Sakla Nọ Planmẹ Biọ Winyan Mẹ
Sakla Nọ Planmẹ Biọ Winyan Mẹ
“Whenuena sakla wá, whenẹnu wẹ winyan wá: ṣigba nuyọnẹn tin to whiwhẹnọ [lẹ] dè.”—HOWHINWHẸN LẸ 11:2.
1, 2. Etẹwẹ sakla yin, podọ aliho tẹlẹ mẹ wẹ e ko planmẹ jẹ nugbajẹmẹji kọ̀n te?
LEVINU nuvẹunnọ de deanana gbẹtọgun atẹṣitọ de sọta aṣẹpatọ dide Jehovah tọn lẹ. Ahọvi ojlo zogbènọ de wleawuna tito ayiha gigẹdẹ tọn de nado hò ofìn otọ́ etọn tọn yí. Ahọlu he ma tindo sọwhiwhe de yí nukunpẹvi do pọ́n anademẹ he họnwun yẹwhegán Jiwheyẹwhe tọn tọn lẹ. Islaelivi atọ̀n ehelẹ tindo walọyizan dopolọ: yèdọ sakla.
2 Sakla yin ninọmẹ ahun mẹ tọn de he nọ ze owù sinsinyẹn de donukọnna mẹlẹpo. (Psalm 19:13) Gbẹtọ saklanọ nọ yí adọgbigbo do yì zẹ̀ dogbó lẹ go matin gbedenamẹ nado wàmọ. Whlasusu, ehe nọ planmẹ biọ nugbajẹmẹji mẹ. Na nugbo tọn, sakla ko hù ahọlu lẹ sudo bo ko gbà ahọluigba lẹ kija. (Jẹlemia 50:29, 31, 32; Daniẹli 5:20) E tlẹ ko wle devizọnwatọ Jehovah tọn delẹ do omọ̀ mẹ bo ko plan yé jẹ husudo yetọn kọ̀n.
3. Nawẹ mí sọgan plọnnu gando owù sakla tọn go gbọn?
3 Biblu tindo whẹwhinwhẹ́n dagbe to whenuena e dọmọ: “Whenuena sakla wá, whenẹnu wẹ winyan wá: ṣigba nuyọnẹn tin to whiwhẹnọ [lẹ] dè.” (Howhinwhẹn lẹ 11:2) Biblu wleawu apajlẹ susu lẹ tọn na mí he hẹn nugbo-yinyin howhinwhẹn ehe tọn lodo. Dogbapọnna delẹ to ehelẹ mẹ na gọalọna mí nado mọ owù he tin to zizẹ̀ dogbó lẹ go mẹ. Enẹwutu, mì gbọ mí ni gbadopọnna lehe nuvẹun, ojlo zògbè, po sọmawhe po hẹn sunnu atọ̀n he yin nùdego to bẹjẹeji lẹ nado yinuwa po sakla po, he plan yé biọ winyan yetọn mẹ.
Kola—Atẹṣitọ Nuvẹunnọ De
4. (a) Mẹnu wẹ Kola yin, podọ matin ayihaawe nujijọ whenuho tọn tẹlẹ wẹ ewọ yin apadewhe etọn ? (b) To owhe godo tọn etọn lẹ mẹ, nuyiwa ayidego tọn ylankan tẹwẹ Kola fọndote?
4 Kola yin Levinu Kohatinu de, heyin tavẹ-vi Mose po Aalọn po tọn. E họnwun dọ, ewọ yin nugbonọ hlan Jehovah na owhe ao ao lẹ. Kola tindo lẹblanulọkẹyi nado tin to mẹhe yin whinwhlẹngan gbọn azọ́njiawu dali gbọn Ohù Vẹẹ mẹ lẹ mẹ, podọ vlavo e tindo mahẹ to whẹdida Jehovah tọn hinhẹnṣẹ sọta Islaelivi he sẹ̀n boṣiọ oyìnvu sika tọn lẹ to Osó Sinai kọ̀n mẹ. (Eksọdusi 32:26) Ṣigba, to agọgbọnẹnmẹ Kola lẹzun tọ́ntlọ́ngbọ́n to gufinfọn sọta Mose po Aalọn po mẹ he bẹ Leubẹninu lẹ Datani, Abilami po Oni po, gọna ahọvi 250 Islaelivi lẹ tọn hẹn. a “E pé na mì,” wẹ yé dọ hlan Mose po Aalọn po, “mimọ agun lọ lẹpo wẹ wiwe, dopodopo yetọn, podọ OKLUNỌ lọ sọ tin to yé ṣẹnṣẹn: whenẹnu etẹwutu mì lẹ ze mìde daga do agùnpipli OKLUNỌ lọ tọn ta?”—Osọha lẹ 16:1-3.
5, 6. (a) Naegbọn Kola ṣiatẹ sọta Mose po Aalọn po? (b) Naegbọn e sọgan yin didọ dọ Kola vlavo na ko yí nukunpẹvi do pọ́n otẹn etọn to tito Jiwheyẹwhe tọn mẹ?
5 To owhe nugbonọ-yinyin tọn lẹ godo, naegbọn Kola do ṣiatẹ? Na jide tọn nukọntọ-yinyin Mose tọn na Islaeli mayin kọgbidinamẹ tọn gba, na ewọ yin “homẹmimiọnnọ tlala hú omẹ he tin to nukunmẹ aigba lọ tọn ji lẹpo.” (Osọha lẹ 12:3) Ṣogan, e taidi dọ onú Mose po Aalọn po tọn vẹun na Kola bọ e gblehomẹ do yindidi yetọn go, podọ ehe hẹn ẹn nado dọ—to aliho agọ̀ mẹ—dọ yé ko gbọn ojlo mẹdetiti po ṣejannabi tọn po dali ze yedelẹ daga do agun lọ ji.—Psalm 106:16.
6 E yọnbasi taun dọ apadewhe to nuhahun Kola tọn mẹ wẹ yindọ e ma yọ́n pinpẹn lẹblanulọkẹyi etọn lẹ tọn to tito Jiwheyẹwhe tọn mẹ gba. Nugbo wẹ dọ, Kohatinu Levinu lẹ ma tin to yẹwhenọ lẹ mẹ gba, ṣigba yé yin mẹplọntọ Osẹ́n Jiwheyẹwhe tọn tọn lẹ. Yé sọ nọ bẹ aṣọ́nu-owhlẹ tọn po nuyizan gòhọtúntún tọn lẹ po to whenuena ehelẹ dona yin tẹnsẹna. Azọ́n titengbe de wẹ enẹ yin, na mẹhe tindo teninọ madodiho to sinsẹ̀n-liho podọ to walọdagbe-liho lẹ kẹdẹ wẹ sọgan doalọ nuyizan wiwe lẹ go. (Isaia 52:11) Enẹwutu, to whenuena Mose diọnukunsọ Kola, nuhe e to kinkanse tlọlọ, wẹ yindọ, Be hiẹ to azọ́ndenamẹ towe pọ́n taidi onú he mayin nujọnu sọmọ bọ hiẹ sọ tindo ojlo na azọ́nwatẹn yẹwhenọ tọn wẹ ya? (Osọha lẹ 16:9, 10) Kola gboawupo nado yọnẹn dọ yẹyi daho hugan lọ wẹ yin Jehovah sinsẹ̀n po nugbonọ-yinyin po to gbesisọmẹ hẹ tito etọn—e mayin tẹnmẹ-yinkọ kavi otẹn vonọtaun delẹ tintindo gba.—Psalm 84:10.
7. (a) Nawẹ Mose yinuwa hẹ Kola po omẹ etọn lẹ po gbọn? (b) Nawẹ atẹṣiṣi Kola tọn yin hinhẹnwa opodo nugbajẹmẹji tọn de mẹ gbọn?
7 Mose basi oylọna Kola po omẹ etọn lẹ po nado pli dopọ to wunkẹngbe afọnnu to gòhọ opli tọn mẹ po nuwhẹ́nwangbán miyọ́n tọn lẹ po gọna nuwhẹ́nkun. Kola po omẹ etọn lẹ po mayin gbedena nado mẹ̀n nuwhẹ́nkun gba, to whenuena e yindọ yé ma yin yẹwhenọ lẹ. Eyin yé hẹn nuwhẹ́nwangbán miyọ́n tọn lẹ po nuwhẹ́nkun po wá, ehe na dohia hezeheze dọ dawe ehelẹ gbẹsọ tindo numọtolanmẹ dọ yé tindo jlọjẹ nado yinuwa taidi yẹwhenọ lẹ—yèdọ etlẹ yin to whenuena yé ko tindo ozán lọ blebu nado vọ́ dogbapọnna whẹho lọ. To whenuena yé wá sọawuhia to wunkẹngbe, Jehovah gbọn jlọjẹ dali do adi etọn hia. Na nuhe dù Leubẹninu lẹ, “aigba lọ kẹ̀ onù etọn, bo ze yé mì.” Pipòtọ lọ, gọna Kola, yin fifiọ gbọn miyọ́n sọn Jiwheyẹwhe dè dali. (Deutelonomi 11:6; Osọha lẹ 16:16-35; 26:10) Sakla Kola tọn dekọtọn do winyan mlẹnmlẹn mẹ—yèdọ whẹgbledomẹ Jiwheyẹwhe tọn!
Nọavunte Sọta ‘Ayilinlẹn Nuvẹun Tọn’
8. Nawẹ ‘ayilinlẹn nuvẹun tọn’ sọgan sọawuhia to Klistiani lẹ ṣẹnṣẹn gbọn?
8 Linlin Kola tọn yin avase de na mí. To whenuena e yindọ ‘ayilinlẹn nuvẹun tọn’ tin to gbẹtọvi mapenọ lẹ mẹ, e sọgan sọawuhia etlẹ yin to agun Klistiani tọn mẹ. (Jakobu 4:5) Di apajlẹ, tẹnmẹ-yinkọ sọgan nọ duahunmẹna mí. Taidi Kola, onú mẹhe tindo lẹblanulọkẹyi he mí tindo ojlo na lẹ tọn sọgan nọ vẹ́ na mí. Kavi mí sọgan wá taidi Klistiani owhe kanweko tintan tọn lọ he nọ yin Diotlefe. E nọ mọhodọdo aṣẹpipa apọsteli lẹ tọn go sinsinyẹn, e họnwun dọ na e jlo nado tin to otẹn lọ mẹ wutu wẹ. Na nugbo tọn, Johanu wlanwe dọ Diotlefe “jlo nado yin ogán.”—3 Johanu 9.
9. (a) Walọyizan tẹ dohlan azọngban agun tọn lẹ wẹ mí dona dapana? (b) Etẹwẹ yin pọndohlan he sọgbe gando otẹn mítọn go to tito Jiwheyẹwhe tọn mẹ?
9 Nugbo wẹ dọ, e ma jẹagọ na sunnu Klistiani de nado tindo ojlo na azọngban agun tọn lẹ gba. Paulu tlẹ na tuli aliho nuwiwa tọn mọnkọtọn. (1 Timoti 3:1) Ṣigba, mí ma dona pọ́n lẹblanulọkẹyi sinsẹ̀nzọn tọn lẹ hlan pọ́n gbede taidi ohia yẹyidogonamẹ tọn lẹ, taidi dọ mí nọ sẹtẹn yiaga to nuhe taidi aliya nukọnyiyi tọn de ji nkọtọn, to whenuena mí mọ yé yí gba. Flindọ, Jesu dọmọ: “Mẹdepope he jlo na lẹzun kiklo to mì mẹ na yin devi mìtọn; mẹdepope he sọ jlo na yin nukọntọ to mì mẹ na yin afanumẹ mìtọn.” (Matiu 20:26, 27) E họnwun dọ, nuhe ma sọgbe wẹ e yin nado tindo nuvẹun mẹhe tindo azọngban he yiaga lẹ tọn, taidi dọ nuhọakuẹ-yinyin mítọn hlan Jiwheyẹwhe sinai do “otẹn” mítọn to titobasinanu etọn mẹ ji wẹ nkọtọn. Jesu dọmọ: “Mẹmẹsunnu wẹ mì omẹ pó.” (Matiu 23:8) Mọwẹ, vlavo wẹnlatọ kavi gbehosọnalitọ, mẹhe ṣẹṣẹ yí baptẹm kavi tenọgligo-hẹntọ whenu-dindẹn tọn—mẹlẹpo he to Jehovah sẹ̀n po alindọn lẹpo po wẹ tindo otẹn họakuẹ de to tito etọn mẹ. (Luku 10:27; 12:6, 7; Galatianu lẹ 3:28; Heblu lẹ 6:10) Dona de wẹ e yin nugbonugbo nado wazọ́n afọsu-afọsi hẹ gbẹtọ livi susu he to kanván nado yí ayinamẹ Biblu tọn lọ do yizan mẹ he dọmọ: “Mì yí whiwhẹ ayiha mẹ tọn do blagbaja na mìdelẹ dohlan ode awetọ.”—1 Pita 5:5, NW .
Absalọmi—Ojlo Zògbènọ de He Dín Dotẹnmẹ Hundote lẹ Nado Yinuwa
10. Mẹnu wẹ Absalọmi yin, podọ nawẹ e dovivẹnu nado yí oklọ zan nado mọ nukundagbe mẹhe to ahọlu dè wá na whẹdida lẹ tọn yí gbọn?
10 Aliho gbẹzan tọn heyin visunnu atọ̀ntọ Ahọlu Davidi tọn, Absalọmi, wleawuna nupinplọn de na ojlo zògbè. Mẹhe nọ nọtepọn dotẹnmẹ hundote nado yinuwa ehe tẹnpọn nado mọ nukundagbe mẹhe nọ wá ahọlu dè na whẹdida lẹ tọn yí. Jẹnukọn whẹ́ e nọ gbọn ayiha gigẹdẹ dali dọ dọ Davidi ma tindo ojlo to nuhudo yetọn lẹ mẹ gba. Enẹgodo e nọ doalọtena mẹkiklọ lọ bosọ nọ yì nuagokun lọ ji tlọlọ. “Ṣó dọ yè yí mi do basi whẹdatọ to aigba lọ ji,” wẹ Absalọmi dọ to hogbe vivi mẹ, “bọ omẹ he tindo owhẹ̀ depope lẹpo na do wá dee, bọ yẹn na do wà dodo na ẹn!” Wedido oklọ tọn Absalọmi tọn ma tindo dogbó gba. “Whenuena omẹ depope wá sẹpọ nado kanwhebiọ na ẹn,” Biblu dọ dọ, “e nọ dè alọ etọn jẹgbonu, bo hẹn ẹn go, bo donùnùgo na ẹn. Ehe hunkọ wẹ Absalọmi wà hlan Islaeli lẹpo he wá ahọlu dè na whẹdida.” Po kọdetọn tẹ po? “Mọwẹ Absalọmi fìn ayiha omẹ Islaeli tọn tọn lẹ.”—2 Samuẹli 15:1-6.
11. Nawẹ Absalọmi tẹnpọn nado hò ofìn Davidi tọn yí gbọn?
11 Absalọmi magbe nado hò ahọlu-yinyin otọ́ etọn tọn yí. Owhe atọ́n delẹ jẹnukọn, e hù visunnu mẹho pete Davidi tọn, Ammọni, taidi dohia hlọnvivi tọn na huhlọn-yido-zanhẹ nọviyọnnu Absalọmi tọn Tamali. (2 Samuẹli 13:28, 29) Ṣigba, etlẹ yin to whenẹnu Absalọmi sọgan ko ze nukun etọn lẹ do ofìn lọ ji, bo pọ́n Ammọni hùhù hlan taidi aliho he sọgbe de nado de agbàwhlẹnhẹmẹtọ de sẹ̀. b Depope he whẹho lọ yin, to whenuena ojlẹ dide lọ sọ, Absalọmi jẹ nuyiwa ji. E hẹn ahọlu-yinyin etọn nado yin lilá gbọn aigba lọ blebu ji.—2 Samuẹli 15:10.
12. Basi zẹẹmẹ lehe sakla Absalọmi tọn dekọtọn do winyan mẹ do.
12 To ojlẹ vude godo, Absalọmi tindo kọdetọn dagbe, na “núbibla lọ [to yinyin hinhẹn lodo dogọ]; na gbẹtọ lẹ to susudeji to Absalọmi dè tẹgbẹ̀.” To madẹnmẹ, Ahọlu Davidi yin hinhẹn po huhlọn po nado họnyi na ogbẹ̀ etọn. (2 Samuẹli 15:12-17) Nalete, to madẹnmẹ, yanwle Absalọmi tọn yin sinsándo-gli to whenuena e yin hùhù gbọn Joabi dali, bo yin dindlan do agbàdo de mẹ, bọ zannu lẹ yin biblideji. Lẹnnupọn—dawe ojlo zògbènọ ehe he tindo ojlo nado yin ahọlu ma tlẹ mọ ṣiọdidi yẹyinọ de yí to okú etọn whenu gba! c Na nugbo tọn sakla Absalọmi tọn dekọtọn do winyan etọn mẹ.—2 Samuẹli 18:9-17.
Gbẹ́ Ojlo Zògbè Ṣejannabi Tọn Dai
13. Nawẹ gbigbọ ojlo zògbè tọn sọgan doadọ̀do do ahun Klistiani de tọn mẹ gbọn?
13 Huhlọn hihòyi Absalọmi tọn po aijijẹ etọn he bọdego po yin nuplọnmẹ de na míwlẹ. To aihọn he gblezọn egbehe tọn mẹ, nuhe gbayipe wẹ e yin na gbẹtọ lẹ nado klọ ogán yetọn lẹ, bo nọ to tintẹnpọn nado tindo nukundagbe yetọn nado sọawuhia kavi vlavo nado mọ wunmẹ lẹblanulọkẹyi tọn kavi nukọnyiyi delẹ yí poun. To ojlẹ dopolọ mẹ, yé sọgan dọho nsọle-yinyin tọn lẹ hlan mẹhe tin to oglọ yetọn lẹ, po nukundido lọ po nado mọ nukundagbe po godonọnamẹ yetọn po yí. Eyin mí ma payi míde go, gbigbọ ojlo zògbè tọn mọnkọtọn sọgan doadọ̀do to ahun mítọn mẹ. E họnwun dọ, ehe jọ to mẹdelẹ ṣẹnṣẹn to owhe kanweko tintan whenu, bo hẹn ẹn yin dandannu na apọsteli lẹ nado na avase sinsinyẹn lẹ sọta omẹ mọnkọtọn lẹ.—Galatianu lẹ 4:17; 3 Johanu 9, 10.
14. Naegbọn mí dona dapana gbigbọ ojlo zògbè, mẹdetiti zedaga tọn?
14 Jehovah ma tindo otẹn depope to titobasinanu etọn mẹ na mẹdetiti-jlatọ ayiha gigẹdẹnọ lẹ he nọ tẹnpọn nado “dín gigo [yede] tọn” lẹ gba. (Howhinwhẹn lẹ 25:27) Na nugbo tọn, Biblu na avase dọmọ: “OKLUNỌ na sán nùflo vivi lẹpo sẹ̀, podọ odẹ́ he to ohó gbóogbó dọ lẹ.” (Psalm 12:3) Absalọmi tindo nùflo vivi. E dọho mẹkiklọ tọn lẹ hlan mẹhe e tindo nuhudo nukundagbe yetọn tọn lẹ—popolẹpo nado tindo otẹn aṣẹpipa tọn he yin mẹdevo tọn. To vogbingbọnmẹ, lehe mí yin didona do sọ nado tin to ṣẹnṣẹn mẹmẹsunnu-yinyin he nọ hodo ayinamẹ Paulu tọn lẹ he dọmọ: “Mì yí avùn kavi goyi ovọ́ do wà nudepope blo, ṣigba to ayiha whiwhẹ mẹ dopodopo mìtọn ni nọ lẹn mẹdevo tọn hú ede tọn.”—Filippinu lẹ 2:3.
Sauli—Ahọlu Sọmawhenọ De
15. Nawẹ Sauli to ojlẹ de mẹ do ede hia nado yin whiwhẹnọ de gbọn?
15 To ojlẹ de mẹ Sauli, he wá lẹzun ahọlu Islaeli tọn to godo mẹ, yin whiwhẹnọ. Taidi apajlẹ, gbadopọnna nuhe jọ to owhe jọja tọn etọn lẹ whenu. To whenuena Samuẹli yẹwhegán Jiwheyẹwhe tọn dọho to aliho dagbe mẹ gando ewọ go, Sauli yí whiwhẹ do na gblọndo dọmọ: “E ma yin Bẹnjamininu de wẹ yẹn, sọn pẹvi tlala whẹndo Islaeli tọn tọn mẹ? Podọ whédo ṣie pẹvi tlala sọn whédo whẹndo Bẹnjamininu tọn tọn mẹ? Whenẹnu etẹwutu wẹ hiẹ dọho le tọn nkọ hlan mi?”—1 Samuẹli 9:21.
16. To aliho tẹ mẹ wẹ Sauli do walọyizan sọmawhe tọn hia te?
16 Ṣigba, whiwhẹ Sauli tọn wá busẹ to godo mẹ. To whenuena e to awhànfun hẹ Filistininu lẹ, e lẹkọwa Gilgali, fie e yin nukundo te nado nọtepọn Samuẹli nado wá bosọ basi ovẹvivẹ hlan Jiwheyẹwhe po avọ́sinsan lẹ po. To whenuena Samuẹli ma wá to ojlẹ dide lọ mẹ, Sauli gbọn sakla dali basi avọ́ nunina mimẹ̀ lọ na ede. To whenuena e to tadona tlolo, wẹ Samuẹli wá. “Etẹ hiẹ ko wà?” wẹ Samuẹli kanse. Sauli na gblọndo dọmọ: “Na yẹn mọ dọ yè hẹn gbẹtọ lẹ kija sọn dee wutu, podọ hiẹ ma sọ wá to azán he yè de lẹ mẹ . . . enẹwutu yẹn yí huhlọn do hẹn dee, bo na avọ́ nunina mimẹ̀ lọ.”—1 Samuẹli 13:8-12.
17. (a) To pọndohlan tintan mẹ, naegbọn nuyiwa Sauli tọn taidi nuhe sọgan yin whẹsuna? (b) Naegbọn Jehovah gblewhẹdo Sauli na nuyiwa sọmawhe tọn etọn?
17 To pọndohlan tintan mẹ, nuyiwa Sauli tọn sọgan sọawuhia taidi nuhe sọgan yin whẹsuna. To popolẹpo mẹ, omẹ Jiwheyẹwhe tọn lẹ tin to “jinján de mẹ,” ‘kọgbidinamẹ sinsinyẹn glọ,’ bosọ to sisọ́sisọ́ na ninọmẹ todido matindo tọn yetọn wutu. (1 Samuẹli 13:6, 7) Na taun tọn, e ma jẹagọ nado de afọdide tintan to whenuena ninọmẹ lẹ biọ do mọ. d Nalete, flindọ Jehovah sọgan yọ́n nuhe tin to ahun lẹ mẹ bo doayi mẹwhinwhàn homẹ tọn mítọn lẹ go. (1 Samuẹli 16:7) Enẹwutu, e sọgan ko mọ whẹho delẹ gando Sauli go he ma yin didọ tlọlọ to kandai Biblu tọn mẹ. Di apajlẹ, Jehovah sọgan ko mọ dọ goyiyi wẹ fọ́n sọmawhe Sauli tọn dote. Vlavo Sauli na ko gblehomẹ sinsinyẹn dọ ewọ—yèdọ ahọlu Islaeli lẹpo tọn—dona nọtepọn mẹde he e pọndohlan taidi yẹwhegán yọnhonọ, gbandọntọ de! Depope he whẹho lọ na yin, Sauli tindo numọtolanmẹ dọ whenu-gbigbọ Samuẹli tọn na ẹn jlọjẹ lọ nado basi i na ede mahopọnna ayinamẹ họnwun he e ko mọyi lẹ. Etẹwẹ yin kọdetọn lọ? Samuẹli ma na pipà nuyiwa jẹnukọn Sauli tọn gba. To vogbingbọnmẹ, e gblewhẹ sinsinyẹn do Sauli, bo dọmọ: “Ahọludu towe ma na yì kaka gba . . . na hiẹ ma ko yìn enẹ he OKLUNỌ degbena we wutu.” (1 Samuẹli 13:13, 14) Whladopo dogọ, sakla planmẹ biọ winyan mẹ.
Họ́ Dewe Sọta Sọmawhe
18, 19. (a) Basi zẹẹmẹ lehe sọmawhe sọgan hẹn devizọnwatọ Jiwheyẹwhe tọn egbezangbe tọn de nado yinuwa po sakla po do. (b) Etẹwẹ mí dona flin gando aliho nuyiwa agun Klistiani tọn go?
18 Linlin nuyiwa saklanọ-yinyin Sauli tọn ko yin kinkàndai to Ohó Jiwheyẹwhe tọn mẹ na alemọyi mítọn. (1 Kọlintinu lẹ 10:11) E bọawu na mí tlala nado gblehomẹ gando mapenọ-yinyin mẹmẹsunnu mítọn lẹ tọn go. Taidi Sauli, mí sọgan lẹzun sọmawhenọ, bo tindo numọtolanmẹ dọ eyin whẹho lẹ na yin nukunpedego ganji, mí dona penukundo yé go na mídelẹ. Di apajlẹ, mí ni dọ dọ mẹmẹsunnu de nọ wà dagbe taun to azọ́nyinyọnẹn titobasinanu tọn lẹ mẹ. E nọ nọ̀ whenu ji, bosọ sọgbe to aliho nuwiwa agun tọn lẹ mẹ, bo tindo nunina to hodidọ po mẹpinplọn po mẹ. To ojlẹ dopolọ mẹ, e mọ dọ mẹdevo lẹ ma jẹ obá nujinọtedo onú lẹ wiwà po sọwhiwhe po etọn kọ̀n gba, podọ yé dibla ma pegan taidi lehe ewọ jlo do. Be ehe na ẹn dotẹnmẹ hundote nado do sọmawhe hia wẹ ya? Be e dona mọhodọdo mẹmẹsunnu etọn lẹ go, vlavo nado to didọ dọ eyin e ma yin na vivẹnudido ewọ tọn wutu wẹ nudepope ma na yin wiwà podọ agun lọ na gbakija wẹ ya? Ehe na yin sakla!
19 Na titengbe tọn, etẹwẹ nọ hẹn agun Klistiani lẹ tọn de do kọndopọmẹ? Be azọ́nyinyọnẹn nukunpedonugo tọn? azọnwiwa sọwhiwhe tọn? po oyọnẹn sisosiso po wẹ ya? Nugbo wẹ dọ, onú ehelẹ yin dagbenu he na hẹn nuwiwa agun de tọn lẹ tindo kọdetọn dagbe. (1 Kọlintinu lẹ 14:40; Filippinu lẹ 3:16; 2 Pita 3:18) Ṣigba, Jesu dọ dọ hodotọ etọn lẹ na yin yinyọnẹn na taun tọn gbọn owanyi yetọn dali. (Johanu 13:35) Enẹwutu wẹ mẹho mẹtọnhopọntọ lẹ, eyin yé tlẹ tin to titoji, nọ yọnẹn dọ agun lọ ma yin nude he dona yin nukunpedego po hẹngogo po gba; kakatimọ, e yin awuwlena po apó de po he tindo nuhudo nukunpedomẹgo owanyinọ tọn. (Isaia 32:1, 2; 40:11) Gbingbọn sakla dali do yí nukunpẹvi do pọ́n nunọwhinnusẹ́n mọnkọtọn nọ saba dekọtọn do agbàwhinwhlẹn mẹ. To vogbingbọnmẹ, titojininọ jijọ-di-Jiwheyẹwhe tọn nọ wleawuna jijọho.—1 Kọlintinu lẹ 14:33; Galatianu lẹ 6:16.
20. Etẹwẹ na yin dogbapọnna to hosọ he bọdego mẹ?
20 Kandai Biblu tọn lẹ gando Kola, Absalọmi, po Sauli po go dohia hezeheze dọ sakla nọ planmẹ biọ winyan mẹ, dile e yin didọ to Howhinwhẹn lẹ 11:2 mẹ do. Etomọṣo, wefọ Biblu tọn dopo enẹ yidogọ dọmọ: “Nuyọnẹn tin to whiwhẹnọ [lẹ] dè.” Etẹwẹ whiwhẹ yin? Apajlẹ tẹlẹ sọn Biblu mẹ wẹ sọgan gọalọ nado tá hinhọ́n do jẹhẹnu ehe ji, podọ nawẹ mí sọgan do whiwhẹ hia to egbehe gbọn? Kanbiọ ehelẹ na yin dogbapọnna to hosọ he bọdego mẹ.
[Nudọnamẹ Odò Tọn Lẹ]
a To whenuena e yindọ Leubẹni wẹ ovi plọnji Jakobu tọn, kúnkan etọn he yin hinhẹn joagọyigodo gbọn Kola dali nado ṣiatẹ lẹ sọgan ko gblehomẹ dọ Mose—yèdọ kúnkan Levi tọn de—tindo aṣẹpipa anadenanu tọn do yé ji.
b Ṣileabi, visunnu awetọ Davidi tọn, mayin nùdego to jiji etọn godo gba. Vlavo e kú to ojlẹ de mẹ jẹnukọnna atẹṣiṣi Absalọmi tọn.
c To ojlẹ Biblu tọn lẹ mẹ didi agbasa mẹhe ko kú de tọn nọ yin nuyiwa nujọnu tọn de jẹ obá de mẹ. Enẹwutu, ma nado mọ ṣiọdidi de yí nọ yin nugbajẹmẹji bo nọ saba yin dohia nukundagbe Jiwheyẹwhe tọn matindo tọn.—Jẹlemia 25:32, 33.
d Di apajlẹ, Finehasi de afọdide awuyiya tọn nado doalọtena yasanamẹ sinsinyẹn he hù fọtọ́n ao ao Islaelivi lẹ tọn, podọ Davidi na tuli sunnu etọn he huvẹ to hùhù lẹ nado kọnawudopọ hẹ ẹ to akla madotọ́n dùdù mẹ to “ohọ̀ Jiwheyẹwhe tọn mẹ.” Depope to nuwiwa ehelẹ mẹ ma yin whẹgbledo gbọn Jiwheyẹwhe dali taidi sakla gba.—Matiu 12:2-4; Osọha lẹ 25:7-9; 1 Samuẹli 21:1-6.
Be Hiẹ Flin Ya?
• Etẹwẹ sakla yin?
• Nawẹ nuvẹun hẹn Kola nado yinuwa po sakla po gbọn?
• Etẹwẹ mí plọn sọn linlin ojlo zògbè Absalọmi tọn mẹ?
• Nawẹ mí sọgan dapana gbigbọ sọmawhe tọn heyin didohia gbọn Sauli dali do?
[Kanbiọ Oplọn Tọn Lẹ]
[Yẹdide to weda]
Sauli lẹzun sọmawhenọ bo yinuwa po sakla po