Naegbọn Yé Ma Do Tindo Ovi Lẹ?

DELE po Fọla po, a yin asu po asi po de, he nọ nọ̀ bo nọ wazọ́n to wekantẹn alahọ Ogbẹ́ Watch Tower tọn to Nigeria. To ojlẹ kleun de godo he yé jẹ sinsẹ̀nzọnwa ji to finẹ, onọ̀ Fọla tọn wá dla yé pọ́n. E ko basi gbejizọnlin dindẹn nado dọhodo whẹho he to ahunmẹduna ẹn taun de ji, yèdọ dehe nọ hẹn ẹn tindo ozan amlọnmadọ́ tọn susu.

“Mì nọ wà onú dagbe lẹ na mi,” wẹ e dọna yé. “Mì nọ do nunina lẹ hlan, podọ mì nọ dla mi pọ́n. Dohia owanyi tọn mọnkọtọn lẹ yin nuhọakuẹ na mi. Ṣigba yé nọ hẹn ayimajai wá na mi ga na e nọ paṣa mi to whepoponu dọ mẹnu wẹ na wà onú mọnkọtọn lẹ na mìwlẹ to whenuena mì na do owhe ṣie nkọtọn? E ko yin owhe awe todin he mì wlealọ, podọ mì ma tindo ovi lẹ. Be mì ma lẹndọ ojlẹ ko sọ̀ na mì nado tọ́nsọn Bẹtẹli nado bẹ whẹndo de jẹeji ya?”

Linlẹn Mama tọn wẹ yindọ: Dele po Fọla po ko yí whenu he pé zan to Bẹtẹli. Din wẹ yin ojlẹ lọ na yé nado lẹnnupọn do sọgodo yetọn ji. Na jide tọn mẹdevo lẹ sọgan wà azọ́n yetọn. Dele po Fọla po ma dona jo lizọnyizọn whenu-gigọ́ tọn do na dandan tọn gba, ṣigba yé sọgan kẹalọyi nuyiwa sinsẹ̀nzọn tọn devo, yèdọ dehe sọgan na yé dotẹnmẹ nado tindo ovi lẹ bosọ tindo numimọ ayajẹ mẹjitọ-yinyin tọn lẹ.

Ahunmẹdunamẹnu Mama Tọn

Ahunmẹdunamẹnu Mama tọn yin nukunnumọjẹemẹ. Ojlo lọ nado ji ovi lẹ yin jọwamọ tọn bosọ gbayipe to aṣa lẹpo mẹ to ojlẹ lẹpo mẹ. Vijiji nọ fọ́n numọtolanmẹ ayajẹ po todido tọn lẹ po dote. “Sinsẹ́n adọ̀ mẹ tọn sọ wẹ alè etọn,” wẹ Biblu dọ. Mọwẹ, nugopipe nado ji ovi lẹ yin nunina họakuẹ de sọn Mẹdatọ owanyinọ mítọn dè.—Psalm 127:3.

To ogbẹ́ susu lẹ mẹ, asu po asi po lẹ nọ pannukọn kọgbidinamẹnu hagbẹ tọn sinsinyẹn lẹ nado ji ovi lẹ. Di apajlẹ, to Nigeria, to fie madozẹnzẹn yọnnu lẹ tọn nọ ji ovi ṣidopo te, nuhe gbayipe wẹ e yin to hùnwhẹ alọwle tọn lẹ tẹnmẹ nado sè bọ ojlo-dagbenọ lẹ nọ to didọna mẹhe wlealọ yọyọ lẹ dọ: “Osun ṣinẹnẹ godo sọn din, mí to nukundo nado sè dọ viyẹyẹ de to awhádo to ohọ̀ towe mẹ.” Taidi nunamẹ hùnwhẹ alọwle tọn de, asi yọyọ po asisunọ lọ po sọgan mọ kẹkẹvi viyẹyẹ tọn de yí. Onọ̀ asu po asi lọ po tọn lẹ nọ to sunzanhiawe pọ́n gbọzangbọzan. Eyin asi yọyọ lọ ma mọho to owhe dopo kavi ojlẹ mọnkọtọn de gblamẹ, yé nọ dademẹ nado pọ́n eyin nuhahun de tin he yé sọgan gọalọ nado didẹ.

Na onọ̀ susu lẹ whẹwhinwhẹ́n he wutu asu po asi po de wlealọ wẹ nado ji ovi lẹ bosọ hẹn hukan whẹndo lọ tọn nado to nukọnzindo. Onọ̀ Fọla tọn dọna viyọnnu etọn dọmọ: “Etẹwutu wẹ hiẹ wlealọ eyin hiẹ ma jlo na tindo ovi lẹ? Mẹde wẹ ji we; hiẹ dona ji ovi towe titi lẹ.”

Gbọnvona enẹ, whẹho yọn-na-yizan lẹ tin he dona yin dogbapọnna. To otò Aflika tọn susu lẹ mẹ, awuwledainanu gandudu tọn lẹ vude wẹ tin nado penukundo yọnhonọ lẹ go. To aṣa liho, ovi lẹ wẹ nọ penukundo mẹjitọ yọnhonọ yetọn lẹ go, kẹdẹdile mẹjitọ enẹlẹ penukundo yewlẹ go do to whenuena yé tin to ovu. Enẹwutu onọ̀ Fọla tọn lẹnnupọn dọ adavo ovi emitọn lẹ tindo ovi yetọn titi lẹ, yé na tin to owù ṣokẹdẹninọ, mẹhe yè ma tindo ojlona, po ohẹn tọn po mẹ to owhe godo tọn lẹ mẹ, bọ yé ma na tindo mẹdepope nado di yé to whenuena yé kú.

To fisusu to Aflika, e nọ yin pinpọnhlan taidi dẹ̀hodo de ma nado tindo ovi lẹ. To lẹdo delẹ mẹ, yọnnu lẹ tlẹ nọ saba yin nukundo nado do nugopipe yetọn nado ji ovi lẹ hia jẹnukọnna alọwle.  Susu yọnnu he ma penugo nado mọho lẹ tọn nọ dín amasin lẹ po azọ̀nhẹngbọ lẹ po to aliho egblemaku tọn mẹ nado tẹnpọn bo diọ ninọmẹ wẹnsinọ yinyin tọn yetọn.

To pọndohlan mẹ na walọyizan ehelẹ, asu po asi po he ko wlealọ lẹ he dè sọn ojlo mẹ wá ma nado tindo ovi lẹ nọ yin pinpọnhlan nado to onú dagbe lẹ tẹ̀ yedelẹ. Yé nọ saba yin pinpọnhlan taidi gbẹtọ dazi, he ma mọnu hlan nukọn, bosọ yin tapònọ lẹ.

Ayajẹ po Azọngban Po

Omẹ Jehovah tọn lẹ yọnẹn dọ dile etlẹ yindọ ayajẹ tin to ovi lẹ go pinpọn whẹ́n mẹ, azọngban sọ tin ga. To 1 Timoti 5:8 mẹ, Biblu dọmọ: “Ṣigba eyin mẹde ma wleawudai na etọn titi lẹ, humọ na whédo etọn lọsu lẹ, e mọ́n yise lọ, e sọ ylan hú mayisenọ.”

Mẹjitọ lẹ dona wleawudai na whẹndo yetọn lẹ to agbasanu-liho podọ to gbigbọ-liho, podọ ehe nọ yí ojlẹ po vivẹnudido susu po. Yé ma nọ tindo walọyizan lọ dọ to whenuena e yindọ Jiwheyẹwhe wẹ wleawuna ovi lẹ, e pò to Jiwheyẹwhe si nado penukundo yé go tọn gba. Yé yọnẹn dọ ovi lẹ go pinpọn whẹ́n sọgbe hẹ nunọwhinnusẹ́n Biblu tọn lẹ yin azọngban whenu-gigọ́ tọn de heyin didena mẹjitọ lẹ gbọn Jiwheyẹwhe dali; e mayin dehe dona yin didena mẹdevo lẹ gba.—Deutelonomi 6:6, 7.

Azọngban ovi lẹ go pinpọn whẹ́n tọn vẹawu taun na titengbe tọn to ‘azán godo tọn’ heyin ‘ojlẹ he sinyẹnawu nado yinuwa hẹ’ ehelẹ tọn mẹ. (2 Timoti 3:1-5) Gbọnvona ninọmẹ akuẹzinzan tọn he to yinylan deji lẹ, jijọ-madi-Jiwheyẹwhe he to jijideji ogbẹ́ tọn nọ yidogọna avùnnukundiọsọmẹnu ovi go pinpọn whẹ́n tọn lẹ to egbehe. Yèdọ dile etlẹ yin mọ do, lẹdo aihọn pé, asu po asi po madosọha Klistiani tọn lẹ ko kẹalọyi avùnnukundiọsọmẹ ehe bosọ to kọdetọn dagbe tindo to ovi jijọ-di-Jiwheyẹwhe tọn lẹ go pinpọn whẹ́n mẹ ‘to mẹplọnlọ po anademẹ apọ̀nmẹ tọn Jehovah tọn po mẹ.’ (Efesunu lẹ 6:4) Jehovah yiwanna bosọ nọ dona mẹjitọ ehelẹ na azọ́n sinsinyẹn yetọn.

Nuhewutu Mẹdelẹ Nọ Gbọṣi Ovi Matindo Mẹ

To alọ devo mẹ, Klistiani asu po asi po susu lẹ ma nọ tindo ovi lẹ gba. Mẹdelẹ yin wẹnsinọ podọ ma nọ kẹalọyi ovi devo lẹ taidi yedetiti tọn lẹ gba. Asu po asi po devo lẹ he tindo nugopipe nado ji ovi lẹ nọ dè ma nado wàmọ. Asu po asi po mọnkọtọn lẹ ma nọ gbọṣi ovi matindo mẹ na yé to hinhọ̀n na azọngban kavi to budi nado pehẹ avùnnukundiọsọmẹnu mẹjitọ-yinyin tọn lẹ wutu gba. Kakatimọ, yé ko magbè nado na ayidonugo gigọ́ yetọn hlan adà voovo lizọnyizọn whenu-gigọ́ tọn lọ lẹ he ovi lẹ go pinpọn whẹ́n ma na na dotẹnmẹ. Delẹ nọ sẹ̀n taidi mẹdehlan. Devo lẹ nọ sẹ̀n Jehovah to azọ́n tomẹyiyi tọn mẹ kavi to Bẹtẹli.

Taidi Klistiani lẹpo, yé yọnẹn dọ azọ́n niyaniya tọn de tin he dona yin wiwà. Jesu dọmọ: “Yè nasọ dọ yẹwheho wẹndagbe ahọludu tọn he lẹ to aigba fininọ lẹpo mẹ na okunnu de hlan akọta lẹpo; whenẹnu wẹ opodo na wá.” Azọ́n ehe to yinyin wiwà to egbehe. Azọ́n titengbe de wẹ e yin, to whenuena e yindọ “opodo” lọ na zẹẹmẹdo vasudo na mẹhe ma ko setonuna wẹndagbe lọ lẹ.—Matiu 24:14; 2 Tẹsalonikanu lẹ 1:7, 8.

Ojlẹ mítọn yin dopolọ hẹ ojlẹ lọ to whenuena Noa po whẹndo etọn po gbá aki blibata de he whlẹn yé gán gbọn Singigọ daho lọ mẹ. (Gẹnẹsisi 6:13-16; Matiu 24:37) Dile etlẹ yindọ visunnu atọ̀n Noa tọn lẹ ko wlealọ, depope yetọn ma ji ovi lẹ gba adavo to Singigọ lọ godo. Whẹwhinwhẹ́n dopo na enẹ sọgan ko yindọ asu po asi po ehelẹ jlo nado na ayidonugo gigọ́ po huhlọn yetọn po hlan azọ́n he tin to alọnu lọ. Whẹwhinwhẹ́n devo sọgan ko yin awuwhiwhle nado hẹn ovi lẹ wá aihọn gblezọn po danuwiwa tọn de po mẹ to fie “kanyinylan gbẹtọ tọn sù gbau . . . podọ ayilinlẹn ayiha etọn mẹ tọn lẹpo oylan dodo wẹ to whepoponu.”—Gẹnẹsisi 6:5.

Dile etlẹ yindọ ehe ma zẹẹmẹdo dọ nuhe ylan de wẹ e yin nado tindo ovi lẹ to egbehe, Klistiani asu po asi po susu lẹ ko gbẹ́ ma nado tindo ovi lẹ nado sọgan tindo mahẹ gigọ́ to azọ́n niyaniya tọn he Jehovah ko na omẹ etọn lẹ nado wà lọ mẹ. Asu po asi po delẹ ko nọte na ojlẹ de whẹpo do tindo ovi lẹ; devo lẹ ko dè nado gbọṣi ovi matindo mẹ bosọ to nulẹnpọndo yọnbasi ovi lẹ jiji to aihọn yọyọ dodowiwa tọn Jehovah tọn mẹ ji. Be ehe yin numamọ dohlan nukọn wẹ ya? Be nude to gúgú yé to gbẹ̀mẹ wẹ ya? Be yè dona wà lẹblanu na yé wẹ ya?

Gbẹzan Vivomẹ po Ayajẹ Tọn lẹ Po

Dele po Fọla po, heyin nùdego jẹnukọn, ko wlealọ na nuhe ko hugan owhe ao todin, podọ  yé gbọṣi gbemima nado zindonukọn to ovi matindo mẹ. “Hẹnnumẹ mítọn lẹ gbẹsọ to kọgbidina mí nado tindo ovi lẹ,” wẹ Dele dọ. “Ahunmẹdunamẹnu tangan yetọn wẹ vivomẹninọ sọgodo tọn mítọn. Mí nọ saba do pinpẹn-nutọn-yinyọnẹn hia na mẹtọnhopọn yetọn, ṣigba mí nọ yí zìnzìn zan nado basi zẹẹmẹ dọ mí yin ayajẹnọ taun to nuhe mí to wiwà lọ mẹ. Gando hihọ́ go, mí nọ dlẹnalọdo dọ jidide mítọn tin to Jehovah mẹ, mẹhe nọ penukundo dagbemẹ-ninọ mẹhe yin nugbonọ bo hẹn tenọgligo hlan ẹn lẹpo tọn go. Mí sọ nọ basi zẹẹmẹ dọ ovi lẹ tintindo ma namẹ nujikudo dọ mẹjitọ lẹ na duvivi nukunpedomẹgo yetọn tọn to whenuena yè poyọnho gba. Delẹ nọ na nukunpedomẹgo vude mẹjitọ yetọn lẹ, devo lẹ ma nọ penugo nado gọalọ gba, podọ devo lẹ tlẹ nọ kú jẹnukọnna mẹjitọ yetọn lẹ. To alọ devo mẹ, sọgodo mítọn yin jide tọn to Jehovah dè.”

Dele po mẹdevo lẹ po taidi ewọ dejido opagbe Jehovah tọn hlan devizọnwatọ nugbonọ etọn lẹ go po nujikudo po dọmọ: “Yẹn ma to na jo we dai gbede, kavi gbẹ́ we gba.” (Heblu lẹ 13:5) Yé sọ yise ga dọ “alọ OKLUNỌ tọn ma whète, bọ e ma do sọgan whlẹnmẹ; mọ otó etọn ma pẹ̀n, bọ e ma nado sọgan sè.”—Isaia 59:1.

Whẹwhinwhẹ́n devo na jidide tintindo wẹ ayidido lehe Jehovah nọ penukundo devizọnwatọ nugbonọ etọn lẹ go gbọn tọn. Ahọlu Davidi wlan dọmọ: “Yẹn ko tin to yọpọ, yẹn sọ whẹ́n; ganṣo yẹn ma ko mọ yè gbẹ́ dodonọ dai [mlẹnmlẹn, NW].” Lẹnnupọndo enẹ ji. Be hiẹ yọ́n devizọnwatọ nugbonọ Jehovah tọn de he ko yin ‘gbigbẹdai mlẹnmlẹn’ ya?—Psalm 37:25.

Kakati nado pọ́n godo hlan po nuvẹnamẹ po, mẹhe ko yí gbẹzan yetọn zan to sinsẹ̀nzọnwiwa hlan Jehovah po Klistiani hatọ yetọn lẹ po mẹ lẹ nọ pọ́n ẹn hlan po pekọ po. Mẹmẹsunnu Iro Umah ko tin to sinsẹ̀nzọn whenu-gigọ́ tọn mẹ na owhe 45 bosọ to sinsẹ̀nzọnwa todin taidi nugopọntọ tomẹyitọ de to Nigeria. E dọmọ: “Dile etlẹ yindọ yẹn po asi ṣie po ma tindo ovi, mí hẹn do ayiha mẹ dọ Jehovah ko nọ penukundo mí go to whepoponu to gbigbọ-liho podọ to agbasa-liho. Mí ma ko gbọ̀agba nudepope tọn gba. Ewọ ma na gbẹ́ mí dai gba dile mí to yọnhopo. Owhe ehelẹ to sinsẹ̀nzọn whenu-gigọ́ tọn mẹ ko sọawuhia nado yin dehe tindo ayajẹ hugan to gbẹzan mítọn mẹ. Mí dopẹna Jehovah dọ mí sọgan sẹ̀n mẹmẹsunnu mítọn lẹ, podọ mẹmẹsunnu mítọn lẹ yọ́n pinpẹn sinsẹ̀nzọn mítọn tọn, podọ yé nọ gọalọna mí.”

Dile etlẹ yindọ asu po asi po susu lẹ ma ko ji ovi agbasalan tọn lẹ do, yé ko ji ovi wunmẹ he gbọnvo lẹ: yèdọ devi Klistiani lẹ he to sinsẹ̀n-basi hlan Jehovah. Apọsteli Johanu yin nudi owhe 100 mẹvi to whenuena e wlan dọmọ: “Yẹn ma tindo ayajẹ daho de hú ehe gba, dọ yẹn ni to sisè dọ ovi ṣie lẹ to zọnlinzin to nugbo mẹ.” (3 Johanu 4) Nugbonọ-yinyin “ovi” Johanu tọn lẹ tọn—yèdọ mẹhe e hẹn wá “nugbo mẹ” lẹ tọn—hẹn ayajẹ susugege wá na ẹn.

Ayajẹ dopolọ tin susugege to egbehe. Bernice, Nigerianu de, ko wlealọ na owhe 19 bosọ gbọṣi ovi matindo mẹ sọn ojlo mẹ wá. Na owhe 14 he wayi lẹ, e ko to sinsẹ̀nzọnwa taidi gbehosọnalitọ de. Dile e to dindọnsẹpọ ojlẹ gbẹzan tọn mẹ to whenuena e ma na gbẹsọ yọnbasi na ẹn nado ji ovi edetiti tọn lẹ ba, e ma tindo numọtolanmẹ nuvẹnamẹ tọn depope gando kinklan gbẹzan etọn dovo na omẹ lẹ hinhẹn zun devi wutu gba. E dọmọ: “Yẹn nọ jaya nado mọdọ ovi gbigbọmẹ tọn ṣie lẹ to whinwhẹ́n. Yèdọ eyin yẹn tlẹ tindo ovi ṣie titi lẹ, yẹn ma lẹndọ yé sọgan sẹpọ mi pẹkipẹki hugan mẹhe yẹn ko gọalọna nado plọn nugbo lọ lẹ gba. Yé nọ yinuwa hẹ mi taidi dọ yẹn wẹ yin onọ̀ jọwamọ tọn yetọn nkọtọn, bo nọ dọhodo ayajẹ po nuhahun yetọn lẹ po ji hẹ mi bo nọ biọ ayinamẹ ṣie. Yé nọ kàn wekanhlanmẹ lẹ, bọ mí sọ nọ dla ode awetọ pọ́n.

“Mẹdelẹ nọ pọ́n ẹn hlan taidi dẹhodo de ma nado tindo ovi jọwamọ tọn lẹ. Yé nọ dọ dọ hiẹ na jiya to yọnhowhe towe lẹ mẹ. Ṣigba yẹn ma mọ ẹn domọ gba. Yẹn yọnẹn dọ dile e na dẹnsọ bọ yẹn na to Jehovah sẹ̀n po ahundopo po, ewọ na suahọ mi bosọ penukundo yẹn go. E ma na tùn mi dlan to whenuena yẹn poyọnho gba.”

Yin Wanyina bo Họakuẹ to Jiwheyẹwhe Dè

Mẹhe ko jivi bo ko pọ́n ovi lẹ go whẹ́n nado “to zọnlinzin to nugbo mẹ” lẹ nọ tindo onú susu nado dopẹ́ na. Abajọ Biblu dọmọ: “Otọ́ dodonọ tọn na jaya tlala: ewọ he sọ ji ovi nuyọnẹntọ, na tindo ayajijẹ to ohò etọn mẹ. Otọ́ towe po onọ̀ towe po na jaya, homẹ mẹhe ji we tọn na hùn.”!—Howhinwhẹn lẹ 23:24, 25.

Klistiani he ma ko tindo ayajẹ ovi lẹ hinhẹnwa aihọn mẹ tọn lẹ ko yin didona to aliho devo lẹ  mẹ. Susu to asu po asi po ehelẹ mẹ ko yí azọngban titengbe de wà to dagbenu Ahọluduta lọ tọn lẹ hinhẹn gblodeji to aliho daho de mẹ. To owhe lẹ gblamẹ, yé nọ tindo numimọ, nuyọnẹn, po azọ́nyinyọnẹn he nọ hẹn yé penugo nado basi yidogọ họakuẹ lẹ hlan azọ́n Ahọluduta lọ tọn lẹ po. Susu yetọn nọ yin tọ́ntlọ́ngbọ́n to azọ́n lọ mẹ.

Dile etlẹ yindọ yé ko gbọṣi ovi matindo mẹ na dagbenu Ahọluduta lọ tọn lẹ wutu, Jehovah ko yí whẹndo owanyinọ gbigbọmẹ tọn de he yọ́n pinpẹn avọ́sinsan he yé ko basi lẹ tọn sisosiso do dona yé. E yin dile Jesu dọ do dọmọ: “Mẹde ma tin ehe jo [to paa mẹ, “gbọ̀”] owhé kavi mẹmẹsunnu lẹ, kavi mẹmẹyọnnu lẹ, kavi otọ́, kavi onọ̀, kavi asi, kavi ovi lẹ, kavi aigba lẹ [go] dai, na yẹn tọn wutu, podọ na wẹndagbe tọn wutu, ṣigba e na mọ yí dinvie to ojlẹ he mẹ, kanweko donu kanweko owhé lẹ, mẹmẹsunnu lẹ, mẹmẹyọnnu lẹ, onọ̀ lẹ, ovi lẹ, po aigba lẹ po . . . podọ to aihọn he ja mẹ ogbẹ̀ madopodo.”—Malku 10:29, 30.

Lehe mẹhe yin nugbonọ lẹpo họakuẹ na Jehovah sọ! Taidi omẹ nugbonọ mọnkọtọn lẹ, yèdọ mẹhe tindo ovi lẹ po mẹhe ma tindo lẹ po, yin nina jide gbọn apọsteli Paulu dali dọmọ: “Jiwheyẹwhe ma yin mawadodonọ nado wọn azọ́n mìtọn po tukla owanyi mìtọn tọn po, he mì ko sọhia gbọn oyín etọn dali, na le mì to devizọnwa hlan mẹwiwe lẹ do, bosọ to bibasi i.”—Heblu lẹ 6:10.

[Nudọnamẹ Odò Tọn]

[Yẹdide to weda 23]

Asu po asi po he ma tindo ovi lẹ ko yin didona po whẹndo owanyinọ gbigbọmẹ tọn de po