Mẹwhinwhlẹngan to Lopo  Robinson Crusoé Tọn Ji

ROBINSON CRUSOÉ yin dopo to lopo atọ̀n he tin to Ohù Pacifique tọn ji lẹ mẹ he wleawuna pipli lopo lẹ tọn de he nọ yin yiylọdọ Juan Fernández, he tin to nudi kilomẹtlu 640 lẹ do ohùto Chili tọn. a Lopo heyin kilomẹtlu 93 to adà etọn lẹpo ji lọ mọ oyín enẹ yí sọn owe diyin owhe kanweko 18tọ tọn de mẹ he hosọ etọn yin Robinson Crusoé, heyin kinkàn gbọn wekantọ Glẹnsi tọn lọ Daniel Defoe dali. E họnwun dọ owe lọ yin zize sinai to paa mẹ do gbejizọnlin owùnọ dawe Écosse tọn de ji, yèdọ Alexander Selkirk, he ewọ kẹdẹ nọ lopo lọ ji na nudi owhe ẹnẹ delẹ.

Ohia he tin to owhlẹ go to lopo lọ ji de dọ to apadewhe dọmọ: “To otẹn ehe mẹ, to egbesọegbesọ na nuhe hugan owhe ẹnẹ, tọjihun-kùntọ Écosse tọn lọ Alexander Selkirk nọ to agosu lẹpo ji pọnhlan vẹkuvẹku na tọjihun gbẹwhlẹngan tọn de he na ze e yì sọn ṣokẹdẹninọ etọn mẹ.” To agọgbọnẹnmẹ, Selkirk yin whinwhlẹngán bosọ yin hinhẹn lẹkọ yì otò etọn mẹ, yèdọ yì ogbẹ̀ de he masọ hẹn pekọwana ẹn to whenuena e ko nọ paladisi pẹvi edetiti tọn mẹ godo. E yin linlin etọn na dọ e dọ to godo mẹ dọmọ: “Ṣo, lopo yiwanna ṣie! Eyin yẹn yọnẹn wẹ yẹn ma na ko jo we do gba!”

Dile ojlẹ to yìyì, lopo lọ wá yin yiyizan taidi lẹdo yasanamẹ tọn de, he ji mẹhe ko huwhẹ̀ “sẹ́nhẹngba yise tọn” sọta Ṣọṣi Katoliki tọn delẹ nọ nọ̀. Diọdo nankọtọn die sọn lopo paladisi nkọtọn de he Selkirk ko yọnẹn to ojlẹ de mẹ wayi dai mẹ! Ṣigba, mẹhe nọ nọ̀ lopo lọ ji to egbehe lẹ nọ duvivi abọẹninọ jijọho tọn de he mayin yinyọnẹn to adà susu aihọn lọ tọn mẹ. Aliho gbẹzan awuvivo tọn, he gbayipe to aṣa lopo susu tọn mẹ, nọ hẹn ẹn bọawu nado bẹ hodọdopọ jẹeji hẹ mẹdepope.

Sọgbe hẹ kandai, Robinson Crusoé tindo nudi tòmẹnu 500 lẹ, ṣigba to suhugan owhe lọ tọn whenu, nudi gbẹtọ 400 nkọtọn poun wẹ nọ tin to lopo lọ ji. To apadewhe, whẹwhinwhẹ́n lọ wẹ yindọ onọ̀ delẹ po ovi yetọn lẹ po nọ nọ̀ agé Chili tọn lẹ ji to ojlẹ wehọmẹ tọn lẹ whenu, bo nọ lẹkọ do lopo lọ ji to osun gbọjẹ tọn lẹ kẹdẹ whenu nado yí whenu zan hẹ pipòtọ whẹndo lọ tọn.

Mahopọnna lẹdo whanpẹnọ jipa nkọtọn he lẹdo Robinson Crusoé pé lẹ, mẹhe nọ nọ̀ lopo lọ ji delẹ tindo numọtolanmẹ nuvọnọ-yinyin gbigbọmẹ tọn bosọ to gblọndo lẹ dín. Mẹdevo lẹ ko tindo numọtolanmẹ lọ dọ yé tindo nuhudo nado yin whinwhlẹngán to gbigbọ-liho.

Gbẹwhlẹngán Gbigbọmẹ Tọn De

Azọ́n gbẹwhlẹngán gbigbọmẹ tọn mọnkọtọn de bẹjẹeji to nudi 1979. Yọnnu de he to Biblu plọn hẹ Kunnudetọ Jehovah tọn lẹ to Santiago, Chili, sẹtẹn yì lopo lọ ji bosọ jẹ nuhe e ko plọn lẹ plọn mẹdevo lẹ ji. Ojlẹ de to godo mẹ e paṣa mẹho agun tọn de he to lopo lọ dlapọn na whẹho mẹdetiti tọn lẹ wutu nado mọ pipli kleun Biblu plọntọ lẹ tọn de he to nukọnzindo to gbigbọ-liho po alọgọ yọnnu enẹ tọn po. To whenuena mẹho lọ dla  lopo lọ pọ́n whla dopo dogọ to osun atọ̀n godo, mẹplọntọ Biblu tọn he tin to olá ehe po awe to nuplọntọ etọn lẹ mẹ po ko pegan nado yin bibaptizi, enẹwutu mẹho lọ deanana baptẹm yetọn. To godo mẹ, dopo to Klistiani heyin bibaptizi yọyọ ehelẹ mẹ wlealọ podọ, to pọmẹ hẹ asu etọn, zindonukọn nado to dindin mẹdevo he tindo nuhudo gbẹwhlẹngán gbigbọmẹ tọn lẹ mọ. Asu etọn yin nukọntọ to Plitẹnhọ Ahọluduta tọn jlẹkaji tọn de gbigbá mẹ, he to yinyin yiyizan zọnmii gbọn pipli kleun he tin to lopo lọ ji dali. To madẹnmẹ, na whẹwhinwhẹ́n akuẹzinzan tọn lẹ wutu, yé tọ́n sọn Robinson Crusoé bosọ sẹtẹn jẹ agun de he tin to ṣẹnṣẹn Chili tọn mẹ, to fie yé zindonukọn to Jehovah sinsẹ̀n po zohunhun po mẹ te.

Vudevude, pipli kleun he tin to lopo lọ ji to whinwhẹ́n deji zọnmii dile mẹdevo lẹ to yinyin whinwhlẹngán sọn sinsẹ̀n lalo tọn mẹ. Ṣigba, to whenuena e yindọ wehọmẹvi lẹ dona sẹtẹn yì agé lọ ji na wepinplọn wehọmẹ daho tọn yetọn wutu, pipli lọ yin didepo jẹ mẹmẹyọnnu he ko yí baptẹm awe po yọnnu jọja dopo po mẹ. Pipli lọ nọ jideji to gbọjẹ whenu to whenuena onọ̀ delẹ nọ lẹkọwa lopo lọ ji. Ehe nọ yinuwa nado vọ́ zodolanmẹna Klistiani atọ̀n he tin to olá to finẹ to ojlẹ owhe lọ tọn lẹpo mẹ lẹ. Na kọdetọn azọ́n sinsinyẹn mẹmẹyọnnu ehelẹ tọn wutu, Kunnudetọ Jehovah tọn lẹ yin yinyọnẹn ganji to Robinson Crusoé. Nugbo wẹ dọ, mẹhe nọ nọ̀ lopo lọ ji delẹ ko jẹagọdo azọ́n yetọn bo ko sọ tẹnpọn nado gbidikọna mẹdevo lẹ nado gbẹ́ owẹ̀n Ahọluduta lọ tọn dai. Etomọṣo, okún nugbo Biblu tọn heyin didó do ahun nugbonọ lẹ tọn mẹ lẹ to kùntọ́n zọnmii.

Hinhẹn Mẹhe Ko Yin Whinwhlẹngán lẹ Lodo

Whladopo to owhe dopo mẹ nugopọntọ tomẹyitọ de nọ dla lopo lọ pọ́n. Etẹwẹ e nọ taidi nado dla Kunnudetọ vude lẹ pọ́n to lopo he tin to olá de ji? Nugopọntọ lẹdo tọn dopo basi zẹẹmẹ dlapọn tintan etọn yì Robinson Crusoé dọmọ:

“Gbejizọnlin ehe yin nujiawu de. E bẹjẹeji to ogàn 7.00 afọnnu tọn mẹ to whenuena mí tọ́n sọn Valparaiso bo kùn mọto yì Agahun-jlẹtẹn Cerrillos tọn to Santiago. Mí dó agahun pẹvi de he nọ hẹn gbẹtọ ṣinawe. To gbejizọnlin ganhiho 2 po nukunwhiwhe 45 tọn po godo, mí mọ bẹbẹnu osó de he yiaga hugan aslọ lẹ hlan nukọn. Dile mí to dindọnsẹpọ, lopo lọ sọawuhia—yèdọ osó whanpẹnọ de to ṣẹnṣẹn ohù tọn. E taidi dọ e fósin to osin lọ ji wẹ nkọtọn, taidi bato he to lèlè sà to ohù ji de.

 “To tejijẹ godo, tọjihun de bẹ mí yì gbétatò lọ mẹ. To filẹpo, osó he fọ́n wá aga sọn ohù mẹ lẹ wleawuna lopo flinflin lẹ he nọ yin nọtẹn gbọjẹ tọn lẹ na ajagbẹ Juan Fernández tọn lẹ. Ajagbẹ lẹ yin nudida he nọ yin hihọ́ basina lẹ na sọha yetọn ko depò tlala wutu. To ajiji mẹ, nude zlọn gbọn tọjihun lọ pá whẹpo e do bu biọ ohù mẹ whladopo dogọ. Whèví he nọ zlọn, he ová he mlin etọn lẹ di awà lẹ de wẹ. E taidi dọ e to vivi linlọ́n sọn osin lọ mẹ tọn dù nado wle wánvú lẹ dù wẹ nkọtọn. Nugbo wẹ dọ, to whedelẹnu nuwledutọ lọ lọsu nọ yin wiwle; linlọ́n etọn sọgan dọ̀n ayidonugo nuwledutọ devo he ko tin to aṣeji nado mìn in tọn dile e lẹkọ do osin lọ mẹ.

“To agọgbọnẹnmẹ, mí jẹ gbétatò San Juan Bautista (St. Jean le Baptiste) tọn mẹ. Sọha susu mẹhe nọ nọ̀ lopo lọ lẹ ji lẹ tọn wẹ tin to tọjihun-glintẹn lọ, vlavo to tenọpọn dlapọn basitọ yetọn lẹ kavi tin to jejeji poun na mẹhe sọgan wá to ojlẹ ehe mẹ lẹ. Mí yin nuyiwadeji gbọn numimọ whanpẹnọ de dali—yèdọ osó daho kanṣankanṣan de he nọ yin yiylọdọ El Yunque (Anvil Lọ), heyin ṣinṣinyọ́n taidi po amamú-sinmẹ po, podọ to godo etọn, agahomẹ he họ́n, bo tindo sinmẹ juju heyin kinklan gbọn aslọ wéwé susu lẹ dali.

“Mí yawu doayi pipli Klistiani mẹmẹyọnnu mítọn lẹ po ovi yetọn lẹ po he to tenọpọn mí lẹ to tọjihun-glintẹn lọ lẹ go. Gbọjẹ whenu de wẹ e yin, enẹwutu pipli lọ klo taun hugan paa tọn. To nudọdomẹ zohunhun tọn lẹ godo, mí yin pinplan sọyi abò whanpẹnọ de he mí sọgan ylọ dọ owhé mítọn na osẹ dopo mẹ.

“Osẹ titengbe vonọtaun de wẹ e yin, podọ mí yọ́n ẹn dọ e na juwayi to niyaniya mẹ. Mí dona basi yizan dagbe whenu mítọn tọn. To gbenẹgbe dopolọ, to núdùdù whemẹ tọn godo tlolo, mí dla Biblu plọntọ de he na lẹzun mẹmẹyọnnu gbigbọmẹ tọn po apadewhe paladisi gbigbọmẹ tọn mítọn to madẹnmẹ po pọ́n. E to aglinjijẹ mẹ ṣigba sọ to winyan vude kú ga. Yanwle baptẹm tọn etọn he e ko to tenọpọn na ojlẹ dindẹn to sisẹpọ. Mí gbadopọnna nudọnamẹ titengbe delẹ hẹ ẹ na ewọ nido sọgan pegan taidi wẹnlatọ wẹndagbe lọ tọn de. To wunkẹngbe etọn, e tindo mahẹ to azọ́n yẹwhehodidọ tọn mẹ na ojlẹ tintan. To azán atọ̀ntọ gbè, mí jẹ dogbapọnna nubiọtomẹsi lẹ ji na baptẹm hẹ ẹ. Whẹpo osẹ lọ do wá vivọnu, e yin bibaptizi.

“Opli heyin bibasi to osẹ lọ gblamẹ lẹ yin godonọna taun, po agayiyi pete mẹplidopọ 14 tọn po. To azán dopodopo gbè, tito lẹ nọ tin na lizọnyizọn kunnudegbe tọn, gọyipọn lẹ bibasi, plọnmẹ Biblu lẹ, po dlapọn lẹngbọhọtọ tọn lẹ po. Tuli nankọtọn die na mẹmẹyọnnu lọ lẹ he nọ to nukunpedo nuwiwa lẹ go na yedelẹ to owhe lọ blebu gblamẹ!”

E ko sinyẹnawu taun na sunnu he tin to lopo lọ ji lẹ nado yigbe hlan nugbo lọ, vlavo na azọ́n sinsinyẹn wiwà he agbasazọ́n yetọn nọ biọ lẹ wutu. Azọ́n taun lọ wẹ agasá wiwle, he nọ biọ mẹdezejo susu taun. Nuvẹun lọsu sọ nọ yí azọngban de wà to nuyiwa agọ̀ mẹsusu lẹ tọn mẹ. Etomọṣo, todido lọ wẹ yindọ susu dogọ mẹhe nọ nọ̀ lopo lọ ji lẹ tọn, sunnu lẹ po yọnnu lẹ po, na yigbe to sọgodo.

Kakajẹ din, omẹ ao ko yin whinwhlẹngán to lopo lọ ji gbọn wiwá nado yọ́n nugbo lọ po lẹndai Jehovah Jiwheyẹwhe tọn lẹ po dali. Delẹ to yé mẹ ko tọ́n sọn lopo lọ ji na whẹwhinwhẹ́n voovo lẹ wutu. Ṣigba vlavo yé pò to finẹ kavi lala, gbẹwhlẹngán gbigbọmẹ tọn yetọn ko sọawuhia nado yin onú titengbe hugan gbẹwhlẹngán Alexander Selkirk tọn. Yé to vivi paladisi gbigbọmẹ tọn de tọn dù to fidepope he yé sọgan to ninọ. Mẹmẹyọnnu he gbẹsọ nọ nọ̀ lopo lọ ji po ovi yetọn lẹ po lẹ to vivi lẹdo jipa nkọtọn de tọn dù, ṣigba hugan mọ, yé tindo nukundido gbẹninọ tọn to whenuena aigba lọ blebu na yin paladisi nugbo tọn de jẹ obá gigọ́ hugan de mẹ.

Azọ́n Mẹwhlẹngán Tọn to Nukọnzindo

To ninọmẹ lẹdo tọn liho, pipli kleun Kunnudetọ Jehovah tọn lẹ tọn ehe he tin to Robinson Crusoé nọ nọ̀ fie dẹn taun do mẹmẹsunnu po mẹmẹyọnnu gbigbọmẹ tọn yetọn lẹ po. Ṣogan, yé ma nọ tindo numọtolanmẹ mẹhe yin gbigbẹdai tọn, dile dawe Écosse tọn lọ Selkirk wà do gba. Gbọn owe yẹwhehọluduta tọn lẹ, video plidopọ lẹdo po agbegbe tọn lẹ po he nọ yin didohlan yé whla atọ̀n to owhe dopo mẹ sọn alahọ Ogbẹ́ Watch Tower tọn he tin to Chili dali, po dlapọn whemẹwhemẹ nugopọntọ lẹdo tọn tọn po, yé nọ hẹn haṣinṣan pẹkipẹki de go hẹ titobasinanu Jehovah tọn. Enẹwutu yé to nukọnzindo nado yin adà zohunhunnọ ‘gbẹdido blebu mẹmẹsunnu lẹ tọn to aihọn mẹ.’.—1 Pita 5:9.

[Nudọnamẹ Odò Tọn]

[Yẹdide Otò Tọn/Yẹdide to weda 9]

CHILI

Santiago

LOPO ROBINSON CRUSOÉ TỌN

San Juan Bautista

El Yunque

OHÙ PACIFIQUE TỌN

LOPO SANTA CLARA TỌN

[Yẹdide]

Dile lopo lọ sọawuhia, yè nọ mọ osó whanpẹnọ de to ṣẹnṣẹn ohù lọ tọn

[Asisa Yẹdide Tọn]

Map of Chile: Mountain High Maps® Copyright © 1997 Digital Wisdom, Inc.

[Yẹdide to weda 8, 9]

Osó whanpẹnọ kanṣankanṣan he nọ yin yiylọdọ El Yunque (Anvil Lọ)

[Yẹdide to weda 9]

Gbétatò San Juan Bautista (St. Jean le Baptiste) tọn

[Yẹdide to weda 9]

Lopo flinflin lẹ nọ yin nọtẹn gbọjẹ tọn lẹ na ajagbẹ lẹ po kinnikinni ohù mẹ tọn lẹ po

[Yẹdide to weda 10]

Mí do agahun pẹvi de sọn Santiago, Chili

[Yẹdide to weda 10]

Huto pode-dòde lopo Robinson Crusoé tọn

[Yẹdide to weda 10]

Plitẹnhọ Ahọluduta tọn jlẹkaji tọn to lopo lọ ji