Biblu Hihia—Alemọyinu po Homẹhunnu Po
Biblu Hihia—Alemọyinu po Homẹhunnu Po
“Hiẹ na nọ [hia] to e mẹ finẹ to okle po ozán po.”—JỌṢUA 1:8.
1. Etẹwẹ yin alemọyi delẹ sọn wehihia mẹ to paa mẹ podọ to Biblu hihia mẹ na taun tọn?
NUDỌNAMẸ he họakuẹ lẹ hihia yin yanwle alemọyi tọn de. Montesquieu (Charles-Louis de Secondat) heyin tamẹnuplọnmẹtọ tonudidọ tọn to France wlan dọmọ: “Na yẹn, nupinplọn ko nọ saba yin pọngbọ he yọ́n hugan lọ nado duto apọṣimẹ gbẹ̀mẹ tọn ji. Ayimajai depope ma ko wá yẹn ji pọ́n he wehihia ganhiho dopo tọn ma ko penugo nado de sẹ̀ gba.” Ehe yin nugbo gando Biblu hihia go, jẹ obá he yiaga tlala de mẹ. Psalm-kàntọ heyin gbigbọdo lọ dọmọ: “Osẹ́n OKLUNỌ tọn pé, e nọ hẹn awuya ayiha: [nuflinmẹ, NW ] OKLUNỌ tọn wẹ nugbo: bo nọ diọ mayọndenọ zun nuyọnẹntọ. Ogbedai OKLUNỌ tọn lẹ jlọ, yé nọ hẹn ayiha jaya.”—Psalm 19:7, 8.
2. Naegbọn Jehovah ko whlá Biblu gbọn owhe lẹ gblamẹ, podọ etẹwẹ e donukun dọ omẹ etọn lẹ ni yí ì do wà?
2 Taidi Asisa Biblu tọn, Jehovah Jiwheyẹwhe ko whlá ẹ gbọn owhe kanweko nukundiọsọmẹ sinsinyẹn tọn lẹ gblamẹ sọn kẹntọ etọn lẹ si, yèdọ sinsẹ̀n tọn po tonudidọ tọn po. To whenuena e yindọ ojlo etọn wẹ yin dọ “yè ni whlẹn omẹ popo gán, podọ na yé ni wá oyọnẹn [he pegan] nugbo tọn kọ̀n,” e ko hẹn ẹn diun dọ Ohó etọn yin hinhẹn tin-to-aimẹ na gbẹtọvi lẹpo. (1 Timoti 2:4) E yin sọha-yí-na dọ nudi 80 to kanweko ji mẹhe tin to aigba ji lẹ tọn dè wẹ yè sọgan jẹ gbọn ogbè 100 yiyizan dali. Biblu blebu tin-to-aimẹ to ogbè 370 mẹ, podọ apadewhe Owe-wiwe lẹ tọn sọgan yin hihia to ogbè po akọgbè 1 860 dogọ lẹ po mẹ. Jehovah jlo dọ omẹ etọn lẹ ni hia Ohó etọn. E nọ dona devizọnwatọ etọn he nọ na ayidonugo Ohó etọn lẹ, mọwẹ, yèdọ mẹhe nọ hia ẹ egbesọegbesọ lẹ.—Psalm 1:1, 2.
Biblu Hihia Yin Bibiọ sọn Nugopọntọ lẹ Si
3, 4. Etẹwẹ Jehovah biọ sọn ahọlu Islaeli tọn lẹ si, podọ whẹwhinwhẹ́n tẹlẹ na nubiọtomẹsi ehe wẹ sọgan gando Klistiani mẹho lẹ go to egbehe?
3 To hodidọ to nukundido mẹ gando ojlẹ lọ to whenuena akọta Islaeli tọn na tindo ahọlu gbẹtọvi tọn de go mẹ, Jehovah dọmọ: “E na sọ yin, whenuena ewọ sinai to ofìn ahọludu etọn tọn lọ ji, wẹ e na wlan ohiadoai osẹ́n he tọn de to owe de mẹ, sọn enẹ he tin to yẹwhenọ Levinu lẹ lọ nukọn: e bo na tin to e dè, e bo na nọ hia finẹmẹ to azán ogbẹ̀ etọn tọn lẹpo mẹ: na e nido nọ plọn nado nọ dibusi OKLUNỌ lọ Jiwheyẹwhe etọn, nado nọ payi ohó osẹ́n he tọn lẹpo go po aṣẹdai helẹ po, nado nọ basi yé: na ayiha etọn ma na do yin zize daga hugan mẹmẹsunnu etọn lẹ, podọ na ewọ lẹ́ jẹla sọn gbedide lọ mẹ hlan alọ adusi kavi hlan amiyọn blo.”—Deutelonomi 17:18-20.
4 Doayi whẹwhinwhẹ́n he wutu Jehovah biọ sọn ahọlu sọgodo Islaeli tọn lẹpo si nado nọ hia owe osẹ́n sọn olọn mẹ wá lọ tọn egbesọegbesọ go: (1) “na e nido nọ plọn nado nọ dibusi OKLUNỌ lọ Jiwheyẹwhe etọn, nado nọ payi ohó osẹ́n he tọn lẹpo go po aṣẹdai helẹ po, nado nọ basi yé”; (2) “na ayiha etọn ma na do yin zize daga hugan mẹmẹsunnu etọn lẹ”; (3) “na ewọ lẹ́ jẹla sọn gbedide lọ mẹ hlan alọ adusi kavi hlan amiyọn blo.” Be Klistiani nugopọntọ lẹ ma dona dibusi Jehovah, setonuna osẹ́n etọn lẹ, dapana zize yedelẹ daga do mẹmẹsunnu yetọn lẹ ji, podọ nado dapana jijẹla sọn gbedide Jehovah tọn lẹ kọ̀n to egbehe ya? Biblu hihia egbesọegbesọ tọn yin nujọnu na yé kẹdẹdile e yin na ahọlu Islaeli tọn lẹ do na jide tọn.
5. Etẹwẹ Hagbẹ Anademẹtọ lọ wlan hlan hagbẹ Wedegbẹ́ Alahọ tọn lẹ to agọe gando Biblu hihia go, podọ etẹwutu wẹ Klistiani mẹho lẹ na wà dagbe nado hodo ayinamẹ mọnkọtọn?
5 To egbehe Klistiani mẹho lẹ tindo todohukanji he ján taun de, he nọ hẹn Biblu hihia egbesọegbesọ tọn yin avùnnukundiọsọmẹnu de. Di apajlẹ, Hagbẹ Anademẹtọ Kunnudetọ Jehovah tọn lẹ tọn po hagbẹ Wedegbẹ́ Alahọ tọn lẹ lẹdo aihọn pé po yin sunnu he alọnu yetọn ján taun lẹ. Ṣogan, wekanhlanmẹ agọe tọn de sọn Hagbẹ Anademẹtọ lọ dè hlan Wedegbẹ́ Alahọ tọn lẹpo zinnudo nuhudo Biblu hihia egbesọegbesọ tọn po walọyizan dagbe nupinplọn tọn po ji. Wekanhlanmẹ lọ zinnudeji dọ, ehe na hẹn owanyi mítọn hlan Jehovah podọ na nugbo lọ jideji, podọ e “na gọalọna mí nado hẹn yise, ayajẹ, po tenọgligo-hinhẹn mítọn po go kakajẹ vivọnu gigonọ lọ.” Mẹho lẹpo to agun Kunnudetọ Jehovah tọn lẹ tọn mẹ tindo nuhudo dopolọ. Owe-wiwe lẹ hihia egbesọegbesọ na gọalọna yé nado ‘yinuwa po nuyọnẹn po.’ (Jọṣua 1:7, 8) Na yewlẹ, na titengbe tọn, Biblu hihia yin “alemọyinu na mẹpinplọn, na wọhẹmẹ, na vọjlado basinamẹ, podọ na mẹpinplọn to dodowiwa mẹ.”—2 Timoti 3:16, Revised Standard Version.
Dandannu de na Jọja po Mẹhomẹ Po
6. Naegbọn Jọṣua yí ogbè lele do hia hogbe osẹ́n Jehovah tọn lẹ to akọta Islaeli tọn po jonọ heyin bibẹpli lẹ po nukọn?
6 To ojlẹ hohowhenu tọn lẹ mẹ, vọkan dopodopo Owe-wiwe lẹ tọn ma tin-to-aimẹ na yizan mẹdetiti tọn gba, enẹwutu Biblu hihia nọ yin bibasi to agun pipli lẹ nukọn. To whenuena Jehovah ko na ẹn awhàngbigba do todaho Ai tọn ji godo, Jọṣua pli whẹndo Islaeli tọn lẹ to Osó Ebali po Osó Gelizimi po nukọn. Enẹgodo, kandai lọ dọna mí dọmọ: “E hia ohó osẹ́n tọn lẹ lẹpo, dona lọ po dẹhodo lọ po, kẹdẹdi ehe yè wlan do owe osẹ́n tọn mẹ lẹpo. Ohó de matin sọn ehe Mose degbena lẹpo mẹ, he Jọṣua ma hia to agunplidopọ Islaeli tọn lẹpo nukọn, yọnnusi lẹ, po yọpọvu lẹ po, po jonọmẹ lẹ po he yin zọnhẹtọ to yé ṣẹnṣẹn lẹ.” (Jọṣua 8:34, 35) Jọja po mẹhomẹ po, tovi po jonọ wáṣinu po, dona zín walọyizan he na hẹn dona Jehovah tọn wá po nuhe na hẹn homẹgble etọn wá po do ahun po ayiha yetọn lẹ po mẹ. Na jide tọn Biblu hihia he nọ yin bibasi to dodonu gbesisọ tọn de mẹ na gọalọna mí to whẹho ehe mẹ.
7, 8. (a) Mẹnu lẹ wẹ taidi “jonọmẹ lẹ” to egbehe, podọ naegbọn yé dona nọ hia Biblu egbesọegbesọ? (b) To aliho tẹlẹ mẹ wẹ “yọpọvu” he tin to omẹ Jehovah tọn lẹ ṣẹnṣẹn lẹ sọgan hodo apajlẹ Jesu tọn te?
7 To egbehe, livi susu devizọnwatọ Jehovah tọn lẹ tọn wẹ taidi “jonọmẹ” enẹlẹ to linlẹn gbigbọmẹ tọn de mẹ. To ojlẹ de mẹ wayi, yé to gbẹnọ sọgbe hẹ nujinọtedo aihọn tọn lẹ, ṣigba yé ko diọ gbẹzan yetọn lẹ. (Efesunu lẹ 4:22-24; Kọlọsinu lẹ 3:7, 8) Yé dona nọ flin nujinọtedo Jehovah tọn lẹ na dagbe po oylan po yedelẹ gbọzangbọzan. (Amọsi 5:14, 15) Ohó Jiwheyẹwhe tọn hihia egbesọegbesọ na gọalọna yé nado wà ehe.—Heblu lẹ 4:12; Jakobu 1:25.
8 “Yọpọvu” susu wẹ sọ tin to omẹ Jehovah tọn lẹ ṣẹnṣẹn he ko yin pinplọn nujinọtedo Jehovah tọn lẹ gbọn mẹjitọ yetọn lẹ dali ṣigba he gbẹsọ dona hẹn yedelẹ tindo nujikudo gando gbesisọ-yinyin ojlo etọn tọn go. (Lomunu lẹ 12:1, 2) Nawẹ yé sọgan wàmọ gbọn? To Islaeli, yẹwhenọ lẹ po sunnu mẹho lẹ po yin gbedena dọmọ: “Hiẹ na hia osẹ́n he to Islaeli lẹpo nukọn to sisè yetọn mẹ. Bẹ gbẹtọ lẹ lọ pli, sunnu lẹ po yọnnu lẹ po po omẹ flinflin lẹ lọ po, po jonọ towe he tin to họngbó towe lẹ homẹ po, na yé nido sè, podọ na yé nido plọnnu, bo nọ dibusi OKLUNỌ lọ Jiwheyẹwhe mìtọn, bo sọ nọ payi nado basi ohó osẹ́n he tọn lẹ lọ lẹpo; podọ na ovi yetọn, he ma ko yọnẹn lẹ, nido sè, bosọ plọn nado nọ dibusi OKLUNỌ lọ Jiwheyẹwhe mìtọn.” (Deutelonomi 31:11-13) Na e nọgbẹ̀ to Osẹ́n glọ wutu, to owhe 12 mẹvi mẹ Jesu do ojlo sisosiso hia to nukunnumimọjẹ osẹ́n Otọ́ etọn tọn lẹ mẹ. (Luku 2:41-49) To godo mẹ, aṣa etọn wẹ e yin nado nọ dotoai bosọ tindo mahẹ to Owe-wiwe hihia mẹ to sinagọgu mẹ. (Luku 4:16; Owalọ lẹ 15:21) To egbehe jọja lẹ yin tulina nado hodo apajlẹ Jesu tọn gbọn Ohó Jiwheyẹwhe tọn hihia egbesọegbesọ dali podọ gbọn opli lẹ yìyì to gbesisọmẹ to fie Biblu nọ yin hihia bo nọ yin pinplọn te lẹ mẹ dali.
Biblu Hihia—Nuhe Dona Tin to Otẹn Tintan mẹ De
9. (a) Naegbọn mí dona yin nuṣinyantọ to nuhe mí nọ hia lẹ mẹ? (b) Etẹwẹ mẹhe do linlinnamẹwe ehe zinzinjẹgbonu ai dọ gando alọgọnamẹnu Biblu pinplọn tọn lẹ go?
9 Ahọlu nuyọnẹntọ Sọlọmọni wlan dọmọ: “Podọ donukọn, sọn ehe mẹ, ovi ṣie, setonu: to owe susu pinplọn mẹ, opodo ma tin; owe susu hihia wẹ awuku agbasa tọn.” (Yẹwhehodọtọ 12:12) Mẹde sọgan yidogọ dọ suhugan owe heyin zinzinjẹgbonu to egbehe lẹ tọn hihia ma nọ yin apọṣimẹnu na agbasa kẹdẹ gba, ṣigba nado dọ hójọhó, yin owùnú de na ayiha. Enẹwutu nujọnu wẹ e yin nado yin nuṣinyantọ. To yidogọmẹ na hihia owe Biblu pinplọn tọn mítọn lẹ, mí dona nọ hia Biblu lọ lọsu. Mẹhe do linlinnamẹwe ehe zinzinjẹgbonu ai wlan hlan wehiatọ etọn lẹ dọmọ: “Mì ma wọnji pọ́n gbede blo dọ Biblu wẹ yin Nujinọtedo mítọn podọ depope he alọgọ he nọ yin ninamẹ gbọn Jiwheyẹwhe dali lẹ sọgan yin, yé yin ‘alọgọ lẹ’ bo ma yin nuhe sọgan diọtẹnmẹ na Biblu gba.” a Enẹwutu, to whenuena e yindọ mí ma na gbẹkọ owe sinai-do-Biblu ji lẹ go, mí dona nọ hia Biblu lọsu.
10. Nawẹ “afanumẹ nugbonọ, nuyọnẹntọ” lọ ko zinnudo nujọnu-yinyin Biblu hihia tọn ji gbọn?
10 Na nuhudo ehe yinyọnẹn wutu, na owhe susu todin “afanumẹ nugbonọ, nuyọnẹntọ” ko basi todohukanji Biblu hihia tọn taidi apadewhe tito-to-whinnu Wehọmẹ Lizọnyizọn Yẹwhehọluduta tọn to agun dopodopo mẹ. (Matiu 24:45) Tito-to-whinnu Biblu-hihia tọn he to yìyì to alọnu todin bẹ Biblu lọ blebu hẹn to nudi ojlẹ owhe ṣinawe tọn mẹ. Todohukanji ehe yin alemọyinu na mẹlẹpo ṣigba na titengbe tọn yin mọ na omẹ yọyọ he ma ko hia Biblu lọ to blebu etọn mẹ pọ́n lẹ. Mẹhe yì Wehọmẹ Biblu Pinplọn Watchtower Giliadi tọn na mẹdehlan lẹ po Wehọmẹ Azọ́nplọnmẹ Devizọnwiwa tọn po lẹ gọna hagbẹ yọyọ whẹndo Bẹtẹli tọn lẹ nọ yin bibiọ nado hia Biblu lọ blebu to owhe dopo mẹ. Todohukanji depope he hiẹ hodo, taidi mẹdopodopo kavi taidi whẹndo de, titẹdo todohukanji lọ go nọ biọ zize Biblu hihia do otẹn tintan mẹ.
Etẹwẹ Walọyizan Wehihia Tọn Towe Dohia?
11. Nawẹ podọ naegbọn mí dona yí ohó heyin didọ gbọn Jehovah dali lẹ do ahun mẹ egbesọegbesọ?
11 Eyin hiẹ tindo nuhahun to titẹdo todohukanji Biblu-hihia tọn towe go, e sọgan yin nuhe sọgbe nado kanse dewe dọ: ‘Nugandomẹgo tẹwẹ walọyizan wehihia tọn kavi televiziọn pinpọn tọn ṣie sọgan tindo do nugopipe ṣie nado hia Ohó Jehovah tọn ji?’ Flin nuhe Mose wlan—bọ Jesu wá vọ́ nùzindeji—dọ “gbẹtọ ma to ogbẹ̀ gbọn akla dopo kẹdẹ sinmẹ gba, adavo gbọn ohó he tọ́n sọn onù Jiwheyẹwhe tọn mẹ lẹpo dali.” (Matiu 4:4; Deutelonomi 8:3) Kẹdẹdile mí dona dù núdùdù to egbesọegbesọ to gbẹzan mítọn mẹ nado hẹn agbasa mítọn dote do, mọdopolọ wẹ mí dona yí linlẹn Jehovah tọn lẹ do ahun mẹ egbesọegbesọ do nado hẹn gbigbọnọ-yinyin mítọn go. Mí sọgan jẹakọ hẹ linlẹn Jiwheyẹwhe tọn lẹ egbesọegbesọ gbọn Owe-wiwe lẹ hihia dali.
12, 13. (a) Nawẹ apọsteli Pita basi nuyijlẹdonugo ojlo vẹkuvẹku he mí dona tindo na Ohó Jiwheyẹwhe tọn gbọn? (b) Nawẹ Paulu yí nuyijlẹdonugo anọ́sin tọn zan to aliho he gbọnvo na Pita tọn mẹ gbọn?
12 Eyin mí yọ́n Biblu, ‘e mayin taidi ohó gbẹtọ lẹ tọn gba, ṣigba, na nuhe e yin nugbonugbo, yèdọ ohó Jiwheyẹwhe tọn,’ mí na yin dindọ̀n hlan ẹn kẹdẹdile ovivu de nọ jlo anọ́sin onọ̀ etọn tọn vẹkuvẹku do. (1 Tẹsalonikanu lẹ. 2:13) Apọsteli Pita basi nuyijlẹdonugo enẹ, bo wlan dọmọ: “Di ovi yọyọ to anọ́nù, mì jlo oyìnnọ ohó lọ tọn he tin matin oklọ, na mì nido whẹ́n gbọn e dali jẹ whlẹngán: eyin mì ko dọ́pọ́n dọ dagbenọ wẹ Oklunọ.” (1 Pita 2:2, 3) Eyin mí ko dọ́pọ́n nugbonugbo, gbọn numimọ mẹdetiti tọn gblamẹ, dọ “dagbenọ wẹ Oklunọ,” mí na wleawuna ojlo vẹkuvẹku de na Biblu hihia.
13 E dona yin ayidego dọ to wefọ ehe mẹ Pita yí dopolọ-yinyin anọ́sin tọn zan to aliho de mẹ he gbọnvo na apọsteli Paulu tọn. Na ovi yẹyẹ de, anọ́sin nọ na núdùdù hunsindagbe tọn he e tindo nuhudo etọn lẹ to gigọ́mẹ. Nuyijlẹdonugo Pita tọn dohia dọ Ohó Jiwheyẹwhe tọn bẹ nuhe mí tindo nuhudo etọn nado “jẹ whlẹngán” kọ̀n lẹpo hẹn. To alọ devo mẹ, Paulu yí nuhudo anọ́sin tọn zan nado basi dohia walọyizan núdùdù dùdù tọn he ma sọgbe to adà mẹdelẹ he sọalọakọ́n nado yin mẹhe whèwhín to gbigbọmẹ lẹ tọn mẹ. To wekanhlanmẹ etọn hlan Klistiani Heblu tọn lẹ mẹ, Paulu wlan dọmọ: “Na ojlẹ he mẹ e jẹ dọ mì do yin mẹplọntọ, mì sọ tin to yé he mẹde nasọ nọ vọ́ onú he yin ojọgbe ohó Jiwheyẹwhe tọn he dabla tọn plọn; bosọ wá di mẹhe nkọ ma sọgan nọ oyìnnọ ma tindo lẹ, ehe mayin núdùdù sinsinyẹn. Na yé he to oyìnnọ zan lẹpo yin mawhẹ́n to ohó dodo tọn mẹ; na ovi to akọ̀n wẹ ewọ. Ṣigba núdùdù sinsinyẹn yin yé he tindo azán susu to ota lẹ tọn, yé he gbọn linlẹn zinzan tọn dali [plọn huhlọn wuntuntun tọn yetọn lẹ, NW ] nado to dagbe po oylan po yọnẹn.” (Heblu lẹ 5:12-14) Biblu hihia sọwhiwhe tọn sọgan yí nususu wà nado wleawuna huhlọn wuntuntun tọn mítọn lẹ podọ nado fọ́n ojlo mítọn dote na onú gbigbọmẹ tọn lẹ.
Lehe Biblu Dona Yin Hihia Gbọn
14, 15. (a) Lẹblanulọkẹyi tẹwẹ Dowatọ Biblu tọn zedonukọnna mí? (b) Nawẹ mí sọgan mọaleyi sọn nuyọnẹn he nọ wá sọn olọn mẹ mẹ gbọn? (Na apajlẹ lẹ.)
14 Biblu hihia he mẹ yè nọ mọaleyi te hugan nọ bẹjẹeji, e mayin gbọn hihia dali gba, ṣigba gbọn dẹ̀hiho dali. Odẹ̀ yin lẹblanulọkẹyi titengbe de. E nọ taidi dọ hiẹ jẹ dogbapọnna owe de do whẹho he siso delẹ ji gbọn yiylọ wekantọ lọ nado gọalọ to nukunnumimọjẹ nuhe hiẹ jlo na hia lọ mẹ dali nkọtọn. Alemọyi họakuẹ nankọtọn die enẹ sọgan yin! Dowatọ Biblu tọn, yèdọ Jehovah, ze lẹblanulọkẹyi enẹ donukọnna mí. Dopo to hagbẹ anademẹtọ owhe kanweko tintan whenu tọn lẹ mẹ wlan hlan mẹmẹsunnu etọn lẹ dọmọ: “Eyin mẹde ma tindo nuyọnẹn to mì mẹ, ni kanbiọ to Jiwheyẹwhe dè, mẹhe nọ na omẹ susugege, bo ma nọ wọhẹ omẹ, yè na na ẹn. Ṣigba ni biọ to yise mẹ, to matin ayiawe mẹ.” (Jakobu 1:5, 6) Hagbẹ Anademẹtọ egbezangbe tọn nọ dotuhomẹna mí gbọzangbọzan nado tindo mahẹ to Biblu hihia mẹ gbọn odẹ̀ dali.
15 Nuyọnẹn zẹẹmẹdo oyọnẹn yiyizan to aliho he yọn-na-yizan mẹ. Enẹwutu whẹpo hiẹ nido hùn Biblu towe, biọ to Jehovah si nado gọalọna we nado yọ́n nuagokun he tin to wehihia towe mẹ he dona yin yíyí-do-yizan mẹ to gbẹzan mẹdetiti tọn towe mẹ lẹ. Kọ̀n onú yọyọ heyin pinplọn lẹ dopọ hẹ oyọnẹn he ko yin tintindo dai lẹ. Hẹn yé sọgbe hẹ “ohia ohó tọn he pegan” he hiẹ ko yọnẹn lẹ. (2 Timoti 1:13) Lẹnayihamẹpọn do nujijọ lẹ ji gando gbẹzan devizọnwatọ ojlẹ he wayi Jehovah tọn lẹ tọn go, bo kanse dewe lehe hiẹ na ko yinuwa gbọn to ninọmẹ mọnkọtọn lẹ glọ.—Gẹnẹsisi 39:7-9; Daniẹli 3:3-6, 16-18; Owalọ lẹ 4:18-20.
16. Ayinamẹ yọn-na-yizan tẹlẹ wẹ yin nina nado hẹn mí penugo nado hẹn Biblu hihia mítọn yin alemọyinu bosọ yọn-na-yizan dogọ?
16 Whẹho lọ mayin weda heyin titodohukanji lẹ hihia poun gba. Yí whenu zan. Lẹnnupọn do nuhe hiẹ to hihia ji. To whenuena nuagokun de dọ̀n ayidonugo towe, pọ́n alọdlẹndonu ṣẹnṣẹn tọn lẹ eyin Biblu towe tindo onú mọnkọtọn lẹ. Eyin nuagokun lọ ma gbẹ́ họnwun janwẹ, basi kandai nado basi dodinnanu yinukọn dogọ to godo mẹ. Dile hiẹ to hihia, dohiagona wefọ he hiẹ jlo nado flin taun lẹ kavi vọ́ yé kàn dai. Hiẹ sọgan sọ yí kandai mẹdetiti tọn lẹ dogọ po alọdlẹndonu lẹ po do tónu weda lẹ tọn. Na wefọ he hiẹ lẹndọ hiẹ sọgan tindo nuhudo yetọn to gbèdopo to azọ́n yẹwhehodidọ po mẹpinplọn tọn towe po mẹ lẹ, basi kandai hogbe tangan lọ tọn bosọ dín in pọ́n to alọdlẹndonu hogbe Biblu tọn lẹ heyin titodohukanji to weda godo Biblu towe tọn mẹ. b
Hẹn Biblu Hihia Yin Awuvivinu De
17. Naegbọn mí dona nọ tindo awuvivi to Biblu hihia mẹ?
17 Psalm-kàntọ lọ dọho gando dawe de go mẹhe “homẹhunhun etọn tin to osẹ́n OKLUNỌ tọn mẹ; podọ osẹ́n etọn mẹ wẹ e nọ ayihamẹlẹnpọn te to okle po ozán po.” (Psalm 1:2) Biblu hihia egbesọegbesọ tọn mítọn ma dona yin agbàn pinpẹn de gba ṣigba awuvivinu nujọnu tọn de. Aliho dopo nado hẹn ẹn yin homẹhunnu de wẹ nado yọ́n nuhọakuẹ nuhe to yinyin pinplọn lọ tọn to whepoponu. Ahọlu nuyọnẹntọ Sọlọmọni wlan dọmọ: “[Ayajẹnọ wẹ dawe lọ he mọ nuyọnẹn, NW ] . . . Aliho etọn wẹ aliho whanpẹ tọn, omọ́ etọn lẹpo wẹ omọ́ jijọho tọn. Ewọ wẹ atin ogbẹ̀ tọn hlan yé he hẹn e go: jijọhonọ wẹ omẹ he hẹn e go gligli.” (Howhinwhẹn lẹ 3:13, 17, 18) Vivẹnudido heyin bibiọ nado mọ oyọnẹn yí lọ yin nuhe sọgbe hẹ ẹ taun, na aliho etọn lẹ yin aliho whanpẹ tọn, jijọho tọn, ayajẹ tọn, podọ to godo mẹ ogbẹ̀ tọn ga.
18. Etẹwẹ yin dandannu to yidogọmẹ na Biblu hihia, podọ etẹwẹ mí na gbadopọnna to hosọ he bọdego mẹ?
18 Mọwẹ, Biblu hihia yin alemọyinu po homẹhunnu po. Ṣigba be e ko pé ya? Hagbẹ ṣọṣi Mẹylọhodotọklisti tọn lẹ ko to Biblu hia na owhe kanweko susu lẹ, yèdọ “to nuplọn tẹgbẹ̀, yé masọ sọgan jẹ oyọnẹn [he pegan, NW ] nugbo tọn mẹ gbede.” (2 Timoti 3:7) Na Biblu hihia nido dè sinsẹ́n tọ́n, mí dona hia ẹ po pọndohlan lọ po nado yí oyọnẹn heyin mimọyi sọn e mẹ do yizan mẹ to gbẹzan mẹdetiti tọn mítọn lẹ mẹ podọ nado yí ì zan to azọ́n yẹwhehodidọ po mẹpinplọn po tọn mítọn mẹ. (Matiu 24:14; 28:19, 20) Ehe nọ biọ vivẹnudido po aliho dagbe nupinplọn tọn lẹ po, he sọgan sọ yin awuvivinu po alenu po, dile mí na mọ do to hosọ he bọdego mẹ.
Nudọnamẹ Odò Tọn]
a Pọ́n Les Témoins de Jéhovah—Prédicateurs du Royaume de Dieu, heyin zinzinjẹgbonu gbọn Watchtower Bible and Tract Society of New York, Inc. dali, weda 241.
b Pọ́n Atọ̀họ̀-Nuhihọ́ lọ Tọn heyin 1er mai 1995, weda 26-27, “Ayinamẹ lẹ Nado Hẹn Biblu Hihia Towe Pọnte.”
Kanbiọ Dogbapọn Tọn Lẹ
• Ayinamẹ heyin nina ahọlu Islaeli tọn lẹ tẹwẹ gando nugopọntọ lẹ go to egbehe, podọ etẹwutu?
• Mẹnu lẹ wẹ taidi “jonọmẹ lẹ” po “yọpọvu” lẹ po to egbehe, podọ naegbọn yé dona nọ hia Biblu egbesọegbesọ?
• To aliho yọn-na-yizan tẹlẹ mẹ wẹ “afanumẹ nugbonọ, nuyọnẹntọ” ko gọalọna mí nado nọ hia Biblu to gbesisọmẹ te?
• Nawẹ mí sọgan tindo alemọyi po homẹhunhun nujọnu tọn po sọn Biblu hihia mẹ gbọn?
[Kanbiọ Oplọn Tọn Lẹ]
[Yẹdide to weda 9]
Mẹho lẹ, na titengbe tọn, dona nọ hia Biblu egbesọegbesọ
[Yẹdide to weda 10]
Nuyiwa aṣa tọn wẹ e yin na Jesu nado nọ tindo mahẹ to Owe-wiwe hihia mẹ to sinagọgu mẹ