“Nuyọnẹn Tin to Whiwhẹnọ [lẹ] Dè”
“Nuyọnẹn Tin to Whiwhẹnọ [lẹ] Dè”
“Etẹwẹ OKLUNỌ to kinkanbiọ sọn de we, adavo nado . . . yí whiwhẹ do zinzọnlin po Jiwheyẹwhe towe po?”—MIKA 6:8.
1, 2. Etẹwẹ whiwhẹ yin, podọ nawẹ e gbọnvo na sakla gbọn?
APỌSTELI he diyin de gbẹ́ nado dọ̀n ayidonugo do ede ji. Whẹdatọ Islaelivi adọgbotọ de ylọ ede dọ pẹvi pete to owhé otọ́ etọn tọn gbè. Dawe klohugan lọ he nkọ ma ko nọgbẹ̀ pọ́n yigbe dọ emi ma tindo aṣẹpipa he yiaga hugan lọ gba. Dopodopo dawe ehelẹ tọn do whiwhẹ hia.
2 Whiwhẹ yin adà awetọ sakla tọn. Mẹde he yin whiwhẹnọ nọ tindo pọndohlan jlẹkaji tọn gando nugopipe etọn lẹ po nujọnu-yinyin etọn po go bosọ nọ vò sọn linlẹn ovọ́ mẹ. Kakati nado nọ yigo, doawagun, kavi tindo ojlo zògbè, gbẹtọ whiwhẹnọ nọ doayi dogbó etọn lẹ go na taun tọn. Enẹwutu, e nọ na sisi bosọ nọ do mẹtọnhopọn he sọgbe hia hlan numọtolanmẹ po pọndohlan mẹdevo lẹ tọn po.
3. To aliho tẹmẹ wẹ nuyọnẹn “tin to whiwhẹnọ [lẹ] dè” te?
3 Na whẹwhinwhẹ́n dagbe wutu Biblu dọmọ: “Nuyọnẹn tin to whiwhẹnọ [lẹ] dè.” (Howhinwhẹn lẹ 11:2) Gbẹtọ whiwhẹnọ yin nuyọnẹntọ na e nọ hodo aliho nuwiwa tọn de he Jiwheyẹwhe kẹalọyi, podọ e nọ dapana gbigbọ sakla tọn he nọ dekọtọn do winyan mẹ. (Howhinwhẹn lẹ 8:13; 1 Pita 5:5) Nugbo lọ dọ whiwhẹ yin nuyọnẹnnu de yin hinhẹn lodo gbọn aliho gbẹzan tọn heyin devizọnwatọ Jiwheyẹwhe tọn delẹ tọn dali. Mì gbọ mí ni gbadopọnna apajlẹ atọ̀n heyin nùdego to hukan bẹjẹeji tọn lọ mẹ.
Paulu—Yèdọ ‘Mẹmẹglọ’ de po ‘Họ̀nkọnsi’ de Po
4. Lẹblanulọkẹyi vonọtaun tẹlẹ wẹ Paulu duvivi etọn?
4 Paulu yin mẹhe diyin taun to Klistiani fliflimẹ tọn lẹ mẹ, bosọ yin yinyọnẹn na enẹ. To nuwiwa lizọnyizọn etọn tọn whenu, e zin gbejizọnlin na kilomẹtlu fọtọ́n susu to ohù po aigba-klo po ji, podọ e ze agun susu lẹ dai. To yidogọ mẹ, Jehovah dona Paulu po numimọ lẹ po gọna nunina to hodidọ to ogbè jonọ tọn lẹ mẹ. (1 Kọlintinu lẹ 14:18; 2 Kọlintinu lẹ 12:1-5) Ewọ sọ gbọdo Paulu nado kàn wekanhlanmẹ 14 he yin apadewhe Owe-wiwe Glẹki Klistiani tọn lẹ todin. E họnwun dọ, e sọgan yin didọ dọ tuklajijẹ Paulu tọn zẹ̀ dehe yin apọsteli devo lẹpo tọn go.—1 Kọlintinu lẹ 15:10.
5. Nawẹ Paulu dohia dọ emi tindo pọndohlan jlẹkaji tọn gando ede go gbọn ?
5 To whenuena e yindọ Paulu wẹ yin tọ́ntlọ́ngbọ́n na nuwiwa Klistiani tọn, mẹdelẹ sọgan donukun nado mọ ẹn nado to vivi yindidi tọn dù, etlẹ yin nado to awagundo na aṣẹpipa etọn. Ṣigba, e mayin mọ, na Paulu yin whiwhẹnọ wutu. E ylọ ede dọ “godotọ apọsteli lẹ tọn,” bo yidogọ dọmọ: “Yẹn he ma jẹ yè do ylọ apọsteli de, na yẹn dohomẹkẹn agun Jiwheyẹwhe tọn wutu.” (1 Kọlintinu lẹ 15:9) Taidi homẹkẹndomẹtọ dai tọn Klistiani lẹ tọn, Paulu ma wọnji pọ́n gbede gba dọ dogbọn nukundagbe majẹhẹ kẹdẹ dali wẹ ewọ do sọgan tindo haṣinṣan de hẹ Jiwheyẹwhe, podọ nado tlẹ duvivi lẹblanulọkẹyi vonọtaun sinsẹ̀nzọn tọn. (Johanu 6:44; Efesunu lẹ 2:8) Enẹwutu, Paulu ma tindo numọtolanmẹ dọ wadotana sẹhundaga etọn lẹ to lizọnyizọn lọ mẹ hẹn ẹn yiaga hugan mẹdevo lẹ gba.—1 Kọlintinu lẹ 9:16.
6. Nawẹ Paulu do whiwhẹ hia to nuyiwa etọn hẹ Kọlintinu lẹ mẹ gbọn?
6 Whiwhẹ Paulu tọn yin didohia na titengbe tọn to nuyiwa etọn lẹ mẹ hẹ Kọlintinu lẹ. E họnwun dọ, delẹ to yé mẹ yin nuyiwadeji gbọn mẹhe yé lẹn nado yin nugopọntọ diyin lẹ dali, he bẹ Apọlo, Kefa, po Paulu lọsu po hẹn. (1 Kọlintinu lẹ 1:11-15) Ṣigba Paulu ma biọ mẹpipa Kọlintinu lẹ tọn mọjanwẹ e ma kẹalọyi yẹyidogonamẹ yetọn gba. To whenuena e to dlapọn basina yé, e ma nọ do ede hia “po whanpẹ hogbe vivi tọn po, kavi nuyọnẹn tọn po” gba. Kakatimọ, Paulu dọ gando edetiti po gbẹdohẹmẹtọ etọn lẹ po go dọmọ: “Mì gbọ gbẹtọ ni nọ lẹn mítọn domọ, di devizọnwatọ Klisti tọn lẹ, podọ họ̀nkọnsi nudabla Jiwheyẹwhe tọn lẹ tọn.” a—1 Kọlintinu lẹ 2:1-5; 4:1.
7. Nawẹ Paulu do whiwhẹ hia etlẹ yin to whenuena e to ayinamẹ na gbọn?
7 Paulu tlẹ do whiwhẹ hia to whenuena e dona na ayinamẹ po anademẹ sinsinyẹn po. E vẹvẹ na Klistiani hatọ lẹ gbọn “lẹblanu Jiwheyẹwhe tọn” dali podọ “na owanyi tọn wutu” kakati nido yin otẹn aṣẹpipa apọsteli tọn etọn wutu. (Lomunu lẹ 12:1, 2; Filemọni 8, 9) Naegbọn Paulu do wà ehe? Na e pọ́n ede hlan taidi ‘azọ́nwatọ hatọ’ mẹmẹsunnu etọn lẹ tọn de wutu, e mayin taidi ‘ogán yise yetọn tọn gba.’ (2 Kọlintinu lẹ 1:24) Matin ayihaawe whiwhẹ Paulu tọn wẹ gọalọ nado hẹn ẹn yin mẹvivẹ vonọtaun hlan agun Klistiani owhe kanweko tintan tọn lẹ.—Owalọ lẹ 20:36-38.
Pọndohlan Whiwhẹ Tọn de Gando Lẹblanulọkẹyi Mítọn Go
8, 9. (a) Naegbọn mí dona tindo pọndohlan jlẹkaji tọn gando mídelẹ go? (b) Nawẹ mẹhe tindo azọngban he yiaga jẹ obá de mẹ lẹ sọgan do whiwhẹ hia gbọn?
8 Paulu ze apajlẹ dagbe de dai na Klistiani egbehe tọn lẹ. Mahopọnna azọngban depope he yin zizedo alọmẹ na mí lẹ, depope to mí mẹ ma dona lẹndọ mí hugan mẹdevo lẹ gba. “Eyin mẹde sọ to ede lẹn nado yin nude, whenuena e ma yin nude,” wẹ Paulu wlan, “e klọ ede.” (Galatianu lẹ 6:3) Etẹwutu? Na “omẹ pó wẹ waylan, bosọ whete do gigo Jiwheyẹwhe tọn go.” (Lomunu lẹ 3:23; 5:12, wekun flinflin lẹ yin mítọn) Mọwẹ, mí ma dona wọnji pọ́n gbede dọ mímẹpo wẹ dugu ylando po okú po tọn sọn Adam dè gba. Lẹblanulọkẹyi vonọtaun lẹ ma nọ ze mí daga sọn ninọmẹ he yido ylando tọn mítọn mẹ gba. (Yẹwhehodọtọ 9:2) Dile e yin nugbo to whẹho Paulu tọn mẹ do, gbọn nukundagbe majẹhẹ kẹdẹ dali wẹ gbẹtọ lẹ tlẹ sọgan biọ haṣinṣan de mẹ hẹ Jiwheyẹwhe, nẹmunẹmu wẹ nado tlẹ sẹ̀n ẹn to otẹn lẹblanulọkẹyi tọn delẹ mẹ.—Lomunu lẹ 3:12, 24.
9 To ehe yinyọnẹn mẹ, mẹhe yin whiwhẹnọ de ma nọ ze ede daga na lẹblanulọkẹyi etọn lẹ wutu mọjanwẹ e ma nọ doawagun gando wadotana etọn lẹ go do niyẹn. (1 Kọlintinu lẹ 4:7) To whenuena e to ayinamẹ kavi anademẹ na, e nọ wàmọ taidi azọ́nwatọ hatọ de—e mayin taidi ogán de gba. Na taun tọn, e ma sọgbe na mẹde he pegan to azọngban delẹ mẹ nado biọ pipà kavi dín yẹyi sọn yisenọ hatọ lẹ dè gba. (Howhinwhẹn lẹ 25:27; Matiu 6:2-4) Pipà dopo kẹdẹ lọ he sọgbe dona wá sọn mẹdevo lẹ dè—podọ e dona wá matin obiọ bibasi na ẹn. Eyin e wá janwẹ, mí ma dona dike e ni hẹn mí nado lẹnnupọndo mídelẹ ji zẹjlẹgo hugan lehe e jẹ do gba.—Howhinwhẹn lẹ 27:2; Lomunu lẹ 12:3.
10. Basi zẹẹmẹ lehe mẹdelẹ he sọgan sọawuhia nado tin to otẹn he yìdo mẹ lẹ sọgan yin ‘adọkunnọ to yise mẹ’ na taun tọn gbọn.
10 To whenuena azọngban he yiaga jẹ obá de mẹ yin zizedo alọmẹ na mí, whiwhẹ na gọalọna mí nado dapana zize ayidonugo he ma sọgbe do mídelẹ ji, bo na to didohia dọ agun lọ to kọdetọn dagbe tindo na taun tọn na vivẹnu po nugopipe mítọn lẹ po wutu. Di apajlẹ, mí sọgan tindo nunina vonọtaun to mẹpinplọn mẹ. (Efesunu lẹ 4:11, 12) Ṣigba, eyin mí yin whiwhẹnọ mí dona yọnẹn dọ delẹ to nuplọnmẹ daho hugan he nọ yin pinplọn to opli agun tọn de ji ma nọ yin didọ sọn oplò ji gba. Di apajlẹ, be hiẹ ma nọ yin tulina to whenuena hiẹ mọ mẹjitọ godoponọ he nọ wá Plitẹnhọ Ahọluduta tọn mẹ to gbesisọmẹ po ovi yetọn lẹ po to godo ya? Kavi alindọn he ko jẹflumẹ he nọ wá opli lẹ po nugbonọ-yinyin po mahopọnna numọtolanmẹ nuvọ́nọ-yinyin tọn he dẹn-to-aimẹ lẹ ya? Kavi jọja he nọ tindo nukọnyiyi dagbe mahopọnna nuyiwadomẹji ylankan to wehọmẹ podọ to fidevo lẹ ya? (Psalm 84:10) Omẹ ehelẹ sọgan nọ ma yin ayidego. Suhugan whlepọn tenọgligo-hinhẹn tọn he yé nọ pannukọn lẹ ma nọ yin yinyọnẹn gbọn mẹdevo lẹ dali gba. Ṣogan, yé sọgan yin ‘adọkunnọ to yise mẹ’ taidi mẹhe diyin hugan lẹ. (Jakobu 2:5) Hú popolẹpo, nugbonọ-yinyin wẹ nọ duale nukundagbe tintindo Jehovah tọn to godo mẹ.—Matiu 10:22; 1 Kọlintinu lẹ 4:2.
Gideoni—“Mẹwhiwhe Pete” to Owhé Otọ́ Etọn Tọn Gbè
11. To aliho tẹmẹ wẹ Gideoni do whiwhẹ hia to hodidọ hẹ angẹli Jiwheyẹwhe tọn de mẹ te?
11 Gideoni, sunnu jọja huhlọnnọ de sọn akọ̀ Manassẹ tọn mẹ, nọgbẹ̀ to ojlẹ hunyanhunyan tọn de mẹ to whenuho Islaeli tọn mẹ. Na owhe ṣinawe, omẹ Jiwheyẹwhe tọn lẹ ko jiya to kọgbidinamẹ Midianinu lẹ tọn glọ. Ṣigba, ojlẹ ko sọ na Jehovah nado whlẹn omẹ etọn lẹ gán todin. Enẹwutu, angẹli de sọawuhia Gideoni bosọ dọmọ: “OKLUNỌ tin to dè we, hiẹ sunnu asuka hlọnhlọn tọn.” Gideoni yin whiwhẹnọ, enẹwutu e ma tindo pekọ to gigo yẹyidogonamẹ tọn he mayin nukundo ehe mẹ gba. Kakatimọ, e gbọn sisi dali dọ na angẹli lọ dọmọ: “Aa oklunọ ṣie, eyin OKLUNỌ tin to mí dè, whenẹnu etẹwutu wẹ ehe lẹpo to jijọ do mí go?” Angẹli lọ hẹn whẹho lọ lẹ họnwun bosọ dọna Gideoni dọmọ: ‘Na taun tọn hiẹ wẹ na whlẹn Islaeli sọn alọ Midiani tọn mẹ.’ Nawẹ Gideoni yigbe gbọn? Kakati nado nọ jejeji na azọ́ndenamẹ lọ taidi dotẹnmẹ hundote de nado hẹn ede yin sunnu asuka whenuho otò tọn de, Gideoni na gblọndo dọmọ: “Aa OKLUNỌ, fie tọn wẹ yẹn na do whlẹn Islaeli? Doayi e go, whédo ṣie wẹ hẹntọnọ pete to Manassẹ mẹ, yẹn wẹ sọ yin mẹwhiwhe pete to owhé otọ́ ṣie tọn gbè.” Whiwhẹ nankọtọn die!—Whẹdatọ 6:11-15.
12. Nawẹ Gideoni do wuntuntun hia to nukunpipedo azọ́ndenamẹ etọn go mẹ gbọn?
12 Whẹpo e do dó Gideoni hlan awhàngbenu, Jehovah tẹ́n ẹn pọ́n. Gbọnna? Gideoni yin didọna nado và agbà otọ́ etọn tọn hlan Baali sudo bosọ sán opò wiwe he tin to ote to adà etọn mẹ lẹpo liai. Azọ́ndenamẹ ehe na biọ tugbigbo, ṣigba Gideoni sọ do whiwhẹ po wuntuntun po hia to aliho he mẹ e penukundego te mẹ. Kakati nado basi i to gbangba, Gideoni wazọ́n to ozán mẹ to whenuena e ma na yin ayidego te. Humọ, Gideoni dọnsẹpọ azọ́ndenamẹ etọn po mẹdehihọ́ po. E hẹn devi ao gọna ede—vlavo na delẹ nido sọgan nọte bo to nuhọ́ to whenuena pipòtọ lọ na to alọgọ na ẹn nado và agbà po opò wiwe lọ lẹ po sudo. b Depope he whẹho lọ na yin, po dona Jehovah tọn po, Gideoni hẹn azọ́ndenamẹ etọn di, podọ to madẹnmẹ ewọ yin yiyizan gbọn Jiwheyẹwhe dali nado hẹn Islaeli jẹ mẹdekannu sọn alọ Midianinu lẹ tọn mẹ.—Whẹdatọ 6:25-27.
Whiwhẹ po Wuntuntun po Didohia
13, 14. (a) Nawẹ mí sọgan do whiwhẹ hia to whenuena lẹblanulọkẹyi sinsẹ̀nzọn tọn yin dindlẹn hlan mí gbọn? (b) Nawẹ Mẹmẹsunnu A. H. Macmillan ze apajlẹ dagbe de dai to whiwhẹ didohia mẹ gbọn?
13 Onú susu wẹ mí sọgan plọn sọn whiwhẹ Gideoni tọn mẹ. Di apajlẹ, nawẹ mí nọ yinuwa gbọn to whenuena lẹblanulọkẹyi sinsẹ̀nzọn tọn yin dindlẹn hlan mí? Be mí nọ lẹnnupọn jẹnukọn do yindidi kavi gigo he na dekọtọn ji wẹ ya? Kavi be mí nọ gbọn whiwhẹ po odẹ̀ po dali gbadopọnna vlavo e yin mí sọgan hẹn nubiọtomẹsi azọ́ndenamẹ lọ tọn lẹ di ya? Mẹmẹsunnu A. H. Macmillan, he dotana gbẹzan aigba ji tọn etọn to 1966, ze apajlẹ dagbe de dai to whẹho ehe mẹ. C. T. Russell, heyin azinponọ tintan Ogbẹ́ Watch Tower tọn, to ojlẹ de mẹ kàn linlẹn Mẹmẹsunnu Macmillan tọn sè do mẹhe sọgan jẹ otẹn nukunpipedo azọ́n lọ go tọn mẹ to godo etọn. To hodọdopọ he bọdego mẹ, Mẹmẹsunnu Macmillan ma lẹn ede nado jẹ otẹn lọ mẹ gba, dile etlẹ yindọ e na ko yin nuhe sọgbe tlala na ẹn nado wàmọ. To vivọnu, Mẹmẹsunnu Russell basi oylọ na Mẹmẹsunnu Macmillan nado lẹnnupọndo alọkikẹyi azọ́ndenamẹ lọ ji. “Yẹn yin pipaṣa taun,” wẹ Mẹmẹsunnu Macmillan wlan to owhe susu lẹ godo. “Yẹn lẹnnupọndeji, sinsinyẹn, bosọ hodẹ̀ dogbọn dali etọn na ojlẹ delẹ whẹpo yẹn wá dọna ẹn to godo mẹ dọ homẹ ṣie na hùn nado wà nuhe go yẹn pé lẹpo nado nọgodona ẹn.”
14 Ojlẹ vude to enẹgodo, Mẹmẹsunnu Russell kú, bọ otẹn azinponọ Ogbẹ́ Watch Tower tọn jẹ agbá. To whenuena e yindọ Mẹmẹsunnu Macmillan wẹ to nukunpedo onú lẹ go to gbejizọnlin yẹwhehodidọ godo tọn Mẹmẹsunnu Russell tọn whenu, mẹmẹsunnu de dọ na ẹn dọ: “Mac, hiẹ tindo dotẹnmẹ hundote dagbe nado jẹ otẹn azinponọ tọn mẹ. Hiẹ wẹ yin nukunmọnu vonọtaun Mẹmẹsunnu Russell tọn to whenuena e yì, podọ e dọna mímẹpo nado nọ wà dile hiẹ dọ do. Todin, ewọ yì bo masọ lẹkọ ba. E taidi dọ hiẹ wẹ yin dawe lọ he na zindonukọn.” Mẹmẹsunnu Macmillan yigbe dọmọ: “Mẹmẹsunnu, e mayin aliho he mẹ mí na pọ́n whẹho ehe te niyẹn gba. Azọ́n Oklunọ tọn wẹ ehe yin podọ otẹn he mẹ hiẹ tin te to titobasinanu Oklunọ tọn mẹ wẹ yin nuhe Oklunọ mọ dọ e sọgbe nado na we; podọ yẹn deji dọ e mayin yẹn wẹ yin dawe he jẹ na azọ́n lọ gba.” Enẹgodo Mẹmẹsunnu Macmillan dè mẹdevo na otẹn lọ. Taidi Gideoni, e tindo pọndohlan whiwhẹ tọn de gando ede go—yèdọ pọndohlan de he mí na wà dagbe nado wleawuna.
15. Etẹwẹ yin aliho yọn-na-yizan delẹ he mẹ mí sọgan yí wuntuntun zan te to whenuena mí to yẹwhehodọ na mẹdevo lẹ?
15 Mí lọsu lẹ dona yin whiwhẹnọ to aliho he mẹ mí nọ penukundo azọ́ndenamẹ mítọn go te. Gideoni yin wuntuntunnọ, podọ e sọ tẹnpọn ma nado hẹn homẹgblena agọjẹdomẹtọ etọn lẹ to aliho he mayin dandan tọn mẹ. Mọdopolọ, to azọ́n yẹwhehodidọ tọn mítọn mẹ, mí dona yin whiwhẹnọ po wuntuntunnọ po gando lehe mí nọ dọho na mẹdevo lẹ do go. Na nugbo tọn, mí to mahẹ tindo to awhànfunfun gbigbọmẹ tọn de mẹ nado họ́ “ofi gángán lẹ” po “linlẹn lẹ” po liai. (2 Kọlintinu lẹ 10:4, 5) Ṣigba mí ma dona dè mẹdevo lẹ pò kavi nado na yé whẹwhinwhẹ́n he sọgbe de nado gblehomẹ do owẹ̀n mítọn gba. Kakatimọ, mí dona na sisi pọndohlan yetọn lẹ, zinnudo nuhe mí kọngbedopọ hẹ lẹ ji, podọ to enẹgodo zinnudo adà nujikudo tọn owẹ̀n mítọn tọn lẹ ji.—Owalọ lẹ 22:1-3; 1 Kọlintinu lẹ 9:22; Osọhia 21:4.
Jesu—Apajlẹ Whiwhẹ Tọn He Yiaga Hugan
16. Nawẹ Jesu dohia dọ emi tindo pọndohlan jlẹkaji tọn gando edetiti go gbọn ?
16 Apajlẹ dagbe hugan whiwhẹ tọn wẹ dehe yin Jesu Klisti tọn. c Mahopọnna haṣinṣan pẹkipẹki etọn hẹ Otọ́ etọn, Jesu ma whleawu nado yigbe dọ whẹho delẹ zẹ̀ nugopipe aṣẹpipa etọn tọn go. (Johanu 1:14) Di dohia, to whenuena onọ̀ Jakobu po Johanu po tọn basi obiọ dọ visunnu etọn awe lẹ ni sinai bọdo Jesu go to ahọluduta etọn mẹ, Jesu dọmọ: “Nado sinai to adusilọ ṣie mẹ podọ to amiyọnlọ ṣie mẹ, ma yin ṣie nado na omẹ gba.” (Matiu 20:20-23) To nujijọ devo whenu, Jesu yigbe po awubibọ po dọmọ: “Yẹn ma sọgan wà onú depope deedenu gba; . . . Na yẹn ma to ojlo ṣie lọsu dín gba, adavo ojlo mẹhe do mi hlan tọn.”—Johanu 5:30; 14:28; Filippinu lẹ 2:5, 6.
17. Nawẹ Jesu do whiwhẹ hia to nuyiwa etọn lẹ hẹ mẹdevo lẹ mẹ gbọn?
17 Jesu yiaga hugan gbẹtọvi mapenọ lẹ to aliho lẹpo mẹ, podọ e tindo aṣẹpipa he yiaga tlala sọn Otọ́ etọn, Jehovah dè. Etomọṣo, Jesu yin whiwhẹnọ to nuyiwa etọn hẹ hodotọ etọn lẹ mẹ. E ma nọ dobuna yé po dohia zẹjlẹgo oyọnẹn tọn po gba. E nọ do numọtolanmẹ po awuvẹmẹ po hia bo nọ ze nuhudo gbẹtọvi tọn yetọn lẹ do lẹnpọn mẹ. (Matiu 15:32; 26:40, 41; Malku 6:31) Gbọnmọ dali, dile etlẹ yindọ Jesu yin pipé, ewọ mayin pipenọ to nulẹpo mẹ dintọ de gba. E ma nọ biọ nususu hugan to devi etọn lẹ dè hugan ehe yé sọgan na, podọ e ma nọ ze do yé ji hugan nuhe yé sọgan hẹn gba. (Johanu 16:12) Abajọ mẹsusu do mọ ẹn nado yin kọfanamẹtọ!—Matiu 11:29.
Hodo Apajlẹ Whiwhẹ Jesu Tọn
18, 19. Nawẹ mí sọgan hodo apajlẹ whiwhẹ Jesu tọn to (a) aliho he mẹ mí nọ pọ́n mídelẹ hlan te mẹ gbọn, podọ (b) to aliho he mẹ mí nọ yinuwa hẹ mẹdevo lẹ te?
18 Eyin dawe klohugan lọ he nkọ ma ko nọgbẹ̀ pọ́n lọ do whiwhẹ hia, lehe míwlẹ dona wà onú dopolọ do sọ. Gbẹtọvi mapenọ lẹ nọ saba whleawu nado yigbe poun dọ yé ma tindo aṣẹpipa lọ mlẹnmlẹn gba. Ṣigba, to apajlẹ Jesu tọn hihodo mẹ, Klistiani lẹ nọ vánkan nado yin whiwhẹnọ. Yé ma nọ yigo hugan nado na azọngban mẹhe ko pegan nado tindo e lẹ gba; mọjanwẹ yé ma nọ doawagun bo gbọn ojlo matindo dali gbẹ́ nado kẹalọyi anademẹ sọn mẹhe yin gbedena nado namẹ lẹ dè gba. To gbigbọ gbekọndopọ tọn de didohia mẹ, yé nọ dike onú lẹpo to agun lọ mẹ ni yin wiwà “do le e jẹ do, podọ to tẹnmẹtẹnmẹ.”—1 Kọlintinu lẹ 14:40.
19 Whiwhẹ nasọ whàn mí nado yin lẹnpọn dagbenọ to nuhe mí nọ donukun sọn mẹdevo lẹ dè mẹ podọ nado yin mẹtọnhopọntọ gando nuhudo yetọn lẹ go. (Filippinu lẹ 4:5) Mí sọgan tindo nugopipe po huhlọn delẹ po he mẹdevo lẹ sọgan nọ matindo. Ṣogan, eyin mí yin whiwhẹnọ, mí ma na nọ donukun sọn mẹdevo lẹ dè whepoponu nado yinuwa dile mí na jlo dọ yé ni wà do gba. Yinyọnẹn dọ mẹdopodopo tindo dogbó etọn lẹ, to whiwhẹ lẹpo mẹ mí na nọ kẹalọyi awugbopo mẹdevo lẹ tọn. Pita wlan dọmọ: “Hú onú lẹpo, mì ni tindo owanyi he hunzo to mìde ṣẹnṣẹn; na owanyi nọ ṣinyọnnúdo ylando susu.”—1 Pita 4:8.
20. Etẹwẹ mí sọgan wà nado dùto ayilinlẹn depope dohlan whiwhẹ matindo ji?
20 Dile mí ko plọn do, nuyọnẹn tin to whiwhẹnọ lẹ dè na nugbo tọn. Nalete, etẹwẹ e yin hiẹ mọ dọ hiẹ tindo ayilinlẹn lẹ dohlan whiwhẹ matindo kavi sakla? A gbọjọ blo. Kakatimọ, hodo apajlẹ Davidi tọn, mẹhe hodẹ̀ dọmọ: “Dọ̀n mẹmẹglọ towe do godo sọn [sakla, NW] mẹ; a dike yé dugán do oji e blo.” (Psalm 19:13) Gbọn hihodo apajlẹ yise gbẹtọ taidi Paulu, Gideoni, podọ—hú mẹdevo depope—Jesu Klisti tọn dali, mí na wá tindo numimọ nugbo-yinyin ohó lọ lẹ tọn na mídetiti he dọmọ: “Nuyọnẹn tin to whiwhẹnọ [lẹ] dè.”—Howhinwhẹn lẹ 11:2.
[Nudọnamẹ Odò Tọn]
a Hogbe Glẹki tọn heyin lilẹdogbedevomẹ taidi “devizọnwatọ” sọgan dlẹnalọdo afanumẹ de he nọ yí obá do kùn tọjihun daho de. To vogbingbọnmẹ, azọngban dogọ lẹ sọgan yin zize do alọmẹ na “họ̀nkọnsi lẹ,” vlavo nukunpipedo nutindo de go. Etomọṣo, to nukun ogán susu lẹ tọn mẹ, họ̀nkọnsi de tin taidi afanumẹ tọjihun-kùntọ he to mẹmẹglọ de.
b Wuntuntun po mẹdehihọ́ Gideoni tọn po ma dona yin zẹẹmẹ agọ̀ basina taidi ohia obu tọn de gba. To vogbingbọnmẹ, adọgbigbo etọn yin hinhẹn lodo gbọn Heblu lẹ 11:32-38 dali, he hia Gideoni dogọ mẹhe “yè hẹn zun huhlọnnọ” lẹ po mẹhe “lẹzun adántọ to avùn mẹ” lẹ po.
c To whenuena e yindọ whiwhẹ bẹ yinyọ́n dogbó mẹdetiti tọn hẹn, Jehovah ma sọgan yin hodọ gandego po gbesisọ po taidi whiwhẹnọ gba. Etomọṣo, ewọ tindo whiwhẹ.—Psalm 18:35.
Be Hiẹ Flin Ya?
• Etẹwẹ whiwhẹ yin?
• Nawẹ mí sọgan hodo apajlẹ whiwhẹ Paulu tọn gbọn?
• Etẹwẹ mí sọgan plọn gando whiwhẹ go sọn apajlẹ Gideoni tọn mẹ?
• Nawẹ Jesu ze apajlẹ whiwhẹ tọn he yiaga hugan dai gbọn?
[Kanbiọ Oplọn Tọn Lẹ]
[Yẹdide to weda 15]
Whiwhẹ Paulu tọn hẹn ẹn nado yin mẹvivẹ hlan Klistiani hatọ etọn lẹ
[Yẹdide to weda 17]
Gideoni yí wuntuntun zan to ojlo Jiwheyẹwhe tọn hinhẹndi mẹ
[Yẹdide to weda 18]
Jesu, Visunnu Jiwheyẹwhe tọn, nọ do whiwhẹ hia to nuhe e nọ wà lẹpo mẹ