Owe Wẹndagbe Tọn lẹ—Nudindọn lọ Zindonukọn

Be linlin Wẹndagbe lẹ tọn gando jiji Jesu Klisti tọn go yin nugbo ya?

Be e dọ Yẹwheho to Osó ji ya?

Be Jesu yin finfọnsọnku nugbonugbo?

Be e dọ na taun tọn dọ: “Yẹn wẹ aliho lọ, nugbo, po ogbẹ̀ po” ya?—JOHANU 14:6.

WHẸHO ehe nkọtọn lẹ ko yin hodọdeji gbọn nudi weyọnẹntọ 80 delẹ dali to Opli Nupinplọn gando Jesu go tọn de tẹnmẹ, he ko nọ yin bibasi whla awe to owhe dopo mẹ sọn 1985 gbọ́n. Pipli weyọnẹntọ lẹ tọn ehe ko na gblọndo na kanbiọ mọnkọtọn lẹ to aliho nubajonọmẹ tọn de mẹ. Mahẹtindotọ lẹ to Opli Nupinplọn lọ tọn mẹ ko blavo do hodidọ dopodopo he Wẹndagbe lẹ dohia dọ Jesu wẹ dọ lẹ ji. Vòbla-wema vẹẹ de nọ do linlẹn lọ hia dọ hodidọ lọ yin didọ gbọn Jesu dali na nugbo tọn. Vòbla-wema vẹẹ-ṣẹṣẹ zẹẹmẹdo dọ hodidọ lọ taidi nude he Jesu  sọgan ko dọ. Vòbla-wema afín-sinmẹ tọn nọ dohia dọ linlẹn lọ lẹ sọgan sẹpọ enẹ heyin Jesu tọn lẹ, ṣigba hodidọ lọ lẹ ma wá sọn ewọ dè gba. Vòbla-wema yuu de yin dehe ma sọgbe mlẹnmlẹn, bo to didohia dọ hodidọ lọ yin didetọn sọn aṣa godo mẹ tọn mẹ.

To aliho nuyiwa tọn ehe hihodo mẹ, mahẹtindotọ lẹ to Opli Nupinplọn gando Jesu go tọn mẹ ko gbẹ́ nuagokun ẹnẹ heyin finfọndote to kanbiọ liho to bẹjẹeji lẹpo dai. Na nugbo tọn, yé ko ze vòbla-wema yuu daga na 82 to kanweko ji na hogbe he owe Wẹndagbe tọn lẹ dọ Jesu dọ lẹ. Sọgbe hẹ yé, 16 to kanweko ji nujijọ heyin didọ gando Jesu go to owe Wẹndagbe tọn lẹ po owe devo lẹ po mẹ tọn poun wẹ sọawuhia nado sọgbe.

Homọdọdo owe Wẹndagbe tọn lẹ go mọnkọtọn mayin onú yọyọ gba. Agọjẹdonu sinsinyẹn de do owe Wẹndagbe tọn lẹ sọawuhia to 1774 to whenuena alọnuwe-hihia weda 1 400 tọn de gbọn Hermann Reimarus dali, heyin mẹplọntọ wehọmẹ daho tọn na ogbè Whèzẹtẹn tọn lẹ to Hamburg, Allemagne, yin zinzinjẹgbonu to okú etọn godo. To e mẹ Reimarus do ayihaawe tintindo titengbe de hia gando gbesisọ hẹ whenuho owe Wẹndagbe tọn lẹ go. Tadona etọn lẹ yin zize sinai do nugbejepọn ogbè tọn po nuhe taidi tasọdonanu he yin mimọ to linlin Wẹndagbe tọn ẹnẹ lẹ mẹ heyin gbẹzan Jesu tọn lẹ ji. Sọn whenẹnu gbọ́n, homọdọdonugotọ lẹ ko nọ saba do ayihaawe tintindo hia gando gbesisọ-yinyin owe Wẹndagbe tọn lẹ go, bo nọ de jidide he gbẹtọ paa lẹ tindo to nukinkan ehelẹ mẹ pò jẹ obá de mẹ.

Onú dopo he gbayipe to weyọnẹntọ mọnkọtọn lẹ ṣẹnṣẹn wẹ yindọ yé nọ pọ́n kandai owe Wẹndagbe tọn lẹ hlan taidi whenuho sinsẹ̀n tọn heyin jijodai gbọn omẹ voovo lẹ dali. Kanbiọ taun heyin finfọndote gbọn weyọnẹntọ ayihaawe tindotọ lẹ dali lẹ wẹ: Be nuyise yetọn lẹ sọgan ko hẹn kinkantọ owe Wẹndagbe ẹnẹ lẹ tọn lẹ nado hẹn nugbo taun lọ lẹ yọnwhanpẹ dogọ wẹ ya? Be whẹho tonudidọ tọn he tin to lẹdo Klistiani fliflimẹ tọn lẹ mẹ tlẹ hẹn yé nado kàn kavi yidogọna otàn Jesu tọn wẹ ya? Adà owe Wẹndagbe tọn lẹ tẹwẹ e yọnbasi dọ yé ni yin linlin tlọlọ lẹ kakati ni yin otangblo lẹ?

Mẹhe yin pinpọn e go whẹ́n to lẹdo mẹhe ma yise dọ Jiwheyẹwhe tin kavi ma tindo yise to sinsẹ̀n mẹ lẹ tọn de mẹ nọ yise dọ Biblu—gọna Wẹndagbe he e bẹhẹn lẹ—yin owe de he gọna otangblo lẹ. Ṣogan mẹdevo lẹ nọ yin hinhẹn gbọjọ gbọn whenuho hùnsọndai, kọgbidinamẹ, kinklan, po walọyizan jijọ-madi-Jiwheyẹwhe Mẹylọhodotọklisti tọn po dali. Omẹ mọnkọtọn lẹ ma mọ whẹwhinwhẹ́n depope na ayidonugo depope nina hlan nukinkan he nọ yin pinpọnhlan taidi onú wiwe de to Mẹylọhodotọklisti mẹ lẹ gba. Numọtolanmẹ yetọn wẹ yindọ owe de he ko de sinsẹ̀n yẹnuwiwa tọn de tọ́n ma sọgan yin onú devo de hugan otangblo tata lẹ gba.

Etẹwẹ hiẹ lẹn? Be hiẹ dona dike bọ weyọnẹntọ delẹ he tindo ayihaawe gando gbesisọ hẹ whenuho owe Wẹndagbe tọn lẹ go ni dike ayihaawe mọnkọtọn lẹ ni fọndote to ayiha hiẹ lọsu tọn mẹ wẹ ya? To whenuena hiẹ sè nulila lẹ gando nudindọn otangblo-yinyin tọn go gbọn Wẹndagbe kàntọ lẹ dali, be hiẹ na dike ehe ni hẹn jidide towe to nukinkan yetọn lẹ mẹ nado depò wẹ ya? Be kandai jijọ-madi-Jiwheyẹwhe Mẹylọhodotọklisti tọn na hẹn we nado tindo ayihaawe gando nugbo-yinyin owe Wẹndagbe tọn lẹ go wẹ ya? Mí basi oylọna we nado gbadopọnna delẹ to nugbo lọ lẹ mẹ.

[Yẹdide to weda 4]

Be otangblo wẹ owe Wẹndagbe tọn lẹ bẹhẹn kavi nugbo lẹ?

[Asisa Yẹdide Tọn]

Jesu to Zọnlinzin to Ohù ji/The Doré Bible Illustrations/Dover Publications

[Yẹdide/Asisa Yẹdide tọn to weda 3]

Background, weda 3-5 po 8 po: Courtesy of the Freer Gallery of Art, Smithsonian Institution, Washington, D.C.