‘Ojlẹ lọ Ko Wá!’

“Ojlẹ etọn wá, bọ ewọ na do yì sọn aihọn he mẹ yì Otọ́ dè.”—JOHANU 13:1.

1. Dile Juwayi owhe 33 W.M. tọn to dindọnsẹpọ, Jelusalẹm hozín po hopàdọ tẹlẹ po, podọ etẹwutu?

 TO BAPTẸM etọn whenu to 29 W.M., Jesu bẹ aliho nuyiwa tọn he na dekọtọn do “ojlẹ” okú, fọnsọnku, po gigopanamẹ tọn etọn po jẹeji. E yin amàkikọ-whenu owhe 33 W.M. tọn todin. Osẹ kleun delẹ poun wẹ ko juwayi sọn whenuena whẹdatẹn daho Juvi lẹ tọn, yèdọ Tòhódọtọ Ju lẹ tọn, yí hónamẹ nado hù Jesu. To yinyọnẹn gando sébibla yetọn go, vlavo sọn Nikodemi, heyin hagbẹ Tòhódọtọ Ju lẹ tọn de he yin họntọn etọn dè, Jesu tọ́nsọn Jelusalẹm bosọ yì gbétatò he to Tọ̀sisa Jọdani tọn godo mẹ. Dile Hùnwhẹ Juwayi tọn to sisẹpọ, mẹsusu tọ́nsọn otò lọ mẹ yì Jelusalẹm, podọ tòdaho lọ gọna hopàdọ lẹ gando Jesu go. ‘Etẹwẹ yin linlẹn towe?’ wẹ gbẹtọ lẹ nọ kanse ode awetọ. ‘Dọ ewọ ma na wá hùnwhẹ lọ tẹnmẹ paali wẹ ya?’ Ogán yẹwhenọ lẹ tọn po Falesi lẹ po ko yidogọna ojlofọndotenamẹ lọ gbọn gbedide nina dọ mẹdepope he mọ Jesu dona na linlin fie e tin te tọn hlan yé dali.—Johanu 11:47-57.

2. Walọyizan Malia tọn tẹwẹ fọ́n nudindọn dote, podọ gblọndo Jesu tọn to avùnlọyiyi mẹ na ẹn do etẹ hia gando ‘ojlẹ etọn’ yinyọnẹn etọn go?

 ² To Nisan 8, azán ṣidopo jẹnukọnna Juwayi, Jesu ko lẹkọwa agbegbe Jelusalẹm tọn ji. E wá Bẹtani—yèdọ otò họntọn vivẹ́ etọn lẹ Malta, Malia, po Lazalọsi po tọn mẹ—nọtẹn de he tin to nudi kilomẹtlu 3 to gbonu Jelusalẹm tọn. Whèjai vendredi tọn wẹ eyin, podọ Jesu yí Gbọjẹzan lọ zan to finẹ. To whèjai he bọdego to whenuena Malia yilizọn na ẹn to yíyí amì akuẹgegenu de zan mẹ, devi lẹ jẹagọdo. Jesu gblọn dọmọ: “Mì jo e do: ewọ whlá ehe dai na azán didi ṣie tọn. Na whepoponu wẹ mì tindo wamọnọ lẹ to mì dè; ṣigba mì ma tindo mi to whepoponu gba.” (Johanu 12:1-8; Matiu 26:6-13) Jesu yọnẹn dọ ‘ojlẹ emitọn ko wá, bọ emi na do yì sọn aihọn he mẹ yì Otọ́ dè.’ (Johanu 13:1) Azán atọ́n dogọ podọ ewọ na “jo ogbẹ̀ etọn na ofligọ na omẹ susu.” (Malku 10:45) Sọn dinvie sọyi, linlẹn niyaniya-yinyin tọn de yinuwa do nulẹpo he Jesu to wiwà bosọ to pinplọnmẹ ji. Apajlẹ jiawu nankọtọn die ehe wleawu etọn na mí dile mí gbọn zohunhun dali do to tenọpọn vivọnu titonu ehe tọn! Lẹnnupọndo nuhe jọ to whẹho Jesu tọn mẹ ji to azán he bọdego taun lọ mẹ.

Azán He Gbè Jesu Biọ Tòdaho lọ mẹ to Awhàngbigba Mẹ

3. (a) Nawẹ Jesu biọ Jelusalẹm mẹ gbọn to dimanche Nisan 9, podọ nawẹ suhugan mẹhe tin to e dè lẹ yinuwa gbọn? (b) Gblọndo tẹwẹ Jesu na Falesi lẹ he wule gando gbẹtọgun lọ go?

³ To dimanche, Nisan 9, Jesu wá Jelusalẹm to awhàngbigba mẹ. Dile e to dindọnsẹpọ tòdaho lọ—bo tin to kẹtẹkẹtẹ de ji to hẹndi Zekalia 9:9 tọn mẹ—suhugan gbẹtọ he pli lẹdo e pé lẹ tẹ́ awugbó yetọn lẹ do aliho ji, to whenuena mẹdevo lẹ sán atínlà lẹ sọn atin lẹ ji bosọ tẹ́ yé. Yé dawhá dọ “Donanọ wẹ Ahọlu he ja to oyín [Jehovah, NW ] tọn mẹ.” Falesi delẹ to gbẹtọgun lọ mẹ jlo dọ Jesu ni gbẹnuna devi etọn lẹ. Ṣigba, Jesu gblọn dọmọ: “Yẹn dọ na mì, dọ, eyin ehelẹ na nabọẹ, zannu lẹ na dawhá jẹgbonu.”—Luku 19:38-40; Matiu 21:6-9.

4. Naegbọn Jelusalẹm do hozín to whenuena Jesu biọ tòdaho lọ mẹ?

⁴ To osẹ kleun delẹ jẹnukọn poun, susu to gbẹtọgun lọ lẹ mẹ ko mọ Jesu fọ́n Lazalọsi sọnku. Todin ehelẹ gbẹsọ to didọna mẹdevo lẹ gando azọ́njiawu enẹ go. Enẹwutu dile Jesu biọ Jelusalẹm, tòdaho lọ blebu wẹ hozín. “Mẹnu wẹ ehe?” wẹ gbẹtọ lẹ kanse. Podọ gbẹtọgun lọ lẹ to didọmọ: “Ehe wẹ yẹwhegán lọ Jesu, sọn Nazalẹti Galili tọn mẹ!” To nuhe to jijọ lọ mimọ mẹ, Falesi lẹ doavigbe dọmọ: “Aihọn lẹpo wẹ to yìyì hodo e.”—Matiu 21:10, 11; Johanu 12:17-19.

5. Etẹwẹ jọ to whenuena Jesu yì tẹmpli mẹ?

⁵ Dile eyin aṣa etọn to whenuena e to dlapọn basina Jelusalẹm do, Jesu, Mẹplọntọ Daho lọ, nọ biọ tẹmpli mẹ nado plọnnumẹ. To finẹ nukuntọ́nnọ lẹ po sẹkunọ lẹ po wá e dè, podọ e sọ hẹn yé jẹgangan. To whenuena ogán yẹwhenọ lẹ tọn po wekantọ lẹ po mọ ehe bosọ sè yọpọvu he tin to tẹmpli mẹ lẹ to awhádo dọ, “Hosana hlan ovi sunnu Davidi tọn;” yé gblehomẹ. Yé sọ jẹagọdonu dọ, “Hiẹ sè onú he omẹ helẹ to didọ?” “Mọwẹ,” wẹ Jesu yigbe dọ. “Mìwlẹ ma ko hia gbede, dọ, Sọn onù yọpọvu lẹ tọn mẹ, podọ sọn ovi he to anọ́nù lẹ tọn mẹ wẹ hiẹ ko hẹn pipà sọgbe  te?” Dile Jesu zindonukọn to mẹpinplọn mẹ, e doayi nuhe to jijọ to tẹmpli lọ mẹ go kitokito.—Matiu 21:15, 16; Malku 11:11.

6. Nawẹ nudọnsẹpọ Jesu tọn todin gbọnvo na dehe jẹnukọn gbọn, podọ etẹwutu?

⁶ Lehe nudọnsẹpọ Jesu tọn todin gbọnvona nuhe e yin to osun ṣidopo lẹ die wayi do sọ! Enẹgodo ewọ wá Jelusalẹm na Hùnwhẹ Gòhọtúntún tọn “e mayin to gbangba, ṣigba taidi to nuglọ.” (Johanu 7:10) Podọ e nọ saba de afọdide lẹ nado họnyi to whenuena ogbẹ̀ etọn tin to owu mẹ. Todin e biọ tòdaho lọ mẹ to gbangba to fie gbedide ko yin nina nado wle e te! Podọ e ma yin aṣa Jesu tọn nado jlayinna ede taidi Mẹssia lọ gba. (Isaia 42:2; Malku 1:40-44) E ma jlo nujijla zingidinọ kavi linlin heyin tasọ́dòna lẹ dogbọn ewọ dali ni yin didọ sọn onù de mẹ jẹ devo mẹ gba. Todin gbẹtọgun lẹ to nulila etọn basi to gbangba taidi Ahọlu po Mẹwhlẹngantọ po—yèdọ Mẹssia lọ—podọ e gbẹ́ obiọ sinsẹ̀ngán lẹ tọn nado hẹn yé nabọẹ dai! Naegbọn diọdo do tin? Na “ojlẹ lọ wá, na yè nido pagigona Ovi gbẹtọ tọn,” dile Jesu basi nulila etọn to wunkẹngbe etọn do.—Johanu 12:23.

Nuyiwa Adọgbigbo Tọn—Enẹgodo Mẹpinplọn Gbẹwhlẹngán Tọn Lẹ

7, 8. Nawẹ nuyiwa Jesu tọn lẹ to Nisan 10, owhe 33 W.M., do nuhe e wà to tẹmpli mẹ to Juwayi owhe 30 W.M. hia gbọn?

⁷ To whenuena e wá tẹmpli mẹ to lundi, Nisan 10, Jesu yinuwa do nuhe e mọ to whèmẹ he wayi lọ ji. E jẹ “mẹhe to sisà po mẹhe to hihọ̀ lẹ po yàn jẹgbonu sọn tẹmpli mẹ, bosọ takitina tafo akuẹdiọtọ lẹ tọn, po aisintẹn mẹhe to apoe sà lẹ tọn po liai. E ma sọ dikena mẹde ni ze núzinzan depope gbọn tẹmpli ṣẹnṣẹn.” To whẹgbigbledo ylanwatọ lọ lẹ mẹ, e lá dọmọ: “Be yè ma ko kanwe dọ, Owhé odẹ̀ tọn de na akọta lẹpo wẹ yè na nọ ylọ owhé ṣie dọ? ṣigba mì ko hẹn ẹn zun odò ajotọ lẹ tọn.”—Malku 11:15-17.

⁸ Nuyiwa Jesu tọn lẹ do nuhe e wà owhe atọ̀n jẹnukọn whenuena e dla tẹmpli lọ pọ́n to Juwayi owhe 30 W.M. tọn mẹ hia. Ṣigba, whẹgbledomẹ lọ yin dehe sinyẹn tlala to ojlẹ ehe mẹ. Ajọwatọ he tin to tẹmpli lọ mẹ lẹ yin alọdlẹndo todin taidi “ajotọ lẹ.” (Luku 19:45, 46; Johanu 2:13-16) Yé yin omẹ mọnkọtọn lẹ na yé nọ doahi vivẹ́ na mẹhe jlo nado họ̀ kanlin lẹ na avọ́sinsan. Ogán yẹwhenọ lẹ tọn, wekantọ lẹ, po mẹhe diyin to gbẹtọ lẹ mẹ po sè dogbọn nuhe Jesu to wiwà lẹ dali podọ dín aliho lẹ whladopo dogọ nado hù i. Ṣogan, yé ma yọ́n lehe yé sọgan hù Jesu do gba, to whenuena e yindọ mẹhe, nuplọnmẹ etọn nọ paṣa lẹpo lẹ, tẹdo ewọ go nado sè ohó etọn.—Malku 11:18; Luku 19:47, 48.

9. Nuplọnmẹ tẹwẹ Jesu plọnmẹ, podọ oylọ basinamẹ tẹwẹ e dlẹnkanna hlan todoaitọ etọn lẹ to tẹmpli mẹ?

⁹ Dile Jesu zindonukọn to mẹpinplọn mẹ to  tẹmpli mẹ, e lá dọmọ: “Ojlẹ lọ wá, na yè nido pagigona Ovi gbẹtọ tọn.” Mọwẹ, e yọnẹn dọ azán gbẹzan gbẹtọvi tọn kleun de wẹ emi tindo. To whenuena e ko dọ lehe okún likun de tọn dona yọ̀n nado sọgan de sinsẹ́n tọn do—he sọgbehẹ okú edetiti tọn bo nasọ lẹzun nuyizan de nado na ogbẹ̀ madopodo hlan mẹdevo lẹ godo—Jesu dlẹnkanna oylọ basinamẹ de hlan todoaitọ etọn lẹ, bo dọmọ: “Eyin mẹde to sinsẹ̀n mi, gbọ e ni hodo mi; ofi he yẹn te, finẹ devi ṣie na te ga: eyin mẹdepope to sinsẹ̀n mi, ewọ lọ wẹ Otọ́ ṣie na gbògbéna.”—Johanu 12:23-26.

10. Numọtolanmẹ tẹwẹ Jesu tindo gando okú awufiẹsa tọn he to tenọpọn ẹn lọ go?

¹⁰ To nulinlẹnpọndo okú awufiẹsa tọn etọn he pò azán ẹnẹ poun ji mẹ, Jesu zindonukọn dọmọ: “Dinvie wẹ yè to tuklado alindọn ṣie: be etẹwẹ yẹn na dọ? Otọ́, whlẹn mi gán sọn ojlẹ he mẹ.” Ṣigba nuhe to tenọpọn Jesu ma sọgan yin didapana gba. “Ṣigba,” e dọmọ, “na ehe lọ tọn wutu wẹ yẹn wá jẹ ojlẹ he.” Na nugbo tọn, Jesu tin to gbekọndopọmẹ hẹ tito blebu Jiwheyẹwhe tọn. E magbe nado dike na ojlo sọn olọn mẹ wá ni deanana nuyiwa etọn lẹ kakajẹ okú avọ́sinsan tọn etọn. (Johanu 12:27) Apajlẹ nankọtọn die e zedai na mí—yèdọ dehe yin taliai mlẹnmlẹn hlan ojlo sọn olọn mẹ wá tọn!

11. Nuplọnmẹ tẹlẹ wẹ Jesu plọn gbẹtọgun he ṣẹṣẹ sè ogbè he wá sọn olọn mẹ lọ?

¹¹ Na yinyin ahunmẹduna sisosiso gando lehe oyín dagbe Otọ́ etọn tọn na yin nuyiwadeji gbọn okú etọn dali do go, Jesu hodẹ̀ dọmọ: “Otọ́, pagigona oyín towe.” Na nupaṣamẹ gbẹtọgun he pli dopọ to tẹmpli lọ mẹ lẹ tọn, ogbè de sọn olọn mẹ, he to lilá dọmọ: “Yẹn ko pagigona ẹn, bo nasọ vọ́ gigopana ẹn.” Mẹplọntọ Daho lọ yí dotẹnmẹ hundote ehe zan nado dọna gbẹtọgun lọ nuhewutu ogbè lọ do yin sisè, nuhe kọdetọn okú etọn tọn na yin, podọ nuhewutu yé dona yí yise zan. (Johanu 12:28-36) Azán awe he wayi lẹ na taun tọn ko yin dehe bẹ nuwiwa susu lẹ hẹn na Jesu. Ṣigba azán heyin titengbe hugan lọ gbẹ́ pò to nukọn ja.

Azán Whẹgbledomẹ Tọn Lẹ

12. To mardi, Nisan 11, nawẹ sinsẹ̀ngán lẹ tẹnpọn nado do omọ̀n wle Jesu gbọn, podọ po kọdetọn tẹ po?

¹² To mardi, Nisan 11, whladopo dogọ Jesu yì tẹmpli mẹ nado plọnmẹ. Mẹplidopọ kanylantọ de ko tin to yakẹ. To alọdindlẹndo nuyiwa Jesu tọn lẹ to azán he wayi lẹ mẹ, ogán yẹwhenọ lẹ tọn po sunnu mẹho gbẹtọ lẹ tọn po kanse e dọmọ: “Aṣẹ tẹwẹ hiẹ do to onú helẹ wà? Podọ mẹnu wẹ na aṣẹ helẹ hiẹ?” Ogán Mẹplọntọ lọ duto yé ji gbọn gblọndo etọn dali, podọ e yí oló huhlọnnọ atọ̀n zan—awe to yé mẹ gando vẹngle de go podọ dopo gando hùnwhẹ alọwle tọn de go—he hùngona lehe agọjẹdomẹtọ etọn lẹ yin kanylantọ do. Na yinyin homẹhẹngblena na nuhe yé sè wutu, sinsẹ̀ngán lẹ jlo nado wle e. Ṣigba yé dibuna gbẹtọgun lẹ, he kẹalọyi Jesu nado yin yẹwhegán de. Enẹwutu yé dín nado gbọn oklọ dali hẹn ẹn dọ nude he tọn yé sọgan yí do wle. Gblọndo Jesu tọn lẹ bọnù yetọn do.—Matiu 21:23–22:46.

13. Ayinamẹ tẹwẹ Jesu na todoaitọ etọn lẹ gando wekantọ lẹ po Falesi lẹ po go?

 ¹³ To whenuena e yindọ wekantọ lẹ po Falesi lẹ po yigbe dọ yé to Osẹ́n Jiwheyẹwhe tọn plọnmẹ, Jesu todin dotuhomẹna todoaitọ etọn lẹ dọmọ: “Onú depope yé degbena mì, ehelẹ mì ni nọ tunayi e go, bosọ nọ basi; ṣigba mì basi di azọ́n yetọn blo: na yé nọ dọ, yé ma nọ wà gba.” (Matiu 23:1-3) Whẹgbledomẹ huhlọnnọ gbangba tọn nankọtọn die! Ṣigba Jesu ma ko dotana whẹgbledomẹ lọ gba. Ehe wẹ yin azán godo tọn etọn to tẹmpli mẹ, podọ e gbọn adọgbigbo dali nado dọ sọha gohùnnamẹ delẹ tọn—yèdọ debọdo-dego taidi hẹviosò he to awhádo.

14, 15. Whẹgbledomẹ sinsinyẹn tẹlẹ wẹ Jesu lá sọta wekantọ lẹ po Falesi lẹ po?

¹⁴ “Dindọ̀n hlan mì, wekantọ lẹ, po Falesi lẹ po, yẹnuwatọ!” Wẹ Jesu lá whlá ṣidopo. Yé yin mọ na, dile e basi zẹẹmẹ etọn do, yé sú ohọ̀n Ahọluduta olọn mẹ tọn do gbẹtọ lẹ, bo ma na dotẹnmẹ mẹhe jlo lẹ nado biọ e mẹ gba. Yẹnuwatọ ehelẹ nọ yì lẹdo ohù po age po pé nado hẹn omẹ dopo lẹzun Juvi, ṣigba nado hẹn ẹn zun ovi vasudo mavọmavọ tọn to godo mẹ. To whenuena yé gbẹ́ ‘whẹho nujọnu Osẹ́n tọn lẹ dai, yèdọ, whẹdida dodo po lẹblanu po gọna nugbonọ-yinyin,’ yé ze ayidonugo susu do madao nina ji. To alọ devo mẹ, yé klọ́ “gbonu kọfo tọn po agbánvla tọn po wé, ṣigba to homẹ yé tin gọ́ sọn alọslonamẹ po linlankan po mẹ” to enẹ mẹ dọ yé yí awusọhia gbangba nugbonọ-yinyin sinsẹ̀n tọn do ṣinyọnnudo gbigblezọn homẹ tọn yetọn. Humọ, yé tindo ojlo nado gbá yọdo na yẹwhegán lẹ bosọ doaṣọna yé nado dọ̀n ayidonugo wá nuwiwa walọ dagbe tọn yedetiti tọn lẹ ji, dile etlẹ yindọ yé ‘yin visunnu yé he hù yẹwhegán lẹ tọn lẹ.’—Matiu 23:13-15, 23-31.

¹⁵ To whẹgbigbledo pinpẹn nutọn mayọnẹn na onú gbigbọmẹ tọn lẹ to adà agọjẹdomẹtọ etọn lẹ tọn mẹ, Jesu dọmọ: “Dindọ̀n hlan mì, mì alihiamẹtọ nukuntọ́nnọ lẹ.” Yé tọ́nnukun to walọyizan dagbe liho na yé nọ zinnudo sika tẹmpli mẹ tọn lẹ ji zẹjlẹgo hugan nuhọakuẹ gbigbọmẹ tọn heyin nọtẹn sinsẹ̀n-bibasi tọn enẹ tọn ji. To nukọnzinzindo mẹ, Jesu dọ ohó whẹgbledomẹ tọn huhlọnnọ etọn lẹ. “Mì odàn lẹ, mì ovikun amàpoe lẹ tọn,” wẹ e dọ, “nawẹ mì na họ̀ngán na whẹdida [Gẹhẹnna, NW ] tọn do?” Mọwẹ, Jesu to didọna yé dọ na afọdidona gbẹzan kanyinylan tọn yetọn lẹ wutu, yé na jiya vasudo madopodo tọn. (Matiu 23:16-22, 33) Mì gbọ mí lọsu ni do tugbigbo hia to owẹ̀n Ahọluduta lọ tọn lilá mẹ, etlẹ yin to whenuena e bẹ gòhùnna sinsẹ̀n lalo hẹn.

16. To whenuena e sinai do Osó Olivie tọn ji, dọdai titengbe tẹwẹ Jesu dọ na devi etọn lẹ?

¹⁶ Todin Jesu tọ́nsọn tẹmpli mẹ. To doyiyi owhè tọn whenu, ewọ po apọsteli etọn lẹ po hẹ́ Osó Olivie tọn ji. Dile yé sinai to finẹ, Jesu dọ dọdai gando vasudo tẹmpli lọ tọn po ohia tintin tofi etọn tọn po gọna vivọnu titonu lọ tọn go. Nujọnu-yinyin ohó dọdai tọn ehelẹ tọn zindonukọn kakajẹ ojlẹ mítọn mẹ. To whèjai enẹ, Jesu sọ dọna devi etọn lẹ dọmọ: “Mìwlẹ yọnẹn dọ to azán awe godo azán hùnwhẹ juwayi tọn ja, yè nasọ de Ovi gbẹtọ tọn hia omẹ nado whè e do [yatin, NW ] go.”—Matiu 24:1-14; 26:1, 2.

Jesu ‘Yiwanna Etọn lẹ Kakajẹ Opodo’

17. (a) To Juwayi whenu to Nisan 14, nuplọnmẹ tẹwẹ Jesu plọn omẹ 12 lẹ? (b) Hùnwhẹ tẹwẹ Jesu zedai to whenuena e ko yàn Juda Iskaliọti godo?

¹⁷ Na azán awe he bọdego lẹ—Nisan 12 po 13 po—Jesu ma do ede hia to gbangba to tẹmpli mẹ gba. Sinsẹ̀ngán lẹ to dindin nado hù i, podọ e ma jlo dọ nudepope ni glọnalina ẹn ma nado basi hùnwhẹ Juwayi tọn hẹ apọsteli etọn lẹ gba. Họyiyi owhè tọn to jeudi dohiagona bẹjẹeji Nisan 14 tọn—yèdọ azán he gbọngodo to gbẹzan aigba ji Jesu tọn mẹ taidi gbẹtọvi de. To whèjai enẹ, Jesu po apọsteli etọn lẹ po tin to pọmẹ to ohọ̀ de mẹ to Jelusalẹm fie awuwle ko yin bibasi te na yé nado basi hùnwhẹ Juwayi tọn te. Dile yé to vivi Juwayi lọ tọn dù to pọmẹ, e plọn omẹ 12 lẹ nupinplọn whanpẹnọ de to whiwhẹ mẹ gbọn afọ yetọn lẹ kiklọ́ dali. To whenuena e ko yàn Juda Iskaliọti, he ko yigbe nado de Ogán etọn hia na fataka flinflin 30—yèdọ akuẹ afanumẹ tata de tọn sọgbe hẹ Osẹ́n Mose tọn—Jesu ze hùnwhẹ Oflin okú etọn tọn dai.—Eksọdusi 21:32; Matiu 26:14, 15, 26-29; Johanu 13:2-30.

18. Nuplọnmẹ yinukọn dogọ tẹwẹ Jesu gbọn owanyi dali plọn apọsteli nugbonọ 11 etọn lẹ, podọ nawẹ e wleawudai na yé na yìyì he to yakẹ etọn gbọn?

¹⁸ Bọdo hùnwhẹ Oflin etọn tọn zizedai go, apọsteli lẹ biọ nudindọn sinsinyẹn de mẹ do  mẹhe klohugan to yé mẹ ji. Kakati nado gbẹnuna yé sinsinyẹn, Jesu gbọn homẹfa dali plọnnu yé gando nujọnu-yinyin lizọnyizọnwiwa hlan mẹdevo lẹ go. Na yinyọnẹn dọ yé ko jiya hẹ ẹ to whlepọn etọn lẹ whenu mẹ, e basi alẹnu mẹdetiti tọn de hẹ yé na ahọluduta de. (Luku 22:24-30) Jesu sọ degbena yé nado yiwanna ode awetọ yetọn kẹdẹdile ewọ ko yiwanna yé do. (Johanu 13:34) Dile ewọ dọngbàn to abò enẹ mẹ, Jesu gbọn owanyi dali wleawuna yé na yìyì etọn he tin to yakẹ. E hẹn yé deji na họntọn-yinyin etọn, bo na tuli yé nado yí yise zan, bosọ dopagbe alọgọ gbigbọ wiwe tọn na yé. (Johanu 14:1-17; 15:15) Whẹpo e do tọ́nsọn ohọ̀ lọ mẹ, Jesu vẹ̀ Otọ́ etọn dọmọ: “Otọ́ ojlẹ lọ wá; pagigona ovi towe; na ovi lọ nido pagigona we.” Na nugbo tọn, Jesu ko wleawudai na apọsteli etọn lẹ na yìyì etọn, podọ na jide tọn e ‘yiwanna etọn lẹ kakajẹ opodo.’—Johanu 13:1; 17:1.

19. Naegbọn Jesu do tin to awufiẹsa mẹ to jipa Gẹtsemani tọn mẹ?

¹⁹ E sọgan ko zẹ̀ zánhomẹ go tlala to whenuena Jesu po apọsteli nugbonọ 11 etọn lẹ po wá jipa Gẹtsemani tọn mẹ. E ko nọ saba yì finẹ po apọsteli etọn lẹ po. (Johanu 18:1, 2) To ganhiho lẹ gblamẹ, Jesu dona kú taidi dọ ewọ yin sẹ́nhẹngbatọ ylankan de nkọtọn. Awufiẹsa numimọ he yin nukundo tọn ehe po lehe e ma na hẹn vlẹko wá na Otọ́ etọn do ji sinyẹn sọmọ bọ dile Jesu to dẹ̀ho, odẹ́n etọn taidi kùnkùn ohùn tọn do aigba. (Luku 22:41-44) ‘Ojlẹ lọ ko wá’ wẹ Jesu dọna apọsteli lẹ. “Pọ́n, mẹhe dè mi hia sẹpọ fi.” Dile e gbẹ́ pò to hodọ, Juda Iskaliọti dọnsẹpọ, gbẹtọgun daho de he hẹn zowhán lẹ po miyọngban lẹ po gọna ohí lẹ sọ hodo e. Yé ko wá nado wle Jesu. E ma yiavunlọ gba. E basi zẹẹmẹ dọ, “whenẹnu nawẹ Owe-wiwe lẹ na di do, dọ le wẹ e mananọma yín?”—Malku 14:41-43; Matiu 26:48-54.

Ovi Gbẹtọ Tọn Yin Gigopana!

20. (a) Yasanamẹ tẹlẹ wẹ wá Jesu ji bọdo wiwle etọn go? (b) Ojlẹ vude jẹnukọnna okú etọn, naegbọn Jesu do dawhá jẹgbonu dọ: “E vọ̀”?

²⁰ Bọdo yinyin wiwle etọn go, Jesu yin whẹsadokọna gbọn kunnudetọ lalonọ lẹ dali, yin whẹgbledo gbọn whẹdatọ nuvẹunnọ lẹ dali, yin okú-whẹdana gbọn Pọntiu Pilati dali, yin ṣinṣanko gbọn yẹwhenọ lẹ po gbẹtọgun hunyanhunyannọ lẹ po dali, yin vivlẹko bosọ yin yasana gbọn awhànfuntọ lẹ dali. (Malku 14:53-65; 15:1, 15; Johanu 19:1-3) To vendredi whèmẹ, Jesu yin whiwhè do yatin de go bosọ mọ awufiẹsa sinsinyẹn dile zínpinpẹn agbasalan etọn tọn tlẹ́n oṣó-pà lẹ to alọ po afọ etọn lẹ po mẹ. (Johanu 19:17, 18) To nudi ogàn atọ̀n whèmẹ tọn mẹ, Jesu dawhá jẹgbonu dọmọ: “E vọ̀.” Mọwẹ, e ko dotana nuhe e wá aigba ji nado wà lẹpo. To gbigbọ etọn jijodo alọmẹ na Jiwheyẹwhe, e dẹ́ ota etọn bosọ kú. (Johanu 19:28, 30; Matiu 27:45, 46; Luku 23:46) To azán atọ̀ntọ gbè to enẹgodo, Jehovah fọ́n Visunnu etọn sọnku. (Malku 16:1-6) Azán kande to fọnsọnku etọn godo, Jesu yì olọn mẹ bosọ yin gigopana.—Johanu 17:5; Owalọ lẹ 1:3, 9-12; Filippinu lẹ 2:8-11.

21. Nawẹ mí sọgan hodo apajlẹ Jesu tọn gbọn?

²¹ Nawẹ mí sọgan ‘hodo afọdòmẹ Jesu tọn pẹkipẹki gbọn’? (1 Pita 2:21) Taidi ewọ, mì gbọ mí ni yí mídelẹ zan sinsinyẹn to azọ́n yẹwhehodidọ-Ahọluduta lọ tọn po gbẹtọ lẹ hinhẹnzun devi po tọn mẹ bo gboadọ bosọ tindo tugbigbo to ohó Jiwheyẹwhe tọn didọ mẹ. (Matiu 24:14; 28:19, 20; Owalọ lẹ 4:29-31; Filippinu lẹ 1:14) Na mí ni ma hẹn nukunnumọjẹnumẹ fie mí tin te to yìyì ojlẹ tọn mẹ bu gbede blo kavi gboawupo nado dozolanmẹna ode awetọ hlan owanyi po azọ́n dagbe lẹ po blo. (Malku 13:28-33; Heblu lẹ 10:24, 25) Mì gbọ mí ni dike na aliho nuwiwa mítọn blebu ni yin anadena gbọn ojlo Jehovah Jiwheyẹwhe tọn dali po oyọnẹn lọ po dọ mí to gbẹnọ to ‘ojlẹ opodo tọn’ mẹ.—Daniẹli 12:4.

Nawẹ Hiẹ Na Na Gblọndo Gbọn?

• Oyọnẹn Jesu tọn dọ okú etọn ko sẹpọ tindo nuyiwadomẹji nankọ do lizọnyizọn godo tọn etọn to tẹmpli mẹ ji to Jelusalẹm?

• Etẹwẹ dohia dọ Jesu ‘yiwanna etọn lẹ kakajẹ opodo’?

• Etẹwẹ nujijọ lẹ heyin ojlẹ kleun godo tọn gbẹzan Jesu tọn dohia dogbọn ewọ dali?

• Nawẹ mí sọgan hodo apajlẹ Klisti Jesu tọn to lizọnyizọn mítọn mẹ gbọn?

[Kanbiọ Oplọn Tọn Lẹ]

[Yẹdide to weda 18]

Jesu ‘yiwanna yé kakajẹ opodo’