Nawẹ Hiẹ Nọ Didẹ̀ Gbèmanọpọ lẹ Gbọn?

EGBESỌEGBESỌ mí nọ dukosọ hẹ gbẹtọ-yinyin voovo lẹ. Ehe nọ saba hẹn ayajẹ po pọndohlan yọyọ lẹ po wá na mí. To whedelẹnu, e sọ nọ fọ́n gbèmanọpọ lẹ dote, he delẹ nọ sinyẹn to whenuena devo lẹ nọ yin dẹ́sọ-dẹ́mẹ flinflin lẹ poun to gbẹninọ egbesọegbesọ tọn mítọn mẹ. Depope he wunmẹ yetọn sọgan yin, lehe mí didẹ̀ gbèmanọpọ mítọn lẹ do nọ yinuwado mí ji to apọ̀nmẹ, numọtolanmẹ-liho, po gbigbọ-liho po.

Wiwà nuhe go mí pé lẹpo nado didẹ̀ gbèmanọpọ lẹ to gbekọndopọ mẹ na yidogọna vivi agbasalilo dagbe tọn dùdù mítọn po haṣinṣan jijọho dogọ tọn po hẹ mẹdevo lẹ. Howhinwhẹn hohowhenu tọn de dọmọ: “Ayiha zìnzìn glegle wẹ ogbẹ̀ agbasa tọn.”—Howhinwhẹn lẹ 14:30.

Nugbo lọ dọnu to vogbingbọn mlẹnmlẹn mẹ dọmọ: “Ewọ he ma dugán do gbigbọ ede tọn ji taidi otò he yè họ́ liai, bọ e ma tindo dòkọ́.” (Howhinwhẹn lẹ 25:28) Mẹnu to mí mẹ wẹ na jlo nado hẹn ede tin to owù mẹ hlan gbigbayipe linlẹn ylankan tọn lẹ he sọgan hẹn mí yinuwa to aliho he ma sọgbe lẹ mẹ—yèdọ aliho he sọgan hẹn awugblena mẹdevo lẹ po mílọsu po? Gbeyiyi homẹgble tọn, he mayin didava lẹ sọgan wàmọ pẹpẹ. To Yẹwhehodidọ Osó ji tọn mẹ, Jesu na ayinamẹ dọ mí ni gbadopọnna walọyizan mítọn, he sọgan yinuwado lehe mí nọ didẹ̀ gbèmanọpọ depope he mí sọgan tindo hẹ mẹdevo lẹ ji. (Matiu 7:3-5) Kakati nado nọ mọhodọdo mẹdevo lẹ go, mí dona lẹnnupọn do lehe mí sọgan wleawuna bo hẹn họntọnjiji lẹ go hẹ mẹhe tindo pọndohlan po dodonu he gbọnvo lẹ po.

Walọyizan Mítọn

Afọdide tintan hlan gbèmanọpọ heyin ayidego kavi nujọnu tọn dididẹ wẹ nado yọnẹn dọ mílọsu sọgan tindo linlẹn po walọyizan ylankan lẹ po. Owe-wiwe lẹ flin mí dọ mímẹpo wẹ waylando “bosọ whète do gigo Jiwheyẹwhe tọn go.” (Lomunu lẹ 3:23) Humọ, wuntuntun sọgan dohia dọ asisa nuhahun mítọn tọn ma yin omẹ awetọ lọ gba. To kọndopọmẹ hẹ ehe, mì gbọ mí ni gbadopọnna numimọ Jona tọn.

To anademẹ sọn Jehovah dè glọ, Jona ko zin gbejizọnlin yì tòdaho Nineve tọn mẹ nado dọyẹwheho dogbọn whẹdida Jiwheyẹwhe tọn he to tenọpọn tòmẹnu etọn lẹ dali. Kọdetọn ayajẹ tọn lọ wẹ yindọ tòdaho Nineve tọn blebu lẹnvọjọ bo tindo yise to Jiwheyẹwhe nugbo lọ mẹ. (Jona 3:5-10) Jehovah mọ dọ walọ lẹnvọjọ tọn yetọn jẹ na jona, enẹwutu e whlá yé dote. “Ṣigba e gblehomẹna Jona badabada, ewọ bosọ yin adinọ.” (Jona 4:1) Gbeyiyi Jona tọn hlan lẹblanu Jehovah tọn paṣamẹ taun. Naegbọn Jona dona gblehomẹ do Jehovah go? E họnwun dọ, Jona ko to nulẹnpọn glanglan do numọtolanmẹ etọn lẹ ji, bo to linlẹn dọ emi ko lẹzun nuvọ́nọ to lẹdo lọ mẹ. E gboawupo nado mọnukunnujẹ lẹblanu Jehovah tọn go. Po homẹdagbe po, Jehovah dike Jona ni tindo numimọ nuplọnmẹ apajlẹnọ de he gọalọna ẹn nado diọ walọyizan etọn bo mọ nuhọakuẹ yiaga hugan lẹblanu Jiwheyẹwhe tọn. (Jona 4:7-11) E họnwun dọ walọyizan Jona tọn wẹ dona yin didiọ, e mayin Jehovah tọn gba.

 Mọdopolọ be mílọsu lẹ sọgan tindo nuhudo nado diọ walọyizan mítọn do whẹho de ji to whedelẹnu ya? Apọsteli Paulu dotuhomẹna mí dọmọ: “To yẹyi mẹ mì nọ na pipà daho mìnọzo.” (Lomunu lẹ 12:10) Etẹ dọ wẹ e te? Na onú dopo, e to tulina mí nado yin lẹnpọn dagbenọ bo yinuwa hẹ Klistiani devo lẹ po osi he siso po gọna yẹyi. Ehe bẹ yinyọnẹn dọ mẹdopodopo tindo lẹblanulọkẹyi nudide mẹdetiti tọn hẹn. Paulu sọ flin mí ga dọmọ: “Omẹ dopodopo wẹ na hẹn agbàn ede tọn.” (Galatianu lẹ 6:5) Enẹwutu, whẹpo gbèmanọpọ lẹ nado hẹn kinklan wá, lehe e na yin nuyọnẹnnu do sọ nado gbadopọnna vlavo eyin walọyizan mítọn titi dona yin vivọjlado! Mí dona wazọ́n sinsinyẹn nado do nulẹnpọn Jehovah tọn hia bo hẹn jijọho go hẹ mẹdevo he yiwanna Jiwheyẹwhe nugbonugbo lẹ.—Isaia 55:8, 9.

Mẹdọnsẹpọ Mítọn

Yí nukun homẹ tọn do pọ́n ovi pẹvi awe he to aihundanu dopolọ whlẹ́n, dopodopo to dindọ̀n ẹn po huhlọn po nado sọgan mọ ẹn yí. Hogbe homẹgble tọn lẹ sọgan zọnhẹ ahidídí lọ kakajẹ whenuena mẹdopo jogbe to godo mẹ kavi bọ mẹdevo de dádemẹ.

Kandai Gẹnẹsisi tọn dọna mí dọ Ablaham sè dọ nudindọn de ko jọ to kanlinyìntọ etọn lẹ po tavẹ-ylọvi etọn Lọti tọn lẹ po ṣẹnṣẹn. Ablaham ze afọdide tintan lọ nado dọnsẹpọ Lọti bo dọmọ: “Yẹn vẹ̀ we, a dike wiwọ́ [depope zindonukọn] to yẹn po hiẹ po ṣẹnṣẹn blo, podọ to kanlinyìntọ ṣie lẹ, po kanlinyìntọ towe lẹ po ṣẹnṣẹn blo, na nọvinọvi wẹ mí wutu.” Gbemima Ablaham tọn wẹ e yin ma nado dike nudindọn depope ni hẹn haṣinṣan yetọn gble. Etẹwẹ enẹ biọ to e si? E wleawufo nado yí lẹblanulọkẹyi nudide etọn tọn taidi mẹhe whẹ́n mẹho hugan do sanvọ́; e wleawufo nado yí guwhẹ. Ablaham dike Lọti ni dè fie e jlo nado plan whédo po kanlinpa etọn lẹ po yì. To enẹgodo Lọti dè lẹdo amamúnọ Sọdọmi po Gọmọla tọn na ede. Ablaham po Lọti po klángbẹ́ to jijọho mẹ.—Gẹnẹsisi 13:5-12.

Nado hẹn haṣinṣan jijọho tọn lẹ go hẹ mẹdevo lẹ, be mí wleawufo nado yinuwa to gbigbọ he mẹ Ablaham yinuwa te ya? Kandai kleun Biblu tọn enẹ ze apajlẹ dagbe hugan dai na mí nado hodo to whenuena mí to gbèmanọpọ lẹ didẹ̀. Ablaham vẹvẹ dọmọ: ‘A dike wiwọ́ depope zindonukọn blo.’ Ojlo nujọnu Ablaham tọn wẹ nado jẹ pọngbọ jijọho tọn de kọ̀n. Na jide tọn oylọ-basinamẹ mọnkọtọn nado hẹn haṣinṣan jijọho tọn lẹ go na gọalọ nado ze nukunnumamọjẹnumẹ depope do apadopo. To enẹgodo Ablaham dotana po hodidọ lọ po dọ “na nọvinọvi wẹ mí wutu.” Naegbọn e nado yí haṣinṣan họakuẹ mọnkọtọn do sanvọ́ na ojlo mẹdetiti tọn kavi goyiyi? Ablaham ze pọndohlan họnwun do onú he yin titengbe ji. E wàmọ po sisi-mẹdetiti tọn po gọna gbégbò, bo doyẹyigona tavẹ-ylọvi etọn to ojlẹ dopolọ mẹ.

To whenuena ninọmẹ lẹ fọndote bọ mẹdevo lẹ dona dádemẹ nado sọgan didẹ̀ gbèmanọpọ lọ, lehe e na pọnte hugan do sọ eyin whẹho de sọgan yin dididẹ to nuglọ! Jesu na tuli mí nado ze afọdide tintan lọ to jijọho dindin hẹ mẹmẹsunnu mítọn mẹ, bo vẹvẹ eyin e biọ domọ. a (Matiu 5:23, 24) E na biọ whiwhẹ, kavi mẹdezewhè ayiha mẹ tọn, ṣigba Pita wlan dọmọ: ‘Mì yí mẹdezewhè ayiha mẹ tọn do ṣinyọnavọna mìde: na Jiwheyẹwhe ko diọnukunsọ goyitọ lẹ, bosọ na ojọmiọn ayiha whiwhẹnọ lẹ.’ (1 Pita 5:5) Aliho he mẹ mí nọ yinuwa hẹ sinsẹ̀n-basitọ hatọ lẹ te nọ tindo nugandomẹgo tlọlọ do haṣinṣan mítọn hẹ Jiwheyẹwhe ji.—1 Johanu 4:20.

To agun Klistiani tọn mẹ, mí sọgan yin didọna nado gbẹkọ jlọjẹ de go nado sọgan hẹn jijọho go. Sọha susu mẹhe to gbẹdo hẹ Kunnudetọ Jehovah tọn lẹ todin ko biọ whẹndo sinsẹ̀n-basitọ nugbo Jiwheyẹwhe tọn lẹ tọn mẹ to owhe  atọ́n he wayi lẹ mẹ. Ayajẹ nankọtọn die ehe nọ hẹn wá na ahun mítọn lẹ! Na jide tọn aliho he mẹ mí nọ yinuwa te nọ yinuwado omẹ ehelẹ po mẹdevo lẹ po ji to agun mẹ. Ehe yin whẹwhinwhẹ́n dagbe de nado na ayidonugo sọwhiwhe tọn hlan nudide ayidedai tọn mítọn, ayidedai-yiwanna lẹ, nuwiwa pọmẹ tọn lẹ, kavi agbasazọ́n, bo lẹnnupọn do nukun he mẹdevo lẹ sọgan yí do pọ́n mí ji. Be depope to nuyiwa kavi hogbe mítọn lẹ mẹ sọgan yin nukunnumọjẹemẹ do agọ̀ bo gbọnmọ dali yin ahlidanu na mẹdevo lẹ wẹ ya?

Apọsteli Paulu flin mí dọmọ: “Onú lẹpo wẹ jẹ na mi, ṣigba onú lẹpo ma yin alè tọn gba: onú lẹpo wẹ jẹ na mi, ṣigba onú lẹpo ma hẹn omẹ dote. Mẹde dín onú etọn titi blo, ṣigba omẹ dopodopo dagbe kọmẹnu etọn tọn.” (1 Kọlintinu lẹ 10:23, 24) Taidi Klistiani lẹ, mí nọ yin ahunmẹduna na taun tọn nado jlọ owanyi po pọninọ mẹmẹsunnu-yinyin Klistiani tọn po dote.—Psalm 133:1; Johanu 13:34, 35.

Hogbe Mẹhẹnjẹgángán Tọn Lẹ

Hogbe lẹ sọgan tindo nugandomẹgo huhlọnnọ de na dagbe. “Ohó vivi taidi owinja, e vivi na ayiha, e sọ hẹn ohú jẹ gángán.” (Howhinwhẹn lẹ 16:24) Otàn Gideoni tọn gando didapana avùnhiho he yọnbasi de hẹ Eflaiminu lẹ go basi dohia nugbo howhinwhẹn ehe tọn.

Gideoni, he to awhànfun sinsinyẹn hẹ Midiani, basi oylọ na akọta Eflaimi tọn nado gọalọ. Ṣigba, to awhàn lọ godo, Eflaimi diọnukunsọ Gideoni bo dowhẹgbè to aliho vẹadi mẹ dọ e ma ko basi oylọ na yé to bẹjẹeji awhàn lọ tọn gba. Kandai lọ dọ dọ “yé sọ [tẹnpọn nado] tlọnú hẹ ẹ badabada.” Gideoni gblọn dọmọ: “Etẹwẹ yẹn ko wà dinvie to nujlẹdonugo mìtọn mẹ? Be weluwiwe vẹnsinsẹ́n Eflaimi tọn tọn lẹ ma yin pọnte hú vẹnjijẹ Abiezeli tọn? Jiwheyẹwhe ko jo ahọvi Midiani tọn lẹ do alọ mìtọn mẹ, Olebi po Zeebi po: etẹwẹ yẹn sọgan nado wà to nujlẹdonugo mìtọn mẹ?” (Whẹdatọ 8:1-3) Gbọn hogbe heyin dide ganji po mẹhuwhẹ́ tọn etọn lẹ po dali, Gideoni dapana nuhe sọgan ko yin awhàn mẹvasudo tọn to akọ̀ awe ṣẹnṣẹn de. Nujọnu-yinyin mẹdetiti tọn po goyiyi po sọgan ko yin nuhahun gbẹtọ akọta Eflaimi tọn lẹ tọn. Etomọṣo, enẹ ma hẹnalọdotena Gideoni sọn vivẹnudido mẹ nado hẹn kọdetọn jijọho tọn de wá gba. Be mí sọgan wà nudopolọ ya?

Homẹgble sọgan fọ́n to mẹdevo lẹ mẹ bo hẹn yé nado ylanhùn do mí go. Yọ́n numọtolanmẹ yetọn lẹ, bo tẹnpọn nado mọnukunnujẹ pọndohlan yetọn lẹ mẹ. Be mí sọgan ko yidogọna numọtolanmẹ yetọn lẹ to aliho delẹ mẹ wẹ? Eyin mọwẹ, naegbọn mí ma na yigbena adà he dù mí to nuhahun lọ hinhẹnwa mẹ bo do awubla mítọn hia na yiyidogọna nuhahun lọ. Hogbe vude heyin dide ganji lẹ sọgan jlá haṣinṣan he ko yin hinhẹngble de do. (Jakobu 3:4) Mẹdelẹ heyin homẹhẹngblena sọgan tindo nuhudo jidevọnamẹ he jọmẹ mítọn tọn poun. Biblu doayi e go dọ “fie nake de ma tin te wẹ miyọ́n nọ ṣi te.” (Howhinwhẹn lẹ 26:20) Mọwẹ, hogbe heyin dide po sọwhiwhe po lẹ bo yin didọ to gbigbọ he sọgbe lọ mẹ sọgan “lẹ́ homẹgble sẹ̀” bo sọawuhia nado yin mẹhẹnjẹgángán de.—Howhinwhẹn lẹ 15:1.

Apọsteli Paulu na ayinamẹ dọmọ: “Eyin e yin wiwà, le e te to huhlọn mẹ na mì, mì nọ nọ̀ jijọho mẹ hẹ omẹ popo.” (Lomunu lẹ 12:18) Nugbo wẹ dọ mí ma sọgan deanana numọtolanmẹ mẹdevo lẹ tọn gba, ṣigba mí sọgan yí adà mítọn basi nado ze jijọho daga. Kakati nado nọ joawuna gbeyiyi mapenọ-yinyin mítọn tọn lẹ kavi mẹdevo lẹ tọn, mí sọgan yinuwa todin nado yí nunọwhinnusẹ́n dolido gligli Biblu tọn lẹ do yizan mẹ. Gbèmanọpọ lẹ dididẹ to aliho he mẹ Jehovah nọ deanana mí nado wà ẹ te mẹ na dekọtọn do jijọho po ayajẹ madopodo mítọn tọn po mẹ.—Isaia 48:17.

[Nudọnamẹ Odò Tọn]

[Yẹdide to weda 24]

Be mí nọ tẹkudeji dọ onú lẹ dona yin wiwà dile míwlẹ jlo do wẹ ya?

[Yẹdide to weda 25]

Ablaham ze apajlẹ dagbe dai gando gbejijo nado sọgan didẹ̀ gbèmanọpọ de go