Sisi Nina Aṣẹpipa—Naegbọn E Yin Dandannu?

HOMẸ mẹnu tọn wẹ ma nọ hùn dọ ponọ lẹ tindo aṣẹpipa nado wle sẹ́nhẹngbatọ he nọ fin nutindo mítọn lẹ kavi ze whẹndo mítọn do owù mẹ lẹ? Podọ be mí ma nọ yọ́n pinpẹn etọn dọ whẹdatẹn lẹ tindo aṣẹpipa nado sayana sẹ́nhẹngbatọ lẹ nado sọgan basi hihọ́na lẹdo lọ ya?

Sinsẹ̀nzọnwiwa alọgọnamẹ tovi tọn devo lẹ, taidi nukunpipedo aliho lẹ go, wiwejininọ lẹdo tọn, po wepinplọn po—he nọ saba yin ahọsuna gbọn takuẹ he aṣẹpipa gandudu tọn nọ biọ dali lẹ—sọgan sọ wá ayiha mẹ. Klistiani nugbo lẹ nọ yin tọ́ntlọ́ngbọ́n to alọkikẹyi dọ sisi nina aṣẹpipa heyin dide sọgbe hẹ osẹ́n lẹ yin dandan. Ṣigba fie wẹ sisi mọnkọtọn lẹ dona dlẹnkan jẹ? Podọ to adà gbẹzan tọn tẹlẹ mẹ wẹ sisi nina aṣẹpipa yin bibiọ te?

Aṣẹpipa to Lẹdo Mẹ

Biblu dọna gbẹtọ lẹpo, vlavo yisenọ kavi mayisenọ, nado na sisi aṣẹpipa tonudidọ tọn, he nọ wazọ́n na dagbe lẹdo lọ tọn. Klistiani apọsteli Paulu wlanwe hlan yisenọ hatọ etọn lẹ to Lomu gando ehe go, podọ alọgọnamẹnu de wẹ e yin nado gbadopọnna nuhe e dọ, dile e yin kinkàndai to Lomunu lẹ 13:1-7 mẹ do.

Paulu yin tovi Lomu tọn de, podọ Lomu yin huhlọn aihọn tọn to ojlẹ enẹ mẹ. Wekanhlanmẹ Paulu tọn, heyin kinkàn to nudi owhe 56 W.M., na ayinamẹ Klistiani lẹ nado yin tovi apajlẹ dagbenọ lẹ. E wlan dọmọ: “Mì gbọ [alindọn, NW] lẹpo ni yin mẹmẹglọ hlan [aṣẹpatọ, NW] daho lẹ. Na [aṣẹpipa] de matin adavo sọn Jiwheyẹwhe dè, [aṣẹpatọ] he tin lẹ Jiwheyẹwhe dè wẹ yè do yé ai sọn.”

Tofi Paulu basi zẹẹmẹ dọ aṣẹpipa gbẹtọvi tọn depope ma na tin gba eyin Jiwheyẹwhe ma na ẹn dotẹnmẹ. To linlẹn enẹ mẹ aṣẹpatọ daho lẹ tindo otẹn he tindo dogbó de to tito lẹndai Jiwheyẹwhe tọn tọn mẹ. Enẹwutu nugbo wẹ dọ ‘mẹdepope he diọnukunsọ aṣẹpipa ko diọnukunsọ tito Jiwheyẹwhe tọn.’

Dile etlẹ yindọ tovi he wà dagbe lẹ sọgan mọ pipà yí sọn aṣẹpatọ daho lẹ dè do, aṣẹpatọ ehelẹ sọ yin nina huhlọn ga nado sayana ylandonọ lẹ. Mẹhe nọ wà onú ylankan lẹ tindo whẹwhinwhẹ́n he pé nado dibusi jlọjẹ aṣẹpatọ lẹ tọn nado yinuwa taidi “ahọsuyitọ” de, to whenuena e yindọ gandudu lẹ nọ wàmọ taidi “devizọnwatọ Jiwheyẹwhe tọn.”

 Paulu dotana hoyijlẹdohogo etọn gbọn didọ dali dọmọ: “Enẹwutu mì ma sọgan nọ ma yin mẹmẹglọ, e mayin na homẹgble tọn kẹdẹ wutu gba, ṣigba na [ayihadawhẹnamẹnu mìtọn, NW] wutu ga. Na ehe tọn mì to tòkuẹ na ga; na devizọnwatọ Jiwheyẹwhe tọn wẹ yé, ehe lọ go wẹ yé sọ to pinpọn whepoponu.”

Azọngban lọ na lehe takuẹ lẹ na yin yiyizan gbọn yin nudide aṣẹpipa daho lẹ tọn, e mayin takuẹ-sútọ lọ tọn gba. Taidi tovi nugbonọ de, Klistiani de nọ hẹn ayihadawhẹnamẹnu dagbe de go. E nọ yọnẹn dọ gbọn mẹmẹglọ yinyin na aṣẹpatọ daho lẹ po takuẹ he sọgbe lẹ súsú emitọn po dali, e ma yin dọ emi to godonọna nujinọtedo lẹdo he mẹ emi to ninọ lọ tọn kẹdẹ wẹ gba ṣigba emi sọ to gbẹnọ to kọndopọmẹ hẹ nubiọtomẹsi sọn olọn mẹ wá lẹ ga.

Whẹndo po Aṣẹpipa Po

Etẹwẹ dogbọn aṣẹpipa to whẹndo mẹ dali? To bẹjẹeji azán gbẹzan etọn lẹ tọn mẹ, viyẹyẹ de nọ saba biọ ayidonugo gbọn avi vivi dali kavi etlẹ yin gbọn awhádido dali. Ṣigba mẹjitọ nuyọnẹntọ de na tunwun nuhe yin nuhudo taun ovi de tọn lẹ go bo ma na na dotẹnmẹ hodidọ homẹgble tọn de gba. Ovi delẹ, dile yé to whinwhẹ́n, nọ yin alọjodokọjina hugan bo nọ yin dotẹnmẹ na nado ze nujinọtedo yedetiti tọn lẹ dai. Na numimọ matindo wutu, yé sọgan nọ tindo mahẹ to sẹ́nhẹngba kavi ylanwiwa devo mẹ, bo nọ dotukla whẹndo lọ po lẹdo lọ po to blebu mẹ, dile aṣẹpipa lẹdo mẹ tọn susu lẹ yọnẹn ganji do.

“Mẹjitọ lẹ nọ dọngban hugan nado do mẹplọnlọ ovi lẹ go,” wẹ Rosalind Miles, heyin kinkantọ owe lọ Children We Deserve tọn dọ. “Ojlẹ he mẹ yè dona bẹjẹeji wẹ tlolo he ovi de yin jiji.” Eyin sọn bẹjẹeji wẹ mẹjitọ lẹ nọ dọho to kọnugbè aṣẹpipa tọn he jọmẹ, bo nọ do mẹtọnhopọn hia mẹ te bosọ yin onù dopojinọtọ to nuyiwa yetọn lẹ mẹ, ovi yetọn lẹ na plọn to madẹnmẹ nado kẹalọyi aṣẹpipa enẹ po mẹplọnlọ owanyinọ he nọ wá sọn e mẹ po.

Biblu bẹ nudọnamẹ susu hẹn gando aṣẹpipa whẹndo tọn go. To owe Howhinwhẹn lẹ tọn mẹ, dawe nuyọnẹntọ Sọlọmọni dọ̀n ayidonugo wá pọninọ he nọ tin to mẹjitọ budisi-Jiwheyẹwhe tọ lẹ ṣẹnṣẹn wá ovi yetọn lẹ nukọn, dọmọ: “Ovi ṣie, sè mẹplọngbe otọ́ towe tọn, a gbẹ́ osẹ́n onọ̀ towe tọn dai blo.” (Howhinwhẹn lẹ 1:8) To whenuena mẹjitọ lẹ hẹn teninọ pọninọ tọn lẹnpọn dagbenọ mọnkọtọn go to ovi yetọn lẹ nukọn, ovi lẹ nọ yọ́n teninọ mẹjitọ lẹ tọn. Yé sọgan tẹnpọn nado hẹn mẹjitọ dopo diọnukunsọ awetọ to vivẹnudido de mẹ nado mọ aliho yetọn, ṣigba aṣẹpipa mẹjitọ tọn he tin to pọmẹ yin hihọ́-basinamẹ de na jọja lẹ.

Biblu basi zẹẹmẹ dọ asu lọ tindo azọngban tintan na dagbemẹ-ninọ gbigbọmẹ tọn e mayin ovi etọn lẹ kẹdẹ tọn gba ṣigba asi etọn lọsu tọn ga. Ehe yin zẹẹmẹ basina taidi tatọ́-yinyin. Nawẹ tatọ́-yinyin ehe dona yin yiyizan gbọn? Paulu dlẹnalọdo dọ kẹdẹdile Klisti yin Ota agun lọ tọn do mọwẹ sunnu lọ yin ota asi etọn tọn do. Enẹgodo Paulu yidogọ dọmọ: “Mì asu lẹ emi, mì yiwanna asi mìtọn lẹ, yèdọ dile Klisti ga yiwanna agun lọ [asi gbigbọmẹ tọn etọn] do, bosọ yí ede na ẹn.” (Efesunu lẹ 5:25) To whenuena sunnu de hodo apajlẹ Jesu tọn bosọ yí tatọ́-yinyin zan to aliho owanyinọ de mẹ, e na mọ ‘sisi sisosiso’ asi etọn tọn yí. (Efesunu lẹ 5:33) Ovi he tin to whédo mọnkọtọn de mẹ lẹ lọsu na mọ nuhọakuẹ aṣẹpipa heyin ninamẹ gbọn Jiwheyẹwhe dali tọn bo na yin tulina nado kẹalọyi i.—Efesunu lẹ 6:1-3.

Nawẹ mẹjitọ godoponọ lẹ, gọna mẹhe ko hẹn alọwlemẹ yetọn bu to okú mẹ lẹ, sọgan pehẹ whẹho ehe gbọn? Vlavo otọ́ kavi onọ̀, yé sọgan biọ aṣẹpipa Jehovah Jiwheyẹwhe po Jesu Klisti tọn po tlọlọ. Jesu nọ dọho po aṣẹpipa po to whepoponu—yèdọ enẹ heyin Otọ́ etọn tọn po enẹ heyin Owe-wiwe gbọdo lẹ tọn po.—Matiu 4:1-10; 7:29; Johanu 5:19, 30; 8:28.

 Biblu wleawuna nunọwhinnusẹ́n họakuẹ susugege lẹ he gando nuhahun he ovi lẹ nọ pannukọn go. Gbọn nunọwhinnusẹ́n ehelẹ dindin mọ po hihodo yé po dali, mẹjitọ de na penugo nado wleawuna ayinamẹ owanyinọ po alọgọnamẹ tọn po na ovi lẹ. (Gẹnẹsisi 6:22; Howhinwhẹn lẹ 13:20; Matiu 6:33; 1 Kọlintinu lẹ 15:33; Filippinu lẹ 4:8, 9) Mẹjitọ lẹ sọgan sọ dlẹnalọdo nudọnamẹ sinai-do-Biblu ji heyin awuwlena na taun tọn nado gọalọna yé nado plọn ovi yetọn lẹ nado yọ́n pinpẹn alemọyi sisi nina aṣẹpipa Owe-wiwe tọn lẹ. a

Agun Klistiani Tọn po Aṣẹpipa Po

“Ehe wẹ Ovi yiwanna ṣie, mẹhe mẹ yẹn yin homẹhunnọ te tlala; mì nọ sè etọn.” (Matiu 17:5) Hogbe ehelẹ, heyin didọ gbọn Jehovah Jiwheyẹwhe lọsu titi dali, kẹalọyi Jesu taidi omẹ lọ he nọ dọho po aṣẹpipa sọn olọn mẹ wá po. Nuhe e dọ lẹ yin kinkàndai to kandai owe Wẹndagbe tọn lẹ ẹnẹ mẹ he mí sọgan dlẹnalọdo po awubibọ po.

Tlolo jẹnukọnna aga hihẹ́ yì olọn mẹ etọn, Jesu dọna devi etọn lẹ dọmọ: “[Aṣẹpipa] lẹpo wẹ yè ko jo hlan mi to olọn mẹ podọ to aigba ji.” (Matiu 28:18) Taidi Ota agun etọn tọn, e mayin dọ Jesu to nukunpedo mẹyiamisisadode afọdòmẹ etọn hodotọ lẹ to aigba ji go kẹdẹ wẹ gba ṣigba, sọn túntún jẹgbonu gbigbọ wiwe tọn to Pẹntikọsti 33 W.M. whenu gbọ́n, e ko sọ to yé yizan taidi asisa nugbo tọn de, yèdọ taidi “afanumẹ nugbonọ, nuyọnẹntọ” de. (Matiu 24:45-47; Owalọ lẹ 2:1-36) Etẹwẹ e ko wà nado basi wadotana ehe lẹpo tọn nado sọgan hẹn agun Klistiani tọn lodo? ‘Whenuena e ko hẹji yì aga, e na nunina to sunnu mẹ lẹ.’ (Efesunu lẹ 4:8) ‘Nunina to sunnu mẹ’ ehelẹ wẹ Klistiani mẹho lẹ, heyin dide gbọn gbigbọ wiwe dali bosọ yin nina aṣẹpipa lọ nado penukundo ojlonu gbigbọmẹ tọn yisenọ hatọ lẹ tọn lẹ go.—Owalọ lẹ 20:28.

Na whẹwhinwhẹ́n ehe wutu Paulu na ayinamẹ dọmọ: “Mì flin yé he to [nukọntọ yin to ṣẹnṣẹn mìtọn, NW] lẹ, yé he to ohó Jiwheyẹwhe tọn dọ hlan mì lẹ: [podọ dile mì to nulẹnpọndo kọdetọn walọ yetọn tọn ji mì nọ hodo apajlẹ yise yetọn tọn, NW].” To whenuena e yindọ sunnu nugbonọ ehelẹ nọ hodo afọdòmẹ Jesu tọn lẹ pẹkipẹki, nuyiwa nuyọnẹn tọn wẹ e na yin na jide tọn nado hodo apajlẹ yise yetọn tọn. Enẹgodo Paulu yidogọ dọmọ: “Mì nọ [setonuna mẹhe to nukọntọ yin to ṣẹnṣẹn mìtọn, NW] lẹ, bo nọ litai hlan yé: [“mì to aṣẹpipa yetọn do mì ji yọnẹn zọnmii,” The Amplified Bible] na yé to alindọn mìtọn lẹ họ́, yé he ma sọgan nọma dogbè onú yé wà lẹ tọn, na yé nido yí ayajijẹ do basi i, e yin po homẹgble po blo: na enẹ mayin alenu na mì gba.”—Heblu lẹ 13:7, 17.

Etẹwẹ nọ jọ to whenuena anademẹ mọnkọtọn yin gbigbẹdai? Hagbẹ agun fliflimẹ Klistiani tọn delẹ wà enẹ pẹpẹ bosọ lẹzun atẹṣitọ. Himeneu po Filetu po yin nùdego taidi sunnu he sọtadona yise mẹdevo lẹ tọn podọ hodidọ ovọ́ mẹhe tọn ‘hẹn nuhe yin wiwe lẹ flu.’ Dopo to nudindọn yetọn lẹ mẹ wẹ yindọ fọnsọnku ko jọ wayi, vlavo gbigbọmẹ tọn kavi agbasamẹ tọn, podọ na enẹwutu fọnsọnku dogọ de masọ tin to sọgodo to Ahọluduta Jiwheyẹwhe tọn glọ ba.—2 Timoti 2:16-18.

Aṣẹpipa heyin dide lọ wá yiavunlọ. Klistiani mẹho lẹ penugo nado do nudindọn mọnkọtọn lẹ hia taidi lalo na taidi nukunmọnu Jesu Klisti tọn lẹ, yé yí aṣẹpipa Owe-wiwe tọn  zan. (2 Timoti 3:16, 17) Onú dopolọ yin nugbo to egbehe to agun Klistiani tọn, heyin zẹẹmẹ basina taidi “odòtin afọdotẹn nugbo tọn” tọn mẹ. (1 Timoti 3:15) Nuplọnmẹ lalo tọn lẹ ma dona yin dotẹnmẹ jodona nado hẹn “ohia ohó he pegan,” heyin whiwhlá dai na míwlẹ taidi nuzedo alọmẹnamẹ dagbe de to weda Biblu tọn lẹ mẹ gble pọ́n gbede gba.—2 Timoti 1:13, 14.

Dile etlẹ yindọ sisi nina aṣẹpipa to bubusẹ po awuyiya po to aihọn lọ mẹ, taidi Klistiani lẹ mí yọnẹn dọ aṣẹpipa he sọgbe to lẹdo mẹ, to whẹndo mẹ, podọ to agun Klistiani tọn mẹ yin didoai na alemọyi mítọn. Sisi nina aṣẹpipa yin dandannu na dagbemẹ-ninọ mítọn to agbasa-liho, numọtolanmẹ-liho, podọ to gbigbọ-liho. Gbọn kikẹalọyi po sisi nina aṣẹpipa heyin ninamẹ gbọn Jiwheyẹwhe dali mọnkọtọn po dali, mí na yin whiwhlá gbọn aṣẹpatọ he klo hugan lẹ—yèdọ Jehovah Jiwheyẹwhe po Jesu Klisti po dali—na dagbe kakadoi mítọn.—Psalm 119:165; Heblu lẹ 12:9.

[Nudọnamẹ Odò Tọn]

[Yẹdide to weda 5]

Biblu bẹ nudọnamẹ họakuẹ susu hẹn gando aṣẹpipa whẹndo mẹ tọn go

[Yẹdide to weda 6]

Mẹjitọ godoponọ lẹ sọgan biọ aṣẹpipa Jehovah Jiwheyẹwhe po Jesu Klisti tọn po tlọlọ

[Yẹdide to weda 7]

Klistiani lẹ yọnẹn dọ aṣẹpipa he sọgbe lẹ to whẹndo mẹ, podọ to agun Klistiani tọn mẹ, podọ to lẹdo lọ mẹ yin didoai na alemọyi yetọn

[Asisa Yẹdide Tọn to weda 4]

Photo by Josh Mathes, Collection of the Supreme Court of the United States