‘Whlá Ahun Towe’

JEHOVAH dọna yẹwhegán Samuẹli dọmọ: “OKLUNỌ ma nọ mọnú dile gbẹtọ mọ do gba; na gbẹtọ nọ to awusọhia gbonu go tọn dali pọ́n, ṣigba [ahun mẹ, NW] pọ́n wẹ OKLUNỌ te.” (1 Samuẹli 16:7) Podọ to ayidonugo zizedo ahun yẹhiadonu tọn ji mẹ, psalm-kàntọ Davidi jihàn dọmọ: “Hiẹ [Jehovah] ko whlé ahun ṣie pọ́n, hiẹ ko dla mi pọ́n to zánmẹ, hiẹ dindona mi; hiẹ nasọ mọ dọ yẹn ma tindo ayilinlẹn ylankan de gba.”—Psalm 17:3, NW.

Mọwẹ, Jehovah nọ pọ́n ahun mẹ hlan nado yọ́n nuhe mí yin nugbonugbo. (Howhinwhẹn lẹ 17:3) To whelọnu lo, na whẹwhinwhẹ́n dagbe wutu, Ahọlu Sọlọmọni Islaeli hohowhenu tọn na ayinamẹ dọmọ: “Hú onú devo depope he dona yin whiwhla, whlá ahun towe, na e mẹ wẹ asisa ogbẹ̀ tọn lẹ tọ́n sọn.” (Howhinwhẹn lẹ 4:23, NW ) Nawẹ mí sọgan whlá ahun yẹhiadonu tọn mítọn gbọn? Howhinwhẹn lẹ weta 4 na gblọndo kanbiọ enẹ tọn mí.

Dotoai na Mẹplọnlọ Otọ́ Tọn

Weta 4tọ Howhinwhẹn lẹ tọn bẹjẹeji po hogbe ehelẹ po: “Mì ovi emì, mì [dotoai na mẹplọnlọ, NW] otọ́ tọn, mì sọ doayi e go nado yọ́n zìnzìn. Na yẹn na na oplọn dagbe mì, mì gbẹ́ osẹ́n ṣie dai blo.”—Howhinwhẹn lẹ 4:1, 2.

Ayinamẹ lọ hlan jọja aflanmẹ lẹ wẹ yindọ yé ni dotoaina anademẹ he whèwhín mẹjitọ jijọ-di-Jiwheyẹwhe tọn yetọn lẹ tọn, na titengbe tọn otọ́ de tọn lẹ. Ewọ tindo azọngban Owe-wiwe tọn nado wleawuna nuhudo agbasamẹ po gbigbọmẹ tọn lẹ po na whẹndo etọn. (Deutelonomi 6:6, 7; 1 Timoti 5:8) Matin anademẹ mọnkọtọn lẹ, lehe e na sinyẹnawu sọ na jọja de nado lẹzun mẹhe whèwhín de! Enẹwutu, be ovi de ma dona gbọn sisi dali kẹalọyi mẹplọnlọ otọ́ etọn tọn ya?

Nalete, etẹwẹ dogbọn jọja he ma tindo otọ́ he na deanana ẹn de dali? Di apajlẹ, Jason owhe-widopo-mẹvi lẹzun tọṣiọvi to whenuena e yin owhe ẹnẹ-mẹvi. a To whenuena Klistiani mẹho de kàn nuhe yin adà tukladomẹ hugan gbẹzan etọn tọn sè e, Jason gblọn po awuyiya po dọmọ: “Yẹn gbọ̀ otọ́ de tintindo go tlala. E nọ hẹn mi jẹflumẹ taun to whedelẹnu.” Ṣogan, ayinamẹ homẹmiọnnamẹ tọn tin-to-aimẹ na jọja he ma tindo anademẹ mẹjitọ tọn lẹ. Jason po mẹdevo he taidi ewọ lẹ po sọgan dín bosọ mọ ayinamẹ otọ́ tọn nkọtọn lẹ yí sọn mẹho lẹ po mẹdevo he whèwhín to agun Klistiani tọn mẹ lẹ po dè.—Jakobu 1:27.

To nufinflin gando wepinplọn ede titi tọn go mẹ, Sọlọmọni zindonukọn dọmọ: “Ovi [nujọnu tọn, NW] otọ́ ṣie tọn wẹ yẹn, omẹ kikẹ́ podọ mẹyiwanna dopo akàn to onọ̀ ṣie nukunmẹ.” (Howhinwhẹn lẹ 4:3) E họnwun dọ ahọlu lọ flin mẹgopinpọnwhẹn etọn po awuvivi po. Na yinyin “ovi nujọnu tọn” de he yí ayinamẹ otọ́ tọn do ahun mẹ, jọja Sọlọmọni dona ko tindo haṣinṣan zohunhun tọn po pẹkipẹki tọn de po hẹ otọ́ etọn, Davidi. Humọ, Sọlọmọni yin “dopo akàn lọ,” yèdọ mẹyiwanna vivẹ́ lọ. Lehe e yin nujọnu sọ na ovi de nado whẹ́n to owhé de gbè fie ninọmẹ lẹdo lọ tọn yin zohunhun tọn bọ dotẹnmẹ hodọdopọ hẹ mẹjitọ lẹ tọn tin to nùvo te!

Wleawuna Nuyọnẹn po Nukunnumọjẹnumẹ Po

To ayinamẹ owanyinọ otọ́ etọn tọn finflin mẹ, Sọlọmọni dọmọ: “E plọn mi ga, bosọ dọna mi, dọmọ gbọ̀ [ahun, NW] towe ni hẹn ohó ṣie go: yí osẹ́n ṣie whlá bosọ nọ ogbẹ̀. Tindo nuyọnẹn, tindo [nukunnumọjẹnumẹ, NW]: a wọn blo; mọ a sọ lẹ́ sọn ohó onù ṣie tọn mẹ blo. A gbẹ́ ẹ [nuyọnẹn] dai blo, e na whlẹn we: yiwanna ẹn, e nasọ yí we whlá. [Nuyọnẹn wẹ yin onú titengbe lọ. Wleawuna nuyọnẹn; podọ to kọndopọmẹ  hẹ onú lẹpo he hiẹ wleawuna, wleawuna nukunnumọjẹnumẹ, NW].”—Howhinwhẹn lẹ 4:4-7.

Naegbọn nuyọnẹn yin “onú titengbe lọ”? Nuyọnẹn zẹẹmẹdo yíyí oyọnẹn po nukunnumọjẹnumẹ po do yizan mẹ to aliho de mẹ nado de kọdetọn dagbe lẹ tọ́n. Oyọnẹn—yèdọ akọjijẹ hẹ nugbo heyin mimọyi gbọn ayidonugo po numimọ po dali lẹ kavi gbọn nuhihia po nupinplọn po dali—yin dodonu titengbe nuyọnẹn tọn. Ṣigba eyin mí ma tindo nugopipe lọ nado yí ì do yizan dagbe mẹ, oyọnẹn mítọn na tindo nuhọakuẹ vude poun. E mayin dọ mí dona nọ hia Biblu po owe sinai-do-Biblu ji heyin awuwlena gbọn “afanumẹ, nugbonọ nuyọnẹntọ” lọ dali lẹ po to gbesisọmẹ kẹdẹ wẹ gba ṣigba dona sọ dovivẹnu nado yí nuhe mí plọn sọn yé mẹ lẹ do yizan mẹ ga.—Matiu 24:45.

Nukunnumọjẹnumẹ tintindo yin dandannu ga. Matin ewọ, be mí sọgan mọ lehe nugbo lẹ gando yedelẹ go do na taun tọn podọ tindo zẹẹmẹ gigọ́ whẹho he to yinyin dogbapọnna lẹ tọn ya? Eyin mí ma tindo nukunnumọjẹnumẹ, nawẹ mí sọgan yọ́n whẹwhinwhẹ́n lẹ na onú lẹ bosọ tindo zìnzìn po wuntuntun po gbọn? Mọwẹ, nado sọgan penugo bo lẹnnupọn sọn nuhe ko yin yinyọnẹn lẹ mẹ bosọ wá tadona he sọgbe lọ kọ̀n, mí tindo nuhudo nukunnumọjẹnumẹ tọn.—Daniẹli 9:22, 23.

Sọlọmọni zindonukọn nado vọ́ ohó otọ́ etọn tọn lẹ dọ, dọmọ: “Ze e daga [nuyọnẹn], e na gọalọna we: e na hẹn we wá yẹyi kọ̀n, whenuena hiẹ dọ̀n ẹn do ogo. E na yí gbákún whanpẹ tọn de do ota na we: e na yí jẹgbákún gigo tọn do ota na we.” (Howhinwhẹn lẹ 4:8, 9) Nuyọnẹn jijọ-di-Jiwheyẹwhe tọn nọ basi hihọ́na mẹhe dọ̀n ẹn dogo lẹ. Humọ, e nọ hẹn gbégbigbò wá na ẹn bosọ nọ hẹn ẹn yọnwhanpẹ. To whelọnu lo, to aliho lẹpo mẹ, mì gbọ̀ mí ni wleawuna nuyọnẹn.

“Hẹn Mẹplọnlọ Go Gligli”

To anademẹ otọ́ etọn tọn vivọ́ dọ mẹ, ahọlu Islaeli tọn dọ bọdego dọmọ: “Sè, hiẹ ovi ṣie, bosọ yí ohó ṣie; owhe ogbẹ̀ towe tọn nasọ zun susu. Yẹn ko plọn aliho nuyọnẹn tọn we: yẹn ko plan we gbọn omọ́ jijlọ ji. Whenuena hiẹ to zọnlinzin aliho towe ma to na ján na otẹn; whenuena hiẹ to wezundo, hiẹ ma na klẹnafọ. Hẹn [mẹplọnlọ, NW] go gligli; a jo e do blo: Yí i whlá; na ewọ wẹ ogbẹ̀ towe.”—Howhinwhẹn lẹ 4:10-13.

Taidi ovi nujọnu tọn de hlan otọ́ etọn, Sọlọmọni dona ko mọnukunnujẹ nuhọakuẹ wanyina mẹplọnlọ he nọ deananamẹ bo nọ basi vọjlado namẹ tọn mẹ. Matin mẹplọnlọ he tin to jlẹkaji, nawẹ míwlẹ sọgan donukun nado yinukọn jẹ whinwhẹ́n gbigbọmẹ tọn kọ̀n kavi  tindo todido nado hẹn jẹhẹnu gbẹzan mítọn tọn lẹ pọnte gbọn? Eyin mí ma plọnnu sọn nuṣiwa mítọn lẹ mẹ kavi eyin mí gboawupo nado basi vọjlado na linlẹn he ma sọgbe lẹ, nukọnyiyi gbigbọmẹ tọn mítọn na yin vude poun na nugbo tọn. Mẹplọnlọ lẹnpọn dagbe tọn nọ dekọtọn do walọyizan jijọ-di-Jiwheyẹwhe tọn mẹ bo nọ gbọnmọ dali gọalọna mí nado “gbọn omọ́ jijlọ ji.”

Mẹplọnlọ wunmẹ devo sọ nọ dekọtọn do ‘owhe ogbẹ̀ mítọn tọn lẹ hinhẹn sù deji’ mẹ. Gbọnna? Eyọn, Jesu Klisti dọmọ: “Ewọ heyin nugbonọ to onú pẹvi tlala de mẹ, e yin nugbonọ to onú susu mẹ ga: podọ ewọ heyin mawadodonọ to onú pẹvi tlala de mẹ, sọ yin mawadodonọ to onú susu mẹ ga.” (Luku 16:10) Be mẹplọnlọ dido mídelẹ go to onú pẹvi lẹ mẹ ma na hẹn ẹn bọawu na mí nado wà onú dopolọ to onú daho, he ji ogbẹ̀ taun mítọn lẹ sọgan sinai do lẹ mẹ ya? Di apajlẹ, pinplọn nukun ma nado ‘nọ to yọnnu de pọ́n zọnmii nado sọgan tindo owanyi zògbè agọ̀ na ẹn’ na hẹn ẹn yọnbasi na mí ma nado joawuna fẹnnuwiwa. (Matiu 5:28) To jọwamọ liho, nunọwhinnusẹ́n ehe gando sunnu lẹ po yọnnu lẹ po go. Eyin mí do mẹplọnlọ ayiha mítọn lẹ go nado ‘hẹn linlẹn lẹpo wá mẹmẹglọ mẹ,’ owù vude wẹ na tin dọ mí na ṣinuwa sinsinyẹn to ohó kavi nuyiwa mẹ.—2 Kọlintinu lẹ 10:5.

Nugbo wẹ dọ, mẹplọnlọ nọ saba sinyẹnawu nado kẹalọyi bo sọgan taidi aliglọnnamẹnu. (Heblu lẹ 12:11) Etomọṣo, ahọlu nuyọnẹntọ lọ hẹn mí deji dọ eyin mí hẹn mẹplọnlọ go gligli, omọ́ mítọn na hẹn nukọnyiyi mítọn bọawu. Kẹdẹdile azọ́nplọnmẹ he sọgbe nọ hẹn wezundotọ de nado to nukọnzindo to obá wezundido tọn dopolọ mẹ ma jai kavi gbleawuna ede do, mọdopolọ wẹ mẹplọnlọ go hinhẹn gligli na na dotẹnmẹ mí nado zindonukọn to aliho he yì ogbẹ̀ mẹ lọ ji to obá wezundido tọn dopolọ mẹ matin ahlidida. Nugbo wẹ dọ, mí dona tin to aṣeji gando omọ́ he mí dè lọ go.

Dapana “Omọ́ Mẹylankan [lẹ] Tọn” Mlẹnmlẹn

Po linlẹn niyaniya-yinyin tọn de po, Sọlọmọni na avase dọmọ: “A biọ omọ́ mẹylankan [lẹ] tọn mẹ blo, a sọ zinzọnlin to aliho ylandonọ lẹ tọn ji blo. Klọ́n ẹn dai, a jù gbọn ṣẹnṣẹn etọn blo, jù sọn finẹ, bo yì na dewe. Na yé ma nọ damlọn adavo yé zan jijọ ylankan; amlọn yetọn nọ dá, adavo yé hẹn omẹ jai. Na yé to núdùdù jijọ ylankan tọn dù, bosọ to ovẹn [nuyiwa danuwiwa tọn lẹ, NW] nù.”—Howhinwhẹn lẹ 4:14-17.

Mẹylankan lẹ, he Sọlọmọni jlo dọ mí ni dapana aliho yetọn, nọ hẹn yedelẹ dogbẹ̀ gbọn nuwiwa ylankan yetọn lẹ dali. Danuwiwa tin taidi núdùdù po núnùnù po hlan yé. Yé ma nọ penugo nado damlọn adavo yé tindo mahẹ to nuyiwa danuwiwa tọn lẹ mẹ. Gbẹtọ-yinyin taun yetọn gblezọn! Be mí sọgan whlá ahun mítọn lẹ nugbonugbo to whenuena mí to gbẹdohẹ yé ya? Lehe e yin nululu sọ nado “zinzọnlin to aliho ylandonọ lẹ tọn ji” gbọn hùnhùn mídelẹ do nùvo hlan danuwiwa he nọ yin didohia to suhugan ayidedai lẹ tọn mẹ to aihọn egbezangbe tọn mẹ! Kanvinván nado yin awuvẹmẹtọ poun ma sọgbe hẹ yíyí nupinpọn ylanwiwa televiziọn kavi yẹdide sinemoto tọn he nọ hù numọtolanmẹ sudo lẹ do ahun mẹ gba.

Gbọṣi Hinhọ́n lọ Nu

To yíyí dopolọ-yinyin omọ́ de tọn zan zọnmii mẹ, Sọlọmọni lá dọmọ: “Ṣigba omọ́ nugbonọ  tọn taidi hinhọ́n he sẹ́, he to sisẹ́ yì nukọn kakajẹ okle.” (Howhinwhẹn lẹ 4:18) Bibẹjẹ oplọn Biblu tọn de ji po tintẹnpọn nado yí nuhe e dọ lẹ do yizan mẹ to gbẹzan mẹ po sọgan yin yiyijlẹdo bibẹ gbejizọnlin de jẹeji to zinvlu afọnnu fliflimẹ tọn mẹ go. Dile yudidi agahomẹ zánmẹ tọn jẹ wunhọ́n ji vudevude, e nọ sinyẹnawu dọ mí ni mọ nudepope. Ṣigba dile owùn to kinkẹ̀n vudevude, mí nọ yọ́n vogbingbọn onú he to lẹdo mítọn mẹ lẹ tọn vudevude dogọ. To godo mẹ, owhè nọ hùn ṣádada, podọ mí nọ mọ onú lẹpo họnwun hezeheze. Mọwẹ, nugbo lọ nọ to wunhọ́n vudevude hlan mí dile mí sinyẹnlin to whiwhẹ po sọwhiwhe po yíyí do plọn Owe-wiwe lẹ mẹ. Núdùdù hùnsìn dagbe gbigbọmẹ tọn nina ahun lọ yin dandannu eyin mí na whlá ẹ sọta ayilinlẹn ylankan lẹ.

Zẹẹmẹ po nujọnu-yinyin dọdai Biblu tọn lẹ po sọ nọ yin hinhẹn họnwun vudevude. Dọdai lẹ nọ họnwun hlan mí dile gbigbọ wiwe Jehovah tọn to hinhọ́n tá do yé ji podọ dile yé to yinyin hinhẹndi gbọn nujijọ aihọn tọn lẹ dali kavi to numimọ omẹ Jiwheyẹwhe tọn lẹ tọn mẹ. Kakati nado gbọn sọmawhe dali joawuna hopàdọ lẹ gando hẹndi yetọn go, mí dona nọtepọn ‘hinhọ́n lọ nado họnwun deji dogọ.’

Etẹwẹ dogbọn mẹhe gbẹ́ anademẹ Jiwheyẹwhe tọn dai gbọn gbigbẹ́ nado zinzọnlin to hinhọ́n lọ mẹ lẹ dali? “Aliho mẹylankan tọn taidi zinvlu,” wẹ Sọlọmọni dọ. “Yé ma yọ́n onú he yé to agbali.” (Howhinwhẹn lẹ 4:19) Mẹylankan lẹ tin taidi dawe de he dahli to zinvlu mẹ bo ma yọ́n nuhe hẹn ẹn dahli gba. Yèdọ etlẹ yin to whenuena gbẹtọ jijọ-madi-Jiwheyẹwhe tọn lẹ to kọdetọn dagbe tindo na mawadodo yetọn wutu, nuhe taidi kọdetọn dagbe yetọn yin na ojlẹ gli de poun. Gando omẹ mọnkọtọn lẹ go, psalm-kàntọ lọ jihàn dọmọ: “Nugbo, hiẹ ze yé do ofi titlẹ́: Hiẹ [Jehovah] ze yé dlan hlan dindọ̀n mẹ.”—Psalm 73:18.

Hẹn Aṣejininọ Go

Ahọlu Islaeli tọn zindonukọn nado dọmọ: “Ovi ṣie, nọtepọn ohó ṣie; tùn otó towe ai do ohó ṣie go. A dike yé tọ́n sọn nukun towe ji blo: yí yé whlá to ṣẹnṣẹn [ahun, NW] towe tọn. Na ogbẹ̀ wẹ yé yin na yé he dín yé mọ, podọ gángán ninọ hlan agbasalan lẹpo. [Hú onú devo depope he dona yin whiwhla, whlá ahun towe, na e mẹ wẹ asisa ogbẹ̀ tọn lẹ tọ́n sọn, NW].”—Howhinwhẹn lẹ 4:20-23.

Apajlẹ Sọlọmọni lọsu titi tọn dekunnuna nuhọakuẹ ayinamẹ tọn nado whlá ahun. Na nugbo tọn, ewọ sọawuhia nado yin “ovi  nujọnu tọn” de hlan otọ́ etọn to jọja whenu etọn bosọ gbọṣi nugbonọ-yinyin mẹ hlan Jehovah kaka biọ mẹhowhe etọn mẹ. Ṣogan, Biblu dọmọ: “E sọ wá jọ to whenuena Sọlọmọni yin mẹho wẹ asi [jonọ] etọn lẹ lẹ́ ahun etọn do yẹwhe devo lẹ godo; podọ ayiha etọn masọ yin pipé to Jehovah Jiwheyẹwhe etọn dè dile ahun Davidi otọ́ etọn tọn te do.” (1 Ahọlu lẹ 11:4, NW) Matin aṣejininọ gbọzangbọzan tọn, yèdọ ahun he yin dagbe hugan lẹ tlẹ sọgan yin dindọ̀n nado wà nuhe ylan. (Jẹlemia 17:9) Mí dona hẹn nuflinmẹ he tin to Ohó Jiwheyẹwhe tọn mẹ lẹ do ahun mítọn mẹ—yèdọ ‘to ṣẹnṣẹn etọn.’ Ehe bẹ anademẹ heyin awuwlena to weta 4tọ Howhinwhẹn lẹ tọn mẹ hẹn.

Gbadopọnna Ninọmẹ Ahun Towe Tọn

Be mí to ahun yẹhiadonu tọn mítọn whlá po kọdetọn dagbe po ya? Nawẹ mí sọgan yọ́n ninọmẹ gbẹtọ homẹ tọn tọn gbọn? “Sọn susugege [ahun, NW] mẹ tọn mẹ wẹ onù to didọ,” wẹ Jesu Klisti dọ. (Matiu 12:34) E sọ dọ ga dọmọ: “Na [ahun, NW] mẹ wẹ linlẹn ylankan lẹ nọ tọ́n sọn, mẹhuhu, ayọdide, ogalilọ, ajò, lalo kunnudide, ohó ylankan didọ.” (Matiu 15:19, 20) Mọwẹ, hogbe po nuyiwa mítọn lẹ po nọ dọ nususu gando nuhe mí yin to ahun mẹ go.

Po gbesisọ po, Sọlọmọni dotuhomẹna mí dọmọ: “Hẹn yẹwiwà po nuflo fifiẹ tọn po dẹn sọn dè we. Gbọ nukun towe ni to titengbe pọ́n, na nukunga towe ni nọ pọ́n dín in to nukọn towe. Lẹnnu omọ́ towe tọn pọ́n, gbọ aliho towe lẹpo ni hẹnai. A lẹ́ do adusi kavi do amiyọn blo: dè afọ towe sọn oylan mẹ.”—Howhinwhẹn lẹ 4:24-27.

To pọndohlan mẹ na tudohomẹnamẹ Sọlọmọni tọn, mí dona gbadopọnna hodidọ mítọn po nuyiwa mítọn lẹ po. Eyin mí na whlá ahun lọ bosọ hẹn homẹ Jiwheyẹwhe tọn hùn, hodidọ yẹnuwiwa po fifiẹ tọn lẹ po dona yin didapana. (Howhinwhẹn lẹ 3:32) Enẹwutu, mí dona gbọn odẹ̀ dali lẹnnupọndo nuhe hogbe po nuyiwa mítọn lẹ po nọ dehia gando mí go ji. To whelọnu lo mì gbọ mí ni dín alọgọ Jehovah tọn nado sọgan basi vọjlado na madogán depope he go mí doayi.—Psalm 139:23, 24.

Hú popolẹpo, na ‘nukun mítọn lẹ ni to nukọn pọ́n hlan dín in.’ Mì gbọ mí ni ze yé do yanwle sinsẹ̀nzọn alindọn lẹpo bibasi hlan Otọ́ olọn mẹ tọn mítọn ji. (Kọlọsinu lẹ 3:23) Dile hiẹ na dewetiti to afọdona aliho nuyiwa tọn jijlọ mọnkọtọn lẹ, na Jehovah ni na kọdetọn dagbe we to “aliho towe lẹpo” ji, podọ na ewọ ni dona we susugege na tonusise na ayinamẹ sọn olọn mẹ wá lọ nado ‘whlá ahun towe.’

[Nudọnamẹ Odò Tọn]

[Yẹdide to weda 21]

Mọaleyi sọn ayinamẹ omẹ he tindo numimọ lẹ tọn mẹ

[Yẹdide to weda 22]

Be hiẹ nọ dapana ayidedai he nọ do danuwiwa hia lẹ ya?

[Yẹdide to weda 23]

Mẹplọnlọ ma nọ dekanpona obá nukọnyiyi towe tọn gba

[Yẹdide to weda 24]

Yin linsinsinyẹn nọ to Biblu pinplọn towe mẹ