Nuhudo Tin Taun Na Homẹmiọnnamẹ!
Nuhudo Tin Taun Na Homẹmiọnnamẹ!
“Pọ́n dasin yé he yè to awusinyẹnna lẹ tọn, yé masọ tindo homẹmiọnnamẹtọ; podọ to awusinyẹnnamẹtọ yetọn si wẹ huhlọn te; [bọ yé ma nado, NW ] tindo homẹmiọnnamẹtọ.”—YẸWHEHODỌTỌ 4:1.
BE HIẸ to homẹmiọnnamẹ dín wẹ ya? Be hiẹ tindo ojlo vẹkuvẹku na asisa homẹmiọnnamẹ tọn vude nado jugbọn aslọ titli todido matindo tọn mẹ ya? Be hiẹ to ojlo vẹkuvẹku vude tindo na homẹmiọnnamẹ nado sọgan hẹn gbẹzan he ko yin hinhẹngble gbọn yajiji vẹadi po numimọ ylankan lẹ po dali pọnte ya?
To ojlẹ de mẹ kavi devo mẹ, mímẹpo nọ tindo nuhudo homẹmiọnnamẹ po tulinamẹ tọn po tlala. Ehe yinmọ na onú susu wẹ tin to gbẹ̀mẹ he nọ hẹn awubla wá wutu. Mímẹpo nọ tindo nuhudo hihọ́-basinamẹ, awuyadomẹ, po mẹdọndogo po tọn. Mẹdelẹ to mí mẹ ko poyọnho podọ ma hùnhomẹ gando enẹ go gba. Mẹdevo lẹ ko yin hinhẹn jẹflumẹ sisosiso dọ gbẹninọ ma ko dekọtọn do nuhe yè donukun mẹ gba. Ṣogan, mẹdevo lẹ ko yin budona gbọn linlin de he wá sọn azọ́nwatẹn lẹnunnuyọnẹn wánvú he nọ hẹn azọ̀n wá tọn de mẹ dali.
Humọ, omẹ vude wẹ na dọnnu dọ nujijọ lẹ to ojlẹ mítọn mẹ ko wleawuna nuhudo daho de na homẹmiọnnamẹ po todido po. To owhe kanweko he wayi lọ kẹdẹ whenu, hugan gbẹtọ livi kanweko wẹ ko kú to awhàn mẹ. a Diblayin dọ yemẹpo wẹ jo whẹndo he to awubla de do godo—onọ̀ po otọ́ lẹ po, nọviyọnnu po nọvisunnu lẹ po, asuṣiọsi po tọṣiọvi lẹ po—he tin to nuhudo homẹmiọnnamẹ tọn mẹ tlala. To egbehe, hugan gbẹtọ liva dopo wẹ to gbẹnọ to ohẹ́n klókló mẹ. Odaa sọha mẹhe tin to aihọn mẹ lẹ tọn wẹ ma nọ mọ nukunpedomẹgo dotowhé tọn po amasin dandan tọn lẹ po. To tòhomẹ-liho otò daho he ko yin hinhẹnflu lẹ tọn ji wẹ ovi livi susu he ko yin gbigbẹdai lẹ to fuflú dánpe gbọn, he suhugan yetọn nọ zan amasin adínọ lẹ bosọ nọ lọga. Fibẹtado-dintọ livi susu lẹ wẹ to gbẹnọ to ninọmẹ awubla tọn mẹ to osla he dobunamẹ lẹ mẹ.
Ṣigba, sọha lẹ—dile yé tlẹ sọgan jẹna ayidego do—ma nọ do awufiẹsa po yasanamẹ mẹdopodopo lẹ tọn po he mẹdelẹ to numimọ etọn tindo to gbẹzan mẹdetiti tọn yetọn mẹ hia to gigọ́mẹ gba. Di dohia, lẹnnupọndo Svetlana, yọnnu jọja de sọn Balkan heyin jiji do ohẹ́n klókló mẹ ji. b E dọmọ: “Nado sọgan mọ akuẹ, yẹn yin didohlan gbonu gbọn mẹjitọ ṣie lẹ dali nado nọ biọnu kavi jẹajo. Gbẹzan whẹndo tọn gble jẹ obá de mẹ sọmọ bọ yẹn yin zinzanhẹ gbọn hẹnnumẹ dali. Yẹn mọ azọ́n to núdùdù-satẹn de, podọ onọ̀ ṣie, he nọ yí akuẹ he yẹn to yíyí lọ dọ dọ eyin yẹn hẹn azọ́n ṣie bu gbede, emi na hù emide. Ehe lẹpo plan mi biọ gbẹzan galilọ tọn mẹ. Yẹn yin owhe 13-mẹvi poun. To madẹnmẹ, yẹn mọho bosọ dè ohò lọ. To owhe 15-mẹvi mẹ, yẹn taidi owhe 30-mẹvi de.”
Laimonis, heyin sunnu jọja de sọn Latvia, dọho gando nuhudo na homẹmiọnnamẹ go podọ do oflin todido matindo tọn lẹ he hẹn ẹn nado tindo numọtolanmẹ flumẹjijẹ tọn lẹ ji. To owhe 29-mẹvi mẹ, e basi asidan mọto tọn de he hẹn ẹn kúawu sọn alinkàn yido. E tindo numọtolanmẹ todido matindo tọn bosọ lẹhlan ahàn sinsinyẹn kọ̀n. Owhe atọ́n to godo mẹ e wá tin to ninọmẹ todido matindo tọn mẹ mlẹnmlẹn—yèdọ awukuzọ̀nnọ po ahànnumunọ de po he ma tindo sọgodo depope. Fie wẹ e sọgan mọ homẹmiọnnamẹ te?
Kavi lẹnnupọndo Angie ji. Asu etọn tindo mẹzizẹ apọ̀nmẹ tọn atọ̀n he to tintan whenu ko hẹn ẹn kúawu jẹ obá de mẹ. Enẹgodo, owhe atọ́n jẹgodona mẹzizẹ godo tọn lọ, e basi asidan sinsinyẹn de, yèdọ dehe sọgan ko hù i. Dile asi etọn biọ abò nujijọ ajiji dotowhé tọn lọ mẹ bo mọ asu etọn to aimimlọn bo ko dakú na awugble sinsinyẹn ota tọn he e tindo wutu, e yọnẹn dọ nugbajẹmẹji tin to nukọn. Sọgodo ewọ po whẹndo etọn po tọn na tindo nuhahun. Nawẹ e sọgan mọ godonọnamẹ po tulinamẹ po gbọn?
Na Pat, azán awéwé tọn de taidi nuhe bẹjẹeji ganji to owhe vude lẹ die wayi. Ṣigba, e ko wọnji azán atọ̀n he bọdego lẹ go mlẹnmlẹn. Asu etọn dọna ẹn to godo mẹ dọ to whenuena e ko tindo awufiẹsa sinsinyẹn akọ́nnu tọn de godo, ahun etọn doalọtena hihò mlẹnmlẹn. Ahun etọn jẹ hihò ji bléblé bo mayin to gbesisọmẹ ba, podọ to enẹgodo e doalọtena hihò mlẹnmlẹn. Gbigbọ etọn doalọte. “Yẹn ko kú na taun tọn to pọndohlan dotozọnwiwa tọn mẹ,” wẹ Pat dọ. Ṣigba e lùntọ́n mọmọ. Gando dotowhé ninọ ojlẹ dindẹn tọn etọn go, e dọmọ: “Yẹn nọ yin budona dogbọn mẹtẹnpọn voovo dotowhé tọn lẹ dali, titengbe to whenuena yé tẹnpọn nado hẹn ahun ṣie nado hò bléblé bosọ doalọte, dile e ko nọ wà do dai.” Etẹwẹ sọgan wleawuna homẹmiọnnamẹ po kọgbọ he e tindo nuhudo etọn to ojlẹ awusinyẹn tọn ehe mẹ po na ẹn?
Joe po Rebecca po hẹn visunnu owhe-19 mẹ tọn yetọn bu to asidan mọto tọn de mẹ. “Mí ma ko pehẹ nude he nọ và mẹ sudo sọmọ pọ́n gbede gba,” wẹ yé dọ. “Dile etlẹ yindọ, to ojlẹ he wayi mẹ, mí ko nọ aluẹmẹ hẹ mẹdevo lẹ do nuhẹnbu yetọn lẹ ji, na nugbo tọn mí ma tindo numọtolanmẹ awufiẹsa sinsinyẹn ahun mẹ tọn he mí tindo todin gba.” Etẹwẹ sọgan de “awufiẹsa sinsinyẹn ahun mẹ tọn”—yèdọ awubla zẹjlẹgo na mẹyiwanna tlala de hinhẹnbu mọnkọtọn pò?
Na nugbo tọn, dopodopo omẹ ehelẹ tọn, po livi susu mẹdevo lẹ tọn po, ko mọ asisa homẹmiọnnamẹ po homẹfanamẹ tọn po he yiaga hugan de. Nado mọ lehe hiẹ lọsu sọgan duale sọn asisa enẹ mẹ do, jaale bo hia yinukọn dogọ.
[Nudọnamẹ Odò Tọn]
a Sọha taun awhànfuntọ po omẹ paa he ko kú lẹ tọn po mayin yinyọnẹn gba. Di apajlẹ, owe Facts About the American Wars 1998 tọn doayi e go gando Wẹkẹ-Whàn II kẹdẹ go dọmọ: “Suhugan asisa lẹ tọn dọ lẹndopọ sọha mẹhe kú na Wẹkẹ-Whàn II wutu (awhànfuntọ po gbẹtọ paa lẹ po) nado yin livi 50 ṣigba mẹsusu he ko dindona whẹho lọ kitokito lẹ yise dọ sọha taun lọ yiaga hugan mọ tlala—yèdọ yì awe sọha enẹ tọn.”
b Yinkọ lẹ ko yin didiọ.
[Asisa Yẹdide tọn to weda 3]
UNITED NATIONS/PHOTO BY J. K. ISAAC
UN PHOTO 146150 BY O. MONSEN