Payi Ohó Dọdai Jiwheyẹwhe Tọn Na Azán Mítọn Gbè Go
Payi Ohó Dọdai Jiwheyẹwhe Tọn Na Azán Mítọn Gbè Go
“Tunwun, hiẹ visunnu gbẹtọ tọn E; na numimọ lọ tin hlan ojlẹ opodo tọn.”—DANIẸLI 8:17.
1. Etẹwẹ Jehovah jlo dọ gbẹtọvi lẹpo ni yọnẹn gando azán mítọn go?
JEHOVAH ma nọ yí oyọnẹn nujijọ sọgodo tọn lẹ whlá do ede dè gba. Kakatimọ, ewọ yin Dehiatọ aṣli lẹ tọn. Na nugbo tọn, e jlo dọ mímẹpo ni yọnẹn dọ mí ko biọ “ojlẹ opodo lọ tọn mẹ sisosiso.” Linlin titengbe nankọ die enẹ yin na gbẹtọ liva donu ṣidopo he to gbẹnọ to aigba ji todin lẹ!
2. Naegbọn gbẹtọ lẹ do yin ahunmẹduna gando sọgodo gbẹtọvi tọn go?
2 Be nupaṣamẹ de wẹ e yin dọ aihọn ylankan ehe ko sẹpọ vivọnu etọn ya? Gbẹtọ sọgan zinzọnlin to osun mẹ, ṣigba to ofi susu e ma sọgan disà to tòhomẹ-liho lẹ ji to planẹti ehe ji matin obu gba. E sọgan bẹ nuyizan zomọ egbezangbe tọn lẹ gọ́ owhé de, ṣigba e ma sọgan doalọtena agayiyi kinklan whẹndo lẹ tọn gba. Podọ e sọgan wleawuna zomọ nudọnamẹ sẹdo tọn lẹ, ṣigba e ma sọgan plọn gbẹtọ lẹ nado nọpọ́ to jijọho mẹ gba. Awugbopo ehelẹ nọgodona kunnudenu susugege Owe-wiwe lẹ tọn dọ mí to gbẹnọ to ojlẹ opodo lọ tọn mẹ.
3. Whetẹnu wẹ hogbe lọ “ojlẹ opodo lọ tọn” yin yiyizan tintan to aigba ji?
3 Hogbe ayidego tọn enẹlẹ—yèdọ “ojlẹ opodo lọ tọn”—yin yiyizan to aigba ji tintan to owhe 2 600 delẹ die wayi gbọn angẹli Gabliẹli dali. Yẹwhegán Jiwheyẹwhe tọn he to sijọsijọ ji lọ sè Gabliẹli dọmọ: “Tunwun, hiẹ visunnu gbẹtọ tọn E; na numimọ lọ tin hlan ojlẹ opodo tọn.”—Daniẹli 8:17.
“Ojlẹ Opodo Tọn” Die!
4. Aliho devo tẹlẹ mẹ wẹ Biblu dlẹnalọdo ojlẹ opodo lọ tọn te?
4 Hodidọ lọ “ojlẹ opodo tọn” po “ojlẹ dide opodo lọ tọn” po sọawuhia whla ṣidopo to owe Daniẹli tọn mẹ. (Daniẹli 8:17, 19; 11:35, 40; 12:4, 9) Yé gando ‘azán godo tọn lẹ,’ he apọsteli Paulu dọ dọdai etọn go. (2 Timoti 3:1-5) Jesu Klisti dlẹnalọdo ojlẹ ehe taidi ‘tintin tofi’ etọn taidi Ahọlu he yin zizedo ofìn ji to olọn mẹ.—Matiu 24:37-39.
5, 6. Mẹnu lẹ wẹ ko to ‘yigọyigọ basi’ to ojlẹ opodo lọ tọn mẹ, podọ po kọdetọn tẹ po?
5 Daniẹli 12:4 dọmọ: “Ṣigba hiẹ, Daniẹli E, súnudo ohó lẹ lọ, bosọ yí ohiadonu do tlẹ́ owe lọ, yèdọ jẹ ojlẹ opodo lọ tọn: mẹsusu na họ̀nwezun yigodo podọ yinukọn, yè nasọ hẹn oyọnẹn sudeji.” Suhugan nuhe Daniẹli kàn lẹ tọn wẹ yin yíyí do basi aṣli bo yin titlẹ́ na nukunnumọjẹnumẹ gbẹtọ tọn na owhe kanweko lẹ. Ṣigba etẹwẹ dogbọn egbehe dali?
6 To ojlẹ opodo tọn ehe mẹ, susu Klistiani nugbonọ lẹ tọn ko ‘họ̀nwezun yigodo yinukọn’ to weda Ohó Jiwheyẹwhe tọn lẹ tọn mẹ, yèdọ Biblu. Po kọdetọn tẹ po? Po dona Jehovah tọn po do vivẹnudido yetọn ji, oyọnẹn nugbo ko sudeji. Di dohia, Kunnudetọ yiamisisadode Jehovah tọn lẹ ko yin didona po wuntuntun po, he hẹn yé penugo nado mọnukunnujẹemẹ dọ Jesu Klisti lẹzun Ahọlu olọn mẹ tọn to owhe 1914 tọn mẹ. To tonusise mẹ na hogbe apọsteli lọ tọn lẹ he yin kinkàndai to 2 Pita 1:19-21 mẹ, mẹyiamisisadode mọnkọtọn lẹ po gbẹdohẹmẹtọ nugbonọ yetọn lẹ po to ‘pipayi oho dọdai tọn lọ go’ bo tindo nujikudo mlẹnmlẹn dọ ojlẹ opodo lọ tọn die.
7. Etẹwẹ yin delẹ to linlin lẹ mẹ he hẹn owe Daniẹli tọn yin vonọtaun?
7 Owe Daniẹli tọn yin vonọtaun to aliho sọha delẹ mẹ. To weda etọn lẹ mẹ, ahọlu de vannukun nado hù sunnu nuyọnẹntọ etọn lẹ na yé ma sọgan dọ bo detana odlọ dabla etọn wutu, ṣigba yẹwhegán Jiwheyẹwhe tọn detana odlọ dabla lọ. Jọja sunnu atọ̀n he gbẹ́ nado basi sinsẹ̀n hlan boṣiọ blibata de yin zizedlan zòhọ hihla tlala de mẹ, ṣogan yé luntọ́n matin awugble. To hùnwhẹ agọdudu tọn de whenu, gbẹtọ kanweko lẹ mọ alọ de he to hogbe dabla lẹ wlan do adó họ̀nmẹ tọn de go. Mẹylankan séblatọ lẹ hẹn dawe yọnhonọ de nado yin zizedlan odò kinnikinni lẹ tọn mẹ, ṣigba e tọ́njẹgbonu matin awugble. Gbekanlin ẹnẹ yin mimọ to numimọ de mẹ, podọ yé yin nina zẹẹmẹ dọdai tọn he dlẹnkan kaka biọ ojlẹ opodo lọ tọn mẹ.
8, 9. Nawẹ owe Daniẹli tọn sọgan hẹn alemọyi wá na mí, na titengbe tọn todin, to ojlẹ opodo lọ tọn mẹ gbọn?
8 E họnwun dọ, owe Daniẹli tọn bẹ adà awe he gbọnvo tlala lẹ hẹn. Dopo yin whenuho tọn, bọ awetọ yin dọdai tọn. Awe lẹpo sọgan hẹn yise mítọn lodo. Whenuho lọ lẹ dohia mí dọ Jehovah Jiwheyẹwhe nọ dona mẹhe hẹn tenọgli go hlan ẹn lẹ. Adà dọdai tọn lọ lẹ hẹn yise lodo gbọn didohia dali dọ Jehovah nọ yọ́n otàn nuhe na jọ to owhe kanweko lẹ—yèdọ owhe fọtọ́n lẹ mẹ—jẹnukọn.
9 Dọdai voovo he yin kinkàndai gbọn Daniẹli dali lẹ dọ̀n ayidonugo hlan Ahọluduta Jiwheyẹwhe tọn ji. Dile mí to hẹndi dọdai mọnkọtọn lẹ tọn mọ, yise mítọn nọ yin hinhẹn lodo, gọna nujikudo mítọn dọ mí to gbẹnọ to ojlẹ opodo lọ tọn mẹ. Ṣigba homọdọdonugotọ delẹ jẹagọdo Daniẹli, dọ dọdai he tin to owe he tindo oyín etọn mẹ lẹ yin kinkàn to nujijọ he hẹn yé di lẹ godo. Eyin alọsọakọ́n mọnkọtọn lẹ yin nugbo, enẹ na fọ́n ayihaawe sinsinyẹn de dote dogbọn nuhe owe Daniẹli tọn dọ dọdai etọn gando ojlẹ opodo lọ tọn go dali. Ayihaawe tindotọ lẹ lọsu sọ fọ́n kanbiọ dote gando whenuho owe lọ tọn lẹ go. Enẹwutu mì gbọ mí ni dindona.
To Whlepọn Mẹ!
10. To linlẹn tẹ mẹ wẹ owe Daniẹli tọn pannukọn whẹsadokọnamẹ te?
10 Mí ni dọ dọ hiẹ tin to whẹ̀dọhọsa de, to whẹdida de tẹnmẹ. Whẹdatọ lọ tẹkudeji dọ mẹhe yè ylọwhẹ lọ huwhẹ̀ mẹhodu tọn. Mọdopolọ, owe Daniẹli tọn basi zẹẹmẹ ede tọn taidi owe dejidego de heyin kinkàn gbọn yẹwhegán Heblunu de dali he nọgbẹ̀ to owhe kanweko ṣinawetọ po ṣidopotọ J.W.M. po gblamẹ. Ṣigba, homọdọdonugotọ lẹ dohia dọ owe oklọ tọn de wẹ. Enẹwutu mì gbọ mí ni pọ́n whẹ́ eyin adà whenuho owe lọ tọn sọgbe hẹ nugbo whenuho tọn.
11, 12. Etẹwẹ jọ do whẹ̀ylọmẹ lọ dọ Bẹlṣazali yin omẹ otangblo tọn de poun go?
11 Mì gbọ mí ni gbadopọnna nuhe mí sọgan ylọ dọ whẹho ahọluigbagán he bú lọ tọn. Daniẹli weta 5 dohia dọ Bẹlṣazali wẹ to gandu taidi ahọlu to Babilọni to whenuena tòdaho lọ yin zinzindai to 539 J.W.M. Homọdọdonugotọ lẹ jẹagọdo nuagokun ehe na oyín Bẹlṣazali tọn ma yin mimọ to fidevo depope gbọnvona Biblu mẹ wutu. Kakatimọ, whenuho-kàntọ hohowhenu tọn lẹ do Nabonidu hia taidi ahọlu he gbọngodo to Babilọni.
12 Ṣigba, to owhe 1854 tọn mẹ, agbán okò tọn pẹvi delẹ yin kùnkùn jẹgbonu sọn gbakija tòdaho Babilọni hohowhenu tọn heyin Uli mẹ, to Irak egbezangbe tọn mẹ. Zannu he ji yè kannu do ehelẹ bẹ odẹ̀ de hẹn to ehe mẹ Ahọlu Nabonidu dlẹnalọdo “Bel-sar-ussur, visunnu ṣie mẹho” te. Yèdọ homọdọdonugotọ lẹ dona yigbe dọ: Ehe yin Bẹlṣazali he ji owe Daniẹli tọn dọhodo. Enẹwutu ahọluigbagán he bú lọ ma bú nugbonugbo gba, e ma ko yin yinyọnẹn to asisa aihọn tọn lẹ mẹ wẹ poun. Ehe yin dopo poun to kunnudenu susu lẹ mẹ dọ nukinkan Daniẹli tọn lẹ yin dehe go yè sọgan dejido. Whẹwhinwhẹ́n mọnkọtọn dohia dọ owe Daniẹli tọn yin adà Ohó dọdai Jiwheyẹwhe tọn bo jẹ na ayidonugo sọwhiwhe tọn mítọn todin, to ojlẹ opodo lọ tọn mẹ na jide tọn.
13, 14. Mẹnu wẹ Nẹbukadnẹzali yin, podọ yẹwhe lalo tọn tẹwẹ e jo ede na na taun tọn?
13 Adà titengbe owe Daniẹli tọn de yin dọdai he bẹ gandudu debọdo-dego huhlọn aihọn tọn lẹ po nuyiwa delẹ to gandutọ yetọn lẹ mẹ tọn po hẹn. Dopo to omẹ ehelẹ mẹ sọgan yin yiylọdọ awhànfuntọ he wleawuna ahọluigba de. Taidi ahọvi heyin jẹgbakun ṣinyọn na sọgodo tọn Babilọni tọn, ewọ po awhànpa etọn po gbawhàn awhànpa Falo-neko Egipti tọn tọn to Kalṣemẹṣi. Ṣigba wẹndomẹ de hẹn ahọvi awhàngbatọ Babilọninu lọ po huhlọn po nado jo awhàngbigba godo tọn lẹ do alọmẹ na awhàngán etọn lẹ. To sisè dọ otọ́ etọn, Nabopolassar, ko kú, jọja Nẹbukadnẹzali hẹ ofin lọ ji to owhe 624 J.W.M. To gandudu owhe 43 tọn etọn gblamẹ, e wleawuna ahọluigba de he bẹ aigba-denamẹ he ko yin Assilia tọn dai lẹ hẹn, podọ e sọ dlẹnkanna fidugando etọn biọ Silia po Palestine po mẹ kakajẹ dogbo Egipti tọn ji.
14 Na titengbe tọn Nẹbukadnẹzali ze ede jo to sinsẹ̀n-liho na Madọku, yèdọ yẹwhe nukundeji Babilọni tọn. Ahọlu lọ yí gigo awhàngbigba tọn etọn lẹpo na Madọku. To Babilọni, Nẹbukadnẹzali gbá bo doaṣọna tẹmpli Madọku tọn lẹ po yẹwhe Babilọni tọn susu devo lẹ tọn po. Boṣiọ sika tọn he ahọlu Babilọni tọn ehe zedai to danfafa Dula tọn ji sọgan ko yin kinklandowiwe hlan Madọku. (Daniẹli 3:1, 2) Podọ Nẹbukadnẹzali sọawuhia nado ganjẹ dọṣẹdidọ go taun nado basi tito na nuyiwa awhànfunfun tọn etọn lẹ.
15, 16. Etẹwẹ Nẹbukadnẹzali wà na Babilọni, podọ etẹwẹ jọ to whenuena e doawagun gando kiklo-yinyin etọn go?
15 Gbọn tadidona adó daho awe-topọ́ Babilọni tọn lẹ, ehe otọ́ etọn ko bẹ didó etọn jẹeji dali, Nẹbukadnẹzali hẹn tòdaho tatọ-tònọ lọ nado taidi nuhe ma sọgan yin awhàn etọn gbà. Nado na pekọ ahọsi Medianu tọn etọn, mẹhe tindo ojlo vẹkuvẹku na pópló po zungbo otò etọn mẹ tọn lẹ po, linlin dohia dọ Nẹbukadnẹzali gbá jipa he dokọdò de—yèdọ dopo to onú jiawu ṣinawe aihọn hohowhenu tọn lẹ mẹ. E hẹn Babilọni nado yin dopo to tòdaho he tindo adó he klohugan to whenuho mẹ lẹ mẹ. Podọ lehe ewọ yin goyitọ na aisintẹn sinsẹ̀n-bibasi lalo tọn enẹ do sọ!
16 “Be ehe ma wẹ Babilọni Daho lọ, he yẹn ko dó?” wẹ Nẹbukadnẹzali doawagun dọ to gbèdopo. Ṣigba, sọgbe hẹ Daniẹli 4:30-36, “le ohó lọ [gbẹ́] tin to onù ahọlu lọ tọn mẹ,” ewọ hùn-alẹ̀. Na e ma pegan nado dugan na owhe ṣinawe wutu, e dù amà, kẹdẹdile Daniẹli ko dọ dọdai etọn do. Enẹgodo ahọluduta etọn yin hinhẹngọwa. Be hiẹ yọ́n nujọnu-yinyin ehe lẹpo tọn to dọdai liho ya? Be hiẹ sọgan basi zẹẹmẹ lehe hẹndi tangan etọn hẹn mí kaka biọ ojlẹ opodo lọ tọn mẹ gbọn ya?
Hodidọ do Adà Dọdai Tọn lẹ Ji
17. Nawẹ hiẹ na basi zẹẹmẹ odlọ dọdai tọn he Jiwheyẹwhe dohlan Nẹbukadnẹzali to owhe awetọ gandudu etọn taidi gandutọ aihọn tọn gbọn?
17 Todin mì gbọ mí ni dọhodo adà dọdai tọn delẹ ji to owe Daniẹli tọn mẹ. To owhe awetọ gandudu Nẹbukadnẹzali tọn mẹ taidi gandutọ aihọn tọn na dọdai Biblu tọn (606/605 J.W.M.), Jiwheyẹwhe na ẹn odlọ he dobu de. Sọgbe hẹ Daniẹli weta 2, odlọ lọ bẹ boṣiọ daho de hẹn he tindo ota sika tọn, anọ́ po awà lẹ po yin fataka, hòto po asapada lẹ po yin gànvẹẹ, azangandan lẹ yin ogànyuu, podọ afọ lẹ yin ogànyuu flusọ po okò po. Etẹwẹ adà voovo boṣiọ lọ tọn lẹ nọtena?
18. Etẹwẹ ota sika tọn, anọ́ po awà fataka tọn lẹ po, gọna hòto po asapada ganvẹẹ tọn lẹ po heyin boṣiọ odlọ lọ tọn nọtena?
18 Yẹwhegán Jiwheyẹwhe tọn dọna Nẹbukadnẹzali dọmọ: “Ahọlu E, . . . hiẹ wẹ ota sika tọn.” (Daniẹli 2:37, 38) Nẹbukadnẹzali yin tatọ na hukan gandudu tọn de he dugán to Ahọluigba Babilọni tọn ji. E yin zinzindai gbọn Medo-Pẹlsia dali, ehe yin tenọna gbọn anọ́ po awà fataka tọn boṣiọ lọ tọn lẹ po dali. Bọdego wẹ Ahọluigba Grèce tọn, he hòto po asapada gànvẹẹ tọn lẹ po nọtena. Nawẹ huhlọn aihọn tọn enẹ bẹjẹeji gbọn?
19, 20. Mẹnu wẹ yin Alẹkzandlé Daho lọ, podọ azọngban tẹwẹ e yí wà to hinhẹn Grèce yin huhlọn aihọn tọn de?
19 To owhe kanweko ẹnẹtọ J.W.M. lọ mẹ, dawe jọja de yí azọngban titengbe de wà to hẹndi dọdai Daniẹli tọn mẹ. E yin jiji to owhe 356 J.W.M., bọ aihọn lọ wá ylọ ẹ dọ Alẹkzandlé Daho lọ. To whenuena otọ́ etọn, Philip, yin hùhù to owhe 336 J.W.M. godo, Alẹkzandlé owhe-20-mẹvi dugu ofin Makedonia tọn.
20 To bẹjẹeji mai 334 J.W.M. tọn, Alẹkzandlé bẹ nujijla awhàngbigba tọn de jẹeji. E tindo awhànpa pẹvi de ṣigba he yin azọ́nyọnẹntọ lẹ he sọha yetọn yin awhànfuntọ aigba ji tọn 30 000 po awhànfuntọ osọ́ ji tọn 5 000 po. To Tọ̀sisa Granique tọn kọ̀n to agewaji-whèyihọ Asia Pẹvi tọn (heyin Turquie todin), Alẹkzandlé mọ awhàngbigba tintan etọn sọta Pẹlsianu lẹ yí to owhe 334 J.W.M. To owhe 326 J.W.M., awhàngbigba madoalọte ehe ko duto yé ji bo ko zindonukọn kakajẹ whèzẹtẹn to Tọ̀sisa Indus tọn kọ̀n, he tin to Pakistan egbezangbe tọn mẹ. Ṣigba Alẹkzandlé ṣiawhàn to awhànfunfun godo tọn etọn mẹ to whenue e tin to Babilọni. To 13 juin 323 J.W.M., to whenuena e ko nọgbẹ̀ na owhe 32 po osun 8 po poun godo, e jogbe na kẹntọ daho hugan lọ, yèdọ okú. (1 Kọlintinu lẹ 15:55) Ṣigba, gbọn awhàngbigba etọn gblamẹ, Grèce ko lẹzun huhlọn aihọn tọn de, dile e yin didọdai to dọdai Daniẹli tọn mẹ do.
21. To yidogọmẹ na Ahọluigba Lomu tọn, huhlọn aihọn tọn devo tẹwẹ yin didohia gbọn afọ ogànyuu tọn heyin odlọ boṣiọ lọ tọn lẹ dali?
21 Etẹwẹ afọ ogànyuu boṣiọ daho lọ tọn lẹ nọtena? Eyọ́n, Lomu he taidi ogànyuu he gbà bo gbídí Ahọluigba Grèce tọn wẹ. To sisi depope ma dohia na Ahọluduta Jiwheyẹwhe tọn he yin lilá gbọn Jesu Klisti dali mẹ, Lomunu lẹ hù i do yatin ji to owhe 33 W.M. To vivẹnudido mẹ nado gbídí sinsẹ̀n nugbo Klistiani tọn sẹ̀, Lomu dohomẹkẹn devi Jesu tọn lẹ. Nalete, afọ ogànyuu boṣiọ odlọ Nẹbukadnẹzali tọn ma nọtena Ahọluigba Lomu tọn kẹdẹ gba ṣigba adà tonudidọ tọn he tọ́n sọn e mẹ tọn ga—yèdọ Huhlọn Aihọn tọn Anglo-Amérique.
22. Nawẹ boṣiọ odlọ lọ tọn gọalọna mí nado mọ dọ mí ko yì sisosiso to ojlẹ opodo lọ tọn mẹ gbọn?
22 Nupinplọn po sọwhiwhe po dohia dọ mí ko biọ ojlẹ opodo tọn mẹ sisosiso, na mí ko biọ ojlẹ afọ odlọ boṣiọ lọ tọn heyin ogànyuu po oko po tọn mẹ. Gandudu egbezangbe tọn delẹ taidi ogànyuu kavi aṣẹ glanglan panamẹtọ, to whenuena devo lẹ tin taidi oko. Mahopọnna ninọmẹ he sọgan gbà hányán oko tọn, he mẹ “okún gbẹtọ lẹ tọn” yin didá te, gandudu he taidi oko nkọtọn lẹ ko tin to dandannu glọ nado dike gbẹtọ paa lẹ ni dádo whẹho gandudu he to gandu do yé ji lẹ tọn mẹ. (Daniẹli 2:43; Job 10:9) Na nugbo tọn, kọndopọ gandudu aṣẹ glanglan panamẹ tọn po gbẹtọ paa lẹ po tọn ma pọnte hugan lehe ogànyuu po oko po nọ kọndopọ do gba. Ṣigba Ahọluduta Jiwheyẹwhe tọn to madẹnmẹ na hẹn opodo wá na aihọn tonudidọ tọn he ko yin gbigbà do flinflin ehe.—Daniẹli 2:44.
23. Nawẹ hiẹ sọgan basi zẹẹmẹ odlọ po numimọ lẹ po he Daniẹli mọ to owhe tintan gandudu Bẹlṣazali tọn mẹ gbọn?
23 Weta 7tọ dọdai ojlofọndotenamẹ Daniẹli tọn sọ hẹn mí biọ ojlẹ opodo tọn mẹ ga. E basi zẹẹmẹ nujijọ de tọn to owhe tintan Bẹlṣazali Ahọlu Babilọni tọn mẹ. To whenẹnu to owhe 70 etọn lẹ mẹ, Daniẹli kú “odlọ de po numimọ ota etọn tọn lẹ po to adọ́zan etọn ji.” Lehe numimọ enẹlẹ dobuna ẹn do sọ! “Doayi e go” wẹ e lá dọ. “Jẹhọn ẹnẹ olọn tọn gbajẹgbonu to ohù daho lọ ji. Bọ gbekanlin daho ẹnẹ hẹji sọn ohù lọ mẹ wá, hunkọkunkọ ode sọn awetọ mẹ.” (Daniẹli 7:1-8, 15) Gbekanlin ayidego tọn nankọ lẹ die! Tintan yin kinnikinni awànọ de, podọ awetọ taidi beali de. Enẹgodo opọ̀ he tindo awà ẹnẹ po ota ẹnẹ po wá! Gbekanlin ẹnẹtọ he dohuhlọn tlala lọ tindo adú ogànyuu tọn daho lẹ po azò ao po. To azò ao etọn lẹ ṣẹnṣẹn wẹ “azò pẹvi de” fọ́n te bo tindo “nukun taidi nukun gbẹtọ de tọn” podọ “onù de he to onú dahodaho lẹ dọ.” Nudida dazi nankọ lẹ die!
24. To gbesisọmẹ hẹ Daniẹli 7:9-14, etẹwẹ Daniẹli mọ to olọn mẹ, podọ etẹwẹ numimọ ehe dlẹnalọdo?
24 To enẹgodo numimọ Daniẹli tọn lẹhlan olọn mẹ. (Daniẹli 7:9-14) “Hohotọ Azán lẹ tọn,” yèdọ Jehovah Jiwheyẹwhe, yin mimọ nado sinai do ofìn gigonọ ji taidi Whẹdatọ. ‘Fọtọ́n fọtọ́n lẹ to devizọnwa hlan ẹn, podọ fọtọ́n ao donu fọtọ́n ao lẹ ṣite to nukọn etọn.’ To whẹdida whẹgbledomẹ tọn sọta gbekanlin lọ mẹ, Jiwheyẹwhe yí gandudu sọn yé si bosọ và gbekanlin ẹnẹtọ lọ sudo. Gandudu dẹn-to-aimẹ do “gbẹtọ lẹpo, po akọta lẹ po, po ogbè lẹ po” ji yin zizedo alọmẹ na “mẹde . . . taidi visunnu gbẹtọ tọn.” Ehe dlẹnalọdo ojlẹ opodo lọ tọn podọ hlan zizedo ofìn ji Visunnu gbẹtọ tọn, yèdọ Jesu Klisti, to owhe 1914 tọn mẹ.
25, 26. Kanbiọ tẹlẹ wẹ sọgan fọ́n to whenuena mí hia owe Daniẹli tọn, podọ owe tẹwẹ sọgan gọalọ nado na gblọndo yetọn?
25 Wehiatọ owe Daniẹli tọn lẹ na jide tọn dona tindo kanbiọ lẹ. Di dohia, etẹwẹ gbekanlin ẹnẹ Daniẹli weta 7 tọn lẹ nọtena? Etẹwẹ yin zẹẹmẹ dọdai “osẹ kandegbàn,” he yin nùdego to Daniẹli 9:24-27 mẹ lọ tọn? Etẹwẹ dogbọn Daniẹli weta 11 po agọjẹdonu dọdai tọn po heyin “ahọlu agewaji tọn” po “ahọlu hùwaji tọn” lọ po dali? Etẹwẹ mí dona donukun sọn ahọlu ehelẹ si to ojlẹ opodo lọ tọn mẹ?
26 Jehovah ko na wuntuntun devizọnwatọ aigba ji tọn etọn lẹ nado mọnukunnujẹ whẹho mọnkọtọn lẹ mẹ, yèdọ “mẹwiwe Gigogán tọn lẹ” dile yé yin yiylọ to Daniẹli weta 7:18 mẹ do. Humọ, “afanumẹ nugbonọ, nuyọnẹntọ” lọ ko basi awuwledainanu na mímẹpo nado tindo wuntuntun dogọ to nukinkan gbọdo yẹwhegán Daniẹli tọn lẹ mẹ. (Matiu 24:45) Ehe ko tin-to-aimẹ todin gbọn nudetọ́n agọe tọn lọ gblamẹ he yin owe Payi Dọdai Daniẹli Tọn Go! Owe yẹdide whanpẹnọ he tindo weda 320 tọn ehe dọhodo adà owe Daniẹli tọn lọ blebu ji. E dọhodo dọdai yise-hẹnlodo tọn dopodopo ji podọ do whenuho heyin kinkàndai gbọn yẹwhegán yiwanna Daniẹli dali lẹpo ji.
Zẹẹmẹ Nujọnu Tọn na Azán Mítọn
27, 28. (a) Etẹwẹ yin nugbo gando hẹndi dọdai lẹ tọn to owe Daniẹli tọn mẹ go? (b) Ojlẹ tẹmẹ wẹ mí to gbẹnọ te, podọ etẹwẹ mí dona wà?
27 Gbadopọnna nuagokun titengbe ehe: Gbọnvona adà vude lẹ dọdai he tin to owe Daniẹli tọn mẹ lẹpo ko yin hinhẹndi. Di apajlẹ, mí ko mọ ninọmẹ aihọn tọn he afọ boṣiọ odlọ Daniẹli weta 2 mẹ tọn lọ nọtena todin. Dodonu atin Daniẹli weta 4 mẹ tọn yin túntún gbọn zizedo ofìn ji Ahọlu Mẹssia, Jesu Klisti tọn dali, to owhe 1914 tọn mẹ. Mọwẹ, dile e yin didọdai to Daniẹli weta 7 mẹ do, Hohotọ Azán lẹ tọn to whenẹnu ze gandudu jo na Visunnu gbẹtọ tọn.—Daniẹli 7:13, 14; Matiu 16:27–17:9.
28 Azán 2 300 Daniẹli weta 8 mẹ tọn gọna azán 1 290 po azán 1 335 weta 12 mẹ tọn lẹ po ko juwaji—yèdọ to godo mítọn to sọha ojlẹ tọn mẹ. Dogbapọnna Daniẹli weta 11 dohia dọ avùnhiho lọ to “ahọlu agewaji tọn” po “ahọlu hùwaji tọn” po ṣẹnṣẹn ko to vivọnu etọn wá. Ehe lẹpo yidogọna kunnudenu Owe-wiwe tọn lẹ dọ mí ko biọ ojlẹ opodo lọ tọn mẹ sisosiso. To nulinlẹnpọn do otẹn vonọtaun mítọn to jujuyi ojlẹ tọn mẹ ji, etẹwẹ mí dona magbe nado wà? Matin nudindọn, mí dona payi ohó dọdai Jehovah Jiwheyẹwhe tọn go.
Nawẹ Hiẹ Na Na Gblọndo Gbọn?
• Etẹwẹ Jiwheyẹwhe jlo dọ gbẹtọvi lẹpo ni yọnẹn gando azán mítọn go?
• Nawẹ owe Daniẹli tọn sọgan jlọ yise mítọn dote gbọn?
• Odlọ Nẹbukadnẹzali tọn tindo adà tẹlẹ, podọ etẹwẹ ehelẹ nọtena?
• Etẹwẹ jẹna ayidego gando hẹndi dọdai heyin mimọ to owe Daniẹli tọn mẹ lẹ go?
[Kanbiọ Oplọn Tọn Lẹ]