò Tọn]

[Yẹdide to weda 23]

Mí sè hodidọ Mẹmẹsunnu Rutherford tọn to 1917 to Alliance, Ohio

[Yẹdide to weda 23]

Po Ralph po to adọtẹn he nọ yin tẹnsẹna he e gbá lọ nukọn

[Yẹdide to weda 24]

Po ovi ṣie awe lẹ po to egbehe